Υφ. Ενέργειας ΗΠΑ: "Ο πλωτός Σταθμός Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στην Αλεξανδρούπολη θα ενισχύσει τη γεωστρατηγική θέση της χώρας" - evros24.gr
«Η Ελλάδα στο επίκεντρο των ενεργειακών δομών της Αν.Μεσογείου»
Αναλυτικά, ο κ. Χατζηδάκης δήλωσε μετά τη συνάντηση τα εξής: «Η στρατηγική συνεργασία της Ελλάδας με τις ΗΠΑ στον τομέα της ενέργειας εξελίσσεται πολύ θετικά. Εξήγησα στην αμερικανική πλευρά την πρόοδο που είχαμε όλο το τελευταίο διάστημα σε μια σειρά από ενεργειακά πρότζεκτς. Πρώτα από όλα την υπογραφή με την βουλγαρική πλευρά της συμφωνίας για τον IGB, τον διασυνδετήριο αγωγό φυσικού αερίου Ελλάδας – Βουλγαρίας.
“Δεύτερον ότι έχουν ρυθμιστεί όλα τα θέματα σε σχέση με τον ΤΑΡ. Τρίτον ότι από την πλευρά μας βλέπουμε με θετικό τρόπο το σχέδιο για τον πλωτό Σταθμό Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στην Αλεξανδρούπολη (FSRU) ο οποίος θα ενισχύσει τη γεωστρατηγική θέση της χώρας και θα διαμορφώσει ένα άλλο τοπίο στην εμπορία φυσικού αερίου.
Και φυσικά εξέφρασα στην αμερικανική πλευρά τις ανησυχίες μας για τις προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας γύρω από την Κύπρο. Έχουν μιλήσει και δημόσια και οι δηλώσεις τους προφανώς είναι προς την κατεύθυνση της αναγνώρισης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας».
Ο κ.Πάλμερ ανέφερε εξάλλου: «Οι ΗΠΑ και η κυβέρνηση Τραμπ είναι αφοσιωμένοι στις συνεργασίες στη Μεσόγειο. Οι σχέσεις μας με την Ελλάδα είναι ισχυρές και δυναμικές. Βρίσκομαι στο υπουργείο Ενέργειας για να υπογραμμίσω τις ευκαιρίες περαιτέρω ανάπτυξης της συνεργασίας.
“Συζητήσαμε τους τρόπους ανάπτυξης της συνεργασίας στον ενεργειακό τομέα, μεταξύ άλλων για το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο, τον Σταθμό στην Αλεξανδρούπολη, τον αγωγό φυσικού αερίου Ελλάδας – Βουλγαρίας και τους τρόπους συνεργασίας για την ενσωμάτωση της Αλεξανδρούπολης στο δίκτυο των Δυτικών Βαλκανίων.
Είναι θετικό το γεγονός ότι ο αγωγός ΤΑΡ είναι έτοιμος και είναι σημαντικό το ότι η Ευρώπη υποστηρίζει την ενεργειακή ασφάλεια μέσω της διαφοροποίησης των πηγών προμήθειας.
“Ο αγωγός ΤΑΡ είναι ένα μεγάλο κομμάτι αυτού, όπως και ο αγωγός Ελλάδας – Βουλγαρίας. Η Ελλάδα είναι στο επίκεντρο της ανάπτυξης ενεργειακών υποδομών στην Ανατολική Μεσόγειο. Υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά να γίνει για να δούμε τον πιο οικονομικό τρόπο για τη μεταφορά του φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο στις αγορές.
Εξετάζεται ένας αριθμός επιλογών, οι ΗΠΑ υποστηρίζουν σθεναρά τη συνεργασία μεταξύ των χωρών της περιοχής για την ανάπτυξη και τη μεταφορά των ενεργειακών πόρων».
evros24.gr
************************************
Υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ: Πόσο πραγματικά συμφέρει την Ελλάδα; - Sputnik Ελλάδα
Στη
Ρεβυθούσα της Καβάλας βρίσκεται εδώ και λίγες ημέρες το πρώτο
αμερικανικό φορτίο υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στην περιοχή των
Βαλκανίων.
Γιατί όμως, η Ελλάδα να εισαγάγει αέριο από το… μακρινό Τέξας; Πώς γίνεται να επιλέγουμε μία ακριβότερη πηγή προμήθειας; Μήπως, αυτή η εξέλιξη εξυπηρετεί συγκεκριμένες γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές σκοπιμότητες;
Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που εγείρονται αυτομάτως, μετά τη γνωστοποίηση της άφιξης του αμερικανικού φορτίου σχιστολιθικού αερίου, ποσότητας 168.000 κυβικών μέτρων.
«Το αμερικανικό αέριο αυτή τη στιγμή, είναι σαφέστατα πιο ακριβό από το ρωσικό αέριο, το οποίο διαχέεται στην αγορά μέσω αγωγών» παραδέχεται, μιλώντας στο Sputnik, ο καθηγητής Κωνσταντίνος Φίλης.
Στο ίδιο πλαίσιο, πηγή από τον εγχώριο ενεργειακό κλάδο υπογραμμίζουν
ότι «πράγματι, η τιμή του αμερικανικού αερίου είναι υψηλότερη σε σχέση
με τις υπόλοιπες πηγές προμήθειας», παρά την υποχώρηση των τιμών του LNG
στις διεθνείς αγορές.
Η γεωπολιτική διάσταση
Οι ίδιες πηγές, ως εκ τούτου, θεωρούν ότι το αμερικανικό φορτίο, το οποίο παραδόθηκε στον σταθμό της Ρεβυθούσας, αποτελεί περισσότερο μία συμβολική κίνηση και λιγότερο μία κίνηση ουσίας.
