«Το τελευταίο σημείωμα»... μέσα απ' τα μάτια ενός νέου

Άλλος σκέφτεται, άλλος σκουπίζει βιαστικά τα μάτια του, άλλος αναρωτιέται «Μα καλά! Εγιναν όλα αυτά;». Ασυνήθιστες εικόνες στο τέλος μιας κινηματογραφικής προβολής... Κάπως έτσι όμως ήμασταν όλοι όσοι παρακολουθήσαμε την προηγούμενη βδομάδα το «Τελευταίο Σημείωμα»...

Το πιο θετικό στοιχείο της ταινίας είναι ότι μπορεί να δώσει ώθηση σε έναν νέο άνθρωπο να το ψάξει πιο βαθιά, να μάθει την Ιστορία του τόπου μας και του λαού μας. Να μάθει για το ποιοι ήταν αυτοί οι 200 που με την αλύγιστη στάση τους νίκησαν το φόβο και το θάνατο. Αυτήν την ιστορία, καθώς και χιλιάδες άλλες δεν θα τις βρούμε γραμμένες στα σχολικά βιβλία...

Η ταινία, βασισμένη στο αληθινό γεγονός της εκτέλεσης των 200 κομμουνιστών, έρχεται σε μία περίοδο που λυτοί και δεμένοι έχουν βαλθεί να βάλουν στο ίδιο τσουβάλι τους εκτελεστές και τους εκτελεσμένους, τους προδότες και τους ήρωες, το ναζισμό με τον κομμουνισμό. Ούτε μπορεί να ξεχάσει κανείς ότι η Καισαριανή ήταν το πρώτο ιστορικό μέρος που προσπάθησε να μαγαρίσει ο ΣΥΡΙΖΑ με την παρουσία του (τις πρώτες μέρες της εκλογής του), προσπαθώντας έτσι να ξεπλύνει την αντιλαϊκή του πολιτική.

Στο έργο ακούς και βλέπεις τους κομμουνιστές, τα μέλη του ΚΚΕ που κρατούνταν κοντά μια δεκαετία από τη δικτατορία του Μεταξά στην Ακροναυπλία και σε άλλα ξερονήσια. Μαθαίνεις για την άρνηση του Μεταξά και του καθεστώτος του να τους απελευθερώσει για να πολεμήσουν στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο όπως ζήτησαν, αλλά αντίθετα τους παρέδωσε στους ναζί. Βλέπεις πως «κάποιοι» έξω από τις φυλακές μεριμνούσαν, ώστε οι φυλακισμένοι να μαθαίνουν τα νέα, τις νίκες του Κόκκινου Στρατού και την προσφορά της ΕΣΣΔ...

Αυτές οι ιδέες παραμένουν ζωντανές κι ανίκητες όσο κι αν τις πολεμάνε

«Ο χορός του Σουκατζίδη», του Βάλια Σεμερτζίδη, 1966

Βαδίζοντας στα 100 χρόνια του Κόμματός μας, όλη αυτήν την περίοδο έχουμε ψάξει, συζητήσει και διαβάσει πλευρές της Ιστορίας του. Πολλοί από εμάς έχουμε συμμετάσχει και σε εκδηλώσεις και παραγωγές του Κόμματός μας και της ΚΝΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, η ταινία βοηθά έναν νέο άνθρωπο να οπτικοποιήσει, όσο αυτό γίνεται στο πλαίσιο μίας ταινίας, τη ζωή στη φυλακή και πρώτα και κύρια την ανάγκη οργάνωσης και δράσης των κομμουνιστών κάτω και από τις πιο δύσκολες συνθήκες. Μπορεί κάποιος να αντιληφθεί την οργάνωση που υπήρχε μέσα στη φυλακή. Μπορεί κάποιος να δει τη συντροφικότητα, την αλληλεγγύη, τη στήριξη που υπήρχε, ακόμα κι όταν κάποιος πήγαινε να λυγίσει, τη διαρκή προσπάθεια για κατάκτηση της γνώσης, την πολιτιστική καλλιέργεια. Σε βοηθά να κατανοήσεις ότι η αδιάκοπη αυτή προσπάθεια των κομμουνιστών, ακόμα και σε αυτές τις τόσο δύσκολες στιγμές, ήταν πλευρά αντίστασης σε ένα βάρβαρο καθεστώς, ήταν αγώνας για την ίδια τη ζωή.

