Γαλλία: Μάχη προοπτικής, για λογαριασμό της εργατικής τάξης σε όλη την Ευρώπη

Τους τελευταίους μήνες, γαλλική εργατική τάξη και νεολαία έδωσαν από κοινού έναν μεγαλειώδη και επίμονο αγώνα ενάντια στο αντεργατικό νομοσχέδιο της κυβέρνησης. Ο απολογισμός της μάχης αυτής φυσικά είναι υπόθεση εκείνων που την έδωσαν και θα γίνει από το γαλλικό λαϊκό κίνημα. Είναι όμως τέτοια η σπουδαιότητα του αγώνα αυτού, που ξεπέρασε τα γαλλικά πλαίσια και απέκτησε πανευρωπαϊκή διάσταση. Σε αυτήν θα αναφερθούμε, τονίζοντας επ’ ευκαιρία μια σειρά σημεία που αναδεικνύονται και για το ελληνικό λαϊκό κίνημα.

Οι στρατηγικές επιδιώξεις του κεφαλαίου

Η σπουδαιότητα του γαλλικού ξεσηκωμού και ο χαρακτήρας προοπτικής που απέκτησε έχουν σχέση με τις στρατηγικές επιδιώξεις του εχθρού. Το γαλλικό νομοσχέδιο δεν ήτανε «ένα ακόμα νομοσχέδιο», αλλά μια τομή πανευρωπαϊκού χαρακτήρα, που προωθεί τη γενική στρατηγική επίθεση του κεφαλαίου ενάντια στην εργατική τάξη συνολικά. Είναι αναγκαίο, λοιπόν, να υπενθυμίσουμε (και πρέπει να το κάνουμε ξανά και ξανά) το στρατηγικό χαρακτήρα της επίθεσης.

Το καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα ήδη από τη δεκαετία του 1980, όταν πλέον η σοσιαλιστική εξουσία είχε ανατραπεί σχεδόν στο σύνολο του σοσιαλιστικού στρατοπέδου, ένιωσε τη δυνατότητα να εξαπολύσει μια παγκόσμια αντεργατική επίθεση (Ρίγκαν-Θάτσερ-Τενγκ-Γκορμπατσόφ). Το αντεργατικό αυτό κύμα συναντήθηκε με την ολοκλήρωση των ανατροπών του ‘89-91 και μετατράπηκε σε στρατηγική επίθεση ενάντια στην εργατική τάξη και τους λαούς - μια διαδικασία που συνδέεται με το ξαναμοίρασμα του κόσμου.

Ο στόχος της επίθεσης δεν είναι απλά η αναίρεση των επιμέρους κατακτήσεων της εργατικής τάξης (π.χ. μισθοί, άδειες, ασφαλιστικά δικαιώματα, παροχές, ωράριο), όπως αυτές κατοχυρώθηκαν από το λαϊκό και κομμουνιστικό κίνημα. Μέσα από το ξήλωμα των επιμέρους κατακτήσεων και την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, το κεφάλαιο προωθεί στόχους γενικού πολιτικού, ταξικού και ιδεολογικού χαρακτήρα.

Η βαθύτερη επιδίωξή του, που αποκαλύπτεται πλέον χωρίς αιδώ, είναι η πλήρης αποκοπή των εργαζομένων από τα στοιχεία που τους συνενώνουν ως τάξη, η ολοκληρωτική τους διάσπαση. Η μετατροπή των εργαζομένων σε μια μάζα πειθήνιων και άβουλων σκλάβων, χωρίς καμία συνείδηση της έννοιας του δικαιώματος, απογυμνωμένων από κάθε είδους οργάνωση. Η διάρρηξη των εργασιακών σχέσεων προς όφελος της εργοδοσίας δεν αφορά μόνο το κομμάτι της υπεραξίας που «άμεσα» κερδίζει η εκάστοτε επιχείρηση –όχι ότι αυτό είναι αμελητέο. Κάθε επιπλέον βήμα διαμορφώνει στο πεδίο της εργασίας νέους συσχετισμούς, θεμελιώνει νέες μορφές εκμετάλλευσης, αποθαρρύνει τους εργαζόμενους και σπάει το ηθικό τους.

