Αναγκαίες απαντήσεις: σε «ανωφελή ερωτήματα», στο «ανέκδοτο βιβλίο» και στα «ολίγα για τον μητροπολίτη Καισαρείας, Σερβίων και Κοζάνης Ιωακείμ» (4ο)

Διαβάζοντας κανείς το κείμενο του Α. Καλιανιώτη Ιωακείμ Αποστολίδης: «ο Δεσπότης του βουνού», τη διπλωματική και τη διδακτορική του διατριβή-παρ’ ότι όντως πραγματοποίησε εργώδη έρευνα-, θα διαπιστώσει αβίαστα τη συστηματική προσφυγή σε συντακτικές- λεκτικές - νοητικές ακροβασίες και τεχνάσματα είτε μέσα στο κυρίως κείμενο είτε με παραπομπές.
Θα διαπιστώσει,επίσης, απόκρυψη και διαστρέβλωση γεγονότων ή αλλοίωσή τους με σχολιασμό που επιδιώκει την τεκμηρίωση(;) της άποψής του και να επιβάλει τη δική του ερμηνεία. Παγερά αδιάφορο αν το κάνει συνειδητά ή ασυνείδητα. Στα αποσπάσματα του κειμένου του Α. Καλιανιώτη που παρατίθενται αξίζει το κόπο να διαβαστούν και οι παραπομπές του.


«[... η Ιστορία [χρειάζεται], να αποδομεί τους μύθους και να οικοδομεί την αλήθεια», γράφει ο Α. Καλιανιώτης στο κείμενό του για τον μητροπολίτη, Ιωακείμ Αποστολίδης: «ο Δεσπότης του βουνού».
Πως εννοεί, την «αποδόμηση των μύθων» και την «οικοδόμηση της αλήθειας», και προς επιβεβαίωση της «αντικειμενικής αμεροληψίας του», το κείμενο ξεκινάει μ’ ένα απαξιωτικό - χλευαστικό «στιχούργημα»(!;) «Δυο παπάδες του ΕΑΜ»,Καμμένος Ε. (1947),Εθνικός Στρατός 5.10.47/1[i].
Στη συνέχεια, με συντακτικό – λεκτικό τέχνασμα, φροντίζει να αμφισβητήσει τις σπουδές του μητροπολίτη:«[…] παρακολούθησε, όπως κατέθεσε ο ίδιος -[εν αμφιβόλω λοιπόν οι σπουδές]-, μαθήματα πολιτικών επιστημών στο Παρίσι»[ii].
Και συνεχίζει ο κ. Α. Καλιανιώτηςτην προσπάθεια «αποδόμησης των μύθων» και την«οικοδόμηση της αλήθειας»,γράφοντας για την επίσκεψη του μητροπολίτη στην Αμερική: «Εκφράστηκαν απόψεις ότι έφυγε από την Κοζάνη, για να σιγάσει ο θόρυβος που είχε εγερθεί στον τύπο της Θεσσαλονίκης, σχετικά με προσωπικά του ηθικά σκάνδαλα[iii], ενώ η τοπική εφημερίδα Ηχώ της Μακεδονίας δικαιολόγησε ότι απλώς είχε πάει να δει τον αδερφό του[iv]. Φαίνεται όμως ότι τα κίνητρα του Ιωακείμ ήταν βαθύτερα: επιθυμούσε προφανώς όπως κι άλλοι ομοιόβαθμοί του, μιαν υψηλή θέση στη νεοδημιουργηθείσα επισκοπή της Αμερικής[v] παρά να εγκατασταθεί, αυτός ένας πρώην γραμματέας του Πατριαρχείου, στην ορεινή κι απομονωμένη Κοζάνη, η οποία από αιώνες ταράζονταν σφοδρά από εσωτερικές συγκρούσεις, που είχαν σχέση με το θρόνο των μητροπολιτών».
Πως τεκμηριώνει τα «βαθύτερα κίνητρα» του μητροπολίτη Ιωακείμ ο κ. Α. Καλιανιώτης; Με μια παραπομπή: «Ο Τσουμής Παύλος (1998), Ο Πάικος, Κοζάνη 1878–1958, Κοζάνη: ΙΝΒΑ γράφει ότι πήγε για επίσκεψη του καπνέμπορου αδερφού του». Τώρα τι σχέση έχει η παραπομπή με τα «βαθύτερα κίνητρα του μητροπολίτη» το γνωρίζει μόνο ο κ. Καλιανιώτης.
Παρ’ ότι εργώδης η έρευνα του φιλίστορα κ. Α. Καλιανιώτη στην προσπάθεια «αποδόμησης των μύθων» και την «οικοδόμηση της αλήθειας» δεν κατάφερε να εντοπίσει -ή μήπως όχι;- πως:
«Τον Οκτώβριο του 1923 ο Ιωακείμ πήγε στην Αθήνα όπου έλαβε μέρος στο Παμπροσφυγικό Συνέδριο, όπου τέθηκε το αίτημα των προσφύγων να μεταβεί ο Βενιζέλος στις ΗΠΑ προκειμένου να δανειστεί 33 εκατομμύρια δολάρια για την αποκατάσταση του προσφυγικού πληθυσμού[vi]. Ο Ελ. Βενιζέλος αρνήθηκε, επισημαίνοντας ότι θα αναλάμβανε το καθήκον αυτό μετά τις επικείμενες εκλογές»[vii]. Στα τέλη του 1923 ταξίδεψε στην Αμερική[viii]προκειμένου να συναντηθεί με ομογενείς Κοζανίτες και να τους εξιστορήσει λεπτομερώς τα συμβαίνοντα στην Ελλάδα και τα γεγονότα που έλαβαν χώρα σχετικά με τη Μικρασιατική Καταστροφή».