Ολοι αυτοί - όχι μόνο οι 200 κομμουνιστές - που έδωσαν τη ζωή τους δεν ήταν υπεράνθρωποι, αλλά η αταλάντευτη στάση τους τελικά ήταν προϊόν συνειδητής στράτευσης στον αγώνα ενάντια στην αδικία, για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, στην πίστη για την τελική νίκη. Ηταν άνθρωποι που ενώ ήταν στη φυλακή, πολλοί μάλιστα απ' αυτούς αρκετά χρόνια, σκεφτόντουσαν τον εαυτό τους έξω... Ηταν άνθρωποι, που αγαπούσαν πολύ τη ζωή, τους έλειπαν οι δικοί τους άνθρωποι. Συνειδητοποιείς ότι ήταν συνειδητή επιλογή, η προσωπική ζωή τους να βαδίζει στο πλευρό του ΚΚΕ με όποιο τίμημα. Και το Κόμμα μας, η εξέλιξη της ταξικής πάλης, η δύναμη των επαναστατικών ιδεών ήταν που μετέτρεψε συνηθισμένους ανθρώπους σε ξεχωριστούς.

Είχαν πίστη στο δίκιο του αγώνα έως και την τελευταία στιγμή κι αυτό τους έδινε τη δύναμη ακόμα και να περιφρονούν τους εκτελεστές τους. Τους έδινε όμως και τη σιγουριά ότι θα υπάρξει «εκδίκηση», όπως λέει κι ένας από τους εκτελεσθέντες.

Σε μια εποχή που θεοποιούνται ο ατομισμός, ο ανταγωνισμός, το «ο θάνατός σου η ζωή μου», εμείς μαθαίνουμε από τη στάση του Ναπολέοντα Σουκατζίδη, που δεν δέχτηκε να βάλει το «εγώ» πάνω από το «εμείς» ακόμα και στο πιο τραγικό ερώτημα «ζωή ή θάνατος». Δεν δέχτηκε να του χαριστεί η ζωή, γιατί θα ξεφτιλιζόταν, θα ήταν «ένα τίποτα». Είμαστε περήφανοι, γνωρίζοντας ότι ο Ν. Σουκατζίδης ήταν μέλος της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας από το 1927 κιόλας. Σε πολύ δύσκολες συνθήκες ανδρώθηκε πρώτα ως στέλεχος της ΟΚΝΕ και αργότερα του ΚΚΕ. Το 1936 με την ιδιότητα του προέδρου του Σωματείου Ιδιωτικών Υπαλλήλων του νομού Ηρακλείου, συλλαμβάνεται από την Ασφάλεια και εκτοπίζεται στον Αη Στράτη. Από τότε δεν ξαναγύρισε σπίτι του, παρέμεινε στις εξορίες και τις φυλακές μέχρι το τέλος της ζωής του. Σημαντικός σταθμός σ' αυτή του την πορεία η Ακροναυπλία και στη συνέχεια το Χαϊδάρι. Η αλύγιστη στάση του τόσο μέσα στη φυλακή όσο και πριν την εκτέλεση, μαρτυρά όλη αυτήν τη διαδρομή.

Κρατάμε τη φλόγα αναμμένη

Οι σημερινές συνθήκες σίγουρα δεν μοιάζουν με αυτές που περιγράφει η ταινία, που έδωσαν πράξεις ανείπωτου ηρωισμού στις φυλακές, στις εξορίες, στα εκτελεστικά αποσπάσματα. Αλλά έχουν τον δικό τους ηρωισμό, σε συνθήκες που ο τροχός της Ιστορίας μοιάζει ακίνητος... Εμείς οι νέοι κομμουνιστές παίρνουμε δύναμη από τους συντρόφους μας, από την αδιάλλακτη και περήφανη στάση τους, όπως αυτή αποτυπώνεται και στο «Τελευταίο σημείωμα». Κρατάμε τη φλόγα αναμμένη. Εχουμε την ευγενική φιλοδοξία να μάθουμε, να δρούμε, να σκεφτόμαστε σαν όλους αυτούς... Να σταθούμε αντάξιοι των ηρωικών παραδόσεων του ΚΚΕ.

«Εμείς

μερτικό δε ζητήσαμε. Τίποτα. Μόνον

θυμηθείτε το: αν η ελευθερία

δε βαδίσει στα χνάρια του αίματός μας,

εδώ θα μας σκοτώνουν κάθε μέρα. Γεια σας»

Γιάννης Ρίτσος

ΠΗΓΗ: ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