Ο χρόνος της ταξικής πάλης (του Δημήτρη Δημητούλη)

Το απερίφραστο ΟΧΙ που εξαπέλυσαν οι ταπεινοί και καταφρονεμένοι της ελληνικής κοινωνίας προς τους εγχώριους και ξένους κυρίαρχους, η «ύβρις» αυτή, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες ρωγμές στην ελληνική μεταπολιτευτική ιστορία της ταξικής πάλης.

ΟΧΙ: Η ΠΛΗΒΕΙΑΚΗ ΥΒΡΙΣ      

                 

«Για μας ο σοσιαλισμός δεν είναι ο εξωραϊσμός του καπιταλισμού, ούτε η δήθεν φιλολαϊκή διαχείρισή του. Ο καπιταλισμός συνιστά σύστημα εκμετάλλευσης που εμείς αντιμαχόμαστε στον ίδιο τον πυρήνα του. Για μας ο σοσιαλισμός είναι μορφή οργάνωσης της κοινωνίας που βασίζεται στην κοινωνική - και όχι κρατική - ιδιοκτησία των παραγωγικών μέσων ενώ απαιτεί τη δημοκρατία σε όλα τα κύτταρα και όλους τους αρμούς της δημόσιας ζωής προκειμένου οι εργαζόμενοι να είναι σε θέση να σχεδιάζουν, να διευθύνουν, να ελέγχουν και να προστατεύουν με τα εκλεγμένα όργανά τους την παραγωγή, κατευθύνοντάς την στην ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών». (Ιδρυτική Διακήρυξη του ΣΥΡΙΖΑ, 10-14 Ιούλη 2013)

                           

Η περίοδος που μεσολάβησε από την 25η του Γενάρη μέχρι την υπογραφή στις 13 του Ιούλη της βάρβαρης - για τις ανάγκες και τα δικαιώματα του κόσμου της μισθωτής εργασίας, της νεολαίας και όλων των καταπιεζόμενων στρωμάτων-συμφωνίας, χαρακτηρίστηκε από την ασύμμετρη και ασυνεχή συμπύκνωση του  χρόνου  της ταξικής πάλης, η οποία, ως γνωστόν, διεξάγεται με ορατές και αόρατες, άμεσες  και έμμεσες, βουβές και κραυγαλέες μορφές. Δύο υπήρξαν οι θανάσιμα ανταγωνιστικές «στιγμές» αυτής της  τραγικής «περιπέτειας».

                            

Η συγκλονιστική, πληβειακή- πρωτίστως-  διαδήλωση στις 3 του Ιούλη και το αντίστοιχο ΟΧΙ δύο μέρες μετά, ως αποκορύφωμα της επίσης ασύμμετρης και ασυνεχούς εβδομάδας πληβειακής ανταρσίας-της οποίας η επικινδυνότητα οφείλεται εν πολλοίς στην ανομοιογενειά της- απέναντι στην πρωτόγνωρη πολεμική-τρομοκρατική σταυροφορία  της εγχώριας οικονομικό-πολιτικής ολιγαρχίας και των διεθνών συμμάχων-κηδεμόνων της (ΕΕ, ΔΝΤ, ΕΚΤ, Μέρκελ, Ολάντ, Ομπάμα, Λαγκάρντ και Σια) και η συμφωνία της 13ης του Ιούλη αφετέρου,  με την ολική επαναφορά των πατρικίων στο θρόνο τους για τον  οποίο αισθάνθηκαν,  τρομοκρατημένοι και δειλόψυχοι, ότι κλονίζεται.

                              

Στη διάρκεια αυτής της περιόδου αναδείχτηκαν με επιτακτικό τρόπο πολλά από εκείνα τα θεμελιώδη ζητήματα που αφορούν στο πρόγραμμα, τη θεωρία και την πολιτική, τη στρατηγική, την τακτική και την οργάνωση του εργατικού και του λαϊκού, ευρύτερα, κινήματος. Μερικά από αυτά τα ζητήματα,  νομίζουμε ότι είναι τα παρακάτω.

