Ελληνοτουρκικός Ανταγωνισμός: Επί τάπητος το διπλό ενδεχόμενο,

του Αλέκου Αναγνωστάκη

Οι εξελίξεις στη ανατολική Μεσόγειο και η διατηρούμενη επιδείνωση των ελληνοτουρκικών, ειδικά, σχέσεων θέτουν ευθέως επί τάπητος το διπλό ενδεχόμενο ενός εκτεταμένου πολεμικού επεισοδίου πριν από έναν επώδυνο συμβιβασμό. Επώδυνο σε σχέση φυσικά με τη διάτρητη και δίχως αρχές ελληνική κυβερνητική πολιτική σε ό,τι αφορά τη διευθέτηση της ΑΟΖ, της υφαλοκρηπίδας ακόμη και της κατάστασης των νησιών του ανατολικού Αιγαίου. 

Τα δημοσιεύματα γνωστής γερμανικής εφημερίδας, τα οποία μανιωδώς αναπαρήγαγαν κυρίως τα ακροδεξιά - και όχι μόνο - ελληνικά φύλλα, πως ο Ερντογάν ζήτησε από τη στρατιωτική του ηγεσία την κατάρριψη πολεμικού αεροπλάνου ή τη βύθιση ελληνικού πλοίου και αυτή του το αρνήθηκε, είναι τόσο αληθή όσο και το δυο φορές διαψευσθέν από το ρωσικό υπουργείο εξωτερικών δημοσίευμα πως η Ρωσία και η Τουρκία προχωρούν σε κοινές δήθεν στρατιωτικές ασκήσεις αυτή μάλιστα, ειδικά, την περίοδο.

Ωστόσο οι διαρροές αυτές, που από ό,τι φαίνεται απηχούν στοχεύσεις των Γκρίζων Λύκων, των ακροδεξιών κυβερνητικών συνεταίρων του ΑΚΠ, δηλητηριάζουν την ατμόσφαιρα, δημιουργούν και προστίθενται στο φιλοπόλεμο κλίμα.

Αντίστοιχα, κλίμα για μια εφ’ όλης της ύλης διαπραγμάτευση δημιούργησε και η «επιδέξια αδέξια» προαγγελία από το γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ περί έναρξης διμερών διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην ελληνική και τούρκικη κυβέρνηση. Προαγγελία που διαψεύστηκε από την ελληνική κυβέρνηση η οποία κάλεσε μάλιστα, δια του κυβερνητικού αντιπροσώπου, το νατοϊκό υπεύθυνο να σταθεί στο ύψος της θέσης του!

Η όλη κατάσταση έχει ευνοήσει το στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα, «ταΐζει» την φιλοπόλεμη πολιτική των εξοπλισμών. Ήδη είναι στα σκαριά υψηλή στρατιωτική δαπάνη ύψους αρκετών δις με επίκεντρο τη Γαλλία με την οποία επιχειρείται μια βαθύτερη συμφωνία.

«Το σύνθημα «Ελλάς - Γαλλία συμμαχία» παραμένει επίκαιρο όσο ποτέ, με αφορμή - μεταξύ άλλων - και τις εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο», τονίζει, σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο απερχόμενος πρόξενος της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη Φιλίπ Ρέι (Philippe Ray). 

Και πώς να μην ισχύει άλλωστε! 

Στην ανατολική μεσόγειο τα γαλλικά συμφέροντα είναι ονοματοποιημένα υπό το γαλλο-ιταλικό σχήμα των μονοπωλιακών εταιρειών TOTAL- ΕΝΙ.  Γαλλικές εταιρείες «παίζουν» χοντρά στην ελληνική αγορά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), 18 και βάλε υπερσύγχρονα και πανάκριβα μαχητικά αεροσκάφη Rafale της  Dassault Aviation (αυτονομίας 1800 Km!) και πιθανόν κάποιες από τις υπό αγορά φρεγάτες καθιστούν τη συμμαχία άκρως ….συμφέρουσα. Αν μάλιστα η συμφωνία συμπεριλαμβάνει ελληνογαλλικές κοινοπραξίες προς την υποσαχάρια Αφρική , όπως ψιθυρίζεται, ε τότε... 

