Οι συντάξεις στις συμπληγάδες των πιστωτών.

 Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ θα ψηφίσουν λίαν συντόμως βαριά αντιλαϊκά μέτρα, όση γενναιοδωρία κι αν δείξουν οι Ευρωπαίοι στο θέμα τους χρέους, αν δεν τους αποτρέψουμε! 

Πολύ πριν το θέμα του ελληνικού δημόσιου χρέους συνδεθεί τόσο ευθέως όσο και απροειδοποίητα, εξ αιτίας του ανοιχτού μικροφώνου του προέδρου του Γιούρογκρουπ Γερούν Ντέιζελμπλουμ, με την τρέχουσα αξιολόγηση είχε ανοίξει με το άρθρο παρέμβασης που έγραψε ο διευθυντής πλέον του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΔΝΤ, Πολ Τόμσεν, στο μπλογκ του ΔΝΤ, στις 11 Φεβρουαρίου (Εδώ ολόκληρο το άρθρο).

Από αυτό το άρθρο αν κάτι έγινε ευρέως γνωστό είναι το αίτημα του Δανού για νέα μέτρα ύψους 4-5% του ΑΕΠ ως απαραίτητη προϋπόθεση για να υλοποιηθεί ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 3,5% ΑΕΠ. Απαίτηση που υπερβαίνει σημαντικά το αντίστοιχο αίτημα των Ευρωπαίων για νέα μέτρα ύψους γύρω στο 3% του ΑΕΠ.

Εξαπατά η Αυγή

Όμως, στο επίκεντρο του άρθρου του στελέχους του ΔΝΤ, που όλα δείχνουν πώς έχει την ευθύνη των διαπραγματεύσεων εκ μέρους του οργανισμού, δε βρισκόταν τόσο η ανάγκη εφαρμογής νέων μέτρων, παρότι τη θεωρεί αδιαπραγμάτευτη. Ο Τόμσεν κυρίως ασχολιόταν με μια σχέση κι όχι με έναν αριθμό. Συγκεκριμένα, με τη σχέση μεταξύ των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων και της ελάφρυνσης του χρέους. Σε κάθε περίπτωση η συζήτηση αφορά το αναγκαίο μίγμα κι ο ένας όρος, εκ μέρους του ΔΝΤ πάντα, δεν τίθεται διαζευκτικά ως προς τον άλλο.

Επομένως, το σύντομο κείμενο (διαβάστε εδώ) που συνοδεύει κι επεξηγεί τον πρωτοσέλιδο τίτλο της Κυριακάτικης Αυγής (13 Μαρτίου 2015), «το ταμείο επιμένει στην κατά κοινή παραδοχή λανθασμένη συνταγή των άγριων περικοπών που προκαλούν ύφεση για να μείνει στο πρόγραμμα, εκτός αν οι Ευρωπαίοι συναινέσουν σε ριζική απομείωση του ελληνικού χρέους», διαστρεβλώνει τους όρους της συζήτησης, όπως με σαφήνεια έχουν τεθεί. Με τα λόγια του Δανού: «όσες μεταρρυθμίσεις και να γίνουν, δεν θα μπορέσουν να καταστήσουν το Ελληνικό χρέος βιώσιμο χωρίς την ελάφρυνση του, και από την άλλη μεριά, όσες ελαφρύνσεις του χρέους και να γίνουν δεν θα μπορέσουν να καταστήσουν βιώσιμο το Ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα χωρίς ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις. Πρέπει να γίνουν και τα δύο. Αναμφίβολα, η Ελλάδα και οι Ευρωπαίοι εταίροι της θα πρέπει να πάρουν δύσκολες πολιτικές αποφάσεις στους επόμενους μήνες».

