Κίνδυνοι από την ευελιξία της εργασίας

Σύμφωνα με την έρευνα, για να διατηρηθεί το σημερινό επίπεδο των συντάξεων και να μη γίνουν άλλες μειώσεις στο μέλλον, θα πρέπει το ΑΕΠ να αυξάνεται ετησίως με ρυθμό μεταβολής που να προσεγγίζει το 5,7% - 6,2% κάθε χρόνο.

Συντάκτης: ΕΦ.ΣΥΝ.

ΠΗΓΗ: | Η Εφημερίδα των Συντακτών

Ερευνα των καθηγητών Σάββα Ρομπόλη και Βασιλείου Μπέτση

Η μνημονιακή προσπάθεια να εξασφαλιστεί θετικό ισοζύγιο εσόδων και δαπανών στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, πέραν τού ότι μειώνει παγιωμένα συνταξιοδοτικά και ασφαλιστικά δικαιώματα και αυξάνει τις υποχρεώσεις των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων για να επιτευχθεί ο στόχος, δημιουργεί συνθήκες πνιγμού στην πραγματική οικονομία καθώς έχει βρεθεί ότι όλος ο συντάξιμος μισθός πηγαίνει στην άμεση κατανάλωση… 

Στη μνημονιακή εποχή, λοιπόν, της τρέχουσας 10ετίας μειώθηκε η συνταξιοδοτική δαπάνη από το 2009-2015 κατά 2 δισ. ευρώ (από 21,7 δισ. ευρώ το 2009 σε 19,7 δισ. ευρώ το 2015), με αντίστοιχη και την απώλεια στον τζίρο των επιχειρήσεων της πραγματικής οικονομίας. 

Ομως, παρ' όλες τις μειώσεις και λόγω κυρίως της συρρίκνωσης του ΑΕΠ, αυτή η απώλεια εισοδημάτων δεν είχε αντανάκλαση και στο ΑΕΠ δεδομένου ότι την ίδια περίοδο (2009-2015) μειώθηκε κατά 25,9% με αποτέλεσμα να εμφανίσει αυξητική τάση η συνταξιοδοτική δαπάνη ως ποσοστό του ΑΕΠ (από 13,7% το 2009 σε 17% το 2015). 

Ετσι λοιπόν είχαμε το παράδοξο φαινόμενο, ενώ μειώνονταν οι συντάξεις να αυξάνονται τα ελλείμματα. 

Αυτό βέβαια είχε ως κύρια αιτία την κατακρήμνιση των εσόδων από εισφορές στα ασφαλιστικά Ταμεία (συνεπεία των μνημονίων οδηγήθηκαν στην ανεργία εκατομμύρια άνθρωποι και έβαλαν λουκέτο δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις). 

Σε απόλυτους αριθμούς το 2009 είχαμε 12,4 δισ. ευρώ εισροές από ασφάλιστρα το 2009 για να πέσουμε στα 9,8 δισ. ευρώ το 2015 (μείωση 21% την περίοδο 2009-2015).

Από εκεί και πέρα αυτή η κατακρήμνιση οφείλεται στις μνημονιακές πολιτικές που εφαρμόστηκαν στην αγορά εργασίας (μείωση κατώτατου μισθού, ελαστικοποίηση σχέσεων απασχόλησης κ.λπ.) και η οποία συνεχίζεται αμείωτη. 

Με βάση λοιπόν έρευνα των καθηγητών Σάββα Ρομπόλη και Βασιλείου Μπέτση προκύπτει ότι το ετήσιο έλλειμμα που θα προκληθεί στην κοινωνική ασφάλιση θα είναι κατά μέσον όρο 0,95% του εκάστοτε ετήσιου ΑΕΠ (το ΑΕΠ έχει θεωρηθεί ότι θα αυξάνεται με μέσο ετήσιο ρυθμό 1,5%).

Το 2055 το προκαλούμενο από την ευελιξία της απασχόλησης έλλειμμα θα φτάσει στο 1,5% του ΑΕΠ, εφόσον επαληθευτεί η αύξηση του ΑΕΠ με ετήσιο ρυθμό μεταβολής 1,5%.

Ετσι το συνολικό προκαλούμενο έλλειμμα της περιόδου 2016-2055, με ετήσιο μέσο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ 1,5%, θα είναι ίσο με το 36,9% του ΑΕΠ του 2015. 