                                      

Η ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΘΕΣΕΩΝ  

                                

Πρώτο: Σύμφωνα με τη μαρξιστική θεωρία των αντιθέσεων, οι ανταγωνιστικές αντιθέσεις επιλύονται με την καταστροφή του ενός από τους δύο πόλους των αντιθέσεων αυτών. Ανταγωνιστική ήταν και παραμένει η αντίθεση ανάμεσα στην κατάργηση της μνημονιακής  στρατηγικής και την παραμονή στην ευρωζώνη. Και η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ υπογράφοντας την παραπάνω συμφωνία και μοιραία το 3ο εφιαλτικό μνημόνιο, επέλεξε να ταυτιστεί  με αυτήν την κανιβαλική, στρατηγική επιλογή  του ελληνικού καπιταλισμού και της χρηματοπιστωτικής ολιγαρχίας και να ενδυναμώσει το καθεστώς της νέο-απολυταρχικής επιτήρησης της χώρας.

                  

Και ενώ η  έξοδος από το αντεργατικό τερατούργημα της ευρωζώνης και της ΕΕ θα συνιστούσε, κατά την ίδια ομάδα, καταστροφή αποκαλυπτικού τύπου, ας δούμε πως παρουσίαζε τη συμφωνία σύνδεσης της Ελλάδας με την ΕΟΚ, κατά την ομιλία του στη βουλή στις 29/1/1962 ο Ηλίας Ηλιού - μια εμβληματική φυσιογνωμία της ελληνικής αριστεράς την οποία τόσο αρέσκεται να επικαλείται η εν λόγω ομάδα - με αφορμή το σχέδιο νόμου για την κύρωση της συμφωνίας: « εις τας 6 Ιουνίου 1953 ο κ. Αντενάουερ είχε δηλώσει τα εξής: η Γερμανία έλαβεν από τον ΘΕΟΝ την αποστολήν να σώση τον δυτικόν κόσμον και τον Χριστιανισμόν» Επαναλαμβάνει δηλ τας παρομοίας διακηρύξεις του Χίτλερ….Επίσης ο κ. Χαλστάϊν, τότε υφυπουργός των εξωτερικών, εδήλωνεν ήδη από το 1952:Η συγχώνευσις της ελευθέρας ηπειρωτικής Ευρώπης με την Ανατολικήν Ευρώπην απηλλαγμένην από τον κομμουνισμόν  έως τα Ουράλια, είναι ο σκοπός τον οποίον οφείλομεν να επιδιώκομεν. Νομίζει κανείς ότι ακούει τον Χίτλερ κατά την έναρξιν της επιθεσεώς του προς Ανατολάς… Το συμπερασμά  μου είναι ότι εξ όλων των δεδομένων πρέπει να συναγάγωμεν, ότι η ημερομηνία της εντάξεώς μας εις την Κοινήν Αγοράν θα είναι μια μαύρη ημερομηνία εις την ιστορίαν του τόπου, τόσον μαύρη, όσον υπήρξε η Μικρασιατική καταστροφή η η κατάκτησις της χώρας μας από τους χιτλερικούς το 1941» (ΗΛΙΑ ΗΛΙΟΥ, Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΗ ΑΓΟΡΑ, ΑΘΗΝΑ 1962 σελ.116-119)

           

Δεύτερο: Ας μας επιτραπεί εδώ η προσφυγή σε μια «αναλογία». Σύμφωνα με τη μαρξιστική θεωρία της αποξένωσης, οι άνθρωποι στον καπιταλισμό αποξενώνονται από τα αποτελέσματα της δημιουργίας τους, τα οποία αυτονομούνται από τους δημιουργούς τους και μετασχηματίζονται σε δυνάμεις εχθρικές που τους εξουσιάζουν και τους υποδουλώνουν. «Όπως στη θρησκεία- θα πει ο Μαρξ –ο άνθρωπος κυριαρχείται από το δημιούργημα του κεφαλιού του, έτσι στην κεφαλαιοκρατική παραγωγή κυριαρχείται από το δημιούργημα του χεριού του» (Κ. Μαρξ, Το Κεφάλαιο, τ. 1, σ. 643, Σύγχρονη Εποχή, 1978).

Και η πλειονότητα του ΣΥΡΙΖΑ κατέχονταν, όπως οι «δαιμονισμένοι», από τη σκοταδιστική μονομανία της  ευρωθρησκοληψίας.

            

Έτσι, η επιδίωξη της υλοποίησης του στρατηγικού-πολιτικού του σχεδίου, που περιελάμβανε την ακύρωση των μνημονίων και την ταυτόχρονη παραμονή στην ευρωζώνη παρήγαγε ένα διπλό αποτέλεσμα ριζικά αντίθετο και εχθρικό προς τον αρχικό σχεδιασμό του. Αφενός, αποκάλυψε στη συνείδηση εκατομμυρίων ανθρώπων «μαρτύρων» της μνημονιακής βαρβαρότητας, ότι το οικοδόμημα της ευρωζώνης και της ΕΕ είναι ένα κραυγαλέα αντιδημοκρατικό και αντεργατικό τερατούργημα. Αφετέρου, οδήγησε στην υποδούλωση της ηγετικής του ομάδας στο ολοκληρωτικό ευρώ-ιερατείο.

