Όρος Βέρμιο.Τεράστια περιβαλλοντολογική καταστροφή, βορά στο Κεφάλαιο, στο όνομα της "Πράσσινης ανάπτυξης"

Στο Βέρμιο, ένα όμορφο βουνό με πλούσια βιοποικιλότητα, εταιρείες όπως η ACCIONA ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, η RENEX Αιολική, η TEΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ και η ΕΛΛΑΚΤΩΡ έχουν αδειοδοτηθεί για να εγκαταστήσουν ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος 695 MW καθιστώντας το Βέρμιο Περιοχή Αιολικής Προτεραιότητας, το δεύτερο σε όλη την Ελλάδα, σε μια περιοχή υποπολλαπλάσια σε έκταση από τις ήδη θεσμοθετημένες.
 

Συγκεκριμένα η αδειοδότηση αφορά 155 Α/Γ, 465 MW  της ACCIONA  ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε. στο Βέρμιο, συν 20 MW της ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, συν 40 MW της ΕΛΛΑΚΤΩΡ, συν 170 MW της RENEX Αιολική Βερμίου, δηλαδή συνολικά πάνω από 200 ανεμογεννήτριες με 695 MW ισχύ στην ίδια περιοχή, την κορυφογραμμή του Βερμίου σε μια έκταση δασωμένη που ανήκει σε τρεις δήμους: Βέροιας, Νάουσας και Εορδαίας. Το εμβαδόν που θα καλυφθεί είναι 96 χιλ στρέμματα εκ των οποίων τα 2,5 χιλ στρέμματα είναι οι ανεμογεννήτριες. 

Σε αναμονή στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας βρίσκονται, σύμφωνα με πληροφορίες, αιτήματα και άλλων εταιρειών πράγμα που σημαίνει ότι συνολικά στο Βέρμιο θα εγκατασταθούν ανεμογεννήτριες συνολική ισχύος περίπου 1000 MW.
 

Να αναφερθεί ότι η αδειοδότηση της ACCIONA ισπανικών συμφερόντων έγινε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος επί υπουργίας Μανιάτη το 2014 ενώ οι υπόλοιπες εταιρείες αδειοδοτήθηκαν τον επόμενο χρόνο. Μέχρι στιγμής δεν έχουν λάβει άδεια εγκατάστασης αλλά αυτό δεν εμποδίζει τις εταιρείες να ξεκινήσουν τις εργασίες. Η TERNA έχει ξεκινήσει ήδη εργασίες για την τοποθέτηση των 20 ανεμογεννητριών.
 

Ήδη το 2009-2010 υπήρξε μια πρώτη εγκατάσταση ανεμογεννητριών, πράγμα που προκάλεσε την αντίδραση διαφόρων φορέων και συλλόγων της περιοχής (π.χ. του ΤΕΕ συλλόγων ορειβατών, ενεργών πολιτών, φίλων του δάσους κ.α.). Στη συνέχεια οι επιδοτήσεις για ΑΠΕ παρουσίασαν πτώση μαζί με το ενδιαφέρον των εταιρειών να προχωρήσουν στην επένδυση, το οποίο, όμως, αναζωπυρώθηκε το τελευταίο διάστημα.
 

Συλλογικότητες της περιοχής (ο ορειβατικός σύλλογος και η Ανεξάρτητη Πρωτοβουλία Νάουσας) διοργάνωσαν στις 26 Ιουνίου ενημερωτική εκδήλωση όπου έγινε μια κατατοπιστική συζήτηση σχετικά με τις επιπτώσεις της εγκατάστασης ανεμογεννητριών που λαμβάνει διαστάσεις φαραωνικού έργου ενώ το θέμα του αιολικού πάρκου Βερμίου απασχόλησε και την Αντιπροσωπία του ΤΕΕ ΤΚΜ που συνεδρίασε στο Δημαρχείο Βέροιας στις 16 Ιουνίου.
 

Σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις
 

Μια από τις πρώτες επιπτώσεις αν προχωρήσει το σχέδιο με τις ΑΠΕ είναι η αποψίλωση του καταπράσινου βουνού όχι μόνο εξαιτίας της έκτασης που καταλαμβάνουν οι ανεμογεννήτριες αλλά και των συνοδών έργων.
 

Χαρακτηριστικό είναι, σύμφωνα με την Έφη Παπαγιαννούλη, πολ. μηχανικό και μέλος  της ΝΕ του ΤΕΕ Ημαθίας ότι στις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που έχουν εγκριθεί δεν περιγράφονται ή καλύτερα αποκρύπτονται λεπτομέρειες για την έκταση που θα καταλάβουν οι εγκαταστάσεις (υπολογίζεται ότι μόνο ο κεντρικός άξονας της κάθε ανεμογεννήτριας είναι 84 μέτρα χωρίς την τοποθέτηση της φτερωτής η διάμετρος της οποίας είναι 112 μέτρα) αλλά και οι διανοίξεις δρόμων.
 

