Πολιτικό μέτωπο ρήξης και επαναστατική προοπτική

Γιάννης Κυριακάκης

 Πηγή: K-Lab

Το κείμενο είναι βασισμένο σε ομιλία στο πλαίσιο της 3^ης Συνδιάσκεψης της ΑΝΤΑΡΣΥΑ.

Ακούγοντας κάποια στελέχη της αριστεράς, δυστυχώς κάποιες φορές και της αντικαπιταλιστικής, μου έρχεται στο μυαλό κάτι που είχε πει ο φιλόσοφος Παναγιώτης Κονδύλης: “Η έλλειψη ιστορικής παιδείας αποτελεί αστείρευτη πηγή έμπνευσης για τους φιλοσόφους”. Αν ανατρέξουμε στην ιστορία του εργατικού κινήματος θα δούμε ότι υπάρχουν ρεύματα και οργανώσεις που συμμετείχαν και καθοδήγησαν επαναστατικές απόπειρες και ρεύματα που αρκούνταν να κάνουν κριτική στις επαναστάσεις των άλλων. Σαν ένα είδος κριτικών της επανάστασης, όπως λέμε κριτικοί κινηματογράφου, που παρά τον ηρωισμό τους απέτυχαν να συνδεθούν με μεγάλα επαναστατικά γεγονότα. Κι όλα αυτά στο όνομα της “καθαρότητας” και της “επαναστατικής αδιαλλαξίας.”

Βέβαια ο Λένιν, που κάτι ήξερε από επαναστατική πάλη, έγραφε το καλοκαίρι του 1916: «...όταν νομίζει κανείς ότι μπορεί να νοηθεί κοινωνική επανάσταση χωρίς εξεγέρσεις των μικρών εθνών στις αποικίες και στην Ευρώπη, χωρίς επαναστατικές εκρήξεις μιας μερίδας των μικροαστών με όλες τις προλήψεις τους, χωρίς το κίνημα των μη συνειδητών προλεταριακών και μισοπρολεταριακών μαζών ενάντια στον τσιφλικάδικο, εκκλησιαστικό, μοναρχικό, εθνικό κτλ. ζυγό, όταν σκέπτεται κανείς έτσι, σημαίνει ότι απαρνείται την κοινωνική επανάσταση. Είναι σαν να πρόκειται να συνταχθεί από το ένα μέρος ένας στρατός που θα πει: “εμείς είμαστε υπέρ του σοσιαλισμού”, και από το άλλο, ένας άλλος στρατός που θα πει: “εμείς είμαστε υπέρ του ιμπεριαλισμού”, κι αυτό φαντάζονται θα είναι μια κοινωνική επανάσταση!! ... Όποιος περιμένει μια “καθαρή” κοινωνική επανάσταση, δεν θα τη δει ποτέ του. Αυτός είναι επαναστάτης στα λόγια που δεν καταλαβαίνει τι θα πει αληθινή επανάσταση.»