Εν αρχή ην λοιπόν η Γαλλία. Αλλά ποια Γαλλία; 

Καθώς όμως η Γαλλία της Γαλλικής Επανάστασης, ή του Μάη του 68 χάνονται ανεπίστρεπτα στο παρελθόν, για ποια ακριβώς Γαλλία πρόκειται;

Μπορεί η δεύτερη,  πίσω μόνο από τη βρετανική, μεγαλύτερη αποικιακή αυτοκρατορία στον κόσμο  που άρχισε να διαμορφώνεται από το 1830, να κατέρρευσε. 

Σήμερα όμως, μια ντουζίνα κρίσιμων και χρήσιμων γεωπολιτικά νησιωτικών περιοχών, κατάλοιπα, έστω, της μεγάλης αποικιακής αυτοκρατορίας, αποτελούν τη σύγχρονη υπερπόντια Γαλλία. 

Το γαλλικό κράτος  απλώνεται έτσι από την Ανταρκτική (Αδελία Γη), τη Νότια Αμερική (Γαλλική Γουιάνα) ως τον Ατλαντικό (Σαιν Πιερ και Μικελόν, Αντίλλες,Γουαδελούπη, Μαρτινίκα, Άγιος Μαρτίνος Άγιος Βαρθολομαίος), τον Ειρηνικό ωκεανό (γαλλική Πολυνησία, Νέα Καληδονία, νήσοι Ουαλίς και Φουτουνά και το Κλίπερτον)  ως τον Ινδικό ωκεανό: (Ρεϋνιόν, Μαγιότ, Διάσπαρτες Νήσοι, Νήσοι Κροζέ, Νήσοι Κεργκελέν και Νήσοι Αγίου Παύλου και Νέου Άμστερνταμ). Μέσω αυτών των υπερπόντιων νήσων και εδαφών, η Γαλλία διεκδικεί τη δεύτερη μεγαλύτερη αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ) στον κόσμο, με ό,τι συνεπάγεται αυτό σε υποθαλάσσιο πλούτο, ελάχιστα λιγότερη από αυτή των  Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ ταυτόχρονα έχει χερσαία σύνορα με την Βραζιλία και το Σουρινάμ, καθώς και με την Ολλανδία μέσω του γαλλικού τμήματος του Αγίου Μαρτίνου.

Μιλάμε λοιπόν γι αυτή τη Γαλλία, γι αυτόν τον (ιμπεριαλιστικό) κρατικό σχηματισμό ο οποίος με τις πρώην αποικίες - και με τις αφρικανικές επομένως, διατηρεί εξαιρετικά οικονομικά ερείσματα. 

Από το νέο αιώνα όμως τα πράγματα αλλάζουν 

Ειδικά για το γαλλικό ιμπεριαλισμό, από τότε που η κυβέρνηση Ερντογάν κήρυξε το 2005 ως «έτος της Αφρικής», λίγα χρόνια μετά τη σύνοδο κορυφής Αφρικής – Τουρκίας το 2008 στην Κωνσταντινούπολη, (συμμετείχαν υψηλόβαθμοι κρατικοί λειτουργοί από 49 αφρικανικές χώρες), η Τουρκική κυβέρνηση με βασικό μοχλό ανάπτυξης του τουρκικού επεκτατισμού την TUSKON, («Τουρκική Συνομοσπονδία Βιομηχάνων και Επιχειρηματιών»)  παίρνει συνεχόμενα και σταθερά πρωτοβουλίες και αποτελεσματικά μέτρα ενίσχυσης της παρουσίας της σε αυτή την ήπειρο της εξελισσόμενης νεοαποικιοκρατίας αλλά και των νέων, ντόπιων, ισχυρών καπιταλιστικών κρατών. 