Έτσι, σύμφωνα με τα λιγοστά στοιχεία που δίνονται, στην κατασκευή εσωτερικής οδοποιίας για τη διασύνδεση των Α/Γ μήκους 104,5 ΚΜ, προβλέπεται 5 μέτρα πλάτος, ενώ οι διαστάσεις των στοιχείων του εξοπλισμού απαιτούν για την μεταφορά του, τουλάχιστον υπερδιπλάσιο πλάτος δρόμου. Το σύνολο των εκσκαφών του έργου θα είναι 3.280.000 m3 από τα οποία θα περισσέψουν 1.170.000 m3 και θα απαιτηθεί η δημιουργία αποθεσιοθαλάμου για την τοποθέτηση των υλικών της εκσκαφής.
 

Για την έδραση των Α/Γ θα απαιτηθούν 160.000 τόνοι μπετόν και μετά το τέλος ζωής της δραστηριότητας, η αποκατάσταση του τοπίου στη αρχική κατάσταση είναι αμφίβολη.
 

“Καταρχήν βρισκόμαστε μπροστά σε μια συνολική αλλαγή του φυσικού τοπίου και στην διατάραξη του οικοσυστήματος της περιοχής. Η εγκατάσταση των ανεμογεννητριών θα οδηγήσει στην αλλαγή του ανάγλυφου του βουνού. Επιπλέον θα επηρεαστεί η χλωρίδα και η πανίδα της περιοχής με επιπτώσεις στους κτηνοτρόφους και τους μελισσοκόμους (λόγω όχλησης από τους ήχους χαμηλών συχνοτήτων που παράγονται από την λειτουργία των ανεμογεννητριών)” αναφέρει ακόμη η Έφη Παπαγιαννούλη μιλώντας στον ρ/σ Στο Κόκκινο Θεσσαλονίκης.
 

Η πολιτικός μηχανικός υπογραμμίζει ακόμη ότι η πιθανότητα επηρεασμού ή εξαφάνισης σημείων υδροληψίας που υδροδοτούν τους οικισμούς αλλά και άλλων που χρησιμοποιούνται από κτηνοτρόφους, οι οποίοι βρίσκονται στις περιοχές εγκατάστασης των Α/Γ, είναι αρκετά μεγάλη. Επισημαίνει ακόμη ότι για τις διανοίξεις των δρόμων θα απαιτηθεί ανατίναξη του βραχώδους εδάφους με επιπτώσεις στους υδροφόρους ορίζοντες και γενικότερα την ισορροπία των υπογείων υδάτων, οι οποίες όμως δεν έχουν προσδιοριστεί γιατί δεν υπάρχει υδρογεωλογική μελέτη.
 

Τεχνολογία παρωχημένη με μικρή απόδοση και ελάχιστα ανταποδοτικά οφέλη
 

“Κανένας δεν είναι αντίθετος στο γενικό στόχο των ΑΠΕ” ξεκαθαρίζει η κα Παπαγιαννούλη. Υπάρχουν όμως τρία προβλήματα στον τρόπο που σχεδιάζονται και εγκαθίστανται. Καταρχήν, όπως εξηγεί, χρησιμοποιείται τεχνολογία παρωχημένη.

“Έχουμε να κάνουμε με  τεράστιες ανεμογεννήτριες που δεν απέδωσαν τα προσδοκόμενα. Κάνουν αιολικά πάρκα χρησιμοποιώντας κατά 80%  εισαγόμενη τεχνολογία. Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι  δημιουργούνται τεράστια φαραωνικά έργα σε μια μικρή έκταση όπως σε αυτή στο Βέρμιο. Διαφορετικό θα ήταν να εγκαθίσταντο 15 ανεμογεννήτριες σε μια περιοχή και 15 σε μια άλλη και άλλο 600 ανεμογεννήτριες στο Βέρμιο, σε ένα βουνό ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Έτσι φορτώντας το βουνό με τόσες ανεμογεννήτριες στην πραγματικότητα δημιουργείται ένα ηλεκτρικό πάρκο και όχι ένα αιολικό υπό την έννοια της βιομηχανικής ζώνης που καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον” σημειώνει.
 

Επιπλέον, συνεχίζει, γίνεται μια τεράστια παρέμβαση στην περιοχή με μικρό ανταποδοτικό όφελος για την περιοχή. Χαρακτηριστικό είναι ότι η ACCIONA που έχει στο σχεδιασμό της και τις περισσότερες ανεμογεννήτριες αναφέρει ως ανταποδοτικό όφελος μόνο 27 θέσεις μόνιμης εργασίας.  Σε χρήματα το ανταποδοτικό όφελος αντιστοιχεί, σύμφωνα με την ΜΠΕ, σε 800.000 ευρώ που θα μοιραστεί στους τρεις δήμους το οποίο προϋπολογίζεται με λάθος απόδοση (οι εταιρείες θεωρούν ότι θα αποδίδουν το 50% ενώ στην πραγματικότητα αποδίδουν το 25% της ονομαστικής ισχύος).  Οι εταιρείες υποστηρίζουν ακόμη ότι θα υπάρχει κέρδος από το χρηματιστήριο των ρύπων (διοξείδιο του άνθρακα) που από την ευρωπαϊκή εμπειρία έχει αποδειχτεί ότι δεν είναι τόσο μεγάλο (είναι το 1/4 από αυτό που αναφέρουν οι εταιρείες).
 

