Για την πρόκληση των ημερών μας

του Νίκου Μαντέλα 
ΠΗΓΗ:Kommon 

Το βασικό ζήτημα, τελικά, που ανακύπτει σαν ουσιαστική αναγκαιότητα για τις δυνάμεις της ανατρεπτικής αριστεράς, είναι το να ορίσουμε συγκεκριμένα τη νίκη, το ενδεχόμενο, την πρόκληση στην οποία εμείς επενδύουμε και επιδιώκουμε να συστρατευτούν οι προοδευτικές κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις του τόπου. Να ορίσουμε και να περιγράψουμε τεκμηριωμένα την θετική εναλλακτική πρόταση για την ανατροπή της επίθεσης.

 

 

Με την ψήφιση του ασφαλιστικού έρχονται επιθετικά και επιτακτικά όλα τα βασικά ζητήματα που απασχόλησαν και απασχολούν τους αγωνιστές όλων των ρευμάτων του εργατικού λαϊκού κινήματος, σε όλη τη διάρκεια της ιστορικής φάσης που ξεδιπλώνεται από το ξέσπασμα της κρίσης και κυρίως απ’ όταν ξεκίνησε η εφαρμογή των μνημονιακών πολιτικών. Πώς θα νικήσουν οι αγώνες; Ποια ανατροπή είναι αναγκαία και εφικτή και πώς; Ποια προοπτική υπηρετούν οι δραστηριότητες μας που ξεκινάν από το σήμερα, σε ποιο «αύριο» κατευθύνονται;

 

Βλέποντας την περίοδο 2010-12 θα λέγαμε ότι οι αγώνες ξετυλίχθηκαν υπηρετώντας σαν υπαρκτό ενδεχόμενο την ανατροπή των πρώτων νόμων που έρχονταν προς ψήφιση, των πρώτων Μνημονίων, του Μεσοπρόθεσμου κλπ., το ίδιο και οι σχετικά επιμέρους αγώνες (πχ. φοιτητικές καταλήψεις ενάντια στο νόμο Διαμαντοπούλου).

 

Το 2012-15 περνώντας σε μια διαδικασία υποχώρησης, οι αγώνες ξετυλίγονται κυρίως εκφράζοντας τη δυσαρέσκεια τους στην τότε κυβέρνηση και την Τρόικα, ανακύπτοντας σαν βασική πρόκληση και ενδεχόμενο το να ανατραπεί η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, να αναδειχθεί αντιμνημονιακή κυβέρνηση.

 

Το 2016 αξίζει να αναρρωτηθούμε ποια πρόκληση, ποιο ενδεχόμενο, αναγκαίο και δυνατό, μπορεί να κινητοποιεί τα κοινωνικά στρώματα που έχουν συμφέρον από τον αγώνα.

 

Η αναγκαιότητα, όταν αποτελεί συγκεκριμένη δυνατότητα παράγει μια ενδεχομενικότητα, η οποία ωθεί τα υποκείμενα που αφορά η εν λόγω αναγκαιότητα σε δράση για την πραγματοποίηση της. Αν είναι έτσι, στη συγκεκριμένη κατάσταση που βρισκόμαστε, χρειάζεται το αναγκαίο και το δυνατό να εκφραστεί με σαφήνεια σε ενδεχόμενο.

 

Τhere Is Νo Αlternative σε ένα τοπίο κοινωνικής καταστροφής

 

Η μετατροπή του ΟΧΙ σε ΝΑΙ, η εναρμόνιση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με το νεοφιλελεύθερο πλαίσιο, η ένταση της κρατικής καταστολής, η λήψη μέτρων παραλυτικών για τη λαική πλειοψηφία, η καλλιέργεια του Τ.Ι.Ν.Α. και η επιβολή του σαν βασικό «ταβάνι» της όποιας συζήτησης και αναζήτησης προβάλλεται, διαμορφώνει ένα τοπίο το οποίο φαντάζει αποπνικτικό, συρρικνώνει την ελπίδα, ψαλιδίζει την όποια αγωνιστική δραστηριότητα στο μικροεπίπεδο της πάλης σε επιμέρους χώρους.