Εγκαίνια των δημόσιων λουτρών της Κοζάνης, 1932. Δεξιά στο μέσον ο Ιωακείμ Κοζάνης και αριστερά του ο δήμαρχος Στέργ. Καραγκούνης. Δεξιά του Ιωακείμ ο ευεργέτης Αναστ. Στάμκος με τη σύζυγό του.(αρχείο Γιάννη Κορκά). «ΚΟΖΑΝΗ, 600 ΧΡΟΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ: 188

«Κατά την παραμονή του στην Αμερική ο Ιωακείμ απηύθυνε επιστολή μέσω της εφημερίδας «Εθνικός Κήρυξ» προς τους Κοζανίτες ομογενείς ζητώντας τη συμπαράστασή τους στην προσπάθεια αποπεράτωσης των δημοσίων λουτρών στην Κοζάνη και στα Σέρβια. […] Επέστησε την προσοχή τους στους εθνικούς κινδύνους που αντιμετώπιζε η Ελλάδα την περίοδο εκείνη αλλά και στις νέες κοινωνικές μεταβολές που πραγματοποιούνταν εξαιτίας της άφιξης των προσφύγων. […] Υποστήριξε ότι η κατασκευή των δημοσίων λουτρών ήταν θέμα υγειονομικής ασφάλειας για ολόκληρη την περιφέρεια καθώς οι ασθένειες απειλούσαν τους πληθυσμούς της Μακεδονίας»[ix].