«Το θέμα εδώ είναι η γεωπολιτική διάσταση δηλαδή η εκφρασμένη πρόθεση της Ε.Ε. να μετριάσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο» σχολιάζει, επικουρικά, ο κ. Φίλης. Και αυτό αφορά και την Ελλάδα, η οποία αναγκαστικά καλείται να υιοθετήσει τις «οδηγίες» των Βρυξελλών.
Σε κάθε περίπτωση, η Ρωσία παραμένει ο μεγαλύτερος και φθηνότερος προμηθευτής αερίου τόσο για τη χώρα μας, όσο και για την Ε.Ε. Στο πλαίσιο αυτό μάλιστα, όπως υπενθυμίζει ο κ. Φίλης, η ρωσική Gazprom έχει «ρίξει» την τιμή του προϊόντος της, προκειμένου να παραμείνει ελκυστικό έναντι του ανερχόμενου LNG και ειδικά, του αμερικανικού LNG.
Μεταβλητότητα στην αγορά του LNG
Η τιμή του υγροποιημένου αερίου, σύμφωνα με κύκλους της ελληνικής αγοράς, δεν χαρακτηρίζεται, σε καμία περίπτωση, από σταθερότητα, καθώς πρόκειται για μία νέα, αναδυόμενη αγορά, τα αποθέματα της οποίας είναι προς το παρόν αδιευκρίνιστα.
Ωστόσο, ως μία ακόμη ένδειξη των πολιτικών προεκτάσεων αυτής της
κίνησης, παράγοντες της ενεργειακής αγοράς παραπέμπουν στην περίπτωση
της Ασίας, η οποία εισάγει τα 2/3 των παγκόσμιων αποθεμάτων LNG.
Εξαιτίας της υψηλής ζήτησης σε Ιαπωνία και Κίνα, οι τιμές που εξασφαλίζουν οι ΗΠΑ στην Ασία είναι σαφώς ευνοϊκότερες για την Ουάσιγκτον, σε σχέση μ' αυτές που εξασφαλίζουν στην Ευρώπη. Επομένως, εκτιμούν ότι από οικονομικής απόψεως, η προμήθεια LNG δεν ωφελεί, προς το παρόν, ούτε την Ευρώπη και την Ελλάδα αλλά ούτε και τις ΗΠΑ.
Εξαγωγές αμερικανικού LNG μέσω της Ελλάδας;
Σύμφωνα με κύκλους της αγοράς, το αμερικανικό αέριο δεν προορίζεται αποκλειστικά για την εγχώρια κατανάλωση, η οποία υπερκαλύπτεται πλήρως από ρωσικές και άλλες πηγές. Αντίθετα, προορίζεται κατά κύριο λόγο για εξαγωγές προς τρίτες χώρες, μέσω του ελληνο-βουλγαρικού αγωγού.
Απώτερο στόχο ως εκ τούτου, αποτελεί η Ελλάδα να καταστεί ένας διαμετακομιστικός κόμβος φυσικού αερίου στην περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων.
Άλλωστε, όπως εξηγεί, η προσπάθεια της Ρωσίας να αναζητήσει τρόπους
διατήρησης των υψηλών επιπέδων εξαγωγών προς την Ευρώπη, θα ωθήσει τη
Μόσχα στην αναζήτηση νέων διαδρομών που θα παρακάμπτουν την Ουκρανία.
Η μία αφορά τον υπό κατασκευή Nord Stream, ο οποίος συνδέει απευθείας τη Ρωσία με τη Γερμανία. Η δεύτερη συνίσταται στη λεγόμενη «νότια διαδρομή» (South Stream), ένα project που τελικώς δεν θα υλοποιηθεί, αλλά θα αντικατασταθεί από τον Turkish Stream — που ενδεχομένως θα περιλαμβάνει και την Ελλάδα.
Πού αποδίδεται η δυναμική του LNG;
Η άρση των εναπομεινάντων αμερικανικών περιορισμών στις εξαγωγές του σχιστολιθικού αερίου, έχει καταστήσει το LNG απόλυτο «trend» στην αγορά του αερίου, με τις εταιρείες του κλάδου να επενδύουν δισεκατομμύρια δολάρια, ευελπιστώντας στην ανακάλυψη τεράστιων αποθεμάτων.
Ωστόσο, όλες αυτές οι επενδύσεις δεν είναι τίποτα παραπάνω από… έωλες, καθώς η αγορά του σχιστολιθικού αερίου τελεί ακόμη υπό διαμόρφωση, ενώ οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της εξόρυξης, εξακολουθούν να αποτελούν ένα μείζον και αμφιλεγόμενο ζήτημα.
Το πρώτο φορτίο αμερικανικού LNG αφίχθηκε στην Ευρώπη το 2016. Δύο
χρόνια αργότερα, και συγκεκριμένα το 2018, το μερίδιο αγοράς στις χώρες
της Ε.Ε. δεν υπερβαίνει το 3% έως 4%. Και ο λόγος δεν είναι άλλος από το
κόστος, καθώς οι Ευρωπαίοι καταναλωτές εξακολουθούν να προτιμούν το
«φθηνό» ρωσικό αέριο και όχι, το ακριβότερο αμερικανικό.
Γιατί όμως, η Ελλάδα να εισαγάγει αέριο από το… μακρινό Τέξας; Πώς γίνεται να επιλέγουμε μία ακριβότερη πηγή προμήθειας; Μήπως, αυτή η εξέλιξη εξυπηρετεί συγκεκριμένες γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές σκοπιμότητες;
Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που εγείρονται αυτομάτως, μετά τη γνωστοποίηση της άφιξης του αμερικανικού φορτίου σχιστολιθικού αερίου, ποσότητας 168.000 κυβικών μέτρων.
