Δεκέμβρηδες, (του Θανάση Σκαμνάκη)

Τα τελευταία χρόνια στις 6 Δεκέμβρη δεν πηγαίνουμε επίσκεψη σε φίλους που γιορτάζουν. Πάμε στην πορεία. Σαν σε επέτειο, ή ακριβώς σε επέτειο. Και καθώς η καθημερινότητα δεν τροφοδοτεί τους δρόμους με τα αιτήματά της, οι επέτειοι είναι μια ευκαιρία υπενθύμισης πως η βουή δεν έχει πάψει. Τουλάχιστον εντελώς.

Ο Δεκέμβρης που παραδόθηκε στη γενιά μας, αλλά δεν τον γνώρισε, είχε άλλο χρώμα και ερχόταν από άλλο χρόνο. Και κυρίως περιβλήθηκε με πολλή σιωπή, επί πολύ καιρό. Τον κράτησαν οι γενιές του μέσα από τις κουμπωμένες καμπαρντίνες τους, πίσω από τις κλειστές τους πόρτες, να μην βγαίνει αέρα και εκτίθεται και τους εκθέτει, είτε επειδή η πληγή ήταν πολύ βαθειά, είτε επειδή η ανάγκη επέβαλε τη σιωπή, είτε επειδή ο φόβος ήταν πιο δυνατός.


Όπως φαίνεται όμως ως μήνας είναι πεισματικός. Δεν βολεύεται στην ανωνυμία, και κυρίως δεν θέλει να φωταγωγείται μόνο με γιρλάντες στα κόκκινα χρώματα του πολυεθνικού αναψυκτικού ή να τραγουδάει, με όλο και πιο άψογη προφορά στη γλώσσα που επέβαλε εκείνο το αίμα και τη σιωπή, Jingle bells. Κι αφού του στέρησαν τη μεγάλη γιορτή του, ψάχνει να βρει τους τρόπους του. Μαζεύει πόντους σαν πόκεμον για να ξαναπάρει τη λάμψη του αντιστασιακού. Έχει κάθε δικαίωμα.

Στην πορεία των χρόνων προσπάθησε να ανακάμψει, είτε μέσω γειτονικών μηνών, είτε αυτοτελώς, αλλά κάθε φορά περισσότερο μια υπενθύμιση έκανε, αν και αποτύπωνε, έστω κι έτσι, την παρουσία του στην Ιστορία.
Κάθε γενιά έδειχνε πως ήθελε να συνεισφέρει σε αυτή την επιθυμία του μήνα. Με ό,τι μπορούσε τέλος πάντων. Με ό,τι διέθετε. Kαι κυρίως όσο μπορούσε να φανεί πιο βέβηλη, πιο ιερόσυλη, πιο τολξμηρή, μήπως και βάλει τέλος σ’ αυτή την αλυσσίδα των δυσμενών συμβάντων και της νεκρόφιλης νηνεμίας. Ανέφλεγε τα χριστουγεννιάτικα δέντρα των κονφορμισμών προσδοκώντας μια εντυπωσιακή εσωτερική και καθολική ανάφλεξη.
Το Δεκέμβρη του 2008 τόλμησε να ψελίσει Βάρκιζα τέλος, κι ας μη το πίστευε πολύ ή μάλλον κι ας μην ήταν σε θέση να το υποστηρίξει, τουλάχιστον ως το τέλος. Το ότι το είπε ήταν μια μεγάλη συμβολή. Έφτασε, για τότε.    

Από μια άλλη οπτική μπορείς ωστόσο να πεις, πως από το μεγαλειώδες φτάσαμε στο ασήμαντο και λόγω στέρησης βολευόμαστε μ’ ό,τι έχουμε. Ίσως και να είναι αλήθεια, αν δεν ήταν ψέμα. Κυρίως από την ιστορική άποψη. Καθώς κάθε γενιά βρίσκει τη δική της έκφραση με τις δικές της δυνάμεις. Και κάθε μικρό είναι μεγάλο ανάλογα με το μέγεθος των ημερών, όχι ανάλογα με το μέγεθος της φαντασίας.

Όταν μιλάς για εκείνους τους Δεκεμβριστές του 44, λες πως όλα όσα έγιναν αργότερα, Πολυτεχνεία και λοιπά, ήταν απλά επεισόδια. Κι ωστόσο από εκείνο το Πολυτεχνείο ολόκληρες γενιές διδάχτηκαν την ανυπακοή και έβγαλαν από τη σιωπή του τον κόκκινο Δεκέμβρη της Αθήνας. Και τον πίστεψαν βαθύτερα.
Κι αν μιλάς με τους …Πολυτεχνίτες, που δεν γνώρισαν τη θλίψη της αποσιώπησης, δεν απέτρεψαν όμως τη συντριβή της ήττας των δικών τους προσδοκιών, ήττα δια της αναγνώρισης, ο Δεκέμβρης του 2008 φαίνεται ακόμα μικρός, μια εξέγερση σε μικρογραφία. Κι ωστόσο μια νέα γενιά τον έκανε δικό της, είναι δικός της, είναι ο τρόπος της, η έξαρση και η δική της συνεισφορά. Βλέπεις, τα μεγέθη δεν ορίζονται με τις μεζούρες της ραφτικής, είναι ροές της Ιστορίας, μικρές ή μεγάλες οδηγούν σε νέες ροές, που συνεισφέρουν στις παλιές και προϋπολογίζουν τις νέες.  

Σ’ αυτό τον καιρό των ρεαλισμών - όπου ρεαλισμός σημαίνει έλλειψη φαντασίας, σημαίνει να μη θυσιάζεις την πυροστιά των περιορισμένων καθημερινών αισθημάτων για μια μελλοντική  φανταστική πυρκαγιά - χλευάζονται οι ουτοπίες. Κι όμως, όπως λέει και ο Ρ. Μούζιλ (Ο άνθρωπος χωρίς ιδιότητες): “Ουτοπίες σημαίνει περίπου ό,τι και δυνατότητες· το γεγονός ότι μια δυνατότητα δεν είναι πραγματικότητα δεν σημαίνει παρά μόνο ότι οι συνθήκες, με τις οποίες είναι συνυφασμένη προς το παρόν, την εμποδίζουν να γίνει πραγματικότητα, διότι αλλιώς δεν θα ήταν παρά αδυνατότητα· εαν όμως την ελευθερώσει κανείς από τα δεσμά της και της εξασφαλίσει εξέλιξη γεννιέται η ουτοπία… Oυτοπία σημαίνει το πείραμα κατά το οποίο παρατηρούνται οι δυνατές μεταβολές ενός στοιχείου και οι επιδράσεις που θα προκαλούσε στο σύνθετο αυτό φαινόμενο που αποκαλούμε ζωή”.

Όπως έγραφε τότε και ένα σύνθημα στον τοίχο: “Ο Δεκέμβρης δεν ήταν η απάντηση, ήταν η ερώτηση”.
H απάντηση εκκρεμεί!..

πηγή: - Kommon