Μετρώντας ήδη τρεις δεκαετίες αντεργατικής επέλασης, τα αποτελέσματα είναι παραπάνω από φανερά σε ολόκληρο τον κόσμο. Εκατομμύρια απολυμένοι εργάτες και μακροχρόνια άνεργοι μαραζώνουν. Εκατομμύρια μετανάστες πεθαίνουν για μια ψεύτικη ελπίδα ή καταλήγουν χωρίς κανένα δικαίωμα σε μια κατάσταση σύγχρονης δουλοκτησίας. Οι μισθοί έχουν πέσει σε εξευτελιστικό επίπεδο και δεν μπορούν να καλύψουν στοιχειώδεις ανάγκες. Συμβάσεις μίας μέρας ή λίγων ωρών, συμβάσεις χωρίς καν αμοιβή, θάνατοι από 36 ώρες συνεχόμενη εργασία. Ψυχολογικά προβλήματα, αποξένωση, καταπίεση. Πλήρης δικτατορία στο χώρο δουλειάς, απαγόρευση κάθε συζήτησης και οργάνωσης, παρακολούθηση κάθε πτυχής της ζωής του εργαζόμενου σε 24ωρη βάση.

Μηχανισμοί καταστολής, δίκες και καταδίκες, σφαίρες στο ψαχνό, εξαφανίσεις συνδικαλιστών. Ο εργασιακός μεσαίωνας θεμελιώνεται με την επιστροφή σε μορφές εκμετάλλευσης του 19ου αιώνα, στους σημερινούς όμως πολιτικούς συσχετισμούς της ιστορικής ήττας του κομμουνιστικού κινήματος. Η αστική τάξη επιχειρεί να γυρίσει το ρολόι της ιστορίας πίσω, στις πιο μαύρες περιόδους της ανθρωπότητας.

Για τους λαούς του κόσμου και την κοινωνική τους πρωτοπορία, η αναμέτρηση αυτή έχει λάβει εξίσου στρατηγικά χαρακτηριστικά. Η γραμμή της αντίστασης ενάντια στην επίθεση του κεφαλαίου δεν είναι αντίστοιχα μια πολιτική θέση «περιορισμένου χαρακτήρα». Η αντίσταση και η διεκδίκηση των εργαζομένων αποκτούν χαρακτηριστικά μάχης για την ύπαρξη και τη ζωή. Γι’ αυτό και οι μάχες όπως αυτή ενάντια στο αντεργατικό νομοσχέδιο έχουν χαρακτηριστικά ταξικής ανασυγκρότησης.

Η ταξική ανασυγκρότηση θα πραγματοποιηθεί πρωταρχικά στο έδαφος της πραγματικής αντιπαράθεσης, με όρους αναμέτρησης και από την εργατική πλευρά, με πλήρη συνείδηση του διακυβεύματος. Το σύνθημα «ταξιδεύουμε όπως η μέρα μέσα στη νύχτα» δείχνει ότι υπάρχουν κομμάτια του λαού που αντιλαμβάνονται πολύ καλά και τους συσχετισμούς μέσα στους οποίους κλήθηκαν να δώσουν τη μάχη και τη γενική σημασία της.

Μορφές της επίθεσης

Αν έχουμε προσδιορίσει τους γενικούς στόχους, το επόμενο βήμα είναι η επικέντρωση στους κόμβους και στις τομές. Ο νόμος Βαλς συμπύκνωσε μια σειρά στόχους της επίθεσης, όπως αυτές σχηματοποιήθηκαν στις συνθήκες του Μάαστριχ και της Μπολόνια και αποτελούν διαχρονικές επιδιώξεις της Ε.Ε. Πρώτα και κύρια η ελαστική εργασία, η καταστρατήγηση του ωραρίου, που μετατρέπει τον εργαζόμενο σε εργαλείο-αντικείμενο. Αυτό το χαρακτήρα έχει η κατάργηση του 35ωρου, αρχικά μετατρεπόμενο με αυτόν το νόμο σε «35 ώρες μέσος όρος ωρών δουλειάς», που η εργοδοσία διαχειρίζεται κατά το δοκούν, ανοίγοντας όμως το δρόμο για τη γενική του κατάργηση.

Το «γαλλικό 35ωρο» αποτελεί κομβική κατάκτηση της εργατική τάξης στη Γαλλία για δεκαετίες και έχει πανευρωπαϊκή σημασία να πάψει να υπάρχει με κάθε τρόπο. Δεν είναι τυχαίο ότι στα 40χρονα του Μάη του ’68, σύσσωμη η γαλλική αστική τάξη διαπίστωνε ότι το «φάντασμα της εξέγερσης» πλανιέται ακόμα, με ειδικές αναφορές στο 35ωρο.

