Ποιοι είναι Μακεδόνες και από τι κινδυνεύουν;

του Σωτήρη Τσόκα

                                         (Μερικές σκέψεις με αφορμή την επικαιρότητα)

Μεγάλο κομμάτι Ελλήνων δηλώνει και νιώθει ότι είναι Μακεδόνες. Όπως άλλοι είμαστε Ηπειρώτες, Θεσσαλοί, κ.τ.λ. Από πού πηγάζει αυτός ο προσδιορισμός, να λέει δηλ. κάποιος ότι είναι Μακεδόνας; Προκύπτει λόγω διαπιστωμένης καταγωγής από τους αρχαίους Μακεδόνες της εποχής του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου; Μπορεί να εξακριβωθεί σήμερα ποιοι είναι απόγονοι εξ αίματος των αρχαίων Μακεδόνων και ποιοι όχι; Προφανώς κάτι τέτοιο είναι μάλλον αδύνατο. Από εκείνη την εποχή μέχρι σήμερα περάσανε περισσότερα από 2000 χρόνια. Σε αυτό το διάστημα γίνανε πάμπολλες μετακινήσεις πληθυσμών. Οι άνθρωποι αναμίχθηκαν.Τα όρια της αρχικά μικρής Μακεδονίας επεκτάθηκαν και νέες περιοχές εντάχθηκαν στην νέα ευρύτερη περιοχή που φέρει το όνομα Μακεδονία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Χαλκιδική. Σήμερα είναι αυτονόητο ότι ανήκει στη Μακεδονία.Τότε όμως ήταν εκτός Μακεδονίας και μάλιστα ο βασιλιάς Φίλιππος (ο πατέρας του Αλέξανδρου) μετά από πόλεμο κατέστρεψε τις πόλεις του ''Κοινού των Χαλκιδέων'' και ''κατέσκαψε'' την κεντρική τους πόλη Όλυνθο (κοντά στα Μουδανιά) σκοτώνοντας ή πουλώντας σκλάβους πολλούς από τους κατοίκους (348 π.Χ.).

Είναι νομίζω καθαρό ότι οι σημερινοί Μακεδόνες έχουν την καταγωγή τους όχι μόνο από τη ''ρίζα'' του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου, αλλά επίσης από πολλές άλλες πλευρές. Και είναι απολύτως λογικό όλοι αυτοί να αυτοπροσδιορίζονται σήμερα Μακεδόνες, γιατί άσχετα από το αν οι πρόγονοί τους ήταν στη Μακεδονία 2400 χρόνια πριν ή εγκαταστάθηκαν κάποια στιγμή μετά, η ζωή τους ήταν και είναι εδώ, εδώ έχουν θαμμένους πατεράδες και παππούδες, εδώ έχουν ζυμώσει το χώμα με τον ιδρώτα τους και όταν απαιτήθηκε και με το αίμα τους. Ζωντανό παράδειγμα οι πρόσφυγες που ξεριζωμένοι από τις παλιές πατρίδες, εγκαταστάθηκαν στη Μακεδονία περίπου πριν 100 χρόνια. Ποιος μπορεί να ισχυριστεί σήμερα σοβαρά ότι δεν είναι και αυτοί πλέον Μακεδόνες και δεν αποτελούν κομμάτι του ελληνισμού της Μακεδονίας;

Εδώ όμως προκύπτει ένα ζήτημα. Στο γεωγραφικό χώρο της Μακεδονίας, όπως αυτή καταγράφεται εδώ και πολλούς αιώνες, δε ζήσανε μόνο Έλληνες. Στα τεράστια χρονικά διαστήματα της βυζαντινής και αργότερα οθωμανικής αυτοκρατορίας ζήσανε στη Μακεδονία Έλληνες, Σλάβοι, Τούρκοι, Εβραίοι, κ.τ.λ. Στην ίδια τη Θεσσαλονίκη πριν το 1912, σύμφωνα με στοιχεία της Κοινωνίας των Εθνών (τότε ΟΗΕ), οι Έλληνες ήταν λιγότεροι από το ένα τρίτο του τότε πληθυσμού. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι -όπως και οι Έλληνες- ''ζύμωσαν'' επίσης το μακεδονικό χώμα με τον ιδρώτα και το αίμα τους. Έζησαν και θάφτηκαν επίσης στα ίδια χώματα με τους Έλληνες. Δικαιούνται π.χ. οι σλαβικής καταγωγής κάτοικοι της Μακεδονίας-που έχουν εγκατασταθεί σ' αυτόν τον τόπο πριν περίπου 1500 χρόνια, δηλ. τον 6ο και 7ο μ.Χ. αιώνα- να δηλώνουν ότι είναι και αυτοί Μακεδόνες; Σλαβικής καταγωγής βέβαια, αλλά Μακεδόνες; Προσωπικά πιστεύω ναι, σαφέστατα ναι. Όχι σαν απόγονοι των αρχαίων Μακεδόνων, που ήταν ελληνικό φύλο, αλλά σαν κάτοικοι αυτού του τόπου εδώ και πάρα πολλούς αιώνες.