 

Πρόκειται για μια διαδικασία που εντείνεται μετά το καλοκαίρι του δημοψηφίσματος, κατακτά, με ανώτερο και βαθύτερο τρόπο, έδαφος στις βουλευτικές εκλογές και τον αποκλεισμό των αντιμνημονιακών κομμάτων (πλην ΚΚΕ) από τη Βουλή, και φαίνεται να οδηγείται σήμερα σε ένα βαθύτερο, στρατηγικής σημασίας πλήγμα για τις λαϊκές δυνάμεις με την ψήφιση των αντιλαϊκών νομοσχεδίων τις ημέρες αυτές.

 

Αυτή η στρατηγικής σημασίας επέλαση από τη μεριά των δυνάμεων του κεφαλαίου, δε σταματάει με την πρόσφατη ψήφιση του ασφαλιστικού, αλλά συνεχίζεται και εντείνεται. Τις μέρες αυτές πραγματοποιείται ένα στρατηγικής σημασίας προχώρημα στην αναδιάρθρωση που επιχειρεί ο αντίπαλος.

 

Υπό μία έννοια γίνεται ορατό το αντίστροφο ενδεχόμενο, αυτό το οποίο ξορκίζεται εδώ και πάνω από μια δεκαετία από το λαϊκό κίνημα και την Αριστερά στην Ελλάδα. Το ενδεχόμενο, δηλαδή, της παθητικής εμπέδωσης των αναδιαρθρώσεων. Μια ραγδαία μεταβολή του συσχετισμού δύναμης, χωρίς καν μια σημαντική αντίρροπη τάση από τη μεριά των εργατικών και λαϊκών δυνάμεων. Χωρίς καν την ουσιαστική διαδικασία «λήψης μέτρων» των λαϊκών στρωμάτων και των οργανωμένων τμημάτων τους προκειμένου να αμυνθούν.

 

Η εγκαθίδρυση της απουσίας άμεσης εναλλακτικής, η οποία μπορεί να ωθεί και προτρέπει την πλατιά πλειοψηφία σε δράση, καθιερώνεται σαν η μόνη οδός, και οδηγεί σε μια αγωνιστική αδράνεια.

 

Η Αριστερά μπροστά στις νέες προκλήσεις

 

Σε αυτό το τοπίο οι ανακοινώσεις, τα συνθήματα, οι κατευθύνσεις μοιάζουν να μην έχουν αλλάξει σχεδόν καθόλου σε όλες τις εκφράσεις της Αριστεράς. Έχει αλλάξει ουσιαστικά, όμως, ο τρόπος με τον οποίο δρα και κινητοποιείται. Κατά βάση, οι τάσεις αδράνειας και μη ενεργής στράτευσης εντείνονται ανησυχητικά πλέον. Όπως αναφέρθηκε, οι γραμμές δεν αλλάζουν, μόνο μπορεί να τροποποιούνται χωρίς την αναγκαία αποτίμηση και ουσιαστική διόρθωση. Το γεγονός αυτό αποτελεί σαφές δείγμα αδράνειας στα όρια της δυσκαμψίας.

 

Το ίδιο το αγωνιστικό δυναμικό της Αριστεράς σε πολλές περιπτώσεις φαίνεται να μην κινητοποιείται όχι μόνο πρωτοπόρα, αλλά έστω στοιχειωδώς μέσα στους αγώνες. Τα ποσοστά συμμετοχής στις απεργίες και γενικά τις κινητοποιήσεις σε ό,τι αφορά τον αριστερό κόσμο φθίνουν και κινούνται σε σημαντικά χαμηλά επίπεδα, ειδικά στις νέες ηλικίες.

 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η απουσία σημαντικού ποσοστού των ίδιων των οργανωμένων μελών, όλου του φάσματος της Αριστεράς, από τις κινητοποιήσεις του τριημέρου ψήφισης του ασφαλιστικού, αλλά και όλου του προηγούμενου διαστήματος.

 

Όλες οι εκφράσεις της Αριστεράς, ενώ διέγνωσαν τον μεγάλο κίνδυνο που θα επιφέρει η ψήφιση των μέτρων, αλλά και τις ανώτερες δυσκολίες που χαρακτηρίζουν τη σημερινή κατάσταση ως προς τη δυνατότητα ανατροπής των μέτρων, την κρίσιμη στιγμή δεν μπόρεσαν παρά να κινητοποιήσουν ένα μόνο τμήμα των μελών τους και μια στενή επιρροή τους.

