Απάντηση WWF Ελλάς προς Στέφανο Πράσσο

Απάντηση του WWF Ελλάς προς τα ερωτήματα που διατυπώνει με κείμενό του ο Στέφανος Πράσσος (17/3/2015), όπως αυτό δημοσιεύτηκε σε διάφορα ΜΜΕ της Δυτικής Μακεδονίας και όχι μόνο (πχ εδώ: http://goo.gl/jLbKo7) 

Είναι βέβαιο ότι μας απασχολούν οι επιπτώσεις του λιγνιτικού μοντέλου ηλεκτροπαραγωγής στη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Παρόλα αυτά θα μας επιτρέψετε να σημειώσουμε ότι η παρέμβασή μας δεν είναι μόνο οικολογικής φύσης αλλά και οικονομικής. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα ένα-ένα.

1. Για το άρθρο στην Εφημερίδα των Συντακτών (βλ. εδώ: http://www.efsyn.gr/arthro/neo-energeiako-montelo-i-strofi-180-moiron): Το άρθρο στο οποίο αναφέρεστε εξηγεί τι μπορεί να συμβεί με την προϋπόθεση ότι η ΔΕΗ θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της και θα ακολουθήσει την κοινή λογική. Μέχρι στιγμής πρέπει να παραδεχτούμε όλοι ότι η ΔΕΗ δεν υπήρξε συνεπής στην τήρηση των υποσχέσεών της. Δείτε για παράδειγμα το Εθνικό Σχέδιο Μείωσης Εκπομπών του 2008. Ο ΑΗΣ Αμυνταίου είναι σχεδόν 3 φορές πάνω από το όριο σε εκπομπές SO2, ο ΑΗΣ Αγ. Δημήτριου, 2 φορές στον ίδιο ρύπο, οι ΑΗΣ Πτολεμαΐδας και Καρδιάς είναι συστηματικά πάνω από τα όρια στις εκπομπές σωματιδίων. Αλλά ακόμα και οι συνολικές εκπομπές όλων των μονάδων που εντάσσονται στο ΕΣΜΕ (εξαίρεση που έχει επιλέξει η Ελλάδα αντί της εφαρμογής ορίων ανά μονάδα) ως προς το SO2 παραβιάζουν το ΕΣΜΕ συστηματικά, όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία που είναι υποχρεωμένη να δημοσιεύει η Ελλάδα. Επίσης, αυτή την περίοδο κυκλοφορούν διάφορες φήμες για επαναλειτουργία της Πτολεμαΐδας ΙΙΙ και μετά το 2015 παρά το γεγονός ότι προϋπόθεση για την έκδοση της Απόφασης Έγκρισης των Περιβαλλοντικών Όρων της ήταν η απόσυρσή της ως το τέλος του 2015. Επομένως, άλλο η ευχή, άλλο τι θα γίνει στην πράξη. 

Επίσης, μετάβαση στη μεταλιγνιτική περίοδο με την κατασκευή μίας νέας μεγα-λιγνιτικής μονάδας που ισοδυναμεί με 6, είναι εξ’ ορισμού σχήμα οξύμωρο.

1. Ρωτάτε «Τι είδους μονάδες βάσης και με τι καύσιμο θα αντικαταστήσουν τις λιγνιτικές για να στηρίξουν τα 6.000 MW αιολικής και ηλιακής ενέργειας όταν δεν κρύβεται ο ήλιος και δε φυσάει;». Η μεταβλητή παραγωγή των ΑΠΕ (αιολικά και φωτοβολταϊκά) αντιμετωπίζεται εδώ και χρόνια τεχνικά συνδυάζοντάς ΑΠΕ με συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, όπως η αντλησιοταμίευση ή οι μπαταρίες. Χρησιμοποιώντας πραγματικά δεδομένα του ΑΔΜΗΕ, αυτό που δείχνουμε στην έκθεσή μας είναι ότι η ηλεκτρική ενέργεια που σχεδιάζεται να δίνει η Πτολεμαΐδα V μπορεί να υποκατασταθεί κάθε ώρα του χρόνου από συνδυασμούς αιολικών και φωτοβολταϊκών με αντλησιοταμιευτικούς σταθμούς της ΔΕΗ. Μάλιστα επειδή οι τελευταίοι θα προκύψουν από μετατροπή υφιστάμενων υδροηλεκτρικών της ΔΕΗ, το κόστος εγκατάστασης είναι μικρό, γεγονός που οδηγεί σε χαμηλότερο σταθμισμένο κόστος ενέργειας σε σύγκριση με το κόστος παραγωγής της Πτολεμαΐδας V. Γιατί να εμμένει η χώρα μας στην βρώμικη ενέργεια ακόμα και όταν αποδεικνύεται ότι θα είναι και ακριβότερη;