«Έπειτα από προειδοποιητικά τηλεγραφήματα του Πατριαρχείου»[x]«οΜητροπολίτης Ιωακείμ επέστρεψε από την Αμερική το 1924 στις παραμονές του δημοψηφίσματος για την εγκαθίδρυση του πολιτεύματος της Αβασίλευτης Δημοκρατίας»[xi].«Η Σύνοδος του επέβαλε την ποινή της επιτιμήσεως»[xii].Με την επιστροφή τουστην Κοζάνη «με περιοδείες, σύσταση Ιερατικού συνδέσμου, χειροτονίες ιερέων, συμμετοχή σε διάφορες εκδηλώσεις όπου εκθείαζε το έργο της επαναστατικής κυβέρνησης έδειξε το στίγμα των προθέσεών του. Οι ενέργειές του, προκάλεσαν την αντίδραση των βασιλικών που προσπάθησαν να τον πλήξουν με αρνητικά δημοσιεύματα για την προσωπική του ζωή»[xiii].
Τίποτα από όλα αυτά δεν είναι άξια αναφοράς για τον κ. Α. Καλιανιώτη, ίσως γιατί δεν «αποδομούν μύθους» και δεν «οικοδομούν την αλήθεια». Αντί γι’ αυτά επιλέγει να αναφέρει τα κουτσομπολιά, ένα δημοσίευμα εφημερίδας της εποχής και το άρθρο του Μπέσα.
Ακόμα και την παροχή στέγης στους πιο αδύναμους πρόσφυγες και την παροχή υγειονομικής περίθαλψης με 150 κλίνες μέσα στη μητρόπολη[xiv], σε μια ακόμα προσπάθεια «αποδόμησης των μύθων» και «οικοδόμησης της αλήθειας» από το κ. Α. Καλιανιώτη, με λεκτικούς ακροβατισμούς και υπονοούμενα επιχειρεί να αποδώσει ταπεινά κίνητρα στο μητροπολίτη: «Ο σπουδαγμένος και φιλόδοξος Ιωακείμ είχε από νωρίς συνδεθεί με τις επιλογές της παράταξης των Φιλελεύθερων και, όταν έφτασε στην Κοζάνη, άφησε αμέσως να φανεί εύγλωττα η εύνοιά του προς τους Πρόσφυγες. Στην μητρόπολη κατέλυσαν ως τα τέλη του 1924 ασθενείς, ώστε το κτίριο διαμορφώθηκε  σε Προσφυγικό Νοσοκομείο, ενώ ο ίδιος μετακόμισε εκτός του[xv]. Οι πολιτικές κλίσεις και οι πρακτικές προτιμήσεις του «καλού και χουβαρδά»[xvi]Ιωακείμ δεν πέρασαν απαρατήρητες […]». «Είναι όμως βέβαιο ότι οι πολιτικοί αντίπαλοι των Φιλελευθέρων, που ο αριθμός τους στην πόλη της Κοζάνης δεν ήταν ευκαταφρόνητος, είχαν όλους τους λόγους να αντιπαραταχθούν στον μητροπολίτη, χρησιμοποιώντας οποιοδήποτε μέσο, ακόμα και «ταπεινές» γενετήσιες αναφορές. Η κληρονομιά της ιστορίας βάραινε το σκηνικό, μέσα στο οποίο παρουσιάστηκε το 1923 ο άγνωστος -και πρόσφυγας- Ιωακείμ».
Κατά τον κ. Α. Καλιανιώτη, ο μητροπολίτης άντεξε στις επιθέσεις της αστικής τάξης και των βασιλικών αντιπάλων του, όχι γιατί οι επιθέσεις και οι καταγγελίες σε βάρος του ήταν αναπόδεικτες, αλλά γιατί είχε την«ασφάλεια που [του] παρείχε η σύμπλευση με την κυβερνητική εξουσία», αλλά και γιατί «Με ένα νεύμα του Ιωακείμ οι πρόσφυγες του Τσιαρτσιαμπά, των Σερβίων και της Εορδαίας δεν θα αργούσαν να βαδίσουν εναντίον της Κοζάνης σαρώνοντας τα πάντα στο πέρασμά τους»:

«Ο έντονα βενιζελικός μητροπολίτης, παρ’ ότι απών, άντεξε στις επιθέσεις τόσο τις κομματικές των λαϊκών, όσο και τις εσωτερικές της αμφίλογης Κοζάνης, γιατί αφ’ ενός είχε στηρίξει τις πλάτες του στην ασφάλεια που παρείχε η σύμπλευση με την κυβερνητική εξουσία κι αφ’ ετέρου στην πιστή μάζα των προσφύγων, ιδιαίτερα των Τουρκόφωνων, καθ΄ όσον σε ολόκληρο το νομό το ποσοστό των προσφύγων άγγιζε το 40% των κατοίκων. Με ένα νεύμα του Ιωακείμ οι πρόσφυγες του Τσιαρτσιαμπά, των Σερβίων και της Εορδαίας δεν θα αργούσαν να βαδίσουν εναντίον της Κοζάνης σαρώνοντας τα πάντα στο πέρασμά τους».
Αξιοσημείωτη και η υποδόρια υποτίμηση των προσφύγων στη «φροντισμένη» γραφή του κ. Α. Καλιανιώτη...
***
Συνέχεια στο 4ο μέρος

Το 1ο μέρος εδώ και Το 2ο μέρος εδώκαιΤο 3ο μέρος εδώ

---

[i]ΔΒΚ (Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης), Καμμένος Ε. (1947), «Δυο παπάδες του ΕΑΜ», Εθνικός Στρατός 5.10.47/1

[ii]ΔΒΚ, Ηχώτης Μακεδονίας 1.4.23/2

[iii]Μπέσας Χρίστος (1993), «Μητροπολίτης Ιωακείμ, συνοπτική αναφορά», Παρέμβαση, Κοζάνη 71/3 –4, 10

[iv]ΔΒΚ, Ηχώ της Μακεδονίας 6.1.24/2

[v]Ο Τσουμής Παύλος (1998), Ο Πάικος, Κοζάνη 1878 –1958, Κοζάνη: ΙΝΒΑ γράφει ότι πήγε για επίσκεψη του καπνέμπορου αδερφού του.