«Το αμερικανικό αέριο αυτή τη στιγμή, είναι σαφέστατα πιο ακριβό από το ρωσικό αέριο, το οποίο διαχέεται στην αγορά μέσω αγωγών» παραδέχεται, μιλώντας στο Sputnik, ο καθηγητής Κωνσταντίνος Φίλης.
Και εξηγεί: «Δηλαδή, σε επίπεδο τιμών, αυτή τη
στιγμή είναι σαφώς λιγότερο ανταγωνιστικό, όπως είναι συνολικά το LNG σε
σχέση με το αέριο μέσων αγωγού (Pipeline Gas)».
Είναι ενδεικτικό, ότι η τρέχουσα μέση τιμή
εισαγωγής φυσικού αερίου, αυτή την περίοδο στην Ελλάδα, φέρεται να
κυμαίνεται περίπου στα 22 δολάρια ανά Μεγαβατώρα (MWh). Αντίστοιχα, η
μέση τιμή εξαγωγής του αμερικανικού LNG φαίνεται ότι υπερβαίνει τα 26
δολάρια ανά Μεγαβατώρα (MWh).
Οι ίδιες πηγές, ως εκ τούτου, θεωρούν ότι το αμερικανικό φορτίο, το οποίο παραδόθηκε στον σταθμό της Ρεβυθούσας, αποτελεί περισσότερο μία συμβολική κίνηση και λιγότερο μία κίνηση ουσίας.
«Το θέμα εδώ είναι η γεωπολιτική διάσταση δηλαδή η εκφρασμένη πρόθεση της Ε.Ε. να μετριάσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο» σχολιάζει, επικουρικά, ο κ. Φίλης. Και αυτό αφορά και την Ελλάδα, η οποία αναγκαστικά καλείται να υιοθετήσει τις «οδηγίες» των Βρυξελλών.
Σε κάθε περίπτωση, η Ρωσία παραμένει ο μεγαλύτερος και φθηνότερος προμηθευτής αερίου τόσο για τη χώρα μας, όσο και για την Ε.Ε. Στο πλαίσιο αυτό μάλιστα, όπως υπενθυμίζει ο κ. Φίλης, η ρωσική Gazprom έχει «ρίξει» την τιμή του προϊόντος της, προκειμένου να παραμείνει ελκυστικό έναντι του ανερχόμενου LNG και ειδικά, του αμερικανικού LNG.
Μεταβλητότητα στην αγορά του LNG
Η τιμή του υγροποιημένου αερίου, σύμφωνα με κύκλους της ελληνικής αγοράς, δεν χαρακτηρίζεται, σε καμία περίπτωση, από σταθερότητα, καθώς πρόκειται για μία νέα, αναδυόμενη αγορά, τα αποθέματα της οποίας είναι προς το παρόν αδιευκρίνιστα.
«Τιμολογιακά το αμερικανικό σχιστολιθικό δεν
είναι ανταγωνιστικό, αλλά υπάρχει μια εκτίμηση ότι στο μέλλον θα
καταστεί περισσότερο ανταγωνιστικό σε σχέση με το ρωσικό φυσικό αέριο.
Αυτό αφορά το σύνολο της ευρωπαϊκής αγοράς που προφανώς περιλαμβάνει και
την Ελλάδα και πιθανόν να συμβεί λόγω της υπερπροσφοράς» συμπληρώνει
από την πλευρά του, ο κ. Φίλης.
Εξαιτίας της υψηλής ζήτησης σε Ιαπωνία και Κίνα, οι τιμές που εξασφαλίζουν οι ΗΠΑ στην Ασία είναι σαφώς ευνοϊκότερες για την Ουάσιγκτον, σε σχέση μ' αυτές που εξασφαλίζουν στην Ευρώπη. Επομένως, εκτιμούν ότι από οικονομικής απόψεως, η προμήθεια LNG δεν ωφελεί, προς το παρόν, ούτε την Ευρώπη και την Ελλάδα αλλά ούτε και τις ΗΠΑ.
Εξαγωγές αμερικανικού LNG μέσω της Ελλάδας;
Σύμφωνα με κύκλους της αγοράς, το αμερικανικό αέριο δεν προορίζεται αποκλειστικά για την εγχώρια κατανάλωση, η οποία υπερκαλύπτεται πλήρως από ρωσικές και άλλες πηγές. Αντίθετα, προορίζεται κατά κύριο λόγο για εξαγωγές προς τρίτες χώρες, μέσω του ελληνο-βουλγαρικού αγωγού.
Απώτερο στόχο ως εκ τούτου, αποτελεί η Ελλάδα να καταστεί ένας διαμετακομιστικός κόμβος φυσικού αερίου στην περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων.
«Το ιδανικό σενάριο θα ήταν η Ελλάδα να
εισήγαγε, όπως και εισάγει, ρωσικό φυσικό αέριο, να προχωρήσει σε
εισαγωγές αζέρικου φυσικού αερίου, και γενικότερα αερίου από πολλές
πηγές, με στόχο να μετατραπεί σε ισχυρό διαμετακομιστικό κόμβο» τονίζει ο
κ. Φίλης.
Η μία αφορά τον υπό κατασκευή Nord Stream, ο οποίος συνδέει απευθείας τη Ρωσία με τη Γερμανία. Η δεύτερη συνίσταται στη λεγόμενη «νότια διαδρομή» (South Stream), ένα project που τελικώς δεν θα υλοποιηθεί, αλλά θα αντικατασταθεί από τον Turkish Stream — που ενδεχομένως θα περιλαμβάνει και την Ελλάδα.
