Σχετικά με την έξοδο από το ευρώ ως άμεσο και απροϋπόθετο αίτημα

 Lenin Reloaded: Σχετικά με την έξοδο από το ευρώ ως άμεσο και απροϋπόθετο αίτημα

 

 Ξέσπασε πάλι, όπως συμβαίνει συχνά-πυκνά, μια διαμάχη σχετικά με το ζήτημα της εξόδου από το ευρώ ως άμεσου και απροϋπόθετου αιτήματος, με αφορμή δηλώσεις του ΓΓ του ΚΚΕ.

Στη διαμάχη αυτή δεν έχει κανένα νόημα να αντιπαρατεθεί κανείς με όσους προπαγανδίζουν ότι το ΚΚΕ είναι υπέρ του ευρώ. Τελούν είτε υπό αφόρητη σύγχυση, είτε εσκεμμένα συσκοτίζουν την πραγματικότητα -- αδιάφορο τι απ' τα δύο ή αν ισχύουν και τα δύο. Η απάντηση σε μια τέτοια θέση είναι πολύ απλή: 

α) Πιστοποιημένα, το ΚΚΕ είναι το μοναδικό ελληνικό κόμμα με διαχρονική και σταθερή θέση για μη ένταξη, και μετά την ένταξη, για αποδέσμευση από την ΕΕ.

β) Δεν μπορεί μια χώρα που βγαίνει από την ΕΕ να έχει ευρώ, αν και υπάρχουν χώρες εντός ΕΕ που έχουν δικό τους νόμισμα. Συνεπώς το στάτους μέλους της ΕΕ είναι καθοριστικότερο ως συνδετικό στοιχείο μιας σειράς καπιταλιστικών οικονομιών από ό,τι το νόμισμά τους. 

γ) Ως κόμμα της εργατικής τάξης, το ΚΚΕ έχει κάθε νόμιμο δικαίωμα να μην επιδιώκει μια κατάσταση η οποία μπορεί να ευνοήσει βέβαια ένα τμήμα του κεφαλαίου --είτε με το χρηματιστικό σπέκουλο και την εκμετάλλευση της πτώσης έγγειων και άλλων αξιών με σκοπό το κέρδος, είτε με την υποτίμηση της αξίας της εργασίας για την ενίσχυση των εξαγωγών του-- καθόλου όμως δεν ευνοεί την μισθωτή εργασία. Και συνεπώς, έχει κάθε νόμιμο λόγο να επιμένει στην προϋπόθεση της λαϊκής εξουσίας και στον έλεγχο στα μέσα παραγωγής ως απαραίτητη προϋπόθεση. Δεν οφείλει καμία απολογία, ως εκ τούτου, σε όσους αναμένουν να κερδίσουν από την έξοδο απ' το ευρώ εξαθλιώνοντας περαιτέρω άλλους, ούτε στα συνειδητά ή ασυνείδητα φερέφωνά τους.

Υπάρχει όμως και μια δεύτερη εκδοχή αυτής της διαμάχης, με περισσότερο πολιτικό χαρακτήρα. Αν και δεν αποφεύγει το φλερτ με την μικροαστική αμυντικογενή παράνοια που θέλει το ΚΚΕ να εκπροσωπεί "κρυφά" το αντίθετο απ' αυτό που πράττει και διακηρύσσει (είναι ενδιαφέρουσα η γενική βουβαμάρα και αμηχανία για την αποκάλυψη Μητρόπουλου ότι είναι το μόνο κόμμα που οι βουλευτές του δεν έχουν σεντ στο εξωτερικό), αυτή η εκδοχή πρέπει να απαντηθεί σε διαφορετικό επίπεδο και με διαφορετικό τρόπο.

Σύμφωνα με αυτή την θεωρητικότερη εκδοχή, η άμεση και απροϋπόθετη έξοδος απ' το ευρώ είναι το μόνο βήμα που μπορεί να εξασφαλίσει τις βασικές προϋποθέσεις για ριζοσπαστικοποίηση του εργατικού-λαϊκού κινήματος, και συνεπώς αποτελεί "αίτημα-κρίκο" σε μια εξελικτική πορεία προς την επαναστατική ανατροπή της αστικής εξουσίας. Και συνεπώς, η επιμονή του ΚΚΕ στις προϋποθέσεις αποτελεί εμπόδιο σε αυτή την εξέλιξη και λειτουργεί αντικειμενικά ως συστημικό ανάχωμα. Είναι γνωστό το σύνολο των πολιτικών σχηματισμών και χώρων που προωθεί αυτή την άποψη.

