Ιστορική απόφαση για τον πυρηνικό αφοπλισμό

Συντάκτης: Τάσος Σαραντής

από: Η Εφημερίδα των Συντακτών

Ιστορικό ψήφισμα για «τη δημιουργία εντός του 2017 ενός δεσμευτικού νομικού οργάνου για την απαγόρευση των πυρηνικών όπλων με στόχο την πλήρη εξαφάνισή τους» υιοθετήθηκε την περασμένη Παρασκευή από τον ΟΗΕ.

Η Ελλάδα ψήφισε για ακόμη μία φορά «όχι», με την ελληνική κυβέρνηση να συντάσσεται με τη γραμμή που έδωσαν οι ΗΠΑ σε όλα τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ.

Το ψήφισμα εγκρίθηκε με μεγάλη πλειοψηφία, καθώς 113 κράτη-μέλη του ΟΗΕ ψήφισαν υπέρ, 35 ψήφισαν κατά, ενώ υπήρξαν 13 αποχές.

Η υποστήριξη του ψηφίσματος ήταν ισχυρότερη από τις χώρες της Αφρικής, της Λατινικής Αμερικής, της Καραϊβικής, της Νοτιοανατολικής Ασίας και του Ειρηνικού.

Η ψηφοφορία πραγματοποιήθηκε έπειτα από σχετική απόφαση που είχε ληφθεί στις 27 Οκτωβρίου από την Πρώτη Επιτροπή της Ολομέλειας του ΟΗΕ, η οποία ασχολείται με τον αφοπλισμό και με θέματα διεθνούς ασφάλειας, προκειμένου να ξεκινήσουν οι εργασίες για τη νέα συνθήκη, παρά τις έντονες αντιθέσεις ορισμέvων πυρηνικοκατόχων κρατών.

Ενδεικτικό των πιέσεων που ασκήθηκαν, προκειμένου να αποτραπεί η υιοθέτηση του ψηφίσματος, ήταν ότι η ψηφοφορία πραγματοποιήθηκε σκόπιμα αργά τη νύχτα και ενώ αρκετές διπλωματικές αποστολές είχαν ήδη κλείσει για τα Χριστούγεννα.

Είχαν προηγηθεί επανειλημμένες αλλαγές της ημερομηνίας, λόγω της γραφειοκρατίας στον ΟΗΕ και της πίεσης των ΗΠΑ σε χώρες για να αποσύρουν τη στήριξή τους.

Επειτα από διαρροή, αποκαλύφθηκε ότι οι ΗΠΑ (που διαθέτουν περίπου 7.000 πυρηνικά όπλα) με ένα έγγραφο που διένειμαν σε όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ, εν όψει της απόφασης της Πρωτοβάθμιας Επιτροπής τον Οκτώβριο, προέτρεπαν τους συμμάχους τους να αντιταχθούν στο ψήφισμα και να μποϊκοτάρουν τις διαπραγματεύσεις.

Ωστόσο, ένας αριθμός στενών συμμάχων των ΗΠΑ που ψήφισαν κατά του ψηφίσματος ή απείχαν έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους να συμμετάσχουν στις διαπραγματεύσεις ούτως ή άλλως, για να βοηθήσουν στη διαμόρφωση της Συνθήκης που θα προκύψει.

Για παράδειγμα, η Ολλανδία, η οποία φιλοξενεί αμερικανικά πυρηνικά όπλα στο έδαφός της και απείχε από την ψηφοφορία, επιβεβαίωσε ότι θα συμμετάσχει.

Το ίδιο και η Ιαπωνία που έδωσε αρνητική ψήφο.

Οι υπερδυνάμεις

Το ψήφισμα του ΟΗΕ δρομολογεί τις διαδικασίες ώστε να καταστούν παράνομα τα πυρηνικά όπλα προκειμένου να επιτευχθεί πυρηνικός αφοπλισμός, σε μια χρονική στιγμή που οι Ντόναλντ Τραμπ και Βλαντίμιρ Πούτιν ομολογούν ότι επεκτείνουν και εκμοντερνίζουν τα πυρηνικά τους οπλοστάσια, προαναγγέλλοντας μια νέα κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών, ενώ παράλληλα κατηγορούν και απειλούν όσους διεκδικούν το ίδιο «δικαίωμα στην ασφάλεια».