1. Περί αντλησιοταμίευσης και εφαρμογής της στην Κρήτη: Η τεχνολογία αποθήκευσης ενέργειας δεν είναι μία πρόσφατη εφεύρεση των τελευταίων ημερών. Σημειώνουμε απλώς ότι παγκοσμίως είναι εγκατεστημένα 130 GW αντλητικής ισχύος. Όσο για την ερώτηση σχετικά με το που θα εγκατασταθεί πρώτα η τεχνολογία αντλησιοταμίευσης, υπενθυμίζουμε ότι εμείς το πρόβλημα το οποίο θέσαμε και απαντήσαμε είναι κατά πόσο είναι εφικτή η υποκατάσταση της ενέργειας που θα προσφέρει η Πτολεμαΐδα V.  Προφανώς οι αντλησιοταμιευτικοί σταθμοί πρέπει να βρίσκονται στο διασυνδεδεμένο δίκτυο δεδομένου ότι και η Πτολεμαΐδα V εκεί θα βρίσκεται. Άρα η Κρήτη που προς το παρόν είναι μη διασυνδεδεμένη, δεν είναι σχετική με τη συζήτησή μας. Εξάλλου η πρόταση για μετατροπή των συγκεκριμένων 7 ζευγαριών υδροηλεκτρικών σταθμών σε αντλησιοταμιευτικά είναι του ΕΜΠ, όπως αναφέρουμε στην έκθεσή μας. Πρόκειται για μία πρόταση από την εφαρμογή της οποίας η ΔΕΗ μπορεί να έχει πολλά οφέλη  δεδομένου ότι όλα τα υφιστάμενα υδροηλεκτρικά ανήκουν στη ΔΕΗ.   

1. Παραφράζοντας την ερώτηση του κου Πράσσου: «Γιατί δεν θέλετε την Πτολεμαΐδα V που είναι υπερσύγχρονων προδιαγραφών;» απαντάμε: Κατ’ αρχάς η Πτολεμαΐδα V ΔΕΝ θα έχει ηλεκτρικό βαθμό απόδοσης 43% όπως αναφέρει ο κ. Πράσσος. Σύμφωνα με τις προδιαγραφές, ο βαθμός απόδοσής της θα είναι 41,5%. Αυτό δεν αποτελεί διόλου λεπτομέρεια δεδομένου ότι οι υφιστάμενες Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές (ΒΔΤ) που ισχύουν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για μονάδες καύσης έχουν ελάχιστο βαθμό απόδοσης 42% για νέες λιγνιτικές μονάδες που χρησιμοποιούν κονιορτοποιημένο λιγνίτη. Να ενημερώσουμε επίσης ότι αυτή την περίοδο βρίσκεται σε εξέλιξη η αναθεώρηση των ΒΔΤ (διαδικασία της Σεβίλλης) με ενδεχόμενο το όριο αυτό να γίνει μεγαλύτερο. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στη Ευρώπη που εκπροσωπείται εξολοκλήρου από τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων (6 μέλη της ΔΕΗ και 1 των ΕΛΠΕ) και προφανώς προσπαθεί να αναθεωρήσει τα όρια προς τα κάτω ακόμα και σε σχέση με τις ΒΔΤ του 2006! Για το θέμα προσφάτως ετέθη σχετική ερώτηση στο Ελληνικό Κοινοβούλιο.