Στο πλαίσιο αυτά η τούρκικη άρχουσα τάξη αντιμετωπίζει τη Βόρεια Αφρική, ειδικά, ως μέρος της ευρύτερης Μέσης Ανατολής ανατροφοδοτώντας την αναδυόμενη από τον Ερντογάν και το ΑΚΡ αντίληψη πως η Βόρεια Αφρική αποτελεί μέρος της οθωμανικής - τουρκικής περιφέρειας. Τα επικίνδυνα για τους λαούς της περιοχής και τον τουρκικό λαό νεοθωμανικά αυτά σχέδια  συμπεριλαμβάνουν και τη γεμάτη προβλήματα, πείνα, αρρώστιες και εμφύλιους πολέμους αλλά και μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας και ορυκτού πλούτου υποσαχάρια περιοχή. 

 Η δυναμική αυτή εξέλιξη οδηγεί το γαλλικό κεφάλαιο (και τα συν αυτώ διεθνή κεφάλαια), που υλοποιεί ήδη ανάλογη διείσδυση στην αφρικανική ήπειρο και ειδικά στις χώρες- πρώην αποικίες, να αισθάνεται πως απειλούνται τα συμφέροντα του,  η ίδια η ηγεμονική του παρουσία.

Ο ανταγωνισμός, με λίγα λόγια, Τουρκίας – Γαλλίας προσλαμβάνει σύγχρονες και ευρύτερες διαστάσεις  με άγνωστο μέλλον και απροσδόκητες εξελίξεις. Πολύ περισσότερο μάλιστα που και ο ενδοαστικός ανταγωνισμός λαμβάνει συχνά λυσσώδεις διατάσεις.

Ήδη ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών, σε μια όχι συνήθη γλώσσα για τη διπλωματία, χαρακτήρισε «υστερικό» το Γάλλο πρόεδρο. «Ο Μακρόν έχει γίνει «υστερικός» λόγω των εξελίξεων σε Συρία, Λιβύη και Μεσόγειο και της διένεξης για τα όρια των θαλασσίων ζωνών στην ανατολική Μεσόγειο» δήλωσε επί λέξει ο Τσαβούσογλου.

«Στη Λιβύη (η Γαλλία) υποστήριξε τον πραξικοπηματία Χάφταρ και έκανε μεγάλο λάθος. Τα πράγματα άλλαξαν, οι ισορροπίες μετατοπίστηκαν, ο Χάφταρ ηττήθηκε και ο Μακρόν έγινε υστερικός» επανέλαβε ψυχρά ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου. 

Το Παρίσι αρνείται τόσο χλιαρά την υποστήριξη προς τον Χαφτάρ που δεν ξέρει κανείς γιατί και αν το αρνείται.

Στις ίδιες δηλώσεις ο Τσαβούσογλου υπογράμμισε πως η Γαλλία είναι η χώρα που εξωθεί πιο πολύ την Ελλάδα στην ανατολική Μεσόγειο και κάλεσε το Παρίσι να συνεργαστεί με την Τουρκία για την επίτευξη περιφερειακής σταθερότητας.

«Δεν υπάρχει λόγος για μια τέτοια υστερική συμπεριφορά εκ μέρους της Γαλλίας, τους κάνει να φαίνονται γελοίοι. Είμαστε δύο μέλη του χώρες ΝΑΤΟ», επανέλαβε με μονότονη αγένεια  και «έξω από τα δόντια» ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών.

Οι εξελίξεις αυτές εικονίζουν τη σύγχρονη πραγματικότητα και τη δυναμική της. 

Ας θυμίσουμε όμως μια συμβολική κίνηση πίσω από την οποία μπορεί ο καθείς να εξάγει αρκετά αληθινά και αρκούντως χρήσιμα συμπεράσματα. 

Τον περασμένο Απρίλιο η Τουρκία σε μια εντυπωσιακή κίνηση, έστειλε στις ΗΠΑ ιατροφαρμακευτική βοήθεια! 