                

Βεβαίως, εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, ως αυτονομημένος - γραφειοκρατικός μηχανισμός και ραγδαία κρατικοποιούμενος από το κατεξοχήν κόμμα της αστικής τάξης, το αστικό κράτος, του οποίου τη διαχείριση είχε αναλάβει μετά τις 25 Γενάρη, είχε απεμπολήσει αμέσως μετά το ιδρυτικό του συνέδριο (10-14 Ιούλη 2013) αλλά και αρκετά πιο πριν, ακόμη και αυτό το αναιμικό σύνθημα: «καμιά θυσία για το ευρώ».

              

Η αποξένωση, βέβαια, ως ιστορικά συγκεκριμένο και καθορισμένο φαινόμενο, που χαρακτηρίζει τις ταξικές - ανταγωνιστικές κοινωνίες, μπορεί να συνιστά ένα λιγότερο η περισσότερο ορατό, λιγότερο η περισσότερο ισχυρό «τραύμα» για το ατομικό η συλλογικό υποκείμενο, καθορίζεται,  όμως, εν τέλει, αλλά όχι μονοδιάστατα,  από το υλικό - αντικεμενικό του υπόβαθρο, δηλαδή την ιδιωτική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής με τις «αντίστοιχες» ιστορικές μορφές εμφάνισής της.

                   

Για τον ΣΥΡΙΖΑ το υπόβαθρο αυτό ήταν η ίδια η ευρωζώνη και η ΕΕ ως σύγχρονες μορφές κανιβαλικής, καπιταλιστικής ολοκλήρωσης, δηλαδή διευρυμένης αναπαραγωγής των κεφαλαιοκρατικών σχέσεων εξουσίας και εκμετάλλευσης αφενός και ο μικροαστικός - μεταρρυθμιστικός του χαρακτήρας στο επίπεδο της κοινωνικής του σύνθεσης, του προγράμματος, της στρατηγικής και τακτικής, της οργάνωσης, αφετέρου.

                           

ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ: ΜΙΑ ΑΝΑΡΜΟΣΤΗ ΣΧΕΣΗ;

                     

Τρίτο: Η συγκυρία είναι η ανεπανάληπτη σκηνή της ταξικής πάλης, γιατί αποτελεί τη «στιγμή» της πρωτότυπης  αναπαραγωγής των κοινωνικών και ταξικών – κυρίως – αντιθέσεων. Δεν είναι απαραίτητο να αποτελεί τη μηχανιστική επανάληψη του παρελθόντος, ούτε τη γραμμική προεικόνιση του επικείμενου μέλλοντος. Εμπεριέχει τη δυνατότητα της επικίνδυνης διατάραξης της χρονικής κανονικότητας στη διεξαγωγή της ταξικής πάλης, τη δυνατότητα της ρωγμής. Και το απερίφραστο ΟΧΙ της 5ης του Ιούλη που εξαπέλυσαν οι ταπεινοί και καταφρονεμένοι της ελληνικής κοινωνίας προς τους εγχώριους και ξένους κυρίαρχους, η «ύβρις» αυτή, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες ρωγμές στην ελληνική μεταπολιτευτική ιστορία της ταξικής πάλης.

                           

Ακριβώς αυτήν τη ρωγμή – με πρωταγωνιστικό ρόλο στο επίπεδο της πολιτικής διαχείρισης, στην παρούσα φάση, της καθεστωτικής και ευρώδουλης ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ – επιδιώκει η εγχώρια οικονομικό-πολιτική ολιγαρχία, αν όχι να κλείσει, τουλάχιστον να ευνουχίσει και πάντως να αποδυναμώσει την εν δυνάμει επικινδυνότητά της.  Υπό αυτές, ακριβώς, τις συνθήκες αποκτά κατεπείγουσα σημασία η οργάνωση ενός πολύμορφου μαζικού κοινωνικού μετώπου-κινήματος, πάνω απ' όλα του εργατικού, με τα δικά του αυτοτελή δημοκρατικά όργανα λειτουργίας και αδιαπραγμάτευτο προγραμματικό άξονα τη σύγκρουση  και την ανατροπή πάση θυσία κάθε είδους μνημονίων. Το καθεστώς της μνημονιακής βαρβαρότητας δεν καταργεί τη δυνατότητα και επιτακτική αναγκαιότητα του εργατικού-λαϊκού κινήματος, πολύ περισσότερο του αναγεννημένου, με όρους αγωνιστικής ταξικής ενότητας, να επιβάλει μικρότερες η μεγαλύτερες ρωγμές – ακόμη και κομβικής σημασίας – στο καθεστώς αυτό.

