Οι β.ΑΠΕ δεν αποτελούν ενεργειακή λύση

 

Τοποθέτηση του ΔΙΚΤΥΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ και ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ της ΛΑΚΩΝΙΑΣ  στο Συνέδριο του Ιδρύματος ΡΟΖΑ ΛΟΥΞΕΜΠΟΥΡΓΚ

Στις 10-12 Οκτωβρίου 2013, το Παράρτημα Ελλάδας του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ πραγματοποίησε στην Αθήνα το Συνέδριο με θέμα: "Ανισορροπίες ισχύος - Εναλλακτικές στρατηγικές για τον ενεργειακό τομέα στην Ελλάδα, στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πλαίσιο". Στο Συνέδριο συμμετείχαν επιστήμονες και Κινήματα από όλον τον πλανήτη και παρουσιάστηκαν τόσο οι θέσεις των υπέρμαχων της στροφής προς ένα ενεργειακό μοντέλο στηριγμένο στις ΑΠΕ - βΑΠΕ, όσο και οι θέσεις όσων έχουν ενστάσεις αναφορικά με τον ρεαλισμό, την αποδοτικότητα, αλλά εντέλει και την περιβαλλοντική χρησιμότητα ενός τέτοιου μοντέλου.

Αναδημοσιεύουμε αυτή την τοποθέτηση γιατί είναι επίκαιρη και ο βασικός πυρήνας των επιχειρημάτων της ισχύει και σήμερα. (Σ.Π)

"Το Δίκτυο Περιβαλλοντικής και Πολιτιστικής Προστασίας της Λακωνίας παρενέβη με το κείμενο το οποίο παραθέτουμε:"

  

                                             παρεμβαση δικτυου

Ακούσαμε προσεκτικά τις εισηγήσεις του συνεδρίου καθώς και τις ιδέες – προτάσεις – παρατηρήσεις που κατατέθηκαν. Ως Δίκτυο Περιβαλλοντικής και Πολιτιστικής Προστασίας της Λακωνίας, είμαστε εδώ για να καταθέσουμε και εμείς τις δικές μας.

Οι υπέρμαχοι των Β.ΑΠΕ μας λένε:

«Στη Μεγαλόπολη και την Πτολεμαϊδα ο καρκίνος “θερίζει”. Να βάλουμε  ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά στη Λακωνία, στην Κρήτη, στην Ικαρία, στη Χίο, στη Σκύρο κ.λπ, να κλείσουν επιτέλους τα εργοστάσια λιγνίτη, να σωθεί ο κόσμος».

Εμείς τους απαντάμε:

Οι βΑΠΕ δεν αποτελούν ενεργειακή λύση. Η παραγωγή τους βασίζεται στην τυχαιότητα των καιρικών συνθηκών και μπορούν να λειτουργήσουν μόνο συμπληρωματικά με τις θερμικές μονάδες. Παράγουν ρεύμα όταν αυτές θέλουν και όχι όταν εμείς το χρειαζόμαστε, ενώ είτε το χρειαζόμαστε, είτε όχι, το πληρώνουμε. Δεν καταργούν καμία θερμική μονάδα, ως διαφημίζονται, αλλά αντίθετα, πολλές φορές δημιουργούν και νέες, (κυρίως φυσικού αερίου), επειδή η ένταξη τους στο δίκτυο πρέπει να υποστηρίζεται από σταθερές θερμικές μονάδες για να διατηρείται η ευστάθεια της ισχύος του δικτύου όταν οι ανεμογεννήτριες ή τα φωτοβολταϊκά σταματούν.

Στη Μεγαλόπολη, την Πτολεμαΐδα και αλλού, η περιβαλλοντική μόλυνση θα μπορούσε να αποφευχθεί, εάν τα εργοστάσια λιγνίτη λειτουργούσαν με σύγχρονο κι ασφαλή τρόπο π.χ. με ειδικά φίλτρα και εάν οι εξορύξεις επίσης γίνονταν με ορθό τρόπο.