Πού αποδίδεται η δυναμική του LNG;
Η άρση των εναπομεινάντων αμερικανικών περιορισμών στις εξαγωγές του σχιστολιθικού αερίου, έχει καταστήσει το LNG απόλυτο «trend» στην αγορά του αερίου, με τις εταιρείες του κλάδου να επενδύουν δισεκατομμύρια δολάρια, ευελπιστώντας στην ανακάλυψη τεράστιων αποθεμάτων.
Ωστόσο, όλες αυτές οι επενδύσεις δεν είναι τίποτα παραπάνω από… έωλες, καθώς η αγορά του σχιστολιθικού αερίου τελεί ακόμη υπό διαμόρφωση, ενώ οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της εξόρυξης, εξακολουθούν να αποτελούν ένα μείζον και αμφιλεγόμενο ζήτημα.
«Είναι μία ευέλικτη αγορά που υπόκειται σε
συνεχείς αλλαγές, καθώς διαρκώς προσαρμόζεται στο ισοζύγιο
ζήτησης-προσφοράς» σχολιάζει η ίδια πηγή από την πετρελαϊκή αγορά,
επιχειρώντας να εξηγήσει τις μεταπτώσεις στη διεθνή τιμή.
***************************************************************************
Στον υπερδιπλασιασμό των εισαγωγών υγροποιημένου
φυσικού αερίου(LNG) από τις ΗΠΑ την επόμενη πενταετία προσβλέπει η
Ευρωπαϊκή Ένωση, επιδιώκοντας τη μείωση της εξάρτησης από την προσφορά
της Ρωσίας, αλλά και στο πλαίσιο της πρόσφατης «ανακωχής» μεταξύ
Ουάσιγκτον και Βρυξελλών στο «μέτωπο» του εμπορίου.
Ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, είχε συμφωνήσει τον Ιούλιο του 2018 με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, να μην επιβληθούν δασμοί στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα, με τις δύο πλευρές να επιδιώκουν στενότερη οικονομική συνεργασία και τις Βρυξέλλες να δεσμεύονται για αύξηση των εισαγωγών LNG από τις ΗΠΑ. Όπως ανακοίνωσε η Κομισιόν, στόχος είναι η αύξηση των εισαγωγών LNG από τις ΗΠΑ στα 8 δισ. κυβικά μέτρα έως το 2023.
Η Κομισιόν, που συντονίζει την εμπορική πολιτική των 28 χωρών-μελών της Ε.Ε., ανέφερε ότι από τον Ιούλιο του 2018 έχουν αυξηθεί σημαντικά οι εισαγωγές LNG από τις ΗΠΑ. Μόνο τον Μάρτιο, ξεπέρασαν το 1,4 δισ. κυβικά μέτρα. «Η Ε.Ε. είναι έτοιμη να επιτρέψει περισσότερες εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ, εφόσον οι συνθήκες στις αγορές είναι οι κατάλληλες και οι τιμές ανταγωνιστικές», υπογράμμισε η Κομισιόν στην ανακοίνωσή της.
naftemporiki.gr *************************************************************************
Στροφή της Ε.Ε. προς το φυσικό αέριο των ΗΠΑ -Σχέδια για υπερδιπλασιασμό των εισαγωγών αμερικανικού LNG | naftemporiki.gr
Ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, είχε συμφωνήσει τον Ιούλιο του 2018 με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, να μην επιβληθούν δασμοί στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα, με τις δύο πλευρές να επιδιώκουν στενότερη οικονομική συνεργασία και τις Βρυξέλλες να δεσμεύονται για αύξηση των εισαγωγών LNG από τις ΗΠΑ. Όπως ανακοίνωσε η Κομισιόν, στόχος είναι η αύξηση των εισαγωγών LNG από τις ΗΠΑ στα 8 δισ. κυβικά μέτρα έως το 2023.
Η Κομισιόν, που συντονίζει την εμπορική πολιτική των 28 χωρών-μελών της Ε.Ε., ανέφερε ότι από τον Ιούλιο του 2018 έχουν αυξηθεί σημαντικά οι εισαγωγές LNG από τις ΗΠΑ. Μόνο τον Μάρτιο, ξεπέρασαν το 1,4 δισ. κυβικά μέτρα. «Η Ε.Ε. είναι έτοιμη να επιτρέψει περισσότερες εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ, εφόσον οι συνθήκες στις αγορές είναι οι κατάλληλες και οι τιμές ανταγωνιστικές», υπογράμμισε η Κομισιόν στην ανακοίνωσή της.
naftemporiki.gr
Οι ΗΠΑ ανοίγουν το φυσικό αέριο
των Τζέισον Μπόρντοφ, Ακος Λος
Τον Ιανουάριο του 1959, το Methane Pioneer, ένα ανακαινισμένο φορτηγό
πλοίο του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, απέπλευσε από την Λουιζιάνα για
το Ηνωμένο Βασίλειο. Ήταν μια ιστορική στιγμή: Το Methane Pioneer ήταν
το πρώτο [1] δεξαμενόπλοιο που μετέφερε υγροποιημένο φυσικό αέριο
(liquefied natural gas ,LNG). Το ταξίδι σηματοδότησε την έναρξη μιας
νέας εποχής στο παγκόσμιο ενεργειακό εμπόριο. Μισό αιώνα μετά, το
παγκόσμιο εμπόριο υγροποιημένου φυσικού αερίου έχει απογειωθεί, με
επικεφαλής χώρες όπως η Αλγερία, η Αυστραλία, η Ινδονησία και το Κατάρ.