Η βοήθεια πήγε στις ΗΠΑ με ένα υπερσύγχρονο μεταγωγικό αεροσκάφος A-400 M του στόλου στρατηγικών μεταφορών της Τουρκίας. Το τουρκικό φορτίο βοήθειας που στάλθηκε στις ΗΠΑ περιελάμβανε 500.000 χειρουργικές μάσκες, 4.000 φόρμες, 2.000 λίτρα απολυμαντικού, 1.500 γυαλιά, 400 μάσκες N-95 και 500 ασπίδες προσώπου.

 «Σε περιόδους κρίσης, οι Σύμμαχοι πρέπει να στέκονται μαζί. Ευχαριστούμε την Τουρκία για τη γενναιόδωρη δωρεά ιατρικών προμηθειών και προστατευτικού εξοπλισμού που μας βοηθούν να πολεμήσουμε τον COVID19. Οι Αμερικανοί είναι ευγνώμονες για τη φιλία, τη συνεργασία και την υποστήριξή σας», δήλωνε τότε ο  Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο .

Οι συμβολισμοί είναι προφανείς.

Αλλά ας θυμηθούμε. 

Ήδη με το δόγμα Ομπάμα, το δόγμα των ανοιγμάτων προς τις «χώρες του κακού» αλλά  και της παραδοχής πως οι ΗΠΑ (σ.σ. λόγω της οικονομικής υποχώρησης) δεν μπορούν πλέον να ανταποκριθούν στον έως τότε υφιστάμενο σχεδιασμό της στρατιωτικής τους δύναμης ώστε να διεξάγουν δυο ταυτόχρονα μεγάλους πολέμους σε δύο διαφορετικά σημεία του πλανήτη, οι ΗΠΑ μετέβαλαν την πολιτική τους πρακτική. Επιλέγουν ως γεωπολιτικό σημείο ηγετικής στρατιωτικής και γεωπολιτικής παρουσίας την περιοχή του Ειρηνικού γύρω από την Κίνα, την περιοχή των σπάνιων γαιών, του «πετρελαίου του 21ου αιώνα».

Στα υπόλοιπα μέρη, άρα και στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, επιλέγουν όχι την απόσυρση, όπως εσφαλμένα αναγράφεται ενίοτε, αλλά την πολιτική των συμμαχικών, αποκλειστικά, δράσεων - επεμβάσεων τη συνοδεία οικονομικών κυρώσεων σε χώρες «απείθαρχες» (αυτό έπραξαν σε Συρία, Ιράν και Ρωσία).

 Αυτή η σχετική οπισθοχώρηση των ΗΠΑ στην περιοχή δημιουργεί ένα κενό που με προσεκτικές κινήσεις επιχειρεί να καλύψει η σημερινή Γαλλία.

Εν αρχή λοιπόν δεν είναι η Γαλλία του Cartier Latin και του Μολιέρου αλλά αυτή η ιμπεριαλιστική Γαλλία, η Γαλλία της εκμετάλλευσης και του αυταρχισμού. 

Η αλήθεια βέβαια είναι πως με τα δυο απανωτά ταξίδια του Γάλλου προέδρου στο Λίβανο, την ηγετική επίσκεψη του, στις 2 Σεπτέμβρη, στο Ιράκ  («Είμαστε εδώ για το Ιράκ και θα συνεχίσουμε να το υποστηρίζουμε», τόνισε ο Μακρόν σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε στη Βαγδάτη μαζί με τον ιρακινό ομόλογό του Μπαρχάμ Σαλίχ), την επιβλητική παρουσία του αεροπλανοφόρου Σαρλ Ντε Γκολ στην περιοχή, ο γαλλικός ιμπεριαλιστικός σχηματισμός, επί το ορθότερο το πολυεθνικό κεφάλαιο (με πυρήνα το γαλλικό) που έχει κέντρο προστασίας και εξόρμησης το γαλλικό κράτος, επιβεβαιώνει τον άμεσο και πρωτεύοντα ρόλο του στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και στη Μέση Ανατολή.