Στο μεταξύ, ενώ προσπαθούν να μας πείσουν πως με το πλήθος Αιολικών και φωτοβολταϊκών Σταθμών που θα εγκατασταθούν θα καταφέρουν να κλείσουν τους μεγάλους θερμοηλεκτρικούς Σταθμούς, την ίδια ώρα η τρόικα μαζί με την ελληνική κυβέρνηση, με σειρά αποφάσεων και εξαγγελιών, προσπαθούν να οδηγήσουν τη ΔΕΗ και τους Θερμοηλεκτρικούς της Σταθμούς σε ιδιώτες επενδυτές. Αναρωτιόμαστε ποιος επενδυτής θα προτίθετο να αγοράσει ένα κλειστό ή προς κλείσιμο εργοστάσιο λιγνίτη;...

 Οι υπέρμαχοι των βΑΠΕ επίσης μας λένε:

«Ο πλανήτης κινδυνεύει από υπερθέρμανση, τα ορυκτά καύσιμα τελειώνουν»

Όσον αφορά τη ρύπανση, ακόμα και αν πιστέψουμε πως βάζοντας βΑΠΕ σε όλη την Ελλάδα, σώζουμε τον πλανήτη μας από την υπερθέρμανση, αρκεί να ρίξουμε μια ματιά στο κάρβουνο που καίει ο "βιομηχανικός γίγαντας" που λέγεται Κίνα (τουλάχιστον 5πλάσιο από όσο καίει όλη η Ευρώπη και διπλάσιο από τις Η.Π.Α.), για να καταλάβουμε πως η Ελλάδα ακόμα και με 100% διείσδυση των ΑΠΕ, ως μικρή και μη βιομηχανική χώρα, είναι αμελητέα ποσότητα στον παγκόσμιο χάρτη. Αν ο πλανήτης κινδυνεύει από υπερθέρμανση λόγω ανθρωπογενών παραγόντων, καλό θα ήταν όλοι μας και ιδιαίτερα οι βιομηχανικές και μεγάλες χώρες να στραφούν προς την εξοικονόμηση ενέργειας και να περιορίσουν ενεργοβόρες δραστηριότητες.

Ακόμα όμως και αν προσεγγίσουμε το θέμα από την πλευρά της απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, προκύπτει πως οι ΑΠΕ μεγάλης κλίμακας (οι βΑΠΕ δηλαδή), πέρα από μη αποδοτικές και πανάκριβες ταιριάζουν καλύτερα με μονάδες αερίου ως εφεδρεία, καύσιμο το οποίο, επίσης είναι σε περιορισμένη ποσότητα, εισαγόμενο, ακριβό και με γεωπολιτικές εξαρτήσεις.

Ο Εθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός, που εμπεριέχει και τη Λακωνία, δεν είναι παρά ένα τμήμα του ευρύτερου σχεδιασμού κατάληψης της ελληνικής γης, του ελληνικού πλούτου και των κατοίκων της χώρας. Γρήγορα και σταθερά ,όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν ένα αυτάρκες, δημοκρατικό και ελεύθερο κράτος, παραδίδονται στα χέρια των πιστωτών-«κατακτητών». Εν αρχή η ελληνική οικονομία, στη συνέχεια η ελληνική γη και, μέσω των ενεργειακών σχεδιασμών, ο ήλιος, το νερό κι ο άνεμος.

Δεν υπάρχει στην παγκόσμια ιστορία ούτε ένα παράδειγμα μεγαλοεργολάβου που να έθεσε ως στόχο την προστασία και τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος και να επένδυσε με γνώμονα αυτό. Άλλωστε, εάν είχε συμβεί κάτι τέτοιο, δεν θα ήμασταν σήμερα σ’ αυτήν τη δυσχερή περιβαλλοντική κατάσταση και δεν θα ψάχναμε εναγωνίως λύσεις για να σώσουμε τον πλανήτη από τον αφανισμό.

Εδώ λοιπόν έρχεται η αριστερή ανθρωποκεντρική θεώρηση των πραγμάτων και μας λέει ούτε λίγο ούτε πολύ, μέσω των φορέων της, πως ό,τι θα κάνει, θα το κάνει για τον λαό και όχι για το κεφάλαιο. Θα έχουμε ΑΠΕ λαϊκής βάσης, δημοτικές, συνεταιριστικές, κ.λπ, φτιαγμένες από τον λαό για το λαό και ενεργειακή δημοκρατία με συμμετοχή του κόσμου στις αποφάσεις.

