Ρόζα Παρκς: Η μητέρα του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα

 

Της Νατάσσας Αργυράκη 

Μια μέρα σαν σήμερα, την 1^η Δεκέμβρη του 1955, η Ρόζα Παρκς, μία 42χρονη έγχρωμη μοδίστρα στο Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα, αρνείται να δώσει τη θέση της στο λεωφορείο σε έναν λευκό. Η κίνησή της αυτή θα πυροδοτούσε το κίνημα για πολιτικά δικαιώματα στις ΗΠΑ αλλά και στον κόσμο και θα γινόταν το σύμβολο του αγώνα των μαύρων στην Αμερική.

Η ίδια ήταν μέλος της NAACP (Εθνική Ένωση για τα Δικαιώματα των Μαύρων) και τη συνέλαβαν καθώς , σύμφωνα με τους νόμους «Τζιμ Κρόου» στο Νότο των ΗΠΑ, οι μαύροι όφειλαν να κάθονται στο πίσω μέρος του λεωφορείου σε ειδικές ξεχωριστές θέσεις και φυσικά να παραχωρούν τη θέση τους στους λευκούς αν δεν υπήρχε άλλη θέση.

Σε αυτό το πακέτο ρατσιστικών νόμων υπήρχε και η πρόβλεψη για ξεχωριστές βρύσες για νερό για λευκούς και μαύρους πολίτες, διαφορετικά σχολεία (φυσικά πολύ κατώτερα για τους μαύρους) ξεχωριστές βιβλιοθήκες, κάνοντας την καθημερινότητα αβάσταχτη. Όπως είπε και η ίδια

«Ο κόσμος λέει ότι δεν παραχώρησα τη θέση μου γιατί ήμουν κουρασμένη, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Δεν ήμουν σωματικά κουρασμένη ούτε περισσότερο κουρασμένη απ’ όσο ήμουν συνήθως στο τέλος μιας ημέρας στη δουλειά. Όχι, η μόνη κούραση που είχα, ήταν αυτή του να υποχωρώ».

Στο δικαστήριο που έγινε εναντίον της στις 5 Δεκεμβρίου, η Παρκς κρίθηκε ένοχη για παραβίαση του νόμου περί διαχωρισμού. Η ποινή της ήταν με αναστολή, ενώ κλήθηκε να πληρώσει πρόστιμο 10 δολάρια συν 4 δολάρια σε δικαστικά έξοδα.

Η αντίδραση ήταν αστραπιαία. Ένα δυναμικό αντιρατσιστικό κίνημα ξέσπασε σε όλη τη χώρα ,με πρωτεργάτες την Ρόζα Παρκς και τον 26χρονο τότε πάστορα Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, που καλούσε τους μαύρους πολίτες σε όλη τη χώρα να μποϊκοτάρουν τα λεωφορεία, κάτι που διήρκεσε έναν ολόκληρο χρόνο!

Στη διάρκεια αυτού του χρόνου, οι μαύροι έβρισκαν οποιοδήποτε άλλο τρόπο για να πάνε στις δουλειές τους, μέχρι και με τα πόδια, προκειμένου να συνεχιστεί ο αγώνας για τα δικαιώματά τους. Το σύστημα μεταφορών γονάτισε οικονομικά και τα εισιτήρια των λευκών αυξήθηκαν κατά 50% . Την περίοδο εκείνη η Παρκς έχασε τη δουλειά της, ενώ ο Έντγκαρ Ντάνιελ Νίξον (Edgar Daniel Nixon) πρόεδρος της NAACP και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ δέχτηκαν μέχρι και βομβιστικές επιθέσεις στα σπίτια τους, ενώ δεν έλειπαν οι απειλές και οι ξυλοδαρμοί.

Στο τέλος εκείνου του χρόνου, στις 13 Νοέμβρη 1956, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάνθηκε πως ο διαχωρισμός μαύρων-λευκών στα λεωφορεία ήταν αντισυνταγματικός και φάνηκε πως η μαζική δράση είχε πετύχει.

Στη συνέχεια οι διεκδικήσεις αυξήθηκαν και το τεράστιο κίνημα πολιτικών δικαιωμάτων του 1950-60 μέχρι τις αρχές του 1970 συντάραξε την Αμερική. Δημιουργήθηκαν νέες οργανώσεις σε όλη τη χώρα με τις οποίες οι μαύροι διεκδικούσαν τα δικαιώματά τους.

Μέσα από το μποϊκοτάζ των λεωφορείων αναδείχτηκε και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο οποίος στη συνέχεια πρωταγωνίστησε στην ίδρυση της οργάνωσης «Συμβούλιο Ηγεσιών των Χριστιανών του Νότου» (SCLC) μιας πασιφιστικής μεν αλλά κινηματικής οργάνωσης που στήριζε μαζικές δράσεις πολιτικής ανυπακοής.

Στις μέρες μας είναι παραπάνω από σημαντικό να θυμόμαστε τέτοιους αγώνες και να χρησιμοποιούμε τα παραδείγματά τους. Στον καπιταλισμό γενικά και ακόμα περισσότερο σε καιρούς κρίσης, η άρχουσα τάξη διαιρεί τους εργαζόμενους χρησιμοποιώντας μεταξύ άλλων και το ρατσισμό, ώστε να μπορεί να κερδίζει περισσότερα, να μειώνει μισθούς και να υποβιβάζει τις εργασιακές συνθήκες.

Σε αυτό οφείλουμε να σταθούμε απέναντι: να πούμε όχι στο ρατσισμό και να παλέψουμε για την ενότητα των εργαζομένων ανεξάρτητα από χρώμα, εθνική καταγωγή, γλώσσα και θρησκεία, για τα κοινά προβλήματα και ενάντια στον κοινό ταξικό εχθρό.

 ΠΗΓΗ: Ξεκίνημα