Ο κ. Πράσσος έχει δίκιο όταν λέει ότι η Πτολεμαΐδα V που σχεδιάζεται να ξεκινήσει να λειτουργεί το 2020 θα εκπέμπει λιγότερο από λιγνιτικούς σταθμούς που άρχισαν να λειτουργούν 60 χρόνια πριν…! Σημειωτέον η νέα μονάδα θα βρίσκεται στο άνω επιτρεπόμενο όριο εκπομπών για SO₂, NO_x και σκόνη τη ώρα που στην Ευρώπη λειτουργούν ήδη μονάδες που εκπέμπουν πολύ λιγότερο. Τι θα γίνει όταν αυτά τα όρια αναθεωρηθούν προς τα κάτω;

Ας μπούμε ακόμη πιο βαθειά όμως στην ουσία της ερώτησης: Γιατί δεν θέλουμε να προχωρήσει η νέα μονάδα; Γιατί εκτός από οικολογικό είναι και ένα τεράστιο οικονομικό σφάλμα που θα ζημιώσει τη ΔΕΗ, τους πολίτες/καταναλωτές, κατ’ επέκταση την εθνική οικονομία,  αλλά και την τοπική οικονομία που έχει εναποθέσει τις ελπίδες της στη λειτουργία της νέας μονάδας. Είναι πολλοί οι λόγοι που συνηγορούν σε αυτό και όλοι αναλύονται μέσα στην έκθεσή μας. Θα σας εκθέσω εδώ μόνο έναν: Πέρυσι η Κομισιόν πρότεινε -και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε- πολύ σημαντικές αλλαγές στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών. Σύμφωνα με πολλές προβλέψεις ειδικών, αυτές οι αλλαγές θα οδηγήσουν σε αύξηση της τιμής του δικαιώματος CO2 σε 30 ευρώ τον τόνο μέσα στην πρώτη δεκαετία ζωής της Πτολεμαΐδας V. Αυτή δεν είναι μια τυχαία τιμή αν μιλάμε για τον ελληνικό λιγνίτη, και οι επιστήμονες της ΔΕΗ το γνωρίζουν αυτό καλά. Υπάρχουν υπολογιστικές εκτιμήσεις της ίδιας της ΔΕΗ που δείχνουν ότι στα 30 ευρώ/ τόνο η Πτολεμαΐδα V θα εκτοπίζεται από μονάδες φυσικού αερίου στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό σημαίνει λιγότερες ώρες λειτουργίας και άρα λιγότερα έσοδα, οπότε και η οικονομική βιωσιμότητα της μονάδας θα βρεθεί σε κίνδυνο με ό, τι συνεπάγεται αυτό.

Αρκεί να σημειώσουμε ότι στη Σλοβενία η νέα λιγνιτική μονάδα του Sostanj με  πολύ υψηλότερο μάλιστα βαθμό απόδοσης από την Πτολεμαΐδα V, η οποία πρόσφατα ξεκίνησε δοκιμαστική λειτουργία, εκτιμάται θα παρουσιάζει ζημιές πάνω από 80 εκ ευρώ το χρόνο, πράγμα που οδηγεί σε περικοπές στις σχεδιαζόμενες θέσεις εργασίας. Είναι σαφές ότι η οικονομική πραγματικότητα είναι πολύ σκληρότερη από τους σχεδιασμούς του παρελθόντος. Θέλουμε να συμβεί το ίδιο και σε εμάς; Αντέχουμε να συμβεί το ίδιο και σε εμάς;