Μεγάλα τα κέρδη των εταιρειών
 

Από την πλευρά του ο Στέργιος Μποζίνης, μηχανικός, κάτοικος Βέροιας και μέλος της Ριζοσπαστικής Πρωτοβουλίας Μηχανικών μιλώντας στον ρ/σ Στο Κόκκινο Θεσσαλονίκης σημειώνει ότι η εγκατεστημένη ισχύς όλων των μορφών ενέργειας στην Ελλάδα είναι 17.500 MW, από αυτές οι 5.500 είναι ΑΠΕ και από αυτές τα 2.100 είναι αιολική ενέργεια και τα υπόλοιπα φωτοβολταϊκά και βιομάζα. Στο ενεργειακό μας σύστημα το 30% αφορά λιγνίτες (από 70% που ήταν η συμμετοχή του στο ενεργειακό μείγμα), 12% υδροηλεκτρικά και το υπόλοιπο εισαγόμενο φυσικό αέριο.
 

«Οι ΑΠΕ είναι ένα σύστημα που κανείς δεν το απορρίπτει, αλλά οι σημερινές ΑΠΕ είναι παλιάς γενιάς και ασύγχρονες με το δίκτυο που δεν μπορεί σωστά να τις υποδεχτεί, το πρόβλημα είναι τεχνικό. Ειδικά οι ανεμογεννήτριες δεν έχουν ένα σταθερό ρυθμό εισόδου. Την στιγμή που τις χρειαζόμαστε δεν υπάρχουν ή όταν φυσάει πολύ και πάλι δεν μπορούν να μπουν στο σύστημα γιατί δεν χρειάζεται τόση ενέργεια και τις απορρίπτει»  εξηγεί προβλέποντας ότι στο μακρινό μέλλον ενδεχομένως να είναι δυνατή η αποθήκευση ενέργειας που θα συνιστούσε μία λύση σε τεχνικό επίπεδο.
 

Ο κ. Μποζίνης υποστηρίζει ακόμη ότι από οικονομική άποψη η παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές δεν έχει φτάσει ακόμα στο σημείο να μπορεί να ανταγωνιστεί τις μεγάλες μονάδες παραγωγής, με αποτέλεσμα να απαιτείται επιχορήγηση από το κράτος για να καταστεί βιώσιμη η επένδυση σε αυτές.
 

«Οι τιμές, όμως, που πληρώνουμε στην Ελλάδα είναι υπερβολικές έως τερατώδεις. Από 100- 300 € τη μεγαβατώρα, όταν το ρεύμα της ΔΕΗ από λιγνίτη μας κοστίζει 50 € τη μεγαβατωρα! Μάλιστα οι ίδιοι ιδιώτες που έχουν τις ΑΠΕ εξαναγκάζουν τη ΔΕΗ  να τους πουλά κάτω του κόστους στα 37.7 € τη μεγαβατώρα μέσω των ΝΟΜΕ και να το μεταπωλούν ή και να το εξάγουν, κερδοσκοπώντας και φέρνοντας σε οικονομική ασφυξία τη ΔΕΗ με αθέμιτο τρόπο» λέει συγκεκριμένα.
 

«Να ληφθεί υπόψη ότι όταν οι ΑΠΕ εισέρχονται ταυτόχρονα στο δίκτυο του ΑΔΜΗΕ περικόπτονται, δηλαδή απορρίπτεται το φορτίο τους που τυχαία θέλει να εισέλθει στο σύστημα με κίνδυνο μπλακ άουτ, αποζημιώνονται αδρά από τη τσέπη του καταναλωτή» προσθέτει.
 

Το σημαντικότερο πρόβλημα όμως, σύμφωνα και με τον κ. Μποζίνη, είναι ο φαραωνικός σχεδιασμός του έργου και η ανισοκατανομή των εγκαταστάσεων στην χώρα, ενδεικτικό είναι ότι όταν το σύνολο των εγκεκριμένων ΑΠΕ ανέρχεται για όλη την Ελλάδα στις 5.000 MW μόνο στο Βέρμιο θα εγκατασταθούν μονάδες 1.000 MW.  

***************************

Το άρθρο είναι από συνέντευξη της  Έφης Παπαγιαννούλη και του Στέργιου Μποζίνη στο ραδιοφωνικό σταθμό  Στο κόκκινο