[vi] Επιστολή του Ε. Βενιζέλου προς το Α΄ Παμπροσφυγικό Συνέδριο για τον Ν. Γρηγοριάδη σχετικά με αίτημα των προσφύγων να μεταβεί στην Αμερική για το ζήτημα των εράνων, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος», Ψηφιακό Αρχείο, φ. 042, 16.11.1923, αρ. εγγρ. 173/28, σσ.1-2.

[vii] Οι εκλογές προκηρύχθηκαν από την Επαναστατική Κυβέρνηση των Στυλιανού Γονατά και Νικολάου Πλαστήρα για τις 16 Δεκεμβρίου του 1923 προκειμένου να αναδειχθεί η Δ΄ Συντακτική Εθνοσυνέλευση η οποία θα αποφάσιζε για τη μορφή του πολιτεύματος της Ελλάδας. Η εκλογική αναμέτρηση πραγματοποιήθηκε με ψηφοδέλτιο και με σφαιρίδιο. Οι πληρεξούσιοι της Συντακτικής Συνέλευσης συνήλθαν στις 2 Ιανουαρίου 1924 και στις 4 Ιανουαρίου ο Ελευθέριος Βενιζέλος σχημάτισε κυβέρνηση. Έναν μήνα αργότερα, στις 6 Φεβρουαρίου, ο Βενιζέλος παραιτήθηκε παραδίδοντας την κυβέρνηση στον Γεώργιο Καφαντάρη. Στις 24 Μαρτίου του 1924 ανακηρύχθηκε νέα κυβέρνηση υπό τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου και εγκαθίδρυση του πολιτεύματος της Αβασίλευτης Δημοκρατίας [Νίκ. Οικονόμου, «Εκλογές – Δημοψηφίσματα Α. Πολιτικές συμπεριφορές στην περίοδο 1923-1936», Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000, τ. 7, Ο Μεσοπόλεμος 1922-1940. Από την Αβασίλευτη Δημοκρατία στη Δικτατορία της 4ης Αυγούστου, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2003, σσ. 34-35].

[viii]Π. Φίτζιος, «Μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ Αποστολίδης…», Εγκατέλειψε την Κοζάνη αυθαίρετα και αφού συναντήθηκε στο Παρίσι με τον Ελευθέριο Βενιζέλο μετέβη στις ΗΠΑ.

[ix] Φ. Αγγελάτος, «Επισκοπικαί σελίδες Κοζάνης», Ανάτυπον εκ του περιοδικού «Θεολογία», τ. ΞΔ (1933), τχ. Δ΄, σ. 716.

[x]Π. Φίτζιος, «Μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ Αποστολίδης…»

[xi]Αλ. Θ. Πετρόπουλος, «Ιωακείμ Αποστολίδης. Ένας Δεσπότης διαφορετικός. Μια απόπειρα ιστορικής βιογραφίας»,σσ. 35, 37, 59-62 και 68-80.

[xii]Ι. Δημόπουλος, Τα παρά τον Αλιάκμονα εκκλησιαστικά,σ. 86.

[xiii]Π. Φίτζιος, «Μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ Αποστολίδης…»

[xiv]«Η Κοζάνη ήταν πόλη που είχε υποδεχθεί πολλούς πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο. Ο Ιωακείμ, πρόσφυγας και ο ίδιος, έδωσε στέγη στους πιο αδύναμους πρόσφυγες παραχωρώντας χώρους μέσα στη Μητρόπολη και εισάγοντας 150 κλίνες για όσους απ’ αυτούς ήταν ασθενείς. Ο ίδιος αποσύρθηκε σε άλλο οίκημα, γεγονός που τον ανέδειξε στην τοπική κοινωνία και τον έκανε αγαπητό στους κατοίκους. […] οι απόψεις του καθώς και η τακτική του με τους πρόσφυγες της Μικρασίας είχαν προσελκύσει γύρω τον προσφυγικό, κυρίως, πληθυσμό, ενώ ορισμένοι ντόπιοι τον αμφισβητούσαν συνεχώς». Ιωάννα Γρηγοράκη, «Η δράση των ΕΑΜιτών Μητροπολιτών Ιωακείµ Κοζάνης»: 65-66

[xv]ΔΒΚ, Ηχώ της Μακεδονίας 21.12.24/2

[xvi]Μαρτυρία κληρικού Γεωργίου Ξυλοφόρου, βλ. Μύρου 1985:4

www.kozani.tv