Βερσαλλίες 1919 - Βρυξέλλες 2015.

Του Πέτρου Παπακωνσταντίνου

«Εγίναμεν η χλεύη των ηττημένων», είχε πει ο Γ. Παπανδρέου το 1965, τη χρονιά του ανακτορικού πραξικοπήματος, της αποστασίας και των Ιουλιανών. Κάπως έτσι πρέπει να αισθάνονται, τούτες τις πικρές ώρες, όχι μόνο τα μέλη και οι οπαδοί του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ολόκληρη η Ελλάδα του "ΟΧΙ", που άντεξε στο καμίνι μιας άνευ προηγουμένου τρομοκρατίας, πέτυχε μια μεγάλη νίκη στις 5 Ιουλίου, για να εισπράξει την πιο εξευτελιστική συνθηκολόγηση από εκείνους που καλούνταν να διαχειριστούν την εντολή της.

Το είπαν στις 20 Φεβρουαρίου, το επαναλαμβάνουν, χωρίς περίσκεψη, χωρίς αιδώ, την αποφράδα 13η Ιουλίου: Υποχωρήσαμε, αλλά έτσι ματαιώσαμε το σενάριο της αριστερής παρένθεσης. Έχουν δίκιο κατά το ήμισυ. Ματαίωσαν το "αριστερή", ματώνοντας την καρδιά όλων των αριστερών αγωνιστών. Όσο για την "παρένθεση", απλώς την τράβηξαν λίγο πιο δεξιά, μέχρι να μπει το "τελεία, παράγραφος". Κι αυτό, μάλλον δεν θα αργήσει. Σε κάθε περίπτωση, ένα είναι το βέβαιο: στις επόμενες εκλογές, εφόσον ψηφιστεί από τη Βουλή η άθλια συμφωνία, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα κατέβει με σημαία έστω το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης. Το πρόγραμμά του θα είναι το Μνημόνιο που υπέγραψε στις Βρυξέλλες, με τις βούλες του Γιούνκερ, του Ντάιζελμπλουμ και του Τουσκ.

Τούτο το Τρίτο Μνημόνιο αποτελεί τη (μέχρι στιγμής) κορύφωση της ελληνικής τραγωδίας, που άρχισε στο Καστελόριζο, το 2010. Δεν είναι μόνο ότι ξεπερνάει, στο μέγεθος και στο βάθος της αφαίμαξης, τα δύο προηγούμενα. Αφαιρεί με σαδιστική μεθοδικότητα κάθε φύλλο συκής της κυβέρνησης, επιβάλλοντάς της τα πιο σκληρά μέτρα ακριβώς εκεί που εκείνη θα ήθελε να χαράξει κάποιες στοιχειώδεις "κόκκινες γραμμές": ομαδικές απολύσεις, (αντι)συνδικαλιστικός νόμος, μη επαναφορά συλλογικών συμβάσεων, ουσιαστική κατάργηση επικουρικών συντάξεων, "ημιαυτόματοι" (sic) ακρωτηριασμοί δημοσίων δαπανών, σαρωτικές ιδιωτικοποιήσεις. Και το "Μνημόνιο" και η επιτήρηση της τρόικα, γραμμένα φαρδιά- πλατειά, κατ' επανάληψη, για να εμπεδώνονται. Και για να γίνει ο εξευτελισμός της αποικίας χρέους τέλειος, νάσου και το διαβόητο fund που θα αναλάβει τη ρευστοποίηση της δημόσιας περιουσίας για την αποπληρωμή του χρέους. Ό,τι πήγε να κάνει ο Σαιξπηρικός Σάυλοκ στον άτυχο οφειλέτη του, το κάνει η συμμορία Μέρκελ, Σόιμπλε και CIA σε ένα ολόκληρο έθνος: Αν δεν έχεις λεφτά, θα σου πάρω μια λίβρα κρέας!