Δεύτερον, η υπονόμευση των συλλογικών συμβάσεων, αρχικά ηλικιακά, τοπικά ή κλαδικά και ύστερα με την προώθηση είτε των ειδικών εργασιακών ζωνών είτε των ατομικών συμβάσεων. Είναι μια διαχρονική επιδίωξη που στραπατσαρίστηκε με την πτώση του νόμου Βαλς το 2006 «για την πρώτη απασχόληση» και παρέμεινε στο συρτάρι για σχεδόν 10 χρόνια. Πέρα από την πρόσκαιρη μείωση των μισθών, που φυσικά είναι άμεση επιδίωξη, η υπονόμευση των συλλογικών συμβάσεων απονομιμοποιεί τη συλλογική οργάνωση και διεκδίκηση στα μάτια των μαζών.

Τρίτον, η απελευθέρωση των απολύσεων δίνει τόσο σε μεγάλες όσο και μικρές επιχειρήσεις τη δυνατότητα να αλλάζουν το προσωπικό χωρίς κόστος, είτε να το μειώνουν στο μισό, εντάσσοντας τον εκβιασμό της ανεργίας στην ταξική πάλη μέσα στο χώρο δουλειάς και απογυμνώνοντας την εργατική τάξη από κάθε μέσο άμυνας στα εκάστοτε αντεργατικά σχέδια. Συνολικά, και πάντα μαζί με την εμπέδωση του κλίματος φασιστικοποίησης και τρομοκρατίας, δημιουργείται ένα πλαίσιο γενικευμένης επίθεσης που θα ακολουθήσει σύντομα σε όλη τη γαλλική εργατική τάξη και ειδικά στη νεολαία.

Το δικαίωμα στη δουλειά είναι στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης

Μόνιμο λιβανιστήρι των υπηρετών του κεφαλαίου είναι ότι όλες αυτές οι θυσίες, όλα αυτά τα αντεργατικά μέτρα έχουν χαρακτήρα «αντικειμενικό», είναι μέτρα «ρεαλιστικά με βάση τις ανάγκες της παραγωγής» και ότι στοχεύουν στη «δημιουργία θέσεων εργασίας» κτλ. Προσπερνάμε χάριν της συζήτησης το προφανές – απελευθέρωση των απολύσεων στο όνομα της δημιουργίας θέσεων εργασίας! Η προπαγάνδα αυτή, που επαναλαμβάνεται καθημερινά από το σύνολο των μηχανισμών ψεύδους του συστήματος, έχει ως στόχο να αποδομήσει το δικαίωμα στη δουλειά και να καθυποτάξει τις μάζες ιδεολογικά και πολιτικά.

Η δουλειά δεν αποτελεί παραχώρηση του κεφαλαίου. Η δουλειά αποτελεί οικουμενικό, καθολικό, αναπόσπαστο δικαίωμα κάθε ανθρώπου που έχει τη δυνατότητα και τη θέληση να εργαστεί. Αποτελεί προϋπόθεση στα πλαίσια της καπιταλιστικής κοινωνίας για την επιβίωση και όχι «ατομική επιλογή». Αποτελεί αναγκαίο μέσο για ανάπτυξη των ικανοτήτων του ανθρώπου και της σύνδεσής του με την κοινωνία. Γι’ αυτό και δεν πρόκειται ποτέ να ανεχτούμε την ανεργία ως «φυσιολογική κατάσταση», όπως δεν είναι φυσιολογικές καταστάσεις η πείνα, ο πόλεμος, ο φασισμός. Για εμάς, η παραγωγή δεν δημιουργείται από τις «επενδύσεις του κεφαλαίου». Δημιουργείται από τον πλούτο που παράγει ο εργαζόμενος λαός και σφετερίζεται η αστική τάξη, επειδή έχει κλέψει τα μέσα παραγωγής από την κοινωνία. Γι’ αυτόν το λόγο, η εργατική τάξη κατήργησε στο παρελθόν με επαναστατικό τρόπο αυτόν τον ανορθολογισμό και θα το κάνει ξανά στο μέλλον.

