Αμίαντος: Ο «κρυφός δολοφόνος» στις αυλές της Θεσσαλονίκης

του Χρήστου Αβραμίδη

Έρευνες αποκαλύπτουν ότι το μετάλλευμα των Σκουριών περιέχει τον καρκινογόνο αμίαντο.

Αναβρασμός επικρατεί μετά την αποκάλυψη του Κρατικού Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών ότι το μετάλλευμα των Σκουριών, περιέχει τον «κρυφό δολοφόνο», όπως χαρακτηρίζεται διεθνώς [1]. Τον καρκινογόνο αμίαντο. Και αυτά σε ένα έργο, όπου σύμφωνα με την εταιρεία και την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) η σκόνη θα φτάνει έως και 2.162 τόνους την ώρα. Δηλαδή η διάθεση καρκινογόνου αμιάντου στο περιβάλλον υπολογίζεται ότι θα ανέλθει συνολικά σε πάνω από 7 έως 13 εκατομμύρια τόνους. Και όλα αυτά σε μία περιοχή, που κατοικείται μαζικά, αποτελεί τουριστικό προορισμό, και απέχει, σε ευθεία γραμμή από τη Θεσσαλονίκη περίπου 60 χιλιόμετρα.
Το ζήτημα είχε ανακινηθεί το 2014 όταν με απόφαση της Διεύθυνσης Μεταλλευτικών και Βιομηχανικών Ορυκτών (ΔΙΜΕΒΟ) του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ), η εταιρεία υποχρεώνεται να μετράει και να καταγράφει συνεχώς με ειδικό εξοπλισμό την ποιότητα του αέρα στο εργοτάξιο και να σταματάει αμέσως τις εργασίες και να ειδοποιεί την Επιθεώρηση Μεταλλείων, στην περίπτωση που παρουσιαστεί υπέρβαση των οριακών τιμών για τις ίνες αμιάντου που είναι θεσμοθετημένες. Έτσι το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων, εξέδωσε καταγγελία πως υπάρχει αμίαντος και το θέμα βγήκε στο φως της δημοσιότητας.

«Οι βλαπτικές επιδράσεις του αμιάντου διαπιστώθηκαν ήδη στη δεκαετία του 1920 αλλά δεκαετίες αργότερα οδήγησαν στη λήψη αυστηρών μέτρων χρήσης και στη σταδιακή απαγόρευσή του», μας θύμισε ο Κυριάκος Αρίκας, υφηγητής του Ινστιτούτου Ορυκτολογίας-Πετρογραφίας του Πανεπιστημίου του Αμβούργου με κείμενο στο antigold σημειώνοντας μάλιστα ότι «η εισπνοή των ορυκτών αυτών ινών προκαλεί σοβαρές παθήσεις, όπως “αμιάντωση”, “μεσοθηλίωμα”, “καρκίνο του πνεύμονα” (ή “βρογχικό καρκίνωμα”) και “πνευμονοκονίαση”.
Η εταιρία στην υποβολή της τεχνικής μελέτης δεν ανέφερε καθόλου την παρουσία αμιάντου και δεν έλαβε μέχρι σήμερα μέτρα προστασίας. Επίσης είχε προχωρήσει σε έλεγχο μέσα από την εκχώρηση δειγμάτων της απόλυτης επιλογής της, στον καθηγητή κοιτασματλογίας του ΕΚΠΑ, Ν. Σκαρπέλη, ο οποίος αποφάνθηκε πως δεν υπήρχε αμίαντος
«Ο καθηγητής έκανε μία βασανιστική αλλά όχι επιτυχή προσπάθεια να αποδείξει ότι ο τρεμολίτης δεν ήταν αμίαντος. Αυτή η προσπάθεια ήταν για να απαλλαγεί η εταιρία από αυτό την ενοχλητική παρουσία του αμιάντου», δήλωσε στο Πριν ο ομότιμος καθηγητής Γεωλογίας ΑΠΘ Σαράντης Δημητριάδης.