 

Η κατάσταση αυτή οφείλει να προβληματίσει όλους. Οι σαφέστατες βαρύτατες ευθύνες που φέρει ο γραφειοκρατικός συνδικαλισμός για την κατάσταση του κινήματος όλα αυτά τα χρόνια, δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την αναγκαία και ουσιώδη εκτίμηση για ό,τι επικρατεί στις αγωνιστικές πρωτοπορίες.

 

Φαίνεται σαν αυτή η πολύμορφη και δραστήρια αγωνιστική μαγιά αριστερών να έχει απογοητευτεί, να έχει χάσει το βασικό στοιχείο κινητοποίησης της. Δηλαδή, την πρόκληση της μάχης για την αλλαγή της ζωής της πλατιάς λαϊκής πλειοψηφίας βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα, μακροπρόθεσμα.

 

Κάθε άνθρωπος οργανώνεται στη μία ή την άλλη οργάνωση, συμμετέχει στη δημιουργία συλλόγων ή συνδικάτων, ομίλων ή ομάδων κινητοποιούμενος από την ανάγκη να οργανώσει τη δραστηριότητα του όσο αποτελεσματικότερα γίνεται, προκειμένου να βελτιώσει τελικά τη ζωή του στο τώρα και στο μέλλον. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, κυρίως, προσεγγίζει και την πολιτική πάλη και στράτευση ή ακόμα κατακτά στον έναν ή τον άλλο βαθμό στρατηγικό ορίζοντα στην πάλη του.

 

Τι γίνεται, όμως, όταν το ενδεχόμενο της νίκης έχει δεχτεί καίρια πλήγματα τέτοια που να το θέτουν υπό ουσιαστική αμφισβήτηση;

Πρέπει να αναρωτηθεί σοβαρά η σημερινή Αριστερά αν η ίδια πιστεύει όντως ότι μπορεί να ανατραπεί η επίθεση του αντιπάλου.

 

Αν όντως κατανοεί πως μέσα από το αναγκαίο και το δυνατό εμφανίζεται το πραγματικό ενδεχόμενο της ανατροπής και κατά συνέπεια διαμορφώνει αντίστοιχα τη γραμμή της, οφείλει τότε να απαντήσει:

 

Γιατί το βιοτικό επίπεδο των μαζών εξακολουθεί να τσακίζεται;

Γιατί οι αγώνες χάνουν;

Γιατί η ανατροπή δεν προσεγγίζεται;

 

Συνήθως, όμως, για την Αριστερά επικρατεί ο αντίστροφος τρόπος σκέψης. Θυμίζει τελεολογική αντίληψη για την Ιστορία. Η Ιστορία πραγματοποιείται για να μας δικαιώνει. Ο ΣΥΡΙΖΑ ψηφίζει μνημόνια, το κοινωνικό κράτος διαλύεται, η κρατική καταστολή εντείνεται, το ΟΧΙ έγινε ΝΑΙ, τα εργατικά και λαϊκά στρώματα δέχονται εκ νέου επιθέση στα δικαιώματα τους, άρα η ανάλυση μας δικαιώνεται. Όλα τα αριστερά μορφώματα διολισθαίνουν σε αυτό το αδιέξοδο.

 

Αν όμως κάνει μια ανάλυση την κάνεις προκειμένου να αναγνωρίσεις τις υπαρκτές τάσεις, τις αναγκαιότητες και τις δυνατότητες. Κατ’ επέκταση και πάλι να οριστεί σαφώς το ενδεχόμενο για το οποίο κινητοποιείσαι, προκειμένου αυτό να πραγματοποιηθεί ή να αποτραπεί.

 

Αν αναγνωρίζεις ότι η πραγματοποίηση ένος ενδεχομένου θα φέρει το λαό σε δεινότερη θέση, η ανάλυση σου δικαιώνεται όχι απλά όταν το αναγνωρίζεις, αλλά, όταν κατορθώνεις να διαμορφώνεις τους όρους προκειμένου αυτό το ενδεχόμενο να αποτραπεί.

 

Η δυνατότητα όταν είναι σαφώς επιστημονικά ορισμένη, δεν αποτελεί βούληση ή επιθυμία, αλλά ένα ενδεχόμενο του οποίου οι τάσεις που το γεννούν, αλλά και οι βάσεις υλοποίησης, βρίσκονται μέσα στην ίδια την πραγματικότητα και τους δυνητικούς μετασχηματισμούς της.

