Τρεις επιθεωρητές περιβάλλοντος για όλη τη Βόρεια Ελλάδα #skouries

Με δυσκολία οι έλεγχοι τήρησης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας

Του Φώτη Κουτσαμπάρη / «MAΚΕΔΟΝΙΑ»

Στο φιλότιμο και τον πατριωτισμό των υπαλλήλων έχουν αφεθεί οι έλεγχοι που αφορούν θέματα περιβάλλοντος και δόμησης εξαιτίας της τραγικής έλλειψης επιθεωρητών στο Σώμα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος, Δόμησης, Ενέργειας και Μεταλλείων (ΣΕΠΔΕΜ). Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί είναι το γεγονός, ότι στη Βόρεια Ελλάδα, υπάρχουν μόνο τρεις επιθεωρητές περιβάλλοντος, στους οποίους περιλαμβάνεται η προϊσταμένη του τμήματος. Από τους υπαλλήλους αυτούς, μόνο η επικεφαλής ανήκει στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και οι υπόλοιποι δύο είναι αποσπασμένοι από άλλες υπηρεσίες.

Οι τρεις αυτοί υπάλληλοι είναι αρμόδιοι να ελέγχουν την τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας για τη διαφύλαξη του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου της χώρας μας και να επιβάλλουν τις ανάλογες κυρώσεις στους παραβάτες. Εάν αναλογιστεί κανείς την έκταση που υποχρεούνται να καλύψουν, αντιλαμβάνεται πόσο δύσκολο είναι το έργο τους. Συγκεκριμένα, έχουν στην ευθύνη τους τις περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας, Ανατ. Μακεδονίας-Θράκης, Δυτικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Βόρειου Αιγαίου και Ηπείρου, όπου πρέπει να κάνουν αυτοψίες. Οι αρμοδιότητές τους είναι αυξημένες και διενεργούν αυτοψία σε κάθε δημόσιο ή ιδιωτικό έργο ή δραστηριότητα, ανεξαρτήτως από τους ελέγχους άλλων αρχών. Εφόσον διαπιστώσουν παραβάσεις συντάσσουν βεβαίωση που κατατίθεται στον εισαγγελέα για διερεύνηση αξιόποινων πράξεων, ενώ συντάσσουν και εισήγηση επιβολής προστίμου προς τον υπουργό Περιβάλλοντος. Έχουν ειδικά προανακριτικά καθήκοντα και γενικά δεν λειτουργούν ως απλοί ελεγκτές μιας δημόσιας υπηρεσίας.

Αντίστοιχα, αποδυναμωμένα είναι και τα υπόλοιπα τμήματα του ΣΕΠΔΕΜ στη Βόρεια Ελλάδα (Β.Ε.), το οποίο έχει έδρα στην Θεσσαλονίκη. Ειδικότερα, στο τμήμα επιθεώρηση δόμησης και κατεδαφίσεων, που είναι ουσιαστικά διπλό, υπηρετούν έξι μηχανικοί, που είναι όλοι αποσπασμένοι από άλλες υπηρεσίες, ο προϊστάμενος -είναι ο μόνος υπάλληλος του υπουργείου- και μια διοικητικός. Αν και η οικοδομική δραστηριότητα έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, δεν έπαψαν να γίνονται παρεμβάσεις που χρήζουν ελέγχου. Το τμήμα επιθεώρησης ενέργειας του ΣΕΠΔΕΜ στη Β.Ε. διαθέτει τρεις υπαλλήλους, χωρίς προϊστάμενο. Οι δύο υπάλληλοι είναι με απόσπαση και η μόνη υπάλληλος του Υπουργείου Περιβάλλοντος δεν έχει συμπληρώσει προϋπηρεσία δύο ετών, ώστε να προαχθεί σε προϊσταμένη.

Στο νευραλγικό τμήμα επιθεώρησης μεταλλίων υπηρετούν έξι υπάλληλοι μηχανικοί συμπεριλαμβανομένου του προϊστάμενου και δύο διοικητικοί, εκ των οποίων η μία λείπει με άδεια ανατροφής τέκνου. Στο τμήμα αυτό, μόνο ένας υπάλληλος είναι αποσπασμένος από άλλη υπηρεσία. Αν και υπάρχει σχετικά μεγαλύτερος αριθμός προσωπικού από το τμήμα περιβάλλοντος, οι αρμοδιότητες των επιθεωρητών μεταλλείων είναι πολύ αυξημένες. Στη Βόρεια Ελλάδα παράγεται το 70% του μαρμάρου στη χώρα, ενώ λειτουργούν τα περισσότερα λιγνιτωρυχεία της χώρας. Το εν λόγω τμήμα διεξάγει ελέγχους και στις εργασίες εξόρυξης χρυσού στη Χαλκιδική -μάλιστα, έχει επιβάλει πρόστιμα στην εταιρεία του έργου- διενήργησε προκαταρκτικές εξετάσεις, συνέταξε εκθέσεις για την περιβαλλοντική αδειοδότηση.

