«Το μέλλον που μας ετοιμάζουν»

Συνέντευξη Πέτρος Παπακωνσταντίνου

Ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου , δημοσιογράφος και συγγραφέας , μιλά στο babushka.gr για τις εκλογές , την αριστερά και την κρίση στην Μ.Ανατολή.

1. Δεδομένου ότι, η κρίση και οι εξελίξεις στην ευρωζώνη καλπάζουν, σε συνδυασμό με την σύνοδο κορυφής  αλλά και το αποτέλεσμα των ελληνικών εκλογών. Ποιες πιστεύεις θα είναι οι

αποφάσεις και πως θα εξελιχθεί η κατάσταση στην Ελλάδα και στην Ευρώπη;

Ο αστικός πολιτικός κόσμος και τα μεγάλα συγκροτήματα της ενημέρωσης καλλιέργησαν μια εντελώς αδικαιολόγητη ευφορία για την πρόσφατη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. Είδαν στις αποφάσεις της μια πρώτη νίκη των περιφερειακών, Μεσογειακών χωρών επί της Γερμανίας και των συμμάχων της, προάγγελο στροφής της Ένωσης από τη Δρακόντεια λιτότητα στην ποθητή ανάλυση. Δυστυχώς και ο ΣΥΡΙΖΑ αποδέχθηκε ως «κατ’ αρχήν θετικές» τις αποφάσεις της συνόδου (κυρίως την αποσύζευξη των δανείων των τραπεζών από το δημόσιο χρέος), περιορίζοντας την κριτική του στην ελληνική κυβέρνηση που δεν εξασφάλισε για τη χώρα μας ίση μεταχείριση με Ισπανία και Ιταλία.

Τίποτα δεν δικαιολογεί αυτή την αισιοδοξία. Ο απ’ευθείας δανεισμός των τραπεζών θα γίνει με τον όρο να υπαχθούν υπό τον έλεγχο κεντρικών ευρωπαϊκών αρχών, δηλαδή στην πράξη να περάσουν υπό τον έλεγχο της Γερμανίας. Σε κάθε περίπτωση, τα ημίμετρα της συνόδου κορυφής για πολλοστή φορά στάθηκαν ανίκανα να συγκρατήσουν τον κατήφορο του ευρώ. Ράλι στα χρηματιστήρια για δύο- τρεις ημέρες και μετά επιστροφή στον πανικό και την πτώση χωρίς αλεξίπτωτο. Την Παρασκευή, το κόστος δανεισμού της Ισπανίας εκτοξεύθηκε και πάλι στο εφιαλτικό 7%. Την ίδια ώρα, η Φινλανδή υπουργός Οικονομικών θέτει για πρώτη φορά θέμα ενδεχόμενης εξόδου της χώρας της από το ευρώ, ενώ προς την ίδια κατεύθυνση κινείται η επιστολή 160 προβεβλημένων Γερμανών οικονομολόγων.

Η κρίση του ευρώ θα συνεχιστεί και θα κλιμακωθεί. Η ελληνική Αριστερά οφείλει να προετοιμάσει το λαό για την πολύ πιθανή έξοδο της χώρας από το ευρώ. Ζητούμενο είναι αυτή η έξοδος να γίνει με πρωτοβουλία και υπό την ηγεμονία των αριστερών, λαϊκών δυνάμεων και όχι με πρωτοβουλία των δανειστών μας ή του δουλοπρεπούς πολιτικού προσωπικού, γιατί τότε το κόστος θα είναι πολύ μεγαλύτερο. 

2. Το αποτέλεσμα των εκλογών συνιστά μια αριστερή μετατόπιση της κοινωνίας ή μια δεξιά και συντηρητική; Δεδομένου την συντηρηκοποίηση της ΝΔ αλλά και το φαινόμενο της ακροδεξιάς Χρυσής Αυγής.  

 Οι τελευταίες εκλογές αποτέλεσαν Πύρρεια νίκη του συστήματος. Με την ιδεολογική τρομοκρατία των μέσων ενημέρωσης και τις εκβιαστικές παρεμβάσεις Μέρκελ, Ολάντ και Σία απέτρεψαν το σχηματισμό κυβέρνησης της Αριστεράς και την εμβάθυνση του ρήγματος που είχε ανοίξει στις εκλογές της 6^ης Μαίου. Ωστόσο η ελληνική Αριστερά στο σύνολό της ξεπέρασε κατά πολύ κάθε μετεμφυλιακό προηγούμενο, ενώ ο παλιός δικομματισμός έχασε περισσότερο από τη μισή του δύναμη σε σύγκριση με το 2009. Η τρικομματική κυβέρνηση ΝΔ- ΠΑΣΟΚ- ΔΗΜΑΡ στηρίζεται σε πήλινα πόδια και μάλλον δεν θα μακροημερεύσει. Η Χρυσή Αυγή ωφελήθηκε από την κρίση, την απόγνωση που φέρνει το μνημόνιο σε κατεστραμμένα μικροαστικά και λούμπεν εργατικά στρώματα, αλλά και από την υιοθέτηση της ακροδεξιάς ατζέντας (ξενοφοβία, αυταρχισμός) από τα δύο μεγαλύτερα συστημικά κόμματα. Αποτελεί σοβαρό κίνδυνο.