Μα, προτού δώσουμε στον κόσμο αυτή την επιλογή - κατεύθυνση δεν θα πρέπει μια υπεύθυνη και φιλολαϊκή αριστερή κυβέρνηση, πρώτα να δει αν αυτά τα έργα έχουν απόδοση μεγαλύτερη από το κόστος τους; Αν συμφέρουν; Αν πραγματοποιούν όσα υπόσχονται περί πράσινης και φθηνής  ενέργειας; Αν εξοικονομούν πράγματι ορυκτά καύσιμα; Αν υπάρχει πεδίο εφαρμογής στη χώρα μας, χωρίς μη αναστρέψιμες απώλειες και χωρίς οικονομική "αιμορραγία";


Υπάρχουν πλήθος μελέτες από σοβαρά ιδρύματα, πανεπιστήμια, επιστήμονες που αμφισβητούν τα οφέλη που υπόσχονται ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά και κρίνουν τις αποδόσεις τους ελλειμματικές και προβληματικές. Στην Ευρώπη, από όπου πιεζόμαστε με τις "πράσινες" πολιτικές, αν είχαν κάνει σωστά τη δουλειά τους, θα είχαν διαπιστώσει προ πολλού ότι οι συμβατικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής αναγκάζονται να αυξομειώνουν την παραγωγή τους προκειμένου να εξισορροπούν την ασταθή παραγωγή των αιολικών, καίγοντας τελικά περισσότερα καύσιμα κατά τη διαδικασία, όπως, π.χ. ένα αυτοκίνητο που αφήνει την εθνική οδό και παγιδεύεται στην κίνηση της πόλης. Άρα, ακόμα πιο πολλοί θερμοηλεκτρικοί σταθμοί πρέπει να κατασκευαστούν για να υποστηριχθούν οι βΑΠΕ και να σταθεροποιηθεί η ενέργεια που παράγεται από τους πάντα μεταβλητούς άνεμους. Και αν προστεθούν κι όλοι οι άλλοι παράγοντες, όπως η απαιτούμενη αναβάθμιση των εθνικών δικτύων μεταφοράς υψηλής τάσης σε έξυπνα δίκτυα και οι αναγκαίοι αυτοματισμοί, στο τέλος δεν υπάρχει ούτε καθαρή εξοικονόμηση διοξειδίου του άνθρακα, ούτε φθηνή ενέργεια από τον ήλιο και τον άνεμο.

 

 

 

Πέρα όμως από το ζήτημα της αποδοτικότητας και του κόστους/οφέλους, σε μια πτωχευμένη χώρα σαν τη δική μας, σε μια περίοδο βαθιάς ύφεσης και φτώχιας, προέχει, κατά τη γνώμη μας, αντί το κράτος να συνεχίσει να προωθεί την εγκατάσταση και λειτουργία αμφιβόλου αποδοτικότητας πανάκριβων βΑΠΕ (είτε είναι ιδιωτικές, είτε είναι συνεταιριστικές)), που αναμφισβήτητα απαιτούν πολύτιμα κεφάλαια των οποίων το κόστος μετακυλίεται στους καταναλωτές ακριβαίνοντας το ρεύμα, επιβαρύνοντας τα νοικοκυριά και μειώνοντας την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, να βάλει φρένο στις κρυφές ή φανερές επιδοτήσεις τους, εξοικονομώντας χρήματα για την Υγεία, την Παιδεία και άλλους καίριους τομείς που έχουν παραμεληθεί και να προωθήσει πολιτικές εξοικονόμησης ενέργειας και κίνητρα που θα αφορούν το κάθε νοικοκυριό, (όπως  π.χ. η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων με συνδυασμό ενδεχομένως ΑΠΕ οικιακού τύπου), λύσεις δηλαδή  που θα μπορέσουν να δημιουργήσουν μια μόνιμη προστιθέμενη αξία για τη χώρα και για τον λαό.

Ένα άλλο πολύ σοβαρό θέμα είναι το Ειδικό Χωροταξικό για τις ΑΠΕ, το οποίο συντάχθηκε και ενεργεί ερήμην του τεχνικού κόσμου, των χωροτακτών ή ειδικών περιβαλλοντολόγων, που πολλές ενστάσεις είχαν και συνεχίζουν να έχουν  για το πλαίσιο αυτό. Ενστάσεις που, δυστυχώς, επιβεβαιώνονται από τον τρόπο με τον οποίο  εντάσσονται εδώ και πέντε χρόνια οι ΑΠΕ στο ισχύον δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, τρόπο απρογραμμάτιστο και σχεδόν τυχαίο.