Η εκδοχή αυτή βασίζεται σε μια αρκετά παράδοξη αντίληψη: ότι ένα καθαρά οικονομικό μέτρο μπορεί να αλλάξει τους πολιτικούς συσχετισμούς έτσι ώστε και αυτοί με τη σειρά τους να οδηγήσουν σε ανατροπή του συνολικού οικονομικού συστήματος. Με άλλα λόγια, ενώ στα ιστορικά παραδείγματα των επαναστατικών διαδικασιών είναι τα επαναστατικού χαρακτήρα πολιτικά μέσα που επιφέρουν την ανατροπή στις οικονομικές σχέσεις, εδώ προηγείται μια στενά οικονομικού περιεχομένου "στιγμή" που υποτίθεται ότι συγκροτεί τα "πολιτικά μέσα" σε επαναστατική κατεύθυνση.

Όμως η αλλαγή νομίσματος δεν εξαφανίζει, ούτε αναιρεί με κάποιο μαγικό τρόπο την εξουσία της άρχουσας τάξης και τον έλεγχό της στα μέσα παραγωγής. Αυτό σημαίνει ότι αν επέλθει --με οποιονδήποτε τρόπο-- τέτοια, αυτός που άμεσα θα την εκμεταλλευτεί για το δικό του όφελος είναι ακριβώς η άρχουσα τάξη, κι αυτός που θα μείνει αναγκαστικά θεατής των εξελίξεων θα είναι η εργατική τάξη, οι αγρότες, οι αυτοαπασχολούμενοι. Η αστική τάξη ελέγχει την οικονομία, το κράτος, το δίκαιο, το σύνολο των μηχανισμών που είναι απαραίτητοι για να εξασφαλίσει τη δική της ωφέλεια σε οποιοδήποτε ενδεχόμενο, είτε αυτό είναι η έξοδος απ' το ευρώ, είτε ο πόλεμος, είτε μια θεομηνία, είτε μια σφοδρή οικονομική κρίση όπως αυτή που διανύουμε. Και προφανώς, αυτή η ωφέλεια δεν είναι περισσότερο συμβατή με τη λαϊκή ωφέλεια επειδή το νόμισμα θα είναι η δραχμή από ό,τι θα ήταν αν ήταν ευρώ. Η υπόθεση ότι θα άλλαζαν οι ταξικοί συσχετισμοί εξαιτίας της αλλαγής νομίσματος είναι συνεπώς μια υπόθεση, η οποία σε κανένα σημείο δεν τεκμηριώνει τη λογική της, δεν εξηγεί γιατί μια τέτοια αλλαγή θα στερούσε εξουσία και έλεγχο στο σύνολο της οικονομίας και της κοινωνίας από την άρχουσα τάξη. Είναι της ίδιας αξίας επιστημονικά υπόθεση με αυτή ότι η οικονομική κρίση θα μας κάνει αυτομάτως και μαζικά επαναστάτες. Προϋποθέτει ότι ένα συλλογικό υποκείμενο για το οποίο προϋποθέτει περαιτέρω ότι έχει επαναστατικές στοχεύσεις, θα εμφανιζόταν αν υπήρχε η έξοδος απ' το ευρώ και θα μετέτρεπε αυτό το γεγονός σε μέσο πολιτικής και ταξικής πάλης. Αλλά για αυτό καμία εμπειρική βάση δεν υφίσταται. Η υποτιθέμενη εξελικτική πορεία λοιπόν δεν "πατάει" σε καμία λογική σχέση αιτίας και αποτελέσματος, και συνεπώς δεν είναι στην πραγματικότητα εξελικτική πορεία αλλά ένα αυθαίρετο υποθετικό σχήμα. 

Τούτο δεν αποκλείει την εμφάνιση εξελικτικών κρίκων στην διαδικασία της ανατροπής της αστικής εξουσίας· αντιθέτως, οι εξελικτικοί αυτοί κρίκοι --τα βήματα "αναβάθμισης" του κινήματος και των στόχων του-- είναι απόλυτα απαραίτητοι και ουδόλως πρέπει να υποτιμώνται. Θα πρέπει όμως αυτοί οι κρίκοι να έχουν μια σαφή λογική, θα πρέπει να είναι σαφές, με άλλα λόγια, πώς και γιατί ενώνουν οικονομικά και πολιτικά αιτήματα σε προωθητική κατεύθυνση. Και είναι απαραίτητο να είναι πολύ σαφές τι σημαίνει "προωθητική", γιατί σημαίνει ένα και μόνο πράγμα από την σκοπιά του επαναστατικού κινήματος: συνολική αποδυνάμωση της αστικής τάξης, συνολική αποδυνάμωση της εξουσίας της, ενίσχυση της ισχύος της εργατικής τάξης, ενίσχυση της αποφασιστικότητάς της, της συσπείρωσής της και της οργάνωσής της. Αρκετά έχει υποφέρει ο όρος "προοδευτικός" από τη "δημιουργική ασάφεια" του μικροαστισμού.