Αλλά εκτός από έναν μικρό τερματικό [σταθμό] στην Αλάσκα, οι Ηνωμένες
Πολιτείες έχουν μείνει στο περιθώριο, μέχρι σήμερα [2].
Στα τέλη Φεβρουαρίου, σάλπαρε η πρώτη μεγάλης κλίμακας μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις νοτιότερες πολιτείες. Το ορόσημο αυτό σηματοδότησε μια εντυπωσιακή μεταστροφή. Πριν από μια δεκαετία, οι Αμερικανοί σχεδίαζαν δεκάδες έργα για την εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου για να καλυφθεί η αυξανόμενη ζήτηση και οι μειούμενες προμήθειες. Οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούσαν ότι το Ιράν, το Κατάρ και η Ρωσία θα κυριαρχούσαν στην παροχή φυσικού αερίου τα επόμενα χρόνια. Αυτές οι χώρες κατείχαν μακράν τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο και χρησιμοποίησαν την θέση τους ως μονοπωλιακοί προμηθευτές σε πολλές χώρες, για γεωπολιτική μόχλευση. Το 2008, ο Ιρανός υπουργός Πετρελαίου μέχρι που ανακοίνωσε [3] ότι οι χώρες αυτές θα μπορούσαν να αποτελέσουν για το αέριο ένα ισοδύναμο του Οργανισμού Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών, το καρτέλ που έχει ελέγξει την παροχή πετρελαίου και επηρεάζει τις τιμές του πετρελαίου από το 1960.
Αλλά μετά ήρθε η επανάσταση του σχιστολιθικού φυσικού αερίου. Η σχιστολιθική έκρηξη της τελευταίας δεκαετίας έχει φέρει στους καταναλωτές των ΗΠΑ εξαιρετικά μειωμένες τιμές φυσικού αερίου και βοήθησε να εκτοπιστεί ο άνθρακας και να μειωθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, έστω και αν έχει εγείρει ανησυχίες σχετικά με τοπικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις [4]. Επιπλέον, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα είναι σύντομα καθαρός εξαγωγέας φυσικού αερίου. Μέχρι το 2020, ο όγκος του παγκόσμιου εμπορίου υγροποιημένου φυσικού αερίου θα αυξηθεί έως και κατά 50%, σχεδόν εξ ολοκλήρου χάρη στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Αυστραλία. Το Ιράν, το Κατάρ και η Ρωσία αγωνίζονται να διατηρήσουν το μερίδιό τους στην αγορά. Παρά το γεγονός ότι πολλά παραμένουν αβέβαια [5], οι εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου των ΗΠΑ μπορεί να αλλάξουν την ενεργειακή γεωπολιτική [6] στα χρόνια που έρχονται.
ΜΙΑ ΕΝΙΑΙΑ ΑΓΟΡΑ
Σε αντίθεση με το αργό πετρέλαιο, το οποίο είναι εύκολο να μεταφερθεί και να αποθηκευθεί, η μεταφορά του φυσικού αερίου σε παγκόσμιο επίπεδο είναι μια δύσκολη δουλειά. Το αέριο πρέπει πρώτα να μετατραπεί σε υγρή μορφή με ψύξη στους περίπου μείον 260 βαθμούς Φαρενάιτ (-160 βαθμούς Κελσίου). Τότε θα πρέπει να φορτωθεί σε ειδικά σχεδιασμένα δεξαμενόπλοια για την μεταφορά του, πριν μετατραπεί ξανά σε αέριο στους τερματικούς σταθμούς εισαγωγής. Ως αποτέλεσμα αυτών των προκλήσεων, η ανάπτυξη μιας παγκόσμιας αγοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου έχει μείνει πολύ πίσω σε σύγκριση με εκείνην του πετρελαίου.
Αντ’ αυτού, το φυσικό αέριο συνήθως μεταφέρεται μέσω αγωγών μεταξύ σταθερών σημείων. Η τιμή του φυσικού αερίου συχνά συνδεόταν με την τιμή του πετρελαίου, διότι τα δύο καύσιμα ήταν παραπλήσια εναλλακτικά στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις πρώτες ημέρες του εμπορίου φυσικού αερίου.
Το σύστημα αγωγών έχει δώσει στους προμηθευτές φυσικού αερίου που είναι πρόθυμοι να ασκήσουν την μόχλευσή τους, μεγαλύτερη επιρροή [7] επί των εισαγωγικών χωρών από όση στους προμηθευτές πετρελαίου. Οι περισσότεροι εισαγωγείς δεν μπορούν απλώς να αγοράζουν φυσικό αέριο από άλλη χώρα, σε περίπτωση διαφωνίας. Και αν οι εξαγωγείς απειλούν να σταματήσουν την παροχή, οι εισαγωγείς έχουν λίγες επιλογές, αν θέλουν να κρατήσουν τα φώτα τους αναμμένα.
Αλλά η επανάσταση του σχιστολιθικού φυσικού αερίου [8] έχει την δυνατότητα να τα αλλάξει όλα αυτά. Ήδη, η σχιστολιθική ραγδαία ανάπτυξη έχει σταματήσει την ανάγκη για εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου στις Ηνωμένες Πολιτείες, απελευθερώνοντας τον εφοδιασμό από μέρη όπως το Κατάρ ώστε να ρέει αλλού και να δημιουργεί περισσότερο ανταγωνισμό [9]. Η εξαγωγή αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου θα επιταχύνει αυτήν την διαδικασία. Το αμερικανικό φυσικό αέριο μπορεί να πωλείται οπουδήποτε στον κόσμο σε τιμές spot που βασίζονται στην αγορά, ενθαρρύνοντας την δημιουργία μιας ολοκληρωμένης παγκόσμιας αγοράς. Πλέον, η τιμή του φυσικού αερίου θα αντανακλά με μεγαλύτερη ακρίβεια την προσφορά και την ζήτηση για το αγαθό, και η παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου θα έρθει σταδιακά να μοιάσει περισσότερο με εκείνη του πετρελαίου. Και όσο αυξάνεται η προσφορά [10], οι καταναλώτριες χώρες θα απολαύσουν περισσότερη δύναμη.