 

Η αντίστροφη ανάγνωση της Αριστεράς είναι που άμεσα την καθιστά ευάλωτη στο Τ.Ι.Ν.Α. του αντιπάλου. Η ίδια αρνείται να στραφεί σαφώς στην ουσιαστική πρόκληση που γεννούν οι αναγκαιότητες και οι δυνατότητες της εποχής, της περιόδου, της φάσης ή της εκάστοτε κατάστασης.

 

Αν δεν ήταν έτσι, θα έπρεπε να αλλάξουν γραμμές με όλο το ξεβόλεμα που αυτό εμπεριέχει. Θα έπρεπε να μην κυριαρχεί το business as usual, η ρουτίνα και η συνήθης επιβεβαίωση που έρχεται μέσα από ήττες.

 

Κάτι τέτοιο φυσικά αντιβαίνει με την ίδια τη σύσταση και σύνθεση της σημερινής αριστεράς, αλλά και την προγραμματική της βάση, πολιτισμό και κουλτούρα.

 

Γι’ αυτό στην ουσία απαιτείται μια πραγματική αλλαγή ηγεμονίας στους κόλπους της. Απαιτείται μια ουσιαστική και εσωτερική ανατροπή της ηγεμονίας που έχει κατακτηθεί από τα μικροαστικά στρώματα και τις αντιλήψεις τους, τα οποία την ελέγχουν και την κερματίζουν σε μικροιδιοκτησίες εις βάρος των εργατικών. Απαιτείται ξανά μια νέα Αριστερά.

 

Να επιμείνουμε στην αναζήτηση, την πρόταση και τη δράση

 

"Είμαι πεισμένος πως, ακόμα κι όταν όλα έχουν χαθεί ή μοιάζουν να έχουν χαθεί, πρέπει ήρεμα να ξαναρχίζουμε το έργο μας από την αρχή. Eίμαι πεισμένος πως πρέπει πάντα να στηριζόμαστε στον εαυτό μας και στις δικές μας δυνάμεις. Nα μην περιμένουμε τίποτα από κανέναν και έτσι να μη συσσωρεύουμε απογοητεύσεις. Πως πρέπει να προγραμματίζουμε να κάνουμε αυτό που ξέρουμε και μπορούμε να κάνουμε, και να ακολουθήσουμε τον δρόμο μας." Αντόνιο Γκράμσι

 

Σίγουρα είναι αναγκαίο όλοι οι αγωνιστές και οι ριζοσπαστικές δυνάμεις να επιμείνουμε σταθερά και αταλάντευτα στην αναγκαιότητα της ανατροπής της επίθεσης του αντιπάλου. Πρώτα απ’ όλα, καθήκον μας είναι να πραγματοποιήσουμε νηφάλια, ξανά, συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης.

 

Να επιμείνουμε στην προσπάθεια βαθέματος της προγραμματικής συγκρότησης και ενότητας των δυνάμεων κομμουνιστικής αναφοράς και αναζήτησης.

 

Κάτι τέτοιο απαιτεί ανώτερη προσπάθεια επεξεργασίας και ανάλυσης του σύγχρονου, ολοκληρωτικού, καπιταλισμού. Υπάρχει μια σειρά νέων ποιοτικά στοιχείων που βαθαίνουν με ανώτερο τρόπο στην Ελλάδα της κρίσης.

 

Το ίδιο ισχύει και για την εργατική τάξη παγκόσμια αλλά και ειδικότερα στη χώρα μας. Τεκτονικές αλλαγές έχουν πραγματοποιηθεί πλέον στις εργασιακές σχέσεις και τις μορφές απασχόλησης. Είναι αναγκαίο, λοιπόν, να μελετήσουμε εκ νέου τα χαρακτηριστικά της, τη σύσταση και τις εσωτερικές τάσεις που την διαπερνούν.

 

Πλάι σε αυτό, δεν μπορούμε παρά να προσπαθούμε διαρκώς να προσεγγίζουμε τον πειραματισμό της πάλης των εργαζομένων, αλλά και ταυτόχρονα να επιμένουμε στην προσπάθεια για σταθερή οργάνωση και ανανέωση των μορφών συγκρότησης και πάλης των εργατών, με ιδιαίτερο βάρος στους νέους.