Αν ανατρέξουμε στην επαναστατική εμπειρία φαίνεται να υπάρχει μια ποικιλία μορφών διεκδίκησης και κατάκτησης της εξουσίας. Οι επαναστατικές δυνάμεις πρέπει να είναι σε ετοιμότητα για οποιαδήποτε τροπή πάρουν οι εξελίξεις. Φυσικά όποια μορφή κι αν πάρει η έναρξη της επαναστατικής μετάβασης το κρίσιμο ζήτημα της εξουσίας αργά ή γρήγορα θα προκύψει. Και η λύση του δεν θα είναι στα χαρτιά, δηλαδή γράψαμε στα ντοκουμέντα ότι είμαστε αντικαπιταλιστές κι επαναστάτες, γράψαμε ότι είμαστε με την ένοπλη εξέγερση και καθαρίσαμε. Η ιστορία δε ζητά χαρτιά, πράξεις ζητά. Να αναφερθώ πολύ επιγραμματικά σε μερικά παραδείγματα: Είδα, έκπληκτος, συντρόφους σχεδόν να πανηγυρίζουν για την πρόσφατη εκλογική ήττα του Τσαβισμού στη Βενεζουέλα γιατί έτσι δήθεν επιβεβαιώθηκε η αποτυχία του κοινοβουλευτικού δρόμου. Ξεχνάνε ότι ο Τσάβες έκανε φυλακή κατηγορούμενος για αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα το 1992 και ότι δυο-τρεις φορές τουλάχιστον “έπνιξε” αντεπαναστατικές απόπειρες της αστικής τάξης της χώρας του μετά το 1998 όταν το μέτωπο του οποίου ηγήθηκε ανέλαβε τη διακυβέρνηση. Να θυμηθούμε ότι ο Φιντέλ ήταν υποψήφιος βουλευτής όταν ο Μπατίστα ματαίωσε τις εκλογές στην Κούβα το 1952 και τον εξώθησε στην ένοπλη πάλη. Στη Νικαράγουα οι Σαντινίστας μπήκαν στη Μανάγκουα το 1979 αλλά ένα χρόνο πριν είχαν συγκροτήσει ένα πλατύ δημοκρατικό μέτωπο και με αστικές δυνάμεις. Στη Πορτογαλία το 1974 είχαμε την πρωτοτυπία να ξεκινήσει μια περίοδος όξυνσης της ταξικής πάλης και επαναστατικής αναταραχής με την παρέμβαση στρατιωτικών.

Ούτε με εκλογές ούτε λαϊκή εξέγερση. Η πραγματικότητα είναι πάντα πολύ πιο σύνθετη από τα διάφορα σχήματα σκέψης. Αποτελεί μεγάλη κακοποίηση της διαλεκτικής αυτό που λένε κάποιοι στο ΚΚΕ, ότι δηλαδή “δυο φορές συμμετείχαμε σε κυβερνήσεις (1944 και 1989), βγάλαμε τα συμπεράσματά μας άρα ο κοινοβουλευτικός δρόμος απέτυχε”. Το ίδιο, πολύ ατυχώς λένε και σύντροφοι για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή “είδατε τι έγινε με το ΣΥΡΙΖΑ” άρα ποτέ και πουθενά δεν υπάρχει προοπτική μέσω του κοινοβουλευτισμού να προσεγγίσουμε την επαναστατική διαδικασία. Δηλαδή, σύντροφοι, επειδή υπήρξαν και αποτυχημένες ένοπλες εξεγέρσεις θα φτάσουμε στο συμπέρασμα ότι απέτυχε και ο δρόμος της λαϊκής εξέγερσης; Αν είσαι επαναστάτης δεν φοβάσαι ούτε την κυβέρνηση ούτε τα “όπλα”.

Μια σύντομη παρατήρηση και για τη μετωπική μας πολιτική. Γνωρίζουμε όλοι ότι η άρχουσα τάξη κατορθώνει να παρουσιάζει τα στενά, ιδιοτελή της συμφέροντα σαν εθνικά συμφέροντα ολόκληρης της κοινωνίας. Κυριαρχεί αποσπώντας τη συναίνεση και όχι με “τα όπλα” αν και τα έχει παρά πόδα, αν και όταν χρειαστούν. Εμείς που δεν είμαστε με λογικές πραξικοπήματος αλλά κατάκτησης της λαϊκής πλειοψηφίας, εργαζόμαστε ώστε η εργατική τάξη να σπάσει αυτή τη συναίνεση και να ηγεμονεύσει οικοδομώντας συμμαχίες με τα υπόλοιπα καταπιεσμένα στρώματα. Η εργατική τάξη θα απελευθερώσει τον εαυτό της απελευθερώνοντας και ολόκληρη την κοινωνία από τα δεσμά του κεφαλαίου. Με το ξέσπασμα της κρίσης διεθνώς, επιταχύνθηκε η χρεοκοπία της αστικής στρατηγικής στη χώρα μας και αδυνάτισε η ικανότητα της άρχουσας τάξης να ενσωματώνει τα λαϊκά στρώματα. Στον αντίποδα της αστικής στρατηγικής, το δικό μας καθήκον ήταν και είναι να διατυπώσουμε πανκοινωνικά - πανεθνικά αιτήματα από ταξική σκοπιά για να ηγεμονεύσει, οικοδομώντας τη συμμαχία εργατικής τάξης και φτωχών μεσαίων στρωμάτων.