Επιθεωρητές και μάρτυρες

Εκτός από τους ελέγχους οι επιθεωρητές έχουν και την υποχρέωση να πηγαίνουν ως μάρτυρες στα δικαστήρια. Με την πάροδο των ετών, οι βεβαιούμενες περιβαλλοντικές παραβάσεις που παραπέμπονται να εκδικαστούν στα ποινικά δικαστήρια έχουν συσσωρευτεί σε αριθμό, λόγω των πολλαπλών αναβολών, γεγονός που επιβαρύνει σημαντικά το ήδη ασφυκτικό ελεγκτικό πρόγραμμα και τις δαπάνες μετακίνησης των επιθεωρητών, που καλούνται να παραστούν και να καταθέσουν ως μάρτυρες στα δικαστήρια όλης της χώρας (χαρακτηριστικά σημειώνεται ότι οι επιθεωρητές περιβάλλοντος έλαβαν για το 2015 πάνω από 150 κλήσεις ως μάρτυρες στα δικαστήρια, ενώ για το 2016 οι αντίστοιχες κλήσεις είναι πάνω από 200), όπως αναφέρεται και στην τελευταία ετήσια έκθεση του σώματος.

Ανάλογη είναι η αποδυνάμωση των υπηρεσιών και στο τμήμα Νοτίου Ελλάδας, όπου επίσης ο αριθμός των επιθεωρητών μειώθηκε δραματικά τα τελευταία χρόνια, λόγω συνταξιοδοτήσεων και υπηρεσιακών μετακινήσεων. Σε όλη την Ελλάδα ο αριθμός επιθεωρητών περιβάλλοντος είναι σήμερα 14 (3 στη Βόρεια και 11 στην Νότια Ελλάδα) ενώ το 2011 έφθαναν στους 35 επιθεωρητές. Οι λειτουργικές δαπάνες του σώματος δεν καλύπτονται πλέον, κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο 2014-2020 από τους κοινοτικούς πόρους, αλλά από τον περιορισμένο προϋπολογισμό του υπουργείου, που με δυσκολία καλύπτει τις εξειδικευμένες απαιτήσεις του ελεγκτικού έργου. Πάντως, το υπουργείο προωθεί διατάξεις για την ενίσχυση των οικονομικών πόρων του σώματος.

Παρά το μειωμένο αριθμό προσωπικού, τις δυσκολίες και τις αντίξοες συνθήκες, οι επιθεωρητές περιβάλλοντος, καταγράφουν σημαντικό έργο έλεγχων, πέρα των δυνατοτήτων τους. Όπως περιγράφεται στην τελευταία έκθεση, οι επιθεωρητές περιβάλλοντος διενήργησαν 123 νέους ελέγχους κατά το έτος 2015 (70 στην επιθεώρηση νοτίου Ελλάδος και 53 στην επιθεώρηση Βορείου Ελλάδος). Επιπροσθέτως, διενήργησαν συνολικά 13 επανελέγχους, σε συνέχεια παλαιότερων ελέγχων (εκ των οποίων εννέα στη Νότια Ελλάδα και τέσσερις στη Βόρεια Ελλάδα). Στις παραπάνω υποθέσεις περιλαμβάνονται μόνον οι έλεγχοι που έγιναν με επιτόπια αυτοψία των επιθεωρητών. Περί το 30% των ελέγχων του έτους 2015 αφορούσε σε δραστηριότητες του ευρύτερου δημοσίου τομέα (συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης των αστικών απορριμμάτων και των εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών λυμάτων), ενώ το υπόλοιπο 70% αφορούσε σε δραστηριότητες του ιδιωτικού τομέα.

Πέντε υπηρεσίες σε μία

Το Σώμα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος, Δόμησης, Ενέργειας και Μεταλλείων (ΣΕΠΔΕΜ) συστάθηκε με το π.δ. 100/2014 προκειμένου να συγκεντρωθούν σε μια διοικητική μονάδα επιπέδου Γενικής Διεύθυνσης όλες οι ελεγκτικές λειτουργίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος. Πιο συγκεκριμένα, συνενώθηκαν στο ΣΕΠΔΕΜ:

1. Η πρώην Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ) που έχει ως αρμοδιότητα τον έλεγχο τήρησης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

2. Η πρώην Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Ενέργειας (ΕΥΕΠΕΝ) που έχει ως αρμοδιότητα τον έλεγχο των ενεργειακών επιθεωρητών.

3. Η πρώην Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Δόμησης (ΕΥΕΔ) και η πρώην Ειδική Υπηρεσία Κατεδαφίσεων (ΕΥΚ) (και μετέπειτα μετονομάστηκε σε Ειδική Υπηρεσία Επιθεώρησης και Κατεδάφισης Αυθαιρέτων με το ν.4014/2011, Α’160), οι οποίες έχουν ως αρμοδιότητα τον έλεγχο της τήρησης και της ορθής εφαρμογής της διαδικασίας δόμησης.

4. Η πρώην Επιθεώρηση Μεταλλείων Βορείου Ελλάδας και η πρώην Επιθεώρηση Μεταλλείων Νοτίου Ελλάδας που έχουν ως κύρια αρμοδιότητα τον έλεγχο της εφαρμογής της μεταλλευτικής και λατομικής νομοθεσίας στους μεταλλευτικούς και λατομικούς χώρους, αντίστοιχα.

5. Το Συντονιστικό Γραφείο Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΣΥΓΑΠΕΖ) που αφορά στην περιβαλλοντική ευθύνη (προσδιορισμός μέτρων πρόληψης περιβαλλοντικής ζημίας, εισήγηση μέτρων αποκατάστασης και παρακολούθηση υλοποίησης των μέτρων αποκατάστασης).

από:| AntiGold Greece