Μη με πειράξεις να μη σε πειράξω

 Στο φόντο των εξελίξεων, οι κινήσεις των μονάδων του Γαλλικού Ναυτικού, από ό,τι φαίνεται,  δεν θα επιχειρήσουν στην παρούσα φάση κάποια άμεση αντιπαράθεση π.χ. παρεμπόδιση του Γιαβούζ να κάνει γεώτρηση με την άδεια της τουρκοκυπριακής πλευράς στο ίδιο οικόπεδο που έχει παραχωρηθεί από τη κυπριακή δημοκρατία στη γάλλο-ιταλική κοινοπραξία. 

Η γαλλική πλευρά επιδιώκει εν πρώτοις την προστασία των γαλλικών πλέον γεωτρήσεων όταν αυτές ξεκινήσουν στην περιοχή. Πολύ περισσότερο που η γαλλική TOTAL έχει επιπλέον αποκτήσει, ως μέλος κοινοπραξίας με την ΕΝΙ, δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων ευρύτερα στην περιοχή, νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης. Και ακριβώς γι’ αυτό, στο ενδεχόμενο τουρκικών κινήσεων νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης, κινήσεων δηλαδή που θα στρέφονται ευθέως εναντίον των γαλλικών συμφερόντων, η γαλλική στάση απέναντι στην Τουρκία θα γίνει τότε σθεναρή. 

Πόσο; Εξαρτάται από το διακύβευμα.

Σε κάθε περίπτωση ωστόσο η ισχυρή γαλλική παρουσία στέλνει ένα σαφές μήνυμα, μη με πειράξεις να μη σε πειράξω.

Αλλά αυτό (μη με πειράξεις να μη σε πειράξω) συμπυκνώνει και το πλαίσιο της σχεδιαζόμενης υπό την αιγίδα της ΕΕ και των ΗΠΑ διαπραγμάτευσης και επιδιωκόμενου συμβιβασμού ανάμεσα σε δυο χώρες, την Ελλάδα και την Τουρκία, οι οποίες καιρό τώρα συγκροτούν συμμαχίες με πολιτική όχι της καλής γειτονίας και του αμοιβαίου οφέλους, αλλά με στόχο το δυνατότερο αλληλοπεριορισμό από σύγχρονες πλουτοπαραγωγικές πηγές, επικαλούμενες μάλιστα ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδες που ουδέποτε συνομολόγησαν ή κατοχύρωσαν με βάση το διεθνές, έστω αυτό, δίκαιο. 

Οι εξελίξεις λοιπόν είναι ομολογουμένως ραγδαίες και εξαιρετικά ενδιαφέρουσες.

Σε αυτή τη δυναμική των εξελίξεων το σχήμα πως «η Ελλάδα είναι ανάδελφο από συμμάχους και φίλους κράτος και η Τουρκία αποτελεί το μόνιμα χαϊδεμένο παιδί των ξένων», το ιδεολογικοπολιτικό αυτό σχήμα στο οποίο κινούμασταν με αγνότητα και αγωνιστικές προθέσεις αγωνιστές και οργανώσεις της Αριστεράς, δεν λειτουργεί. 

Υπό το φως των σύγχρονων εξελίξεων το σχήμα αυτό δεν επαληθεύεται.

Αντίθετα στην Ελλάδα και την Τουρκία, σε αυτές τις ανεπτυγμένες και με διαφορετικό πλέον επίπεδο ανάπτυξης καπιταλιστικές χώρες, οι ενδοιμπεριαλιστικοί και ενδοκαπιταλιστικοί ανταγωνισμοί είναι παρόντες αναζητώντας αυτοτελή αριστερό λόγο και πράξη. 

Στο κάτω-κάτω οι ξένοι, οι Αγγλοαμερικάνοι κ.λπ., με τους εγχώριους συμμάχους τους, δεν στράφηκαν εναντίον της ελληνικής χώρας, εναντίον του ελληνικού κράτους, εναντίον του ελληνικού (και τούρκικου) εργατικού κινήματος και της Αριστεράς στράφηκαν.

Και στρέφονται..

 ΠΗΓΗ:| Kommon