Διαφορετικά ειπωμένο: ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ θα ψηφίσουν λίαν συντόμως βαριά αντιλαϊκά μέτρα, όση γενναιοδωρία κι αν δείξουν οι Ευρωπαίοι στο θέμα τους χρέους! Οι απαιτήσεις του ΔΝΤ τέθηκαν ήδη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και, στον αντίποδα των όσων ισχυρίζεται η κυβέρνηση, η υλοποίησή τους δε συναρτάται από την μεγαλοψυχία του Σόιμπλε να αποδεχθεί ελάφρυνση του χρέους, αλλά αντίθετα το επιχείρημα που θα ειπωθεί θα είναι πώς όσο πιο βαθιά μπει το μαχαίρι των περικοπών στις συντάξεις τόσο πιο γαλαντόμοι θα είναι οι Ευρωπαίοι όταν ανοίξει η συζήτηση για το χρέος. Οι όροι του ΔΝΤ ανατρέπουν από ακόμη πιο νεοφιλελεύθερες θέσεις τις γνωστές και απαράδεκτες προτάσεις Κατρούγκαλου κι εν συντομία αφορούν: μείωση του ποσού της εθνικής σύνταξης από τα 384 ευρώ στα 180, χορήγησή της έπειτα από τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης, περικοπές στις συντάξεις άνω των 1.000 ευρώ, οριζόντιες μειώσεις στις επικουρικές και τα εφάπαξ Δημοσίου και ΔΕΚΟ, κ.α.

Ωστόσο, όσο δρακόντεια είναι τα μέτρα που ζητούν οι πιστωτές για το συνταξιοδοτικό με το έωλο επιχείρημα ότι η Ελλάδα δαπανά πολλαπλάσιο ποσοστό του ΑΕΠ της για συντάξεις, γύρω στο 10%, σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρώπης που κατά μέσο όρο δαπανούν 2,5% (Εδώ μια απάντηση), άλλο τόσο αυστηρά προκαθορισμένα είναι και τα όρια επί των οποίων θα κινηθεί η ελάφρυνση χρέους αν και όποτε έρθει. Αναφέρει κατά λέξη η απόφαση της Συνόδου για το ευρώ της 12^ης Ιουλίου 2015 (η οποία προφανώς δε δεσμεύει το ΔΝΤ) που σήμανε την πλήρη και ταπεινωτική παράδοση του ΣΥΡΙΖΑ στους πιστωτές: «η ευρωομάδα παραμένει έτοιμη να εξετάσει, αν χρειαστεί, πιθανά πρόσθετα μέτρα (πιθανή παράταση των περιόδων χάριτος και αποπληρωμής), για να εξασφαλιστεί ότι οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες παραμένουν σε βιώσιμο επίπεδο. Τα μέτρα αυτά θα εξαρτώνται από την πλήρη υλοποίηση των μέτρων τα οποία πρόκειται να συμφωνηθούν σε πιθανό νέο πρόγραμμα και θα εξεταστούν μετά την πρώτη θετική ολοκλήρωση επανεξέτασης. Η σύνοδος κορυφής για το ευρώ τονίζει ότι δεν μπορούν να αναληφθούν απομειώσεις της ονομαστικής αξίας του χρέους».

Στο ύψος του το χρέος

Δοθέντων όλων των παραπάνω το πιθανότερο είναι στο τέλος να οδηγηθούμε σε μια συμφωνία που θα περιλαμβάνει από τη μια δρακόντειες περικοπές στις συντάξεις, (μεταξύ πολλών άλλων εξ ίσου αντιλαϊκών μέτρων στη φορολογία, τις ιδιωτικοποιήσεις, κ.α.) κι από την άλλη επιδερμικές αλλαγές στο προφίλ του χρέους, που δε θα επιφέρουν όμως καμιά ουσιαστική μείωση του. Η ακριβής λύση που θα προκριθεί μεταξύ Ουάσινγκτον και Βερολίνου ώστε να υλοποιηθούν και οι δύο απαράβατοι όροι που έχει θέσει ο Σόιμπλε (παραμονή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα ως κριτήριο αξιοπιστίας από τη μια και σεβασμός των όρων ελάφρυνσης που τέθηκαν με τη συμφωνία της 12^ης Ιουλίου 2015 από την άλλη, για να μη δυσαρεστηθούν οι δεξιοί ψηφοφόροι της Γερμανίας) είναι άγνωστη. Κι ούτε εύκολα μπορεί να προβλεφθεί καθώς τα περιθώρια ελιγμών κι αυθαιρεσίας του ΔΝΤ μειώθηκαν σημαντικά επειδή έχει εκτεθεί από τις ως τώρα συμμετοχές του στο ελληνικά προγράμματα, ενώ η βιωσιμότητα του χρέους δεν ήταν ποτέ εξασφαλισμένη. Έτσι παραβιαζόταν κατάφωρα ένας από τους σημαντικότερους όρους υπό τους οποίους δανείζει το ΔΝΤ: να είναι εξασφαλισμένη η βιωσιμότητα του χρέους.

