Μια άλλη ιστορία από το Ιρκούτσκ, της Μαριάννας Τζιαντζή

 

Λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα, πάνω από πενήντα άνθρωποι πέθαναν δηλητηριασμένοι στη σιβηριανή πόλη Ιρκούτσκ επειδή ήπιαν το «μπογιαρισνίκ», ένα καλλυντικό, μια λοσιόν σώματος,  που περιέχει μεθανόλη, ένα φτηνό υποκατάστατο του οινοπνεύματος. Και αυτό συμβαίνει συστηματικά καθώς το βαρύ κρύο δεν αντέχεται.

      Μυαλό κουκούτσ’ δεν έχουνε κει πάνω στο Ιρκούτσκ; αναρωτιόμαστε εμείς οι Νότιοι. Μάλλον δεν είναι θέμα καθυστέρησης και βλακείας αλλά φτώχειας και απελπισίας.

 

      Το Ιρκούτσκ, με περίπου 800.000 κατοίκους, είναι η μεγαλύτερη πόλη της Σιβηρίας και κατέχει μια ιδιαίτερη θέση στη μυθολογία των παλιών Ελλήνων αριστερών. Το θεατρικό έργο «Μια ιστορία του Ιρκούτσκ» του Αλεξέι Αρμπούζοφ παίχτηκε στην Αθήνα το 1962, τρία χρόνια μετά την πρεμιέρα του στη Μόσχα. Οι  πρωταγωνιστές του (Αλέκος Αλεξανδράκης και Αλίκη Γεωργούλη) ήταν πασίγνωστοι αριστεροί εκείνης της εποχής, όπως και οι περισσότεροι ηθοποιοί της παράστασης (Αλέκα Παϊζη, Νότης Περγιάλης, Γιάννης Φέρτης, Κώστας Καζάκος, Κώστας Μπάκας και  Θόδωρος Καλλιφατίδης, που αργότερα έγινε συγγραφέας). Η σκηνοθεσία ήταν του Λεωνίδα Τριβιζά ενω το εξώφυλλο του προγράμματος το είχε φιλοτεχνήσει η χαράκτρια Βάσω Κατράκη. Το έργο αυτό σημείωσε εξαιρετική επιτυχία στην Ελλάδα, όπως και σε πολλές άλλες χώρες σε όλο τον κόσμο. Φωτογραφίες και στοιχεία για την παράσταση εδώ:

http://62.103.28.111/photographic/rec.asp?id=89065&nofoto=0

 

      Το Ιρκούτσκ ήταν ο τελικός προορισμός του θρυλικού Μιχαήλ Στρογκόφ, του ήρωα του ομώνυμου βιβλίου του Ιουλίου Βερν, αλλά ήταν και παραδοσιακός τόπος εξορίας. Εδώ είχαν στείλει τους περισσότερους Δεκεμβριστές που είχαν εξεγερθεί κατά του τσάρου Νικολάου Α΄ το 1825 και αυτοί μετέφεραν σ’ αυτή την πόλη κάτι από την κουλτούρα και τις συνήθειες της πρωτεύουσας. Η πρακτική της εξορίας των πολιτικών αντιπάλων του καθεστώτος συνεχίστηκε και αργότερα επί Στάλιν. Ήρωες, επαναστάτες και προδότες εγκαταστάθηκαν εδώ ή πέρασαν από εδώ για να καταλήξουν σε ακόμα πιο βόρεια και δυσπρόσιτα χωριά της Σιβηρίας. Το ίδιο το Ιρκούτσκ, με τα πλούτη που συγκέντρωνε από το διαμετακομιστικό εμπόριο (γουναρικά και χρυσός) ήταν -και παραμένει- το «Παρίσι της Σιβηρίας». Σήμερα είναι περιζήτητος τουριστικός προορισμός. Ελάχιστοι θα έλεγαν όχι σε ένα ταξίδι με τον Υπερισιβηρικό σιδηρόδρομο μέχρι το Ιρκούτσκ και σε μια επίσκεψη στη λίμνη Βαϊκάλη που απέχει μόνο 60 χλμ. από την πόλη.