Αυτό είναι εντελώς διαφορετικό από την προσπάθεια μερίδας της ηγεσίας των Σλαβομακεδόνων να εμφανίζονται σαν οι απόγονοι των αρχαίων Μακεδόνων. Οι αρχαίοι Μακεδόνες ήταν ελληνικό φύλο, οι Σλάβοι ήρθαν σε αυτά τα μέρη τον 6ο-7ο αιώνα μ.Χ. Η άποψη '' Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΚΑΙ ΕΧΕΙ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΑ ΣΚΟΠΙΑ'' δεν είναι μόνο ανιστόρητη, δεν είναι μόνο εθνικιστική, δεν οδηγεί μόνο σε ''απελευθερωτικά'' σχέδια ''αλύτρωτων πατρίδων''. Είναι πάνω από όλα επικίνδυνη, πρώτα από όλα για το λαό της ΠΓΔΜ. Και η άποψη ''Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ'' που θεωρείται από πολλούς αυτονόητη; Είναι μια σωστή άποψη; Εδώ χρειάζεται μια απαραίτητη διευκρίνηση που εσκεμμένα δε γίνεται.

 Για ποια Μακεδονία μιλάμε.

 Μιλάμε για την αρχαία Μακεδονία ή για τη Μακεδονία των νεότερων χρόνων; Οι αρχαίοι Μακεδόνες, όπως αποδεικνύεται από πάρα πολλά στοιχεία, ήταν ελληνικό φύλο. Μπορεί να πολέμησαν ή να συμμάχησαν με άλλα ελληνικά κράτη, αλλά η ταυτότητά τους δε μπορεί να αμφισβητηθεί σοβαρά. Η νεότερη όμως Μακεδονία, περιοχή ευρύτερη της αρχαίας Μακεδονίας, όπου ζούσαν μέχρι τους βαλκανικούς πολέμους (1912-1913) Έλληνες, Σλάβοι, Βούλγαροι, Τούρκοι, Εβραίοι, κ.τ.λ. μοιράστηκε με τους βαλκανικούς πολέμους σε τρία μέρη. Το ελληνικό, το σέρβικο-γιουγκοσλάβικο (Μακεδονία του Βαρδάρη), το βουλγάρικο (Μακεδονία του Πιρίν). Κατά συνέπεια η νεότερη Μακεδονία ούτε μία είναι, ούτε μόνο ελληνική. Το σύνθημα ''Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ'' θα μπορούσε λοιπόν να ήταν σωστό αν αναφέρονταν μόνο στην αρχαία Μακεδονία. Επειδή αναφέρεται όμως και στη σημερινή (εσκεμμένη σύγχυση) είναι επίσης λανθασμένο, ανιστόρητο, εθνικιστικό, οδηγεί επίσης σε σχέδια ''απελευθέρωσης αλύτρωτων πατρίδων''. Πάνω από όλα όμως η άποψη αυτή είναι επικίνδυνη, πρώτα από όλα για τον ελληνικό λαό.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος από τον καλλιεργούμενο εθνικισμό (και όχι πατριωτισμό) και στις δύο πλευρές των συνόρων δεν είναι ότι κάποιοι ονειρεύονται να καβαλήσουν τον Βουκεφάλα και αφού γίνουν Μέγα Αλέξανδροι να ορμήσουν και να μην αφήσουν τίποτα όρθιο στο πέρασμά τους. Αυτοί θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν και γραφικοί. Το μεγάλο πρόβλημα είναι αλλού. Ας δούμε το παράδειγμα της παλιάς ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, που ήταν κυρίαρχη στο χώρο από τα αυστριακά σύνορα ως τα ελληνικά. Πού πατήσανε τα ιμπεριαλιστικά σχέδια Ευρωπαίων και Αμερικάνων για διάλυση και κατάκτηση της χώρας αυτής; Πώς κατάφεραν να οδηγήσουν σε αλληλοσφαγή ανθρώπους που μέχρι τότε ζούσαν μαζί και οι οποίοι συχνά είχαν και κοινές οικογένειες; Θα το κατάφερναν αν οι ντόπιες ηγέτιδες κλίκες δεν καλλιεργούσαν τον εθνικισμό (και ξαναλέω όχι πατριωτισμό), το μίσος και την εχθρότητα μεταξύ των λαών της Γιουγκοσλαβίας; Εκτιμώ πως όχι.