ΝΙΚΗΤΕΣ ΚΑΙ ΧΑΜΕΝΟΙ
Οι Ευρωπαίοι πελάτες γνωρίζουν πολύ καλά την γεωπολιτική επιρροή που ήταν σε θέση να ασκήσουν οι κυρίαρχοι προμηθευτές φυσικού αερίου όπως η Ρωσία. Η Ρωσία σταμάτησε τις εξαγωγές της προς την Ουκρανία το 2006 και το 2009 μετά από διαφωνίες σχετικά με τις πληρωμές. Όπως αποκάλυψε πρόσφατα μια πρόσφατη αντιμονοπωλιακή έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Gazprom, η μεγαλύτερη εταιρεία φυσικού αερίου της Ρωσίας, έχει χρησιμοποιήσει επίσης την κυρίαρχη δύναμή της στην αγορά στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη για να εμποδίσει την ολοκλήρωση των αγορών φυσικού αερίου της περιοχής, προσπαθώντας να διατηρήσει τον έλεγχο σε έναν βασικό αγωγό διέλευσης στην Πολωνία και να πιέσει την Βουλγαρία να υποστηρίξει ένα σχέδιο για αγωγό φυσικού αερίου ως προϋπόθεση για την συνέχιση της παροχής φυσικού αερίου.
Ωστόσο, καθώς το LNG θα πλημμυρίζει την παγκόσμια αγορά, πολύ περισσότερο αμερικανικό φυσικό αέριο θα κατευθυνθεί προς την Ευρώπη, και θα δημιουργήσει σοβαρές προκλήσεις για την Ρωσία. Κατά τα τελευταία αρκετά χρόνια, η Ρωσία έχει στοιχηματίσει σε τεράστια στρατηγικά έργα αγωγών φυσικού αερίου, όπως το εξαιρετικά αμφιλεγόμενο Nord Stream 2, που συνδέει την Ρωσία με την Γερμανία παρακάμπτοντας την Ουκρανία˙ το έργο Turkish Stream, που προορίζεται να συνδέσει την Ρωσία με την Τουρκία και την Νοτιοανατολική Ευρώπη˙ Και το σύστημα αγωγών Power of Siberia που συνδέει την Ανατολική Σιβηρία με την Κίνα. Στην εποχή του φθηνού, ευέλικτου και άφθονου υγροποιημένου φυσικού αερίου, ωστόσο, η Ρωσία δύσκολα μπορεί να δικαιολογήσει τα μεγάλα κόστη αυτών των μεγα-σχεδίων, ιδιαίτερα εάν θα αποφέρουν στην Μόσχα μικρό γεωπολιτικό όφελος.
Την ίδια στιγμή, η Ρωσία άργησε να μπει στο παιχνίδι του LNG. Η Gazprom επικεντρώθηκε στην ανάπτυξη σχεδίων στρατηγικών αγωγών και στην Novatek, τον μεγαλύτερο ανεξάρτητο παραγωγό φυσικού αερίου της Ρωσίας, χορηγήθηκε μόνο μια άδεια εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου το 2013. Ως αποτέλεσμα, η Ρωσία είναι πιθανό να ολοκληρώσει μόνο ένα επιπλέον έργο υγροποιημένου φυσικού αερίου μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Οι λίγοι άλλοι προτεινόμενοι τερματικοί [σταθμοί] είναι πιθανό να αναβληθούν καθώς το σημερινό κύμα των αμερικανικών και αυστραλιανών σχεδίων, και η χαμηλή τιμή των συμβάσεων παροχής φυσικού αερίου με ρήτρα πετρελαίου, τους έχει καταστήσει μη ανταγωνιστικούς.
Από τότε που ξέσπασε η κρίση στην Ουκρανία το 2014, η Ευρώπη έχει εντείνει τις προσπάθειές της να μειώσει την ευαισθησία της στις μεταβολές των ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου, που αποτελούν περισσότερο από το 40% των ευρωπαϊκών εισαγωγών φυσικού αερίου. Τον Φεβρουάριο του 2016, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την πιο πρόσφατη στρατηγική ενεργειακής ασφάλειάς της, την Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Ένωση, μια προσπάθεια να δημιουργήσει μιας κοινή αγορά ενέργειας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Επανέλαβε προηγούμενες εκκλήσεις για να προστεθούν περισσότερες διασυνδέσεις αγωγών και δυνατότητες αντίστροφης ροής, κάτι που θα επιτρέψει στο αέριο να ταξιδεύει πιο αποτελεσματικά από χώρα σε χώρα. Και κάλεσε για περισσότερους τερματικούς [σταθμούς] υποδοχής υγροποιημένου φυσικού αερίου, έτσι ώστε οι ευρωπαϊκές χώρες να μπορούν να εισάγουν φυσικό αέριο που αποστέλλεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού. Τέτοιοι τερματικοί μπορούν να χρησιμεύσουν ως μοχλός στις διαπραγματεύσεις με τους προμηθευτές: Η Λιθουανία πρόσφατα έχτισε έναν νέο τερματικό σταθμό εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου και τον χρησιμοποίησε για να διαπραγματευτεί μια έκπτωση 25% από την Gazprom.
