Η θέση της Αριστεράς απέναντι στην ΕΕ

-Μιχάλης Μπαρτσίδης, Δρ Φιλοσοφίας
-Γιώργος Κρεασίδης, Μέλος ΝΑΡ και ΑΝΤΑΡΣΥΑ
-Cosmopolitan Communist, Μέλος της αόρατης επιτροπής της αντεθνικής προλεταριακής εξέγερσης
-Δημοσθένης Παπαδάτος, Μέλος συντακτικής ομάδας RedNotebook



Η συνέχιση των πολιτικών λιτότητας, η (επαν-)εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ και η κατάληξη των διαπραγματεύσεων με τους “θεσμούς” έφερε με ακόμα μεγαλύτερη οξύτητα στο προσκήνιο τη στάση της Αριστεράς απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Πολύ σχηματικά, για κάποια τμήματα της Αριστεράς, η ΕΕ αποτελεί εγγενώς εκμεταλλευτικό και αντιδημοκρατικό μηχανισμό επιβολής των ισχυρών εθνών και τάξεων επί των αδυνάτων, ενώ για κάποια άλλα τμήματα, δυνητικά προοδευτικό διεθνιστικό ανάχωμα στους εθνικούς ανταγωνισμούς και την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (παρότι προς το παρόν αναγνωρίζουν τον συντηρητικό και αντιδραστικό χαρακτήρα της). Για τα πρώτα, η ΕΕ είναι ένα όχημα εδραίωσης των νεοφιλελεύθερων πολιτικών ή ιμπεριαλιστικών συμφερόντων, ενώ για τα δεύτερα, μόνο σε επίπεδο ΕΕ μπορεί δυνητικά να ανατραπεί ο νεοφιλελευθερισμός και να περιοριστούν οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί. Όπως είναι σαφές, οι σχετικές τοποθετήσεις καθορίζουν αποφασιστικά το πεδίο της πολιτικής πρακτικής και την επιλογή για παραμονή ή έξοδο από την ΕΕ. Εξίσου σχηματικά μπορούμε να πούμε το εξής: για τους μεν, η ΕΕ δεν μεταρρυθμίζεται, συνεπώς κάθε αριστερή πολιτική εντός της είναι καταδικασμένη να αποτύχει· για τους δε, μια ενδεχομένως πετυχημένη πολιτική πρακτική της Αριστεράς σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορεί να αλλάξει την κατεύθυνση και τον χαρακτήρα της ΕΕ.
Από την άλλη πλευρά, βλέπουμε ότι η Δεξιά δεν εξαντλείται σε μία στήριξη της ΕΕ, αλλά τμήματά της, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, στέκονται ολοένα και πιο κριτικά απέναντί της. Το κύμα του δεξιού ευρωσκεπτικισμού αφορά κυρίως την ανασύσταση της εθνικής κυριαρχίας των κρατών και τη διατήρηση της πολιτικής τους αυτοτέλειας, συχνά με ακροδεξιές κορόνες και ξενοφοβική ρητορική.
Στο πλαίσιο της παραπάνω προβληματικής, δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε την “προσφυγική κρίση” με τη μαζική μετακίνηση ανθρώπων προς αναζήτηση ασφάλειας και καλύτερων συνθηκών διαβίωσης. Η “Ευρώπη Φρούριο” αποτελεί την κωδικοποίηση της στάσης και της κριτικής προς την ΕΕ, η οποία σε μεγάλο βαθμό υποστηρίζει μια πολιτική κλειστών συνόρων στο όνομα της κοινωνικής σταθερότητας. Όσο κι αν φαίνεται να δικαιώνεται η γραμμή ανάλυσης όσων υποστηρίζουν την έξοδο από την ΕΕ, υπάρχουν ακόμα πολλοί που υποστηρίζουν ότι μια αποτελεσματική αντιμετώπιση του μεταναστευτικού ζητήματος μπορεί να συμβεί μέσα από μια αλλαγή κατεύθυνσης της ίδιας της ΕΕ.

Τέλος, σε όλα τα προηγούμενα προστίθεται το δημοψήφισμα του Ιουνίου στη Μ. Βρετανία σχετικά με την παραμονή ή την έξοδο της χώρας από την ΕΕ, το αποκαλούμενο Brexit. Η στάση της βρετανικής Αριστεράς δεν είναι επίσης ομόφωνη, καθώς διατύπωνονται επιχειρήματα υπέρ του “ναι”, του “όχι” αλλά και της αποχής. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι η γνωστότερη περίπτωση δεξιού ευρωσκεπτικισμού (πέρα απ’ τη Λεπέν) προέρχεται από τη Μ. Βρετανία με το UKIP του Νάιτζελ.
Μπορούμε συνεπώς ή όχι, και με ποια κριτήρια, να διακρίνουμε μεταξύ αριστερής και δεξιάς εναντίωσης στην ΕΕ, αλλά και μεταξύ αριστερής και δεξιάς υποστήριξής της;
Περαιτέρω, η ΕΕ αποτελεί μόρφωμα που κρατείται τεχνητά στη ζωή ή αποτελεί, καλώς ή κακώς, πραγματικότητα την οποία δεν μπορούμε να αγνοήσουμε; Υπάρχει μία ευρωπαϊκή εργατική τάξη ή η ταυτότητά της παραμένει εθνική; Ποιο πρέπει να είναι το σημείο αφετηρίας της Αριστεράς, το εθνικό ή το ευρωπαϊκό;
Ο καπιταλισμός προωθεί την ευρωπαϊκή ενοποίηση ή την αναστέλλει; Μπορούμε να διακρίνουμε, ή ακόμα και να αποκόψουμε, την οικονομική από την πολιτική ενοποίηση;
Είναι εφικτή, και υπό ποιες προϋποθέσεις, η πραγμάτωση του συνθήματος για τις “Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης”; Αν ναι, υπάρχουν κίνδυνοι στο εγχείρημα αυτό, αν περιχαρακωθεί τόσο από τους ισχυρούς (π.χ. ΗΠΑ) όσο και από τους ανίσχυρους (Ασία, Αφρική, καθώς και τους μετανάστες που προέρχονται απ’ αυτές); Δηλαδή με ποιες προϋποθέσεις μπορεί να αποφευχθεί ένας ευρωπαϊκός σωβινισμός, υπέρ ενός πραγματικού διεθνισμού;
Έχει σημασία η διαφορά μεταξύ ευρωζώνης και ΕΕ ως πολιτικών προβλημάτων; Ή η εναντίωση στο “ευρώ” ταυτίζεται με την εναντίωση στην ΕΕ;”
Παρασκευή 13/5 στις 6 μ.μ.
Στέκι Πολιτικών Επιστημών (ισόγειο Ν.Ο.Π.Ε.), Α.Π.Θ.
 Η θέση της Αριστεράς απέναντι στην ΕΕ — INFOWAR