Ο εθνικισμός, ο σωβινισμός, ο αλυτρωτισμός, το μίσος που καλλιεργείται μεταξύ των λαών στην ευρύτερη περιοχή μας, από όλες τις πλευρές των συνόρων, σε Ελλάδα, ΠΓΔΜ, Αλβανία, Τουρκία, κ.ά., αποτελούν το ευνοϊκό έδαφος για να υλοποιηθούν τα σχέδια όσων ανταγωνιζόμενοι μεταξύ τους ξαναμοιράζουν τον κόσμο πατώντας πάνω στο αίμα των λαών. Τι έγινε στη Γιουγκοσλαβία, τι γίνεται στην Ουκρανία, τη Λιβύη, τη Συρία, το Ιράκ,... Από τον ανταγωνισμό των ιμπεριαλιστών για το ξαναμοίρασμα του κόσμου, προέρχεται ο μεγάλος,ο πραγματικός κίνδυνος για όλους τους λαούς. Οι ντόπιες άρχουσες κλίκες αφού πρώτα έκαναν τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους (και περισσότερους), αφού τσάκισαν το παρόν και το μέλλον των νέων, αφού ξεπούλησαν στα αφεντικά τους τη χώρα και το λαό για να εξασφαλίσουν την εξουσία τους, στη συνέχεια φοράνε το κουστούμι του υπερασπιστή του έθνους. Είτε μέσα από ''εθνικά'' συλλαλητήρια, είτε μέσα από ''υπεύθυνες διαπραγματεύσεις'' που έχουν διατάξει όμως τα μεγάλα αφεντικά. Και στις δυο όμως περιπτώσεις μας οδηγούν όλο και πιο βαθιά στο στόμα του λύκου. Ποιος μπορεί να αποκλείσει ότι οι εικόνες των βομβαρδισμένων πόλεων, των σκοτωμένων, των χιλιάδων προσφύγων δε θα ξανακτυπήσουν και την δικιά μας πόρτα, με δεδομένο ότι η φωτιά του πολέμου μεταφέρεται από τους χασάπηδες των λαών παντού γύρω μας;

Αντί λοιπόν να ονειρευόμαστε σάρισες και Βουκεφάλες, θα ήταν καλύτερα να ξαναμελετούσαμε τις σκέψεις και τα σχέδια ανθρώπων όπως ο Ρήγας Φεραίος, ο οποίος 200 περίπου χρόνια πριν τόλμησε να οραματιστεί έναν αγώνα που θα κάνανε όλοι οι βαλκανικοί λαοί (και όχι μόνο), ακόμα και Τούρκοι, ενάντια στον κοινό τύραννο. Τότε λέγονταν Σουλτάνος και Οθωμανική αυτοκρατορία, σήμερα ιμπεριαλισμός (αμερικάνικος, ευρωπαϊκός, ρώσικος,...) τον οποίο υπηρετούν πιστά οι ντόπιες πλουτοκρατικές εξουσίες.

Ή λοιπόν οι λαοί θα ενωθούμε σε μια πορεία, με αλληλοσεβασμό, και κοινό αγώνα για ειρήνη ενάντια στον πόλεμο, για μια ζωή ανθρώπινη με δικαιώματα ή θα μετατραπούμε (ιδιαίτερα τα παιδιά μας) μέσα από τη βλακεία και την τύφλωση του εθνικισμού, του σωβινισμού, του φανατισμού και του μίσους σε όλο και φτωχότερους, αναλώσιμους υπηρέτες ξένων και εχθρικών στους λαούς συμφερόντων.

ΣΗΜ.: Προσωπικά δε ''χαρίζω'' κανένα λαϊκό άνθρωπο ούτε στον εθνικισμό, ούτε σε κάθε λογής υπηρέτες του συστήματος, ούτε πολύ περισσότερο στο φασισμό που πάντα λειτουργούσε σαν το μαντρόσκυλο του συστήματος. Ακόμα και κάποιους από αυτούς που παρασυρμένοι από τις αυταπάτες τους, θα παραβρεθούν σήμερα στη συγκέντρωση του Λευκού Πύργου, δίπλα σε φασίστες και κάτω από τις ομιλίες συνεργατών του μνημονιακού ''εθνικοπατριώτη'' πρώην πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά. Όμως για να σταματήσουν πολλοί άνθρωποι να ψάχνουν διέξοδο στο αδιέξοδο του εθνικισμού, θα πρέπει να δουν ζωντανή την πραγματική, και όχι εικονική, δυνατότητα μιας άλλης προοπτικής. Και αυτό είναι μια υπόθεση που φορτώνει στον καθένα μας ατομικά-ιδιαίτερα όμως συλλογικά- μια τεράστια ευθύνη...