                                     

Η άρνηση της δυνατότητας αυτής προϋποθέτει φιλοσοφικά την ανορθόλογη, συγκινησιακή πρόσληψη-κατανόηση της ιστορίας και την παραδοχή ότι η τελευταία υπακούει στο καθεστώς της μηχανιστικής αιτιοκρατίας. Στην ιστορία των ταξικών αγώνων έχει καταδειχτεί με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο ο ανυπόστατος χαρακτήρας της προσέγγισης αυτής, τα αρνητικά της, επίσης, αποτελέσματα. Ας μην ξεχνάμε τον ακριβώς αντίθετο τρόπο με τον οποίο ο Μαρξ  κατανοούσε την εργατική πάλη για το χρόνο εργασίας στις καταραμένες συνθήκες της εποχής του: « Η ιστορία της ρύθμισης της εργάσιμης ημέρας και ο αγώνας για τη ρύθμιση αυτή, αποδείχνουν χειροπιαστά, ότι ο μεμονωμένος εργάτης σε μια ορισμένη βαθμίδα ωρίμανσης της κεφαλαιοκρατικής παραγωγής υποκύπτει χωρίς αντίσταση. Γι' αυτό η δημιουργία μιας κανονικής εργάσιμης ημέρας – θα πει ο Μαρξ – είναι το προϊόν, ενός μακρόχρονου περισσότερο η λιγότερο συγκαλυμμένου εμφυλίου πολέμου ανάμεσα στην τάξη των κεφαλαιοκρατών και στην εργατική τάξη» (Κ. Μαρξ, Το Κεφάλαιο, τ. 1, σ. 313, Σύγχρονη Εποχή, 1978).

                                           

Είναι, επίσης,  εγγεγραμμένη με ανεξίτηλο τρόπο στη συλλογική μνήμη του εργατικού-λαϊκού μας κινήματος μια πρωτόγνωρη,  σε διεθνές επίπεδο,  εμπειρία. Το Φλεβάρη-Μάρτη του 1943 ο Εαμικός, μαζικός και πολύμορφος εργατικός-λαϊκός ξεσηκωμός υποχρέωσε σε άτακτη υποχώρηση μια από τις φονικότερες πολεμικές μηχανές στην ιστορία της ανθρωπότητας, τη ναζιστική, στην ανάκληση, δηλαδή, του διατάγματος της πολιτικής επιστράτευσης.

                                              

Τέταρτο,  ο καθοριστικός ρόλος του πολύμορφου, μαζικού, ενωτικού, κοινωνικού μετώπου- κινήματος-του εργατικού πρωτίστως- στην απόκρουση και συντριβή της μνημονιακής στρατηγικής, δεν αναιρεί τη δυνατότητα και αναγκαιότητα της άμεσης συγκρότησης ενός πολιτικού μετώπου-κινήματος του ΟΧΙ μέχρι τέλους, με άμεση προγραμματική στοχοθεσία την έξοδο από την ευρωζώνη, τη σύγκρουση και έξοδο από την ΕΕ. Μεταξύ αυτών των δύο επιπέδων δεν μπορεί παρά να υπάρχουν σχέσεις  αμοιβαίας, διαλεκτικής έντασης, όπως, επίσης και στο εσωτερικό του πολιτικού μετώπου, του οποίου η δραστικότητα δεν μπορεί, παρά, εν τέλει να καθορίζεται από το επίπεδο ωρίμανσης και ανάπτυξης του πρώτου.   