 

Αυτό περιλαμβάνει πλατύ άνοιγμα και επαφή με τον κόσμο της σύγχρονης εργασίας και ανεργίας. Μια πρωτοπορία αδυνατεί να συλλάβει τον πλούτο του πειραματισμού της τάξης. Ακόμη, ο πειραματισμός δεν μπορεί να παραχθεί στα γραπτά και να δοκιμαστεί στη συνέχεια στην κοινωνία, καθιστώντας την σαν τον δοκιμαστικό σωλήνα της εκάστοτε ομάδας. Αντίθετα, γεννιέται πρώτα μέσα στην δραστηριότητα των ίδιων των εργαζομένων και αγκαλιάζεται, κατευθύνεται, προσανατολίζεται στη συνέχεια από τους κομμουνιστές.

 

Απαιτεί συσπειρώσεις αγωνιστικού δυναμικού σε κλάδους και γειτονιές με στόχο μια γόνιμη διαδικασία επανανοηματοδότησης του συνδικαλισμού, αλλά και ανασυγκρότησης του.

 

Χρειάζεται τακτική συγκέντρωσης δυνάμεων σε όλα τα επίπεδα, προκειμένου να αντιπαρατεθούμε νικηφόρα με τη συγκεντρωμένη ισχύ του αντιπάλου.

 

Έχει σημασία να προσδιοριστεί ποιος θα είναι ο χαρακτήρας των αγώνων στη νέα κατάσταση. Η σημαντική εκ νέου επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου της μεγάλης πλειοψηφίας θέτει επιτακτικά με νέους τρόπους την αναγκαιότητα της πάλης για την επιβίωση και τη ζωή της εργατικής τάξης και του λαού. Επιπλέον, η απογύμνωση της κυβέρνησης από το «δημοκρατικό της μανδύα», με την διαρκώς εντεινόμενη καταστολή και βιομηχανία εξαπάτησης που στήνει, σε συνδυασμό με την ιμπεριαλιστική πολιτική της Ε.Ε. και των δανειστών, θέτει σαν βασικό στοιχείο της πάλης της πληττόμενης πλειοψηφίας το δημοκρατικό ζήτημα.

 

Το βασικό ζήτημα, τελικά, που ανακύπτει σαν ουσιαστική αναγκαιότητα για τις δυνάμεις της ανατρεπτικής αριστεράς, είναι το να ορίσουμε συγκεκριμένα τη νίκη, το ενδεχόμενο, την πρόκληση στην οποία εμείς επενδύουμε και επιδιώκουμε να συστρατευτούν οι προοδευτικές κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις του τόπου. Να ορίσουμε και να περιγράψουμε τεκμηριωμένα την θετική εναλλακτική πρόταση για την ανατροπή της επίθεσης.

 

Το γεγονός ότι ο κόσμος της εργασίας και τα λαϊκά στρώματα δέχονται μια άνευ όρων επίθεση το αισθάνονται και οι ίδιοι. Αυτό από μόνο του δεν δίνει επαρκή πολιτικά καύσιμα στον αγώνα ούτε τεκμηριώνει την αναγκαιότητα και τη δυνατότητα της ανατροπής. Αυτό που απουσιάζει είναι η προοπτική, η θετική συστράτευση.

 

Κάθε ανατροπή, μαζί με τη διάθεση άρνησης της πραγματικότητας που επιβάλλεται, φέρει εντός της με τον έναν ή τον άλλο τρόπο έναν θετικό πυρήνα προοπτικής της επόμενης μέρας. Γεννιέται και δυναμώνει απ’ αυτήν την προοπτική. Υπ’ αυτή την έννοια η δράση μας στο σήμερα οφείλει να νοηματοδοτείται διαρκώς από το αύριο που επιδιώκουμε να προσεγγίσουμε. Με διαρκή προσανατολισμό το μεγάλο αύριο της κομμουνιστικής κοινωνίας, που προβάλλει σαν αναγκαίο και δυνατό ενδεχόμενο, μέσα από τη βαρβαρότητα του σύγχρονου καπιταλισμού, όχι όμως νομοτελειακή μελλοντική πραγματικότητα. Με αυτό το μεγάλο ενδεχόμενο στη σκέψη, αξίζει να επιχειρήσουμε ξανά να πάρουμε θέση και να δράσουμε στην κοινωνική αναμέτρηση που διεξάγεται στη χώρα μας και σε ολόκληρο τον κόσμο.