Η αρχή του τέλους για τον Ταγίπ Ερντογάν. (του Σταμάτη Κυριάκη)

Στο χτεσινό δημοψήφισμα τέθηκε το ίδιο ερώτημα που είχε τεθεί στην Τουρκία τον Απρίλιο του 1920 όταν ο Κεμάλ Ατατούρκ συγκάλεσε στην Άγκυρα την μεγάλη εθνοσυνέλευση.

Το ερώτημα του τωρινού δημοψηφίσματος αφορά ουσιαστικά στην θέση της Τουρκίας στον σύγχρονο κόσμο, ακριβώς όπως και τότε.

Η Τουρκία βγαίνει από αυτό το δημοψήφισμα βαθιά διχασμένη.

Στην πραγματικότητα έχουμε να κάνουμε με τρεις Τουρκίες, μια ισλαμιστική, μια κεμαλική και μια κουρδική.

Ο διχασμός της Τουρκίας σήμερα αφορά πρωτίστως στην λυσσαλέα διαμάχη ανάμεσα σε μεγάλα τμήματα του Τουρκικού κεφαλαίου που έχουν εκ διαμέτρου αντίθετα συμφέροντα.

 

Ο Ερντογάν εκπροσωπώντας πολιτικά το τμήμα του βιομηχανικού και εμπορικού κεφαλαίου που έχει συμφέροντα από τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ισλαμιστική Ανατολή προσπάθησε δια του δημοψηφίσματος να εδραιώσει, να επεκτείνει και να νομιμοποιήσει την ηγεμονία του.

 

Αυτό δεν συνέβηκε το βράδυ της 16^ης Απριλίου.

«Ο Ερντογάν κερδίζει, όμως, τελικά, η μισή χώρα τον αγαπά και η άλλη μισή τον απεχθάνεται.» γράφει ο Σονέρ Τσαγκαπτάι, αναλυτής του Washington Institute.

Αντιθέτως, ακόμα και αν νομιμοποιηθεί και αναγνωριστεί η πλειοψηφία του «Ναι» οριακά στο 51% ο Ερντογάν δεν έχει την νομιμοποίηση για να συμπαρασύρει την Τουρκία στα δικά του σχέδια.

 

Βία και νοθεία

Πόσο μάλλον που η Κεμαλική αντιπολίτευση (CHP) καταγγέλλει βία και νοθεία υπέρ του «Ναι» στις ανατολικές επαρχίες της Τουρκίας.

Ήδη η Τζουμχουριέτ δημοσιεύει βίντεο και φωτογραφίες με αποδείξεις για εκτεταμένη νοθεία ενώ διεθνείς παρατηρητές συντάσσουν εκθέσεις «για τον «περιορισμό» των ελευθεριών που παρατηρήθηκε χθες στην Τουρκία υπό το καθεστώς έκτακτης ανάγκης που έχει επιβληθεί μετά την απόπειρα πραξικοπήματος».

Το πραγματικό αποτέλεσμα μπορεί να ήταν υπέρ του «Όχι» αλλά αυτό δεν είναι το σημαντικότερο. Άλλωστε έχει γίνει συνηθισμένο φαινόμενο και σε χώρες που κόπτονται υπέρ της δημοκρατίας (όπως η δική μας) να ψηφίζεις «Όχι» και να βγαίνει «Ναι». Πόσο μάλλον στην Τουρκία η οποία ουδέποτε υπήρξε «ακριβώς δημοκρατία».

Το σημαντικό είναι ότι ο Ερντογάν έχει να διαλέξει ούτως η άλλως ανάμεσα στον δρόμο μιας δικτατορικής διακυβέρνησης (με κίνδυνο να συρθεί η Τουρκία σε μια εμφύλια διαμάχη χωρίς προηγούμενο) ή να επιλέξει μια τακτική συμβιβασμού και μετριοπαθούς πολιτικής.

Πιθανότερο σενάριο, παρά την «Πύρρειο νίκη», είναι ο Ερντογάν να αναγκαστεί να τραβήξει το σχοινί και η Τουρκία να μπει σε μια περίοδο που θα επιτείνεται η οικονομική και πολιτική αστάθεια.

Το δημοψήφισμα, κατά το μάλλον ή ήττον, κατέγραψε την πόλωση της Τούρκικης κοινωνίας και τα διλλήματα της.

 

Στα τρία η Τουρκία

Ο χάρτης με τα εκλογικά αποτελέσματα ανά νομό που έδωσε στην δημοσιότητα η κεντρική εκλογική επιτροπή μας δίνουν την εικόνα μιας τριχοτομημένης Τουρκίας.

Στο κέντρο οι επαρχίες της Ανατολίας του Εντογάν. Οι Κούρδοι στον Νότο και τα μεγάλα αστικά κέντρα του Κεμαλισμού στα παράλια και στην Ισταμπούλ.

Προφανώς το «Ναι» παρουσιάζεται συμπαγές σε αντίθεση με το «Όχι» που συνένωσε τις πιο αντίθετες δυνάμεις. Αυτό όμως δεν μειώνει την δραματικότητα της διελκυστίνδας που διχάζει τη σύγχρονη Τουρκία.

Σημαντική πολιτική προσωπικότητα που να μπορεί να συνενώσει την Τουρκία σε μια ενιαία πορεία και σε μια γενικά αποδεκτή θέση στον σημερινό κόσμο δεν φαίνεται να υπάρχει.

Αν πρέπει να περιγράψει κανείς το κλίμα μετά το δημοψήφισμα θα έλεγε ότι η Τουρκία μπαίνει σε μια περίοδο πολιτικής οικονομικής και κοινωνικής αβεβαιότητας την χειρότερη στιγμή.

Αυτός είναι βασικά ο κυρίαρχος λόγος για τον οποίο ο κίνδυνος ενός εμφυλίου πολέμου στην Τουρκία παραμένει υπαρκτός.

Προφανώς η αρχή του τέλους για τον Ταγίπ Ερντογάν έχει ήδη αρχίσει…

πηγή: - Kommon