                                              

ΜΝΗΜΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

                                              

Τέλος, αλλά όχι έσχατο,  το ανολοκλήρωτο και ατελές ΟΧΙ της 15ης του Ιούλη-όπως άλλωστε και όλα τα αντίστοιχα ΟΧΙ της εποχής μας- δεν προκάλεσε μόνο ένα επικίνδυνο και ελπιδοφόρο «χάσμα σεισμού»-όπως έλεγε ο Σολωμός στους Ελεύθερους Πολιορκημένους- στο καθεστώς της νέο-συντηρητικής διαχείρισης της αστικής εξουσίας  αλλά έφερε στην επιφάνεια με δραματικό τρόπο και μια κρίσιμη ασυμμετρία. Εκείνη ανάμεσα στις αντικειμενικές δυνατότητες της εποχής και της ιστορικής συγκυρίας αφενός, και τις προγραμματικές και πολιτικό-οργανωτικές μορφές συγκρότησης των υποκειμένων της ρήξης και της ανατροπής,  αφετέρου.

                                                   

Ανέδειξε τη δυνατότητα και επείγουσα αναγκαιότητα της διαμόρφωσης όχι μιας ακόμη, αλλά μιας άλλης  αριστεράς, παρά τη θετική σύλληψη, αλλά μετέωρη προσπάθεια,  της ΑΝΤΑΡΣΥΑ προς αυτή την κατεύθυνση. Μιας αριστεράς που ενώ θα εμπνέεται από την αστείρευτη ηρωική παράδοση του . παρελθόντος, θα αντλεί την «ποιησή της από το μέλλον». Θα υπερβαίνει τις παραδοσιακές, αλλά ιστορικά ξεπερασμένες μορφές συγκρότησης του εργατικού κινήματος οι οποίες-παρά τις μεγάλες διαφορές τους- απεμπολούσαν  τον επαναστατικό ορίζοντα, υπέτασσαν τη στρατηγική στην τακτική, την τακτική στον τακτικισμό και υποκαθιστούσαν το γραφειοκρατικό συγκεντρωτισμό στην  εργατοδημοκρατική πολιτική ενοποίηση.

                                                       

Μιας αριστεράς, που ενώ θα αναγνωρίζει τον καθοριστικό ρόλο της επαναστατικής στρατηγικής, δε θα παραγνωρίζει τον αποφασιστικό ρόλο της τακτικής στην υλοποίηση της πρώτης. Που θα πρωταγωνιστεί στην ταξική αναγέννηση του εργατικού κινήματος και όλων των κοινωνικών κινημάτων. Που επειδή θα κατανοεί τη διαλεκτική σχέση στρατηγικής και τακτικής, θα μπορεί να επηρεάζει δημιουργικά και αποφασιστικά την απροσδόκητη δυναμική της ταξικής πάλης και την έκβασή της, υλοποιώντας μία γραμμή μαζών. Γιατί η επαναστατική γραμμή η είναι γραμμή μαζών η δεν υπάρχει. Χωρίς βέβαια, να ισχύει «νομοτελειακά» και το αντίστροφο.  Που όταν ο χρόνος γίνεται συλλογικός καιρός, όταν η ιστορία σηκώνει πύργο ατίθασο και διατάσσονται τα εχθρικά στρατόπεδα, όπως στις 5 του Ιούλη, δεν επιλέγει τη συντηρητική αναχώρηση για λόγους μεταφυσικής καθαρότητας.

                                                          

Αλλά, επίσης, το ΟΧΙ ανέδειξε τη δυνατότητα – αναγκαιότητα της οικοδόμησης ενός σύγχρονου κομμουνιστικού φορέα, συλλογικού διανοούμενου, όπως έλεγε ο Γκράμσι ως κομβικού κρίκου αυτής της άλλης αριστεράς. Ενός φορέα  ο οποίος δε θα είναι βέβαια προϊόν παρθενογένεσης, ούτε βουλησιαρχικής αυθαιρεσίας. Πολύ δε περισσότερο δε θα είναι μια ακαδημαϊκή κατασκευή, αλλά ένα ζωντανό αποτέλεσμα της ταξικής πάλης και της σύγκρουσης των κοινωνικών υποκειμένων Θα είναι ένας φορέας που θα τον χαρακτηρίζει η μαρξιστική επαναθεμελίωση του προγραμματικού του οικοδομήματος, στο εσωτερικό του οποίου τον καθοριστικό ρόλο θα τον παίζουν οι πολύμορφες, ζωντανές εργατικές πρωτοπορίες της εποχής μας και ο αστικός πολιτισμός της ματαιόσπουδης ατομοκρατίας θα υποχωρεί μπροστά στον αναδυόμενο,  συλλογικό πολιτισμό της απελευθέρωσης του ανθρώπου από κάθε μορφή εκμετάλλευσης και καταπίεσης.   

 πηγή: Kommon