Αν η χωρητικότητα των ΗΠΑ σε υγροποιημένο φυσικό αέριο και η παραγωγή ευρωπαϊκού [αερίου] αμφότερα υπολείπονται των προσδοκιών, η Ρωσία μπορεί να είναι σε θέση να διατηρήσει τον όγκο των εξαγωγών της στην Ευρώπη, χωρίς να προβεί σε σημαντικές παραχωρήσεις. Το πιο πιθανό σενάριο, ωστόσο, είναι ότι η Ρωσία θα προσπαθήσει να διατηρήσει το μερίδιο αγοράς της με την μείωση των τιμών της και με την χρήση των περισσότερων από 150 δισεκατομμύρια κυβικών μέτρων ετήσιας χαμηλού κόστους πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας για να παραγκωνίσει από την ευρωπαϊκή αγορά τις εισαγωγές από τις ΗΠΑ.
Αν συμβεί αυτό, οι εξαγωγές του αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου μπορεί να έχουν το παράδοξο αποτέλεσμα να αυξήσουν την εξάρτηση της Ευρώπης από την Ρωσία σχετικά με το φυσικό αέριο. Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι καταναλωτές θα δουν τις ήδη χαμηλές τιμές του φυσικού αερίου να μειώνονται ακόμη περισσότερο εάν η Ρωσία αποφασίσει να ξεκινήσει έναν «πόλεμο τιμών» στο αμερικανικό LNG. Εφ’ όσον υπάρχει πλεόνασμα προσφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου και οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν περιθωριακός προμηθευτής, η ίδια η ύπαρξη της εξαγωγικής ικανότητας αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου θα μπορούσε να καλύψει αποτελεσματικά τις ευρωπαϊκές τιμές spot φυσικού αερίου στο μεταβλητό κόστος της παροχής αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, ακόμη και αν πρακτικά λίγο αμερικανικό αέριο φθάσει στην Ευρώπη.
Εξίσου σημαντικό, η επιλογή για την εισαγωγή αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου θα βοηθήσει την Ευρώπη να μειώσει την γεωπολιτική επιρροή της Ρωσίας. Αν η Ρωσία επρόκειτο να απειλεί να κλείνει τις στρόφιγγες, μια πιο διασυνδεδεμένη και ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου θα μπορούσε να φέρει πιο εύκολα εναλλακτικές πηγές φυσικού αερίου.
Η Ρωσία δεν είναι η μόνη χώρα που θα αποδυναμωθεί από το αμερικανικό LNG . Το Κατάρ έχει απολαύσει έναν βαθμό τιμολογιακής ισχύος σε ορισμένες από τις εξαγωγικές αγορές του, και ήταν σε θέση να εκμεταλλευτεί την διαφορά των τιμών υγροποιημένου φυσικού αερίου μεταξύ των ευρωπαϊκών και των ασιατικών αγορών για να επιλέξει πού θα στείλει τις εξαγωγές του. Το αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο, ωστόσο, θα είναι επίσης σε θέση να «κυμαίνεται» μεταξύ του Ατλαντικού και του Ειρηνικού, και θα επισκιάσει σύντομα το Κατάρ ως η μεγαλύτερη πηγή της ευέλικτης προμήθειας υγροποιημένου φυσικού αερίου, υπονομεύοντας έτσι την ικανότητα της Ντόχα να ασκεί τιμολογιακή ισχύ. Πέρυσι, για παράδειγμα, η ινδική Petronet αμφισβήτησε μια από τις μακροπρόθεσμες δυσμενείς συμβάσεις φυσικού αερίου της με την εταιρεία του Κατάρ Rasgas και κέρδισε σημαντικές παραχωρήσεις. Τέτοιες κινήσεις θα είναι πιο πιθανές μόνο εν μέσω αυξημένου ανταγωνισμού εξαιτίας του αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου και των άλλων προμηθευτών.
Ως αποτέλεσμα της παγκόσμιας αύξησης της προσφοράς, το μερίδιο του Κατάρ στην αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου θα συρρικνωθεί και οι χαμηλές τιμές του φυσικού αερίου θα μειώσουν τα έσοδα των εξαγωγέων του. Οι χώρες που αγοράζουν φυσικό αέριο από το Κατάρ θα πιέσουν για όλο και πιο ευέλικτες συμβάσεις και θα απορρίπτουν τις παραδοσιακά προσαρμοζόμενες με το πετρέλαιο τιμές του, αν και η πλειονότητα των μακροπρόθεσμων συμβάσεων του Κατάρ δεν προβλέπουν ανανέωση μέχρι το 2020. Και τα μαζικά λογιστικά και δημοσιονομικά πλεονάσματα που διατηρεί το Κατάρ πιθανότατα θα γυρίσουν σε ελλείμματα στο εγγύς μέλλον.
ΑΒΕΒΑΙΟΙ ΚΑΙΡΟΙ
Η πραγματική γεωπολιτική επίδραση εξαρτάται από το πώς η αγορά του φυσικού αερίου θα εξελιχθεί κατά τα επόμενα έτη. Με δεδομένη την πρόσφατη ιστορία, λίγοι θα προέβλεπαν [11] με μεγάλη εμπιστοσύνη τις προοπτικές για το αμερικανικό LNG και την ζήτηση για το παγκόσμιο αέριο.