Η κύρια αιχμή του νόμου υπήρξε η σύνδεση της θέσης εργασίας με την «ανταγωνιστικότητα», η υπαγωγή της ανάγκης του εργαζόμενου να δουλέψει στους όρους κερδοφορίας της επιχείρησής του και η διατήρηση της θέσης μόνο για όσο και εφόσον εξασφαλίζεται αυτή η κερδοφορία. Αρκούσε με βάση το πρώτο νομοσχέδιο (δεν περιλήφθηκε στον τελικό νόμο) η επίδειξη από την εταιρία ενός ή τριών μηνών ζημίας για να αποκτήσει το δικαίωμα της απόλυσης χωρίς αποζημιώσεις! Υποβιβάζοντας τον εργαζόμενο σε ένα παράπλευρο «οικονομικό μέγεθος», χωρίς δικές του ανάγκες.

Για τον ειδικό ρόλο της νεολαίας

Η εξέλιξη των κινητοποιήσεων ανέδειξε τον ειδικό ρόλο της νεολαίας μέσα στην ταξική αναμέτρηση. Πρώτα από όλα τον κοινωνικό της ρόλο. Γιατί η νεολαία μπορεί να μην έχει ακόμα θέση στην παραγωγή, όμως μπορεί πολύ καθαρά να δει την προοπτική της, να δει τη θέση γαλέρας που της ετοιμάζουν αμέσως μόλις τελειώσει τη διαδρομή στον εκπαιδευτικό μηχανισμό κατανομής.

Η γαλλική νεολαία έδρασε κατ’ αρχάς μέσω του φοιτητικού και μαθητικού κινήματος, δηλαδή μέσω των δομών συνδικαλιστικής οργάνωσης που είναι πιο ενεργές, και ύστερα γεννώντας μια νέα μορφή οργάνωσης: τις «ολονυχτίες». Φυσικά, η νέα αυτή μορφή οργάνωσης δεν έχει σταθερότητα. Είχε μάλλον προσωρινό χαρακτήρα και φαίνεται ότι υποχώρησε, αν και δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την αναγέννησή της στο μέλλον. Αυτές οι παρατηρήσεις, αν και αναγκαίες, δεν αναιρούν το κύριο: η γαλλική νεολαία «αναγκάστηκε» από την ευρύτητα της μάχης να δημιουργήσει μια μετωπικού χαρακτήρα μορφή οργάνωσης για να υπηρετήσει το στόχο της αντίστασης. Το μέτωπο αντίστασης παραμένει η συγκρότηση εκείνη που αναδεικνύεται από τις μάζες, έστω και αποσπασματικά ή ανώριμα, όταν αυτές βγαίνουν στο προσκήνιο.

Στο πολιτικό επίπεδο η νεολαία της Γαλλίας, είτε το αντιλήφθηκε πλήρως είτε όχι, με την επιμονή της να διαδηλώνει, να συγκρούεται και να συσπειρώνεται μαζικά για μήνες δημιούργησε το εύφλεκτο περιβάλλον, δημιούργησε τη δυνατότητα και την αρχική διέξοδο, ώστε το εργατικό κίνημα να βγει από το λήθαργο και να αναλάβει τον πρωτοπόρο ρόλο του. «Χωρίς το φυτίλι, η βόμβα δεν θα εκραγεί».

Οι πολιτικοί συσχετισμοί και πού αυτοί αλλάζουν

Και η βόμβα εξερράγη. Μπορεί να ήταν βραδυφλεγής, μπορεί να μην ήταν της έντασης που απαιτούνταν, μπορεί να έσπασε σε αυτή τη φάση μόνο κάποια τζάμια και να μην κατάφερε να γκρεμίσει το κτίριο. Όμως άλλαξε συνολικά τους πολιτικούς συσχετισμούς, έστω και κατά ένα μικρό βήμα, υπέρ του λαού.

Πριν από 5 μήνες, η κατάσταση στη Γαλλία μόνο με το μαύρο χρώμα μπορούσε να περιγραφεί. Οι συνεχείς επιθέσεις του ISIS είχαν χρησιμοποιηθεί καταλλήλως από τη γαλλική κυβέρνηση για να βάλει τη χώρα στον γύψο και να βγάλει το στρατό στους δρόμους, απαγορεύοντας τις διαδηλώσεις και διαλύοντας πολλές από αυτές (κάτι ανάλογο θα γίνει και με την πρόσφατη επίθεση στη Νίκαια). Ταυτόχρονα, το κλίμα αξιοποιήθηκε από τη δεξιά και τη Λεπέν, που είχαν ήδη όμως κατοχυρώσει θέσεις, για το σύρσιμο του πολιτικού σκηνικού προς αντιδραστική ρότα. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, κάθε εργατική διεκδίκηση φάνταζε καταδικασμένη. 