3. Για την αριστερά, παρατηρούμε ότι ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο μεγάλος νικητής αντιθέτως οι άλλες αριστερές δυνάμεις σημείωσαν πτώση έως και εκλογική συντριβή. Τι συνιστούν αυτές οι αλλαγές για την ίδια την αριστερά και τις εξελίξεις που θα φέρουν;

 Μέσα σε ένα εξαιρετικά ασταθές και ευμετάβλητο πολιτικό σκηνικό, ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί την πιο ασταθή συνιστώσα του. Η επιτυχία του οφείλεται αφ’ ενός μεν στην αριστερή στροφή που είχε πραγματοποιήσει εδώ και καιρό, ήδη επί εποχής Αλέκου Αλαβάνου (και η οποία συνεχίστηκε με τον Αλέξη Τσίπρα και το κίνημα των Αγανακτισμένων), αφ’ ετέρου δε στο σύνθημα της αριστερής κυβέρνησης, που έδινε άμεση προοπτική νίκης στα λαϊκά στρώματα που υποφέρουν και αγωνιούν. Ωστόσο, η επιρροή του δεν είναι εδραιωμένη, έχει σε μεγάλο βαθμό συγκυριακά χαρακτηριστικά και η ψήφος που έλαβε διαπνέεται συχνά από λογικές ανάθεσης, εύκολων λύσεων από τα πάνω. Επιπλέον, η συνύπαρξη στους κόλπους του τόσο αντιθετικών τάσεων θέτει ζήτημα αξιοπιστίας- το πρόβλημα δεν είναι οι πολλές «συνιστώσες», αλλά η θολή «συνισταμένη». Ιδιαίτερα η εμμονή του στον ευρωπαϊσμό τη στιγμή που η ευρωζώνη αποκαλύπτεται ως θάλαμος βασανιστηρίων του κ. Σόιμπλε θέτει ανυπέρβλητα όρια στην αντιπολιτευτική του στρατηγική.

Όσο για το ΚΚΕ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, έχουν δίκιο στην κριτική που ασκούν στο ΣΥΡΙΖΑ αναφορικά με το ευρώ και τις ανοιχτά συστημικές, διαχειριστικές τάσεις μέρους της ηγεσίας του. Η κριτική τους θα είναι πιο πειστική αν δεν γίνεται από τη σκοπιά ενός μικρόψυχου κομματικού πατριωτισμού, αλλά από τη σκοπιά της λαϊκής αγωνίας και της κοινωνικής ανάγκης για τη συγκρότηση ενός μεγάλου, ενιαίου μετώπου πάλης και νίκης. 

4. Εσύ ποιες πιστεύεις ότι είναι οι ρεαλιστικότερες λύσεις για την επίλυση της κρίσης στην Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη;

Δυστυχώς, οι συσχετισμοί στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή είναι πολύ δυσμενείς για τη ριζοσπαστική και πολύ περισσότερο για την αντικαπιταλιστική Αριστερά. Με τα σημερινά δεδομένα, η Ελλάδα πρέπει να ξεκινήσει μόνη της- κι αν αύριο βρεθούν σύμμαχοι και προκύψουν ανατροπές σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τόσο το καλύτερο. Μια αριστερή κυβέρνηση στην Ελλάδα οφείλει πρώτα απ΄όλα να διαγράψει μονομερώς το χρέος (κομβικό ζήτημα, που δυστυχώς φαίνεται να έχει ξεχαστεί στον πολιτικό λόγο της σύνολης Αριστεράς), να ακυρώσει τα δύο μνημόνια και τους εφαρμοστικούς νόμους και να καταγγείλει τη δανειακή σύμβαση. Μια τέτοια ρήξη, απολύτως αναγκαία για να γίνουν στοιχειώδη βήματα στο δρόμο της ανόρθωσης του λαού και της οικονομίας, αναγκαστικά θα φέρει την Ελλάδα σε σύγκρουση με την Ε.Ε. και θα καταστήσει αναγκαία την αποδέσμευση από το ευρώ και την επαναφορά εθνικού νομίσματος. Η αναταραχή, το οικονομικό και κοινωνικό κόστος δεν μπορούν να αποφευχθούν, ωστόσο η ανάκαμψη θα είναι ταχεία και κυρίως θα ανοίξει ο δρόμος για αποφασιστικότερες αλλαγές, σε συνθήκες αποκατάτασης της εθνικής μας υπόστασης και της λαϊκής κυριαρχίας.

