Θωμάς Γκαντάρας

 ΠΗΓΗ: Κατάκαλη
Ο Θωμάς Γκαντάρας επικαλούμενος και "Μαύρος Λήσταρχος", καταγόταν από την Άκρη Ελασσόνος, βγήκε στο κλαρί τον Ιούλιο του 1918, με σύντροφο του τον Γεώργιο Βελώνη, έχοντας λιποτακτήσει απ’ τον στρατό και με σκοπό να σκοτώσει έναν τσιφλικά που είχε βιάσει τη σύζυγό του.
Λίγο αργότερα οι Γκαντάρας και Βελώνης πιάστηκαν και στις 21 Ιουλίου 1919 το στρατοδικείο της Λάρισας τους επέβαλε ποινή κάθειρξης 14 ετών.
Στις 21 Νοεμβρίου 1921 ο Θωμάς Γκαντάρας δραπέτευσε από τις φυλακές της Λάρισας και ένα χρόνο αργότερα το κεφάλι του επικηρύχθηκε.

Ο Θωμάς Γκαντάρας είχε έναν αδερφό επίσης ληστή, τον Γεώργιο Γκαντάρα, που σκοτώθηκε τον Φεβρουάριο του 1920 στην θέση Κουμαριά Ελασσόνας, σε σύγκρουση με καταδιωκτικά αποσπάσματα. Μαζί του χάθηκε και ο ληστής Μανάτσας.
Ένα βράδυ, ο επικηρυγμένος Γκαντάρας φόρεσε τη φουστανέλα και τα ασημένια τσαπράζια του και πήγε κρυφά στο σπίτι του περίφημου Τρικαλινού φωτογράφου Αθανάσιου Μάνθου. Κατέβηκε αθόρυβα απ’ τη σκεπή, μπήκε και ξύπνησε τον Μάνθο για να πάει να τον φωτογραφήσει μαζί με την ληστοσυμμορία του, επειδή καταλάβαινε πως το τέλος τους πλησίαζε.
Ο Θωμάς Γκαντάρας σκοτώθηκε στις 5 Αυγούστου 1923.
Σκοτώθηκε στην θέση Οξιά της Δεσκάτης Γρεβενών, κοντά στο Μαυρέλι, από τον μαυρελίτη κυνηγό Γεώργιο Σιακαβάρα, ο οποίος συμμετείχε στο απόσπασμα που τον καταδίωκε. Το κεφάλι του Γκαντάρα κόπηκε, μεταφέρθηκε στο Γερακάρι και κατόπιν εκτέθηκε σε κοινή θέα στην Καλαμπάκα στις 6 Αυγούστου 1923, για παραδειγματισμό.
Ο Θωμάς Γκαντάρας άφησε ορφανά ένα γιο και δυο κόρες, την Βασιλική και την Ελένη. Την Ελένη πρόλαβε και την έδωσε, νήπιο, προς φύλαξη στο δήμαρχο Καλαμπάκας Ραμμίδη. Οι δυο γυναίκες αντάμωσαν μεταξύ τους, για πρώτη φορά, το 1998.

«Πολλαί ληστοσυμμορίαι ανεφάνησαν κατά το διάστημα τούτο, τουρκικαί και ελληνικαί, ών αι διασημότεραι αι του Καρά Αλή και Πατσιούρα (τουρκικαί εξοντωθείσαι ήδη) και αι του Φώτη Γιανκούλα και Θωμά Γκαντάρα (ελληνικαί). Αλλ’ εκ τούτων η μάλλον διαβόητος υπήρξεν η του Θ. Γκαντάρα.

Ούτος, εκ Μπισιριτσάς επαρχίας Ελασσώνος καταγόμενος μετήλθεν μεν και άλλοτε τον ληστρικόν βίον, αλλά το 1919 προσκυνήσας, συνελήφθη και αύθις υπό των Αρχών και κατεδικάσθη εις ισόβια δεσμά εγκλεισθείς εις τας φυλακάς Λαρίσης. Δυστυχώς όμως αποδράς των φυλακών μετ’ ου πολύ, ετράπη ακολούθως ανά τα όρη και τα δάση ένθα συναθροίσας περί εαυτόν 5-10 ομοϊδεάτας εκ των περί την πατρίδα του χωρίων και δη του Λουτρού και της Λουζιανής, εσχημάτισε την φοβερωτέραν ληστοσυμμορίαν, απειλών τους πάντας και τα πάντα και αυτοτιτλοφορούμενος «βασιλεύς των ορέων», τουθ’ όπερ επανελάμωανε μετά της υπογραφής του εις όλας τας οπουδήποτε στελλομένας επιστολάς του προς φορολογίαν: «Θωμάς Γκαντάρας, βασιλεύς των ορέων».

Φοβερός ιδίως ήτο κατά των τυχόν προδιδόντων ή τολμώντων ν’ αντισταθώσιν αυτώ οπωσδήποτε…

…Ο διαληφθείς λήσταρχος Γκαντάρας, παρά την άλλην αυτού αγριότητα, είχέ τι το εξαιρετικόν δι’ ένα ληστήν: ελήστευε μόνον τους λίαν πλουσίους και δι’ αυτών ευηργέτει τους πτωχούς. Επροίκιζε λέγουσι και πτωχά κοράσια. Επίσης εξηνάγκαζε τους έχοντας τας αποθήκας πλήρεις σίτου να δίδωσι και εις τους μη έχοντας, ως και τους έχοντας άφθονα αιγοπρόβατα να δίδωσι και εις τους μηδέν έχοντας και τοιουτοτρόπως είχεν εξησφαλισμένην την εύνοιαν του πλείστου των λαϊκών τάξεων της περιοχής του…»(απόσπασμα επιστολής Νικηφόρου Ζαβορδινού προς Πατριαρχείο).

Σχετικά βίντεο
Εκτενές απόσπασμα 47 min από την εκπομπή της ΕΤ3 ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΡΩΜΕΝΑ με θέμα "ΛΗΣΤΗΣ ΓΚΑΝΤΑΡΑΣ", που προβλήθηκε την Κυριακή 10 Μαρτίου 2013.
Συμμετέχουν, ο γνωστός Μικροβαλτινός κλαρινίστας Νίκος Τζουκόπουλος με την ορχήστρα του (στο τραγούδι ο Νίκος Σιόλιας και στο βιολί ο Κώστας Νάτσιος), οι κάτοικοι της Ελάτης Ευθύμιος Τασιδήμος, Ξενοφών Σταθόπουλος και Μαρία Μπούντα που μιλούν για τον Γκαντάρα, οι γυναίκες της Ελάτης που χορεύουν και λοιποί κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής (Άκρη γενέτειρα του Γκαντάρα και Λουτρό Ελασσόνας).
Σημειωτέον ότι τα περισσότερα γυρίσματα της εκπομπής έγιναν στην περιοχή της Ελάτης Κοζάνης.
Η παρουσίαση του προγράμματος, σύμφωνα με το σχετικό δελτίο τύπου της ΕΤ3 είχε και εξής: ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΡΩΜΕΝΑ: "ΛΗΣΤΗΣ ΓΚΑΝΤΑΡΑΣ"

"Αντε σέ κλιέν τά δέντρα όλα βρέ Γκαντάρα σέ κλιέν και τά κλαριά"...
Από τά ομορφότερα δημοτικά τραγούδια πού γράφτηκαν γιά τον Λήσταρχο πού γιά τούς χωρικούς της Ελασσόνας ήταν κάτι σάν "Σωτήρας τών Φτωχών"...