Ένα εκατομμύριο απεργών, εργαζομένων και νεολαίας διαδήλωσαν στους δρόμους του Παρισιού εν μέσω Euro, έσπασαν τις απαγορεύσεις και ανάγκασαν την κυβέρνηση να πάρει πίσω κάποιες διατάξεις του νόμου, δίνοντας ένα χαστούκι στο κλίμα της φασιστικοποίησης που προωθείται από την Ε.Ε. Το ότι οι απεργίες διαρκείας σε στρατηγικούς τομείς της βιομηχανίας οδήγησαν στη χρήση των πετρελαϊκών αποθεμάτων για καιρό πολέμου είναι απόδειξη ότι ο ταξικός πόλεμος μαίνεται και από τις δύο πλευρές.

Το γεγονός ότι ο νόμος ψηφίστηκε με διάταγμα και χωρίς κοινοβουλευτική πλειοψηφία, εν μέσω συγκρούσεων στους δρόμους και ενδοκυβερνητικής κρίσης, αποτελεί ρωγμή που σπάει τους «ακατανίκητους συσχετισμούς». Αυτές οι εξελίξεις υποδεικνύουν ποιο είναι το πραγματικό κεντρικό πολιτικό σκηνικό από τη σκοπιά των εργαζομένων: οι δρόμοι, ο πλατείες, οι χώροι δουλειάς. Εκεί οικοδομούνται οι δικοί μας όροι.

Ο γαλλικός ξεσηκωμός, όμως, εκτός από τους συσχετισμούς μέσα στη χώρα, επηρεάζει και τους συσχετισμούς προς όφελος των εργαζομένων σε όλη την Ευρώπη, δίνοντας τη μάχη μέσα στην κοιλιά του κήτους. Ειδικά σε μια μεγάλη χώρα με μακρά ιστορική αγωνιστική παράδοση, αφήνει μια παρακαταθήκη για το μέλλον, πανευρωπαϊκής εμβέλειας. Έτσι υπονομεύεται στα αλήθεια ο ιμπεριαλιστικός μηχανισμός της Ε.Ε.: με διαδικασίες που γεννούν και ορίζουν οι λαοί με την πάλη τους και όχι με θεσμικές διαδικασίες που ορίζονται και αξιοποιούνται από το σύστημα, όπως τα δημοψηφίσματα και οι εκλογές. Παρ’ όλα αυτά, οι συσχετισμοί παραμένουν αρνητικοί για τους λαούς, και αυτό δεν μπορούμε να το ξεχνάμε.

Η προοπτική

Η αντιλαϊκή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛΛ. ετοιμάζεται να φέρει ένα ακόμα μνημονιακό νομοσχέδιο, το οποίο δεν είναι «ένα ακόμα νομοσχέδιο». Είναι μια δέσμη αντεργατικών μέτρων άμεσα αντιστοιχισμένων στο γαλλικό πρότυπο, σε ένα τοπίο ακόμα πιο άγριας εργασιακής εκμετάλλευσης. Κι όμως, ελάχιστες ή μηδαμινές υπήρξαν οι εκδηλώσεις αλληλεγγύης για το γαλλικό ξεσηκωμό στην Ελλάδα. Σημάδι της γενικευμένης διαλυτικής κατάστασης που επικρατεί στο κίνημα.

Το μακρύ ταξίδι της μέρας μέσα στη νύχτα συνεχίζεται μέσα στο πηχτό σκοτάδι. Σε έδαφος ναρκοθετημένο από τους αρνητικούς πολιτικούς και ιδεολογικούς συσχετισμούς που γέννησε η ιστορική ήττα. Μέσα στην καταχνιά της ανοργανωσιάς, του αντικομμουνισμού, της φασιστικοποίησης. Συχνά χάνει τον προσανατολισμό του, πισωγυρίσει και μοιάζει αδιέξοδο. Όμως πάντα βρίσκονται εκείνοι που χαράσσουν νέα μονοπάτια προς τη χαραυγή.

πηγη:antigeitonies

  από Ταξική Πτέρυγα