1. Περί τεχνολογιών αποθήκευσης άνθρακα: Όσον αφορά στην τεχνολογία αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα, η ΔΕΗ έχει καταθέσει μια σχετική μελέτη, μαζί με την ΜΠΕ της μονάδας, στην οποία ερευνά δυο σενάρια, της αποθήκευσης στην λεκάνη της δυτικής Θεσσαλονίκης και της μεταφοράς με πλοία σε άγνωστο μέχρι στιγμής προορισμό. Το κόστος εφαρμογής του πρώτου σεναρίου ανέρχεται στα €41,58/tn, επιβαρύνει δηλαδή το ετήσιο κόστος λειτουργίας της μονάδας κατά περίπου €200 εκ. Το δεύτερο σενάριο δεν έχει κοστολογηθεί καθώς είναι εξαιρετικά ασαφές. Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα πως το εγχείρημα δεν είναι οικονομικά ελκυστικό. Σε κάθε περίπτωση, και εφόσον προχωρήσει η εφαρμογή της τεχνολογίας CCS, η ΔΕΗ εκτιμά πως η απόδοση της μονάδας θα πέσει από 41,5% στο 30,1%, δηλαδή όσο των λιγνιτικών μονάδων που θα υποκαταστήσει η Πτολεμαΐδα  V για να κάνει πιο οικονομική, -όπως αναφέρει ο κος Πράσσος- τη  χρήση του λιγνίτη. 

Ενδεικτικό των οικονομοτεχνικών δυσκολιών που έχει η εφαρμογή του CCS στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής είναι η απόφαση, μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, 4 ευρωπαϊκών επιχειρήσεων ενέργειας (Vattenfall, RWE, EDF και GasNaturalFenosa)να εγκαταλείψουν το συμβουλευτικό σώμα της ΕΕ για το CCS, ZeroEmissionPlatform, με το επιχείρημα πως η τεχνολογία είναι εξαιρετικά ακριβή.

Επίσης η εξέλιξη των τιμών του CO₂ δεν είναι το μόνο μας επιχείρημα όπως αναφέρει ο κ. Πράσσος. Η μείωση της ζήτησης από γιγαντιαίες κεντρικές μονάδες παραγωγής, όπως η Πτολεμαΐδα V, είναι πρακτικά νομοτελειακή. Γιατί κολοσσοί όπως οι Γερμανική Eon, η ιταλική Enel ή η Σουηδική Vattenfal αλλάζουν δραστικά το χαρτοφυλάκιό τους και στρέφονται στην καθαρή ενέργεια, τη στιγμή μάλιστα που ο δικός τους λιγνίτης είναι πολύ υψηλότερης ποιότητας από τον ελληνικό;

Στην έκθεσή μας δείχνουμε ότι οι προοπτικές ανάπτυξης των οικιακών φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα είναι εξαιρετικές χωρίς καμία επιβάρυνση στον ειδικό λογαριασμό ΑΠΕ του ΛΑΓΗΕ. Γιατί λοιπόν όταν οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να παράγουν οι ίδιοι την ενέργεια που καταναλώνουν και μάλιστα καθαρότερα ΚΑΙ φθηνότερα από την ενέργεια που τους προσφέρεται από μονάδες σαν την Πτολεμαΐδα V, να μην το επιλέξουν; Κι αν το επιλέξουν τι θα συμβεί στις ώρες λειτουργίας και άρα στα έσοδα της ΔΕΗ; Επίσης, γιατί η ΔΕΗ να παραμείνει προσκολλημένη στο απαρχαιωμένο μοντέλο της κεντρικής παραγωγής ενέργειας μέσω μεγάλων συμβατικών μονάδων παραγωγής και να μην «αγκαλιάσει» το μέλλον, όπως κάνουν άλλες εταιρίες ήδη, επενδύοντας στην αναπτυσσόμενη αγορά των οικιακών φωτοβολταϊκών και τις ΑΠΕ γενικότερα;

1. Περί ΑΗΣ Αμυνταίου: Και για τον ΑΗΣ Αμυνταίου ενδιαφερόμαστε και γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά τι εκπέμπει, όπως μπορείτε να διαπιστώσετε και στην ιστοσελίδα μας (http://wwf.gr/sustainable-economy/clean-energy/lignite/lignite-today). Επαναλαμβάνουμε ότι τα επιχειρήματά μας δεν είναι μόνο οικολογικής φύσης. Είναι πρωτίστως οικονομικής. Η Πτολεμαΐδα V δεν «βγαίνει» και όποιος δεν θέλει να το δει αυτό εθελοτυφλεί.