Αυτό το πρωθύστερο στον χωροταξικό και ενεργειακό σχεδιασμό, όπου απουσιάζουν οι συνολικές πολιτικές, ή διαμορφώνονται με τις εκ των πραγμάτων χωροθετήσεις ΑΠΕ, είναι ζήτημα μείζον. Καταργεί τον προληπτικό χαρακτήρα του χωροταξικού σχεδιασμού και ακυρώνει τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε, δηλαδή τη μετάβαση σε εθνικό μοντέλο ενεργειακής παραγωγής φιλικότερο στο περιβάλλον.

Η απουσία κεντρικού και περιφερειακού σχεδιασμού σε ένα κατεξοχήν τεχνικό ζήτημα, σε ένα τεχνικό έργο που όμοιό του δεν έχει γνωρίσει η χώρα μας ποτέ, αφού συνεπάγεται ταχεία και εκ βάθρων αλλαγή της χωροταξικής και ενεργειακής της ταυτότητας της χώρας, είναι από ανησυχητικό ως επικίνδυνο. Και σε αυτό φαίνεται ότι έχουν όλοι λόγο εκτός από τους τεχνικούς και τους ειδικούς επιστήμονες, σε κεντρικό ή σε τοπικό επίπεδο. Δε γίνεται να μιλάμε για εθνικό ενεργειακό σχεδιασμό, χωρίς μελέτες και προτάσεις από το ανεξάρτητο επιστημονικό δυναμικό της χώρας.

 Όσον αφορά τις ανάγκες της χώρας και τη σχέση κόστους / οφέλους:

Η Ελλάδα χρειάζεται περίπου 7-8 GW ισχύ βάσης και 3-5 GW αιχμής (αν και λόγω κρίσης έχει πέσει η ζήτηση βάσης στα 5-5,5 GW).

Έχουν ήδη εγκατασταθεί αιολικοί σταθμοί 1,7 GW (2,8 σήμερα Σ.Π) και αδειοδοτηθεί ακόμα 2,3 GW. Αυτό σημαίνει 3,3 ως 4 αδειοδοτημένα αιολικά γιγαβάτ εκ των οποίων τα 1,7 GW είναι ήδη εγκατεστημένα.

Δηλαδή, αποτελούν το 25%-30% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος που είναι 13,4 GW.
Αν συμπεριλάβουμε και την ισχύ των φωτοβολταϊκών, που αναπτύχθηκαν και αναπτύσσονται ραγδαία λόγω ευνοϊκής νομοθεσίας (περίπου 1,5 GW), ξεπερνάμε τα 3 εγκατεστημένα GW με ΑΠΕ στοχαστικής ενέργειας και πολύ σύντομα φτάνουμε τα 5 GW αιολικών και φωτοβολταϊκών μονάδων, ενώ σύμφωνα με μελέτες δε θα έπρεπε να βάλουμε πάνω από 2,7 GW, (20%), προκειμένου να έχουμε ένα «λογικό» κόστος, με βάση την υψηλή ζήτηση που υπήρχε προ του 2008. Σήμερα λοιπόν αυτό το νούμερο το έχουμε ήδη ξεπεράσει, υπερβαίνοντας το όριο μεγιστοποίησης κόστους/οφέλους, εάν οι μελέτες έχουν ίχνος αλήθειας.

Επιπλέον, τα ήδη εγκατεστημένα 13,4 GW θερμικών και υδροηλεκτρικών μονάδων που υπάρχουν από την ΔΕΗ, υπερκαλύπτουν τη ζήτηση και για ισχύ βάσης και αιχμής στη χώρα μας. Ποιος ο λόγος της αύξησης ισχύος κατά 3-5 GW ακόμα, από Α/Γ και Φ/Β και στη συνέχεια υποστήριξης αυτών με αναγκαστικές επενδύσεις σε ξένης, υψηλής τεχνολογίας εξοπλισμό με έξυπνα δίκτυα κ.λπ και πιθανότατα επενδύσεις και σε νέους θερμικούς σταθμούς εισαγόμενου και ακριβού φ. αερίου;

 Αυτή τη στιγμή περίπου 500.000 νοικοκυριά αδυνατούν να πληρώσουν το λογαρισμό της ΔΕΗ (με ή χωρίς το χαράτσι), ενώ ενεργοβόρες βιομηχανίες μεταναστεύουν λόγω του υψηλού ενεργειακού κόστους.