Και όντως, 2 χρόνια μετά, τον Απρίλη του 2016, μετά από την πίεση που ασκήθηκε, το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών και Μελετών (ΙΓΜΕ), διαβιβάζει στο υπουργείο τα αποτελέσματα νέας ανάλυσης, υποστηρίζοντας ότι στα προσκομισθέντα δείγματα εντοπίστηκε μεταξύ άλλων ακτινόλιθος ή ανθοφυλλίτης, με κρυστάλλους που έχουν ακανόνιστα άκρα ή σε βελονοειδείς ή ινώδεις μορφές με χαρακτηριστικά αμιάντου. Πρόβλημα που προστίθεται στην αποδεδειγμένη ύπαρξη του καρκινογόνου χαλαζία, ο οποίος βρίσκεται μάλιστα, σε μεγαλύτερη περιεκτικότητα.
Κατά τις εκρήξεις της εξόρυξης, θα εκλύεται σε σημαντική ποσότητα, αμίαντος και χαλαζίας. «Αποτελεί περιβαλλοντική επιβάρυνση και δυνητικό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία» σημειώνει ο κ. Δημητριάδης ο οποίος συνέχισε υποστηρίζοντας ότι «αυτή η αόρατη σκόνη μπορεί και να φτάνει μέχρι τη Θεσσαλονίκη και παραπέρα. Όμως δεν μπορούμε να το πούμε με βεβαιότητα αφού, οι σχετικές μελέτες δεν έχουν πραγματοποιηθεί και μάλιστα για συγκεκριμένους λόγους…Όπως επίσης, για τους ίδιους λόγους δεν έχουν γίνει επιδημιολογικές μελέτες. Όσο πιο λεπτές οι ίνες του χαλαζία και του αμιάντου, θα ταξιδεύουν τόσο πιο ψηλά και μακριά».

Μετά την έρευνα ,το υπουργείο είχε επιστρέψει την τεχνική μελέτη στην Ελληνικός Χρυσός. Μεταξύ άλλων ζητούσε να εκτίθενται τα μέτρα πρόληψης, για την προστασία των εργαζομένων από την έκθεση σε αμίαντο. Λιγότερο από έναν μήνα μετά, η εταιρεία έλαβε την έγκριση της επικαιροποιημένης τεχνικής μελέτης που κατέθεσε. Όσον αφορά στο ζήτημα του αμιάντου, το υπουργείο επισημαίνει πως δόθηκαν οι απαραίτητες εξηγήσεις και τέθηκαν αυστηροί όροι και μέτρα που πρέπει να λάβει για την προστασία.
Στην απόφαση αναφέρεται πως η έγκριση δόθηκε με όρο η εταιρεία να προχωρά σε συχνές τακτικές-ατομικές μετρήσεις ελέγχου συγκέντρωσης ινών αμιάντου στον αέρα ανά μέτωπο εργασίας.
Σε αυτό το σημείο, η τοπική κοινωνία, εκδηλώνει τον προβληματισμό της, απέναντι στους ελέγχους που θα πραγματοποιεί η εταιρεία, ενώ ακόμα πιο επιτακτικό είναι το ερώτημα πώς θα γίνεται ο έλεγχος εκτός εργοταξίου για τις επιπτώσεις στις γύρω περιοχές.

Η Eldorado Gold αμέσως μετά την έγκριση της απόφασης προέβη μέσω του διευθύνοντα συμβούλου της, Πωλ Ράιτ, στην ακόλουθη δήλωση: «Είμαστε πολύ ευχαριστημένοι με τη λήψη της έγκρισης αυτής και πολύ ενθαρρυμένοι από τη συνεχή επικοινωνία μεταξύ της Ελληνικός Χρυσός και του υπουργείου και των τεχνικών υπηρεσιών του», αναδεικνύοντας έτσι, την πορεία που έχει πάρει το έργο και με τη σημερινή κυβέρνηση.

Έτσι, από τη μία, παγκοσμίως διεξάγονται εργασίες αφαίρεσης του αμιάντου και «η αδιαμφισβήτητη καρκινογόνος δράση του οδήγησε τη διεθνή κοινότητα στον ορισμό του ως επικίνδυνης ουσίας» όπως δήλωνε ο Αλ. Μπένος. καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής του ΑΠΘ.  Και από την άλλη στην Χαλκιδική παρατηρείται η αντίθετη τάση, στο βωμό, μιας επένδυσης, που όπως έχουν δηλώσει εκπρόσωποι του πολιτικού και οικονομικού κατεστημένου, «θα πρέπει να γίνει με κάθε κόστος».

[1]Σύμφωνα και με τη Health and Safety Executive μη κυβερνητικο δημόσιο φορέα του Ηνωμένου Βασιλείου

ΠΗΓΗ: ΠΡΙΝ