Ως ένα βαθμό αυτό το πετύχαμε με την έγκαιρη διατύπωση και προβολή του μεταβατικού αντικαπιταλιστικού προγράμματος. Για μια εποχή στους χώρους δουλειάς και στα καφενεία συζητιόταν η πρότασή μας και μπήκε στην επιλογή μεγάλου τμήματος του λαού. Όταν ήρθε όμως η ώρα να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, τρομάξαμε, δειλιάσαμε και αρχίσαμε τις ερμηνείες και τα βαρύγδουπα φραστικά σχήματα. Πάρτε για παράδειγμα τη διαγραφή του χρέους. Τι είναι το δημόσιο χρέος; Ένα μακροοικονομικό μέγεθος είναι, που με συνεχείς αναγωγές προσπαθούσαμε να παρουσιάσουμε τη διαγραφή του σαν “εργατική, αντικαπιταλιστική κτλ.” φορτώνοντας με πολλά επίθετα το ουσιαστικό μέχρι που “εξαφανιζόταν” το ουσιαστικό.

Τι, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να κάνουμε σήμερα; Σήμερα χρειαζόμαστε, αρκετά γρήγορα, μια ανασυγκρότηση της εναλλακτικής λύσης για την ελληνική κοινωνία. Στα διαρκώς επαναλαμβανόμενα αδιέξοδα του συστήματος να απαντήσουμε ξανά με την προβολή του άλλου δρόμου. Να πρωτοστατήσουμε στη συγκρότηση ενός πολιτικού μετώπου ρήξης, μετώπου που θα καθοδηγήσει αυτή την πορεία. Η κοινή δράση, που προτείνουμε, είναι χρήσιμη και απαραίτητη αλλά “λίγη” για τα ζητούμενα της περιόδου. Χρειάζεται να πάρουμε μετωπικές πολιτικές πρωτοβουλίες για τη δημιουργική υπέρβαση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Να μετατρέψουμε τον άλλο δρόμο από πολιτικό κείμενο, που είναι σήμερα, σε πολιτικό κίνημα. Στην προηγούμενη συνδιάσκεψη μας, αφιέρωσα στους συντρόφους της ΑΡΑΝ ένα στίχο από ένα τραγούδι του Ξυλούρη που έλεγε “άμα δεν έχεις το λαγό τι θέλεις το πιπέρι;” Κι αυτό για το λάθος τους να απολυτοποιούν το ζήτημα της αριστερής κυβέρνησης, να το αποσπούν από τις προϋποθέσεις υλοποίησής της και να το εμφανίζουν σαν το σύγχρονο δρόμο προσέγγισης της επαναστατικής διαδικασίας. Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει, οι σύντροφοι αυτοί έχουν αποχωρήσει κι εμείς είμαστε πλέον μπροστά σε ένα δίλημμα που πολύ εύστοχα περιγράφει ένας στίχος των Χαΐνηδων: “εμείς κουνέλι κλέφτομε και κάνομε γιορτή κι εσείς κουνέλι γράφετε και τρώτε το χαρτί”. Για να μη σπαταλήσουμε την υπόλοιπη ζωή μας γράφοντας μόνο χαρτιά για την επανάσταση, ας “κλέψουμε” λίγο μήπως μπορέσουμε να ζήσουμε πραγματικά επαναστατικά γεγονότα.