Το έλλειμμα του ΛΑΓΗΕ Α.Ε. (ο οποίος ανήκει 100% στο δημόσιο) αυξάνεται κατά δεκάδες εκατομμύρια κάθε μήνα και υπολογίζεται ότι θα φτάσει το 1 δις ευρώ στο τέλος του 2014, παρά τις απανωτές αυξήσεις του ΕΤΜΕΑΡ.

Το έλλειμμα αυτό (για το οποίο ακούγονται φωνές "επενδυτών" να περαστεί στο δημόσιο χρέος ώστε να επανεκκινήσει η αγορά) οφείλεται κατά μεγάλο βαθμό στις πολύ υψηλές εγγυημένες τιμές ΑΠΕ (έμμεση χρηματοδότηση ιδιωτικών επιχειρήσεων από το Ελληνικό Δημόσιο).

Πώς θα αντιμετωπιστεί αυτό το χρέος από ένα πτωχευμένο κράτος;

Πώς θα διασφαλιστεί πως και οι μη προνομιούχοι αυτού του τόπου, θα απολαμβάνουν το αγαθό που λέγεται ενέργεια;

Ποιος μπορεί να εγγυηθεί σε μια χώρα με τεράστιο έλλειμμα δημοκρατίας στην παρούσα φάση, που οι νόμοι αλλάζουν ανά 6μηνο και υπουργό, πως η νομοθεσία για συνεταιρισμούς θα παραμείνει ίδια και πως οι άνθρωποι, που θα εμπιστευτούν τις οικονομίες τους σε λαϊκής βάσης ΑΠΕ, δε θα βρεθούν αργότερα εγκλωβισμένοι, από ένα κράτος που δεν δύναται ή δεν θέλει να τιμήσει την υπογραφή του; όπως αυτή τη στιγμή έχουν βρεθεί εγκλωβισμένοι χιλιάδες μικροεπενδυτές και αγρότες που πίστεψαν στη "φούσκα" των φωτοβολταϊκών;

Επίσης, πώς διασφαλίζεται πως με ιδιωτικοποιημένο το δίκτυο μεταφοράς ρεύματος της ΔΕΗ, οι αποκεντρωμένες διάσπαρτες ΑΠΕ θα συνδέονται με το δίκτυο; Ποιος θα πληρώνει το κόστος της διασύνδεσης;

Το ρεύμα, το νερό, ακριβώς όπως η Παιδεία και η Υγεία, είναι αγαθά πρώτης ανάγκης για το σύγχρονο άνθρωπο, αλλιώς παύει να είναι "σύγχρονος".

Θα πρέπει λοιπόν τουλάχιστον όσες πολιτικές δυνάμεις λένε πως ενδιαφέρονται για τον άνθρωπο, να αντιμετωπίζουν αυτά τα αγαθά ως δημοσίου συμφέροντος και να μην επιτρέπουν κερδοσκοπικές ιδιωτικές δραστηριότητες.

Θέλουμε να υπενθυμίσουμε σε όλους την αφετηρία όλων των σχεδιασμών για ΑΠΕ:.

Οι λόγοι που έφεραν την ανάπτυξη και εφαρμογή των ΑΠΕ ήταν:

α) η ανάγκη να μειώσουμε το περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα (μείωση CO₂) και

β) η ανάγκη να μειώσουμε την κατανάλωση ορυκτών καυσίμων

 ...με την προϋπόθεση, όμως:

α) να μη θίγονται άλλοι περιβαλλοντικοί πόροι από τη χρήση των ΑΠΕ και

β) να ενσωματωθούν σε μία ολοκληρωμένη πολιτική εξοικονόμησης ενέργειας και ανάσχεσης της οικονομικής μεγέθυνσης.

Η εθνική πολιτική για τις ΑΠΕ, έτσι όπως εφαρμόζεται, όχι μόνο δεν προσεγγίζει κανέναν από τους δύο στόχους, αλλά ουσιαστικά τους ακυρώνει.