5. Σε διεθνές επίπεδο πώς κρίνεις την κατάσταση, στην Συρία και το Ιράν αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής; Είναι πιθανή μια επέμβαση της Δύσης; Αν ναι, σε μια τέτοια ενδεχόμενη επέμβαση, πιστεύεις πως ηγετικό ρόλο θα παίζει η Αμερική όπως έχουμε δει παλιότερα ή η Ευρώπη; Και τέλος ποίος θα είναι ο ρόλος της Ελλάδας σε μια τέτοια ενδεχόμενη κατάσταση;

Αυτή τη στιγμή, το πιο καυτό μέτωπο εντοπίζεται στη Συρία. Το καθεστώς Άσαντ, απολυταρχικό μεν, αλλά ενοχλητικό για τον διεθνή παράγοντα λόγω των αντιιμπεριαλιστικών και αντισιωνιστικών του χαρακτηριστικών, αποτελεί τον ισχυρότερο σύμμαχο του Ιράν και ενδεχόμενη πτώση του θα άνοιγε το δρόμο για εξελίξεις και στην Τεχεράνη. Η στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ στη Συρία είναι πολύ πιθανή- καλύτερα να πούμε ότι έχει ήδη αρχίσει με τον εξοπλισμό, την εκπαίδευση και τη στήριξη των ενόπλων αντικαθεστωτικών ομάδων. Είναι πιθανό οι Αμερικανοί και γενικά οι Δυτικοί να επιβάλουν σε κάποια φάση απαγόρευση πτήσεων στη Συρία, αφήνοντας στους Τούρκους και τους Άραβες την επέμβαση με χερσαίες δυνάμεις (και τις απώλειες που αυτή θα επιφέρει). Η Ελλάδα οφείλει να κρατηθεί μακριά από κάθε ιμπεριαλιστική επέμβαση και να μην επιτρέψει τη χρησιμοποίηση των αμερικανικών βάσεων και του ελληνικού εναέριου χώρου. Επίσης να αξιοποιήσει τις εξελίξεις για να συσφίξει στενότερες σχέσεις με τη Ρωσία, η οποία κινδυνεύει να χάσει τη μοναδική της βάση στις θερμές θάλασσες, που βρίσκεται στη Λατάκεια της Συρίας.

6. Γενικότερα παρατηρούμε μια εκτροπή στην εξωτερική πολιτική της Ελλάδας από την έναρξη της πρωθυπουργίας του Γ. Παπανδρέου, με αποκορύφωμα τις σχέσεις με το Ισραήλ. Παράλληλα με το ζήτημα των ΑΟΖ και την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της Μεσογείου. Γιατί συνέβη αυτό; Και τι θα αποτελέσει αυτή η αλλαγή στις σχέσεις με τις άλλες χώρες για την Ελλάδα στο άμεσο μέλλον;

Με το Γιώργο Παπανδρέου στην πρωθυπουργία, η Ελλάδα απέκτησε μια κυβέρνηση τόσο φιλοαμερικανική και φιλοσιωνιστική που δεν θα το διανοούνταν ποτέ Ουάσιγκτον και Τελ Αβίβ ούτε επί εποχών Κ. Καραμανλή μεγάλου και μικρού. Δεν μπορούμε να ελπίζουμε, βέβαια, ότι η κυβέρνηση Σαμαρά και λοιπών μνημονιακών δυνάμεων θα αλλάξει ρότα προς μια πολιτική ειρήνης, ανεξαρτησίας και αλληλεγγύης με όλους τους δοκιμαζόμενους λαούς. Ευχόμαστε μόνο να μη φτάσει σε τόσο χαμηλά επίπεδα υποδούλωσης και εξαχρείωσης όσο οι προκάτοχοί της.

7. Όλα αυτά, σε παραλληλισμό με το ζήτημα της Μέσης Ανατολής, σχετίζονται; και αν ναι, σε ποίο βαθμό με την παγκόσμια οικονομική κρίση;

Ασφαλώς, θα ήταν υπερβολή να πιστέψουμε ότι υπάρχει ένα «κέντρο», που κάθεται και αναλύει την κατάσταση του διεθνούς καπιταλισμού και στο τέλος λέει: «Έχουμε μεγάλη κρίση, δεν κάνουμε έναν πόλεμο της προκοπής να καθαρίσουμε;». Είναι ωστόσο αλήθεια ότι οι κρίσεις ιστορικών διαστάσεων, όπως η σημερινή, δημιουργούν πρόσφορο έδαφος ώστε να αναπτυχθούν τα δηλητηριώδη άνθη του Κακού- η τάση εξαγωγής της κρίσης στον διπλανό μας, ο εθνικισμός, η καταδίωξη αποδιοπομπαίων τράγων κλπ. Η παρούσα κρίση ξεκίνησε ως χρηματιστηριακή, επεκτάθηκε σε οικονομική, κοινωνική και πολιτική. Δεν αποκλείεται το επόμενο στάδιο να είναι η μετάλλαξή της σε γεωπολιτική κρίση και σύγκρουση απροσδιόριστων διαστάσεων. Και δεν θα είναι η πρώτη φορά που η ανθρωπότητα θα ζήσει κάτι τέτοιο.