Οι πολυμερείς διαπραγματεύσεις για τον πυρηνικό αφοπλισμό έχουν περιέλθει σε αδιέξοδο εδώ και δύο δεκαετίες, καθώς εννέα πυρηνικοκάτοχα κράτη έχουν επενδύσει τεράστια ποσά σε αναβαθμίσεις των πυρηνικών τους όπλων.

Αυτή τη στιγμή κι ενώ το ΝΑΤΟ έχει θεσπίσει την πρακτική του πρώτου πυρηνικού πλήγματος, εκτός από τις πέντε χώρες που κατέχουν πυρηνικά όπλα (ΗΠΑ, Γαλλία, Βρετανία, Κίνα, Ισραήλ) υπάρχουν ακόμη πέντε κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ (Βέλγιο, Ολλανδία, Γερμανία, Ιταλία και Τουρκία) με πυρηνικά στο έδαφός τους.

«Ο πόλεμος στη Συρία, η κρίση στην Ουκρανία, οι υπέρ της χρήσης πυρηνικών όπλων δηλώσεις πολιτικών όπως οι Τραμπ, Πούτιν και Τερέζα Μέι, ξυπνούν τους χειρότερους εφιάλτες μας. Το ψήφισμα του ΟΗΕ επιτυγχάνει την παράκαμψη του βέτο των ισχυρών στον ΟΗΕ και την επιβολή της θέλησης της πλειονότητας των κρατών-μελών του στην απαγόρευση των πυρηνικών όπλων για όλους. Ας ελπίσουμε ότι αυτή η απόφαση θα πραγματοποιηθεί πριν είναι πολύ αργά για την ανθρωπότητα», επισήμανε η Μαρία Αρβανίτη-Σωτηροπούλου, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ιατρικής Εταιρείας Προστασίας Περιβάλλοντος και κατά της Πυρηνικής και Βιοχημικής Απειλής.

Ελληνικό... μυστήριο

Στην Ελλάδα τα φυλασσόμενα σε Αραξο και Μαραθώνα πυρηνικά των ΗΠΑ αποσύρθηκαν, αν και η Σούδα στην Κρήτη εξακολουθεί να αποτελεί ορμητήριο για σκάφη που μεταφέρουν πυρηνικά όπλα.

Ωστόσο, παρ’ όλο που το κυβερνών κόμμα έχει ταχθεί ξεκάθαρα κατά των πυρηνικών όπλων, ακόμη και διά στόματος του πρωθυπουργού, είναι η τρίτη φορά που η σημερινή κυβέρνηση συντάσσεται στον ΟΗΕ με τη μειοψηφία των πυρηνικοκατόχων χωρών, δίνοντας αρνητική ψήφο στην έναρξη των συνομιλιών για τη σύγκληση συνέλευσης το 2017 που θα διαπραγματευτεί τα νομικώς δεσμευτικά εργαλεία για την πλήρη απαγόρευση των πυρηνικών.

H ανεπίσημη εξήγηση που δίνεται από το υπουργείο Εξωτερικών γι’ αυτή την υποκριτική στάση της κυβέρνησης είναι ότι το «όχι» στο ψήφισμα του ΟΗΕ συνδέεται με το γεγονός ότι δεν επρόκειτο για κάποια δεσμευτική απόφαση.

Σύμφωνα με την επίσημη αιτιολογία, κρίνεται ως μη αποτελεσματική και πρόωρη η διαδικασία προς μια συνθήκη για την απαγόρευση των πυρηνικών όπλων, χωρίς την υποστήριξη των πυρηνικοκατόχων κρατών.

Στην πράξη, το ζήτημα αντιμετωπίστηκε από την ελληνική κυβέρνηση με καθαρά διπλωματικούς όρους, ακολουθώντας τις επιταγές των συμμάχων της χώρας στο ΝΑΤΟ, ώστε, ως αντάλλαγμα, να αποσπαστεί η δική τους θετική ψήφος όταν συντρέχουν εθνικοί λόγοι.