 

      Δεν είναι τυχαία πόλη, το Ιρκούτσκ, λοιπόν. Έχει παράδοση ιστορική, πολιτική, αρχιτεκτονική. Τότε τι έχουν τα έρμα και ψοφούν;

 

      Στην αγγλόφωνη εφημερίδα The Moscow Times αναφέρεται ότι τα περισσότερα θύματα ήταν ηλικίας 35-50 ετών. Αρχικά οι νεκροί ήταν καμιά 35αριά, αλλά σύντομα άρχισαν να βρίσκουν και άλλους πεθαμένους, μόνους σε διαμερίσματα ή σε σωλήνες αποχέτευσης. (Χώνονταν εκεί για να ζεσταθούν;) Στην ίδια εφημερίδα αναφέρεται ότι λόγω της οικονομικής κρίσης, όλο και περισσότεροι Ρώσοι στρέφονται στην κατανάλωση καλλυντικών και φαρμακευτικών προϊόντων ως υποκατάστατων του αλκοόλ.

 

      Φέτος το καλοκαίρι, με αφορμή τη βαριά δηλητηρίαση μιας Αγγλίδας τουρίστριας από μπόμπα σε μπαρ στη Ζάκυνθο, γράφτηκαν πολλά για τη φονική μεθανόλη που χρησιμοποιείται για τη νόθευση των αλκοολούχων ποτών. Ανάμεσα στα πολυάριθμα δημοσιεύματα, ξεχωρίζει το άρθρο του Άλκη Γαλδαδά στο ένθετο «Science» του Βήματος με τίτλο «Ποτά που μας πίνουν»

http://www.tovima.gr/science/article/?aid=827382

 

και πού εξηγεί πώς ακριβώς δρα η μεθανόλη στον ανθρώπινο οργανισμό:

 

      «Για έναν ενήλικο, πολύ γενικά, διότι παίζουν ιδιαίτερο ρόλο το φύλο και η φυλή ακόμη, 2 γραμμάρια μεθανόλης μέσα σε μία ημέρα είναι ανεκτή ποσότητα αλλά στα 8 γραμμάρια η ποσότητα γίνεται τοξική. Το μεγάλο πρόβλημα είναι πως τα συμπτώματα από τη δηλητηρίαση εξαιτίας της μεθανόλης μοιάζουν πολύ με τα συμπτώματα της μέθης από την αιθυλική αλκοόλη, δηλαδή το οινόπνευμα που βρίσκεται μέσα σε ένα καθαρό ποτό. Ταχυκαρδία, επιτάχυνση της αναπνοής, χειροτέρευση στην όραση, έντονος πονοκέφαλος..» Μόνο που ενώ για τη μέθη αρκούν μερικές ώρες ύπνου για να συνέλθει κανείς, στην περίπτωση της δηλητηρίασης από μεθανόλη απαιτείται νοσοκομειακή βοήθεια άμεσα.

 

      Η διαφορά από τις δηλητηριάσεις λόγω ποτού-μπόμπας στα Greek islands και σε άλλα μέρη «από το Μπαλί και την Ινδονησία μέχρι τη Ζάκυνθο και το Λονδίνο» έγκειται ότι στο Ιρκούτσκ οι πότες ήξεραν τι έπιναν. Δεν ήταν αφελείς τουρίστες ούτε μαθητές που ξεσάλωναν στην πενθήμερη εκδρομή. Και η ανάγκη να πιουν ώστε να αντέξουν όχι μόνο την παγωνιά αλλά την ίδια τη ζωή τους, φάνηκε πιο ισχυρή από το ένστικτο της επιβίωσης. Το κάθε άλλο παρά μεμονωμένο περιστατικό της μαζικής δηλητηρίασης στο Ιρκούτσκ υπονοεί περισσότερα για την κατάντια της ζωής και της κοινωνίας παρά για την ανθρώπινη φύση - και ας μην έχουμε τις γνώσεις και τα εργαλεία να αναλύσουμε και να ερμηνεύσουμε αυτή την κατάντια.

 

Ξανά λοιπόν μια ιστορία από το Ιρκούτσκ. Εκείνη η παλιά θεατρική ιστορία ταυτίστηκε με το λεγόμενο «λιώσιμο των πάγων» που συντελέστηκε κατά τη χρουστσοφική περιόδο, αγαπημένο τέκνο της οποίας ήταν ο συγγραφέας Αρμπούζοφ. Τότε οι αριστεροί της ΕΔΑ που πήγαιναν στο θέατρο ήταν περήφανοι για τα καλλιτεχνικά επιτεύγματα της ΕΣΣΔ. Σήμερα δεν χρειάζεται να είναι κανείς αριστερός για να νιώσει θλίψη και ντροπή για την ικανότητα των καταπιεσμένων να αυτοκαταστρέφονται.

ΠΗΓΗ:  Kommon