Οι αλχημείες που επιστράτευσε το ΔΝΤ για εμφανίσει ως βιώσιμο το ελληνικό χρέος το 2010 παρουσιάζονται στο βιβλίο του Παναγιώτη Ρουμελιώτη, Το άγνωστο παρασκήνιο της προσφυγής στο ΔΝΤ (εκδ. Α.Α.Λιβάνη, 2012), που εκείνη την εποχή διατελούσε αντιπρόσωπος της Ελλάδας στο Ταμείο. Αναφέρει στη σελίδα 125: «Στην έκθεσή τους για την έγκριση και την εκταμίευση της πρώτης δόσης του δανείου προς την Ελλάδα, οι εμπειρογνώμονες του Ταμείου ανέφεραν ότι θεωρούσαν βιώσιμο το δημόσιο χρέος σε μεσοπρόθεσμη βάση. Καθώς, όμως, υπήρχαν πολλοί αστάθμητοι παράγοντες ήταν δύσκολο να δηλώσουν κατηγορηματικά ότι το ελληνικό χρέος ήταν βιώσιμο. Ακόμη και στην περίπτωση αυτή, το ΔΝΤ έπρεπε να υποστηρίξει το πρόγραμμα λόγω του υψηλού συστημικού κινδύνου, αλλά και εξ αιτίας των επιπτώσεων που θα είχε σε άλλες χώρες η μη έγκριση του προγράμματος χρηματοδότησης της Ελλάδας. Για να μπορέσει η νομική υπηρεσία του Ταμείου να εγκρίνει την εκταμίευση της πρώτης δόσης του δανείου, ερμήνευσε διασταλτικά το καταστατικό του ΔΝΤ και επικαλέστηκε τον κίνδυνο μιας συστημικής αποσταθεροποίησης, επειδή ακριβώς δεν ήταν βέβαιη η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους»!

Το δημόσιο χρέος της Ελλάδας επομένως δεν έπαψε να είναι βιώσιμο το 2015, όταν για πρώτη φορά το ΔΝΤ αναγνώρισε επίσημα τη μη βιωσιμότητά του. (Δες εδώ σχετικό άρθρο). Ομολογία που κατά κοινή παραδοχή έγινε κάτω από την πίεση των αποκαλύψεων που έκανε η Επιτροπή Αλήθειας Δημόσιου Χρέους με το πρώτο πόρισμά της τον Ιούνιο του 2015 (Εδώ η σχετική έκθεση) και τις δημόσιες ακροάσεις που προηγήθηκαν στο πλαίσιο των εργασιών της. Κατά συνέπεια, δεν ισχύει πως «η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους επιδεινώθηκε ραγδαία μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015», όπως γράφει ο βουλευτής της ΝΔ και υπεύθυνος του κόμματος για τη Δημοσιονομική Πολιτική, Χρ. Σταϊκούρας, σε πρόσφατο άρθρο του (Εδώ), προσπαθώντας να υπερτονίσει τα σημεία διαφωνίας του με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ για να συγκαλυφθεί η συμφωνία τους στο πιο βασικό: το Μνημόνιο του 2015!

Οι εικονικές διαμάχες ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ από την μια και ΕΕ και ΔΝΤ από την άλλη (με το ρόλο του «καλού μπάτσου» να εναλλάσσεται) δεν κρύβουν την προθυμία τους να συμφωνήσουν σε ένα νέο πακέτο αντιλαϊκών μέτρων που θα προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη φτώχεια στα λαϊκά στρώματα. Προϋπόθεση για να ανατραπεί αυτή η προοπτική είναι η προβολή του αιτήματος μονομερούς διαγραφής του δημόσιου χρέους! Είναι ένα αίτημα στο οποίο διαφωνούν όλοι οι πιστωτές (Ευρωπαίοι και ΔΝΤ) όπως και οι μνημονιακοί παλιάς και νέας κοπής (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ), ενώ μπορεί να ενώσει το λαό!