Ακόμη χειρότερα: Το νέο τουρμπο-Μνημόνιο θα υλοποιείται από μια "αριστερή" κυβέρνηση, με τη στήριξη των χθεσινών αντιπάλων και νυν συμμάχων της. Οι αγώνες των τελευταίων πέντε χρόνων, από τις πλατείες και τις απεργίες μέχρι το δημοψήφισμα, οδήγησαν στο πολιτικό λυντσάρισμα των παλιού πολιτικού κόσμου. Με τη συμφωνία- παράδοση των Βρυξελλών, μπήκε και ο ΣΥΡΙΖΑ στο ίδιο κάδρο. Μιλάμε πλέον για μια εκρηκτική κρίση πολιτικής έκφρασης των χτυπημένων από την κρίση εργατικών και μικροαστικών στρωμάτων. Αν δεν δοθεί γρήγορα μια καινούργια, ριζοσπαστική πολιτική έκφραση σ'αυτόν τον κόσμο, στην Ελλάδα του ΟΧΙ, υπάρχει ο πολύ πραγματικός κίνδυνος να διογκωθεί σε επικίνδυνο βαθμό η Χρυσή Αυγή ή κάποιο άλλο ακραία εθνικιστικό, αντιδραστικό ρεύμα.

Το φάντασμα της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, που μέχρι χθες ήταν ρητορική υπερβολή, ίσως να μη βρίσκεται τόσο μακριά όσο θέλουμε να πιστεύουμε. Όπως με τη συνθήκη των Βερσαλλιών, οι νικητές του Α' Παγκοσμίου Πολέμου έσπειραν τον πόνο και την ταπείνωση στο γερμανικό έθνος, για να θερίσουν το μίσος και την άγρια αντεκδίκηση, έτσι και οι σημερινές, γερμανικές ελίτ εξευτελίζουν και εξανδραποδίζουν την Ελλάδα, για να εισπράξουν- ελπίζει κανείς, με άλλο τρόπο- την αγανάκτηση και την αποστροφή των λαών της Ευρώπης και του κόσμου.

Όχι μόνο οι αριστεροί, όχι μόνο όσοι ψήφισαν ΟΧΙ στο δημοψήφισμα, αλλά μια ευρύτατη λαϊκή πλειοψηφία, ακόμη και πάρα πολλοί από αυτούς που σκέφτονται ότι «δεν μπορούσαμε να κάνουμε αλλιώς, σ' αυτή τη φάση», έχουν πια πειστεί, όχι από θεωρητικολογίες, αλλά από την οδυνηρά αποκτημένη πείρα, για ένα πράγμα: ότι αυτοί δεν είναι εταίροι, είναι γκάνγκστερ, οικονομικοί δολοφόνοι και τρομοκράτες! Οτι η Ε.Ε. είναι η ένωση των διεθνών τοκογλύφων, η σύγχρονη φυλακή των λαών κι ότι πρέπει από αύριο κιόλας να αρχίσουμε να προετοιμαζόμαστε πολύ σοβαρά, επίμονα και μεθοδικά για τη μεγάλη απόδραση!

Ακριβώς ο εμμονικός ευρωπαϊσμός ήταν το καθοριστικό στοιχείο που χαντάκωσε το επιτελείο που περιστοίχιζε τον Α. Τσίπρα – πράγμα που δεν θα ήταν τόσο τραγικό, αν αυτό το χρεοκοπημένο, πολιτικά και στρατηγικά, επιτελείο δεν είχε πάρει στο λαιμό του ένα λαό ολόκληρο. Το 2015 αποτέλεσε για τους εμμονικούς ευρωπαϊστές του ΣΥΡΙΖΑ ό,τι ήταν το 1989 για τους οπαδούς του "υπαρκτού σοσιαλισμού": η στιγμή της αλήθειας, που διέλυσε βίαια το κοσμοείδωλό τους, αποκαλύπτοντας τη φρικιαστική πραγματικότητα της "υπαρκτής Ευρώπης". Αντί για μια θαρραλέα "επανίδρυση", ωστόσο, αυτοί οι άνθρωποι επέμειναν δογματικά στη φαντασίωσή τους, εξακολουθώντας να βλέπουν μόνο αυτό που ζούσε μόνο στη φαντασία τους κι όχι αυτό που υπήρχε μπροστά στη μύτη τους.