Ειδικότερα, το συνολικό προκαλούμενο έλλειμμα από την απώλεια των εισφορών προς το ασφαλιστικό σύστημα λόγω των ευέλικτων μορφών απασχόλησης (μερική και εκ περιτροπής) εκτιμάται σε παρούσες αξίες στο ύψος των 65,6 δισ. ευρώ (48 δισ. ευρώ από την κύρια σύνταξη και 17,6 δισ. από την επικουρική). 

Αν λοιπόν περάσει η άποψη του ΔΝΤ στις τρέχουσες διαπραγματεύσεις για τις αλλαγές στα εργασιακά, αν δηλαδή επανακαθοριστούν οι κατώτατες αμοιβές με κατάργηση των επιδομάτων και των τριετιών, αυξηθεί το ποσοστό των ομαδικών απολύσεων και γενικευτεί η ευελιξία των μορφών απασχόλησης και γενικότερα της αγοράς εργασίας και αυτά ληφθούν υπόψη ως απώλεια εσόδων στο ασφαλιστικό σύστημα, τότε εκτιμάται ότι θα υπάρξει μια επιπλέον μείωση των συντάξεων κατά 33% την περίοδο 2016-2055. 

Σ’ αυτό βέβαια θα πρέπει να προστεθεί το γεγονός ότι μόνο από τη γήρανση του πληθυσμού για να διατηρηθεί το όριο του 16% (ν. 4387/2016) του ΑΕΠ στις συνταξιοδοτικές δαπάνες για την περίοδο 2016-2055 και εκτιμάται ότι θα πρέπει να μειωθούν οι συντάξεις κατά περίπου 22% σε σχέση με το σημερινό επίπεδο (αν και εδώ υπάρχουν εκτιμήσεις ότι το σύστημα θα το σώσουν οι οικονομικοί μετανάστες που θα αρχίσουν να εργάζονται και να ασφαλίζονται στην Ελλάδα). 

Η σημερινή δυσμενής και ευέλικτη πραγματικότητα της ελληνικής αγοράς εργασίας αναδεικνύει στην πράξη ότι η γενικευμένη ευελιξία των μορφών απασχόλησης στη χώρα μας αποτελεί εξίσου σοβαρό πρόβλημα της αγοράς εργασίας και του ασφαλιστικού συστήματος. 

Ετσι σήμερα στην Ελλάδα: 

⇶ η στατιστική ανεργία βρίσκεται στο επίπεδο του 24% 

⇶ η μερική απασχόληση αποτελεί κατά το 2016 το 50,3% των νέων προσλήψεων 

⇶ η ανασφάλιστη εργασία αφορά έναν στους πέντε εργαζόμενους (500.000 άτομα) 

⇶ 300.000 εργαζόμενοι -ενώ στην πραγματικότητα απασχολούνται ως μισθωτοί- στην πράξη απασχολούνται ως αυτοαπασχολούμενοι αναλαμβάνοντας εξ ολοκλήρου την υποχρέωση καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών 

⇶ 200.000 άτομα ενώ εργάζονται οκτώ ώρες την ημέρα στην πράξη καταχωρίζονται ως μερικά απασχολούμενοι 

⇶ 900.000 εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα ενώ εργάζονται καθημερινά και κανονικά η καταβολή του μισθού τους γίνεται με καθυστέρηση από ένα μέχρι δεκαπέντε μήνες και 

⇶ το 38% των εργαζομένων έχουν αποδοχές χαμηλότερες από τον κατώτατο μισθό. 

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις λοιπόν των δύο καθηγητών από τα παραπάνω δεδομένα προκύπτει ότι για να διατηρηθεί το σημερινό επίπεδο των συντάξεων και να μη γίνουν άλλες μειώσεις στο μέλλον, θα πρέπει λόγω της επίδρασης της γήρανσης του πληθυσμού και των ευέλικτων μορφών απασχόλησης (μερική και εκ περιτροπής) το ΑΕΠ να αυξάνεται ετησίως με ρυθμό μεταβολής που να προσεγγίζει το 5,7% - 6,2% κάθε χρόνο (μόνο λόγω της γήρανσης του πληθυσμού εκτιμάται ότι απαιτείται ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ ίσος με 3,5% - 4%), κάτι που καθίσταται απίθανο για τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Σωσίβιο για την προσωπική διαφορά

Τέλος στις ουρές και στις χαμένες εργατοώρες