Μπ. Μπρεχτ: Ο χειρότερος αγράμματος είναι ο πολιτικά αγράμματος

Κάποιοι τα ξέρουν όλα: “Για την κατάντια μας φταίνε υδραυλικοί ηλεκτρολόγοι, καφετζήδες, όλοι αυτοί που δεν δίνουν αποδείξεις”, “Οι Γερμανοί μας μισούν και γι αυτό μας ταράζουνε στα μνημόνια”, “Όλοι φταίμε για τα χάλια μας”, “Όταν εμείς χτίζαμε Παρθενώνες οι Ευρωπαίοι ζούσαν ακόμη πάνω στα δέντρα”, κλπ. Όχι μόνο στο καφενείο και στο λεωφορείο, αλλά στο σπίτι, στο γραφείο και όπου συζητιούνται τα βάσανα της ζωής. Κάτι τέτοιο γίνεται εδώ και αιώνες αλλά φως στο τούνελ δε φαίνεται. Οι συνθήκες φυσικά διαρκώς αλλάζουν, το περιβάλλον αλλάζει, οι άνθρωποι αλλάζουν, τα βάσανα παίρνουν διάφορες μορφές, αλλά η ουσία των προβλημάτων μένει η ίδια. Εργασιακή ανασφάλεια και ανεργία παλιά, εργασιακή ανασφάλεια και ανεργία σήμερα. Φτώχεια, εξαθλίωση, προβλήματα υγείας, μόρφωσης, ανάπαυσης, τόσο στην πόλη όσο και στο χωριό παλιά, τα ίδια και σήμερα. Και το χειρότερο απ' όλα είναι πως σήμερα συμβαίνουν τα ίδια ενώ το μορφωτικό επίπεδο έχει ανέβει και υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες πτυχιούχοι πανεπιστημίων που απογοητευμένοι είτε ανέχονται σαν φυσιολογική αυτή την κατάσταση είτε απλά την καταγγέλλουν αμπελοφιλοσοφώντας.

        Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; Τι φταίει τελικά; Ο Μπέρτολ Μπρεχτ, κάτι λιγότερο από έναν αιώνα πριν, κατήγγειλε με αγανάκτηση: «Ο χειρότερος αγράμματος είναι ο πολιτικά αγράμματος. Δεν ακούει τίποτα, δεν βλέπει τίποτα, δε μετέχει στην πολιτική ζωή. Δε δείχνει να γνωρίζει ότι το κόστος διαβίωσης, η τιμή των φασολιών, του αλευριού, του ενοικίου, των φαρμάκων, όλα βασίζονται σε πολιτικές αποφάσεις. Νιώθει ακόμη και περήφανος για την πολιτική του αμορφωσιά, φουσκώνει το στήθος και λέει πως μισεί την πολιτική. Δε γνωρίζει, ο ηλίθιος, πως απ’ την έλλειψη συμμετοχής του στα κοινά προέρχεται η ύπαρξη της πόρνης, το παρατημένο παιδί, ο κλέφτης και, χειρότερα απ’ όλα, οι διεφθαρμένοι αξιωματούχοι, οι λακέδες των εκμεταλλευτριών πολυεθνικών εταιρειών...».

        Δεν καταγγέλλει τους αγράμματους αλλά τους πολιτικά αγράμματους. Λέει δηλαδή, πως άλλο πράγμα είναι να ξέρει κάποιος γράμματα και άλλο πράγμα να καταλαβαίνει την ουσία, που είναι η σχέση της πολιτικής με την οικονομία. Τόσο στην εποχή του Μπρεχτ όσο και στη δική μας διδάσκονται στα πανεπιστήμια οι διάφορες αστικές οικονομικές θεωρίες αλλά αποσιωπούνται ή μένουν στη σκιά τα νήματα που συνδέουν τα οικονομικά φαινόμενα με την εξουσία. Κι η εξουσία δεν είναι κάτι γενικό κι αόριστο, κάτι που εκπορεύεται από κάποιους σοφούς, αλλά η βίαιη εφαρμογή της πολιτικής που εξυπηρετεί τα συμφέροντα μιας μικρής μειοψηφίας, που έχει στα χέρια της τον πλούτο που παράγει η πλειοψηφία του λαού. Η εναλλαγή των αστικών πολιτικών κομμάτων στην κυβερνητική εξουσία, είτε αυτά ονομάζονται δεξιά είτε κεντρώα είτε αριστερά, δεν ανησυχεί την οικονομική ολιγαρχία,όσο αυτά τα κόμματα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο υπηρετούν τα οικονομικά της συμφέροντα . Εκείνο που πρέπει να καταλάβει δηλαδή ο λαός είναι ότι για να γίνει κύριος της ζωής του θα πρέπει να αφαιρέσει όχι μόνο την πολιτική αλλά και την οικονομική εξουσία από τα χέρια της άρχουσας τάξης.

        Η έλλειψη κατανόησης αυτής της απλής αλήθειας, η πολιτική αγραμματοσύνη, η απολίτικη στάση στην ουσία είναι πολιτική πράξη. Είναι ακριβώς αυτό που επιδιώκει η άρχουσα τάξη για να συνεχίζει ανενόχλητη την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Για να μπορεί με απλά λόγια να εξασκεί ανεμπόδιστη την εξουσία της, για να ωφελείται από την αποδοχή της μείωσης μισθών και συντάξεων, από τις εργασιακές σχέσεις-λάστιχο, από την απλήρωτη εργασία, από το σπάσιμο μιας θέσης σε δύο ή τρεις, από την κατάργηση του έστω και λειψού “κράτους-πρόνοιας” και από το μοίρασμα της φτώχειας. Η επιλογή της αδιαφορίας της “πολυθρόνας” και του ωχαδελφισμού ζημιώνουν όχι μόνο τους “αδιάφορους” αλλά και όλους τους λαϊκούς ανθρώπους που υποφέρουν από τα αποτελέσματα της αδιαφορίας των υπολοίπων.

ΠΗΓΗ: Μπ. Μπρεχτ: Ο χειρότερος αγράμματος είναι ο πολιτικά αγράμματος