Όμως δεν είναι η ώρα να γλείφουμε τις πληγές μας και να βγάζουμε το άχτι μας. Είναι η ώρα να κάνουμε την οδύνη πείσμα, τα παθήματα μαθήματα, τις ματαιωμένες ελπίδες απόφαση μιας καινούργιας στράτευσης. Είμαστε πολλοί, μπορούμε να γίνουμε πολύ περισσότεροι. Ένα μεγάλο και ισχυρό ρεύμα αγωνιστών και στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, που, προς τιμήν τους, δεν υπογράφουν τη συμφωνία - σφαγείο, κι έδωσαν το παρόν σε όλους τους μεγάλους αγώνες, από τις πλατείες μέχρι το δημοψήφισμα. Δεν είναι μόνο το ούτως ή άλλως ισχυρό και συγκροτημένο ρεύμα της Αριστερής Πλατφόρμας. Μπορεί κι ένας εξωτερικός παρατηρητής να διαπιστώσει ότι η αγανάκτηση για την ταπεινωτική παράδοση τείνει να αποκτήσει χαρακτηριστικά χιονοστιβάδας, από κάτω μέχρι πάνω, έτσι που τίποτα να μην είναι προδιαγεγραμμένο και όλα - ακόμη και τα φαινομενικά πιο απίθανα σενάρια - να είναι ενδεχόμενα το αμέσως προσεχές διάστημα.

Πέρα από τους πληγωμένους, αλλά ριζοσπαστικά ανήσυχους ανθρώπους του ΣΥΡΙΖΑ, υπάρχει η ΑΝΤΑΡΣΥΑ-ΜΑΡΣ και πολλοί αγωνιστές μέσα και γύρω από το ΚΚΕ, που έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους σε όλες τις μάχες του προηγούομενου διαστήματος, με ουσιώδη συμβολή στην επεξεργασία ενός εναλλακτικού προγράμματος ανατροπής. Αλλά και ένας ολόκληρος κόσμος, πέρα από κομματικά καλούπια και περιχαρακώσεις. Ταξικές συνδικαλιστικές κινήσεις, αντιφασιστικές συσπειρώσεις, δημοτικά και περιφερειακά σχήματα, πρωτοβουλίες κοινωνικής αλληλεγγύης – ό,τι καλύτερο έβγαλε αυτή η πενταετία των σκληρών αγώνων και των πολύμορφων πρωτοβουλιών. Είναι οι επιτροπές αγώνα και στήριξης του ΟΧΙ, που πολλαπλασιάζονται πανελλαδικά, με την πρωτοποριακή συμμετοχή μιας νέας γενιάς που εισέβαλε ορμητικά στο προσκήνιο και ωρίμασε πολιτικά μέσα σε λίγες μέρες όσο θα ωρίμαζε σε κάμποσα χρόνια "ήσυχης" ζωής.

Ένας ολόκληρος κύκλος έκλεισε οριστικά τη Δευτέρα, 13 Ιουλίου. Τώρα είναι μια καινούργια μέρα, που μας καλεί σε μια καινούργια προσπάθεια. Ό,τι χάθηκε σε χρόνο, μπορεί να κερδηθεί σε γνώση και βούληση. Είναι στο χέρι μας, αρκεί να κινηθούμε γρήγορα και αποφασιστικά, για ένα ευρύ, μαχόμενο πολιτικό μέτωπο της λαϊκής επιβίωσης, της υπεράσπισης της δημοκρατίας και της εθνικής κυριαρχίας. Χωρίς μεγαλοστομίες και μικροηγεμονισμούς, αγκυλώσεις και ιδεολογισμούς, να δώσουμε έμπνευση, πρόγραμμα μάχης και προοπτική νίκης σ’αυτό το πλατύ, λαϊκό «Κίνημα της 5ης Ιουλίου» που συγκίνησε τον κόσμο όλο. Σ’αυτή την προσπάθεια δεν περισσεύει κανείς και πάνω σ’ αυτήν θα κριθούμε όλοι.

Εικ. Βλάσης Κανιάρης (1928-2011), Εις δόξαν, 1993, εγκατάσταση, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.