1. Περί των θέσεων του WWF Ελλάς για τις βέλτιστες τεχνικές αντιρρύπανσης: Το θέμα της επιβάρυνσης της ατμόσφαιρας από όλες τις πηγές, τις πλημμελείς πρακτικές της ΔΕΗ, αλλά και τη μη-τήρηση των βέλτιστων τεχνικών το έχουμε αναδείξει επανειλημμένα. Ενδεικτικά σας παραθέτουμε το κείμενο θέσης του WWF Ελλάς [http://www.wwf.gr/images/pdfs/Lignite-Position-Paper.pdf ] και σχετικό άρθρο στον Τύπο [http://www.topontiki.gr/article/73628/mia-grafomihani-stin-epohi-ton-tablets]. Με χαρά θα συνδράμουμε στον δίκαιο αγώνα σας, με ακόμα πιο έντονη προσπάθεια.

1. Λιγνίτης και ανθρώπινη υγεία: Είναι δυνατόν να αμφισβητείτε ότι η καύση λιγνίτη έχει επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία; Είναι πραγματικά απαράδεκτο ότι η ελληνική πολιτεία έχει αποφύγει να κάνει μια συστηματική επιδημιολογική μελέτη στην περιοχή ώστε να καταγραφούν συστηματικά αυτές οι επιπτώσεις και να δοθεί η απαραίτητη φροντίδα στην υγεία των κατοίκων. Αλλά υπάρχουν αρκετές μεμονωμένες μελέτες που ρίχνουν φως σε αυτή την κατεύθυνση, τις οποίες μπορείτε να βρείτε στο σχετικό link [http://goo.gl/GFE568], στη σελίδα 34.

1. Περί τηλεθέρμανσης: Όπως πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι πλέον τεχνικά και οικονομικά εφικτή και από άλλες πηγές ενέργειας πέραν του λιγνίτη, έτσι πρέπει να συλλάβουμε ότι εκτός από το πετρέλαιο και τον λιγνίτη υπάρχουν και άλλοι τρόποι για τη θέρμανση των κατοίκων. Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα του Güssing της Αυστρίας, όπου οι άνθρωποι παράγουν ηλεκτρισμό και ταυτόχρονα θερμαίνονται από την τοπικά παραγόμενη βιομάζα, και μάλιστα με πολύ οικονομικό τρόπο (3 cents/KWh). Η Σουηδία επίσης είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αφού ήδη από τη δεκαετία του ‘90 άλλαξε το βασικό καύσιμο στην τηλεθέρμανση από κάρβουνο σε βιομάζα και η χώρα συνεχίζει σε αυτόν τον δρόμο. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα παραγωγής θερμότητας από το βιοαέριο με πολλές διεσπαρμένες μονάδες, όπως συμβαίνει στη Γερμανία, που μπορεί να συνδυαστεί και με περιβαλλοντικά φιλικότερη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων. Όλα αυτά θα μπορούσαν να μελετηθούν και να συγκεκριμενοποιηθούν αν υπήρχε η πολιτική βούληση.

Περί αποκατάστασης εδαφών: Συμφωνούμε μαζί σας ότι η αποκατάσταση των εδαφών και η παράδοσή τους στην τοπική κοινωνία είναι ένα πολύ σημαντικό, διακριτό θέμα που πρέπει να το αντιμετωπίσουμε, όλοι μαζί σχεδιάζοντας επιτέλους τη μεταλιγνιτική εποχή στη Δυτική Μακεδονία. Πρέπει όμως πρώτα να συμφωνήσουμε ότι οι έννοιες «μεταλιγνιτική περίοδος» και «νέα λιγνιτική μονάδα 660 MW» δεν είναι συμβατές η μία με την άλλη.

Περισσότερες πληροφορίες:

Ιάσονας Κάντας, υπεύθυνος γραφείου τύπου WWF Ελλάς, τηλ: 210 33 14 893, κιν: 697 185 9632, i.kantas@wwf.gr

   Απάντηση WWF Ελλάς προς Στέφανο Πράσσο