Το 2011, μια ειδική έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (International Energy Agency, ΙΕΑ) προανήγγειλε [12] την άφιξη μιας «Χρυσής Εποχής του φυσικού αερίου». «Το μέλλον για το φυσικό αέριο είναι φωτεινό», διακήρυξε η ΙΕΑ με αυτοπεποίθηση. Υπέθεσαν ότι η ζήτηση θα παραμείνει ισχυρή, υποστηριζόμενη από την άφθονη προσφορά από το σχιστολιθικό αέριο και από το αυξανόμενο εμπόριο του υγροποιημένου φυσικού αερίου. Πέντε χρόνια αργότερα, η ευρωπαϊκή ζήτηση φυσικού αερίου είναι σε παρακμή και η ασιατική ζήτηση επιβραδύνεται, έχοντας υποστεί πιέσεις από τον φθηνό άνθρακα, τις [όλο και] φθηνότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις, την πολιτική για το κλίμα που έχει στηρίξει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά απέτυχε να αποτρέψει την χρήση άνθρακα.
Επιπλέον, η κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου (και ως εκ τούτου των τιμών του φυσικού αερίου που συνδέονται με εκείνες του πετρελαίου) και το επόμενο κύμα της προσφοράς LNG έχουν αφήσει κάποιους αναλυτές δύσπιστους ακόμα και για το αν θα υπάρξει αρκετή παγκόσμια ζήτηση για τις εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου των ΗΠΑ. Καθώς το χάσμα μεταξύ των τιμών του φυσικού αερίου μεταξύ ΗΠΑ και Ασίας στενεύει, η κατασκευή νέων τερματικών σταθμών εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου μπορεί να έχει λιγότερο οικονομικό νόημα.
Αυτή τη στιγμή, όμως, τα πέντε έργα που βρίσκονται τώρα σε εξέλιξη στις Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να είναι πιθανό να είναι κερδοφόρα και να προχωρήσουν προς τα εμπρός, προμηθεύοντας τον κόσμο με σχεδόν εννέα δισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου ημερησίως, σχεδόν όσα βάζει στην αγορά κάθε μέρα και το Κατάρ, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου παγκοσμίως. Εάν η ζήτηση για LNG αυξάνεται στο μέλλον, όπως δείχνουν οι τρέχουσες προβλέψεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι καλά τοποθετημένες για να το παρέχουν: Έχουν ένα σταθερό πολιτικό περιβάλλον και οι τερματικοί τους κατασκευάζονται σχετικά φθηνά.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες μόλις πριν από μια δεκαετία προβλεπόταν να γίνουν ένας από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς φυσικού αερίου στον κόσμο, καλούνται τώρα να αναδυθούν ως μια παγκόσμια υπερδύναμη αερίου. Αυτή η ιστορική μετατόπιση θα βελτιώσει την ενεργειακή ασφάλεια των συμμάχων τους και θα υπονομεύσει την γεωπολιτική επιρροή των αντιπάλων τους. Και, ίσως το πιο σημαντικό, καθώς θα προκύπτει μια πιο αποτελεσματική αγορά φυσικού αερίου, οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο θα έχουν καλύτερη πρόσβαση στην ενέργεια.
(Foreign Affairs, Council on Foreign Relations)
από: Δημοσιογραφικό ενημερωτικό portal για την ενέργεια
Στα τέλη Φεβρουαρίου, σάλπαρε η πρώτη μεγάλης κλίμακας μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις νοτιότερες πολιτείες. Το ορόσημο αυτό σηματοδότησε μια εντυπωσιακή μεταστροφή. Πριν από μια δεκαετία, οι Αμερικανοί σχεδίαζαν δεκάδες έργα για την εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου για να καλυφθεί η αυξανόμενη ζήτηση και οι μειούμενες προμήθειες. Οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούσαν ότι το Ιράν, το Κατάρ και η Ρωσία θα κυριαρχούσαν στην παροχή φυσικού αερίου τα επόμενα χρόνια. Αυτές οι χώρες κατείχαν μακράν τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο και χρησιμοποίησαν την θέση τους ως μονοπωλιακοί προμηθευτές σε πολλές χώρες, για γεωπολιτική μόχλευση. Το 2008, ο Ιρανός υπουργός Πετρελαίου μέχρι που ανακοίνωσε [3] ότι οι χώρες αυτές θα μπορούσαν να αποτελέσουν για το αέριο ένα ισοδύναμο του Οργανισμού Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών, το καρτέλ που έχει ελέγξει την παροχή πετρελαίου και επηρεάζει τις τιμές του πετρελαίου από το 1960.
Αλλά μετά ήρθε η επανάσταση του σχιστολιθικού φυσικού αερίου. Η σχιστολιθική έκρηξη της τελευταίας δεκαετίας έχει φέρει στους καταναλωτές των ΗΠΑ εξαιρετικά μειωμένες τιμές φυσικού αερίου και βοήθησε να εκτοπιστεί ο άνθρακας και να μειωθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, έστω και αν έχει εγείρει ανησυχίες σχετικά με τοπικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις [4]. Επιπλέον, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα είναι σύντομα καθαρός εξαγωγέας φυσικού αερίου. Μέχρι το 2020, ο όγκος του παγκόσμιου εμπορίου υγροποιημένου φυσικού αερίου θα αυξηθεί έως και κατά 50%, σχεδόν εξ ολοκλήρου χάρη στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Αυστραλία. Το Ιράν, το Κατάρ και η Ρωσία αγωνίζονται να διατηρήσουν το μερίδιό τους στην αγορά. Παρά το γεγονός ότι πολλά παραμένουν αβέβαια [5], οι εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου των ΗΠΑ μπορεί να αλλάξουν την ενεργειακή γεωπολιτική [6] στα χρόνια που έρχονται.
ΜΙΑ ΕΝΙΑΙΑ ΑΓΟΡΑ
Σε αντίθεση με το αργό πετρέλαιο, το οποίο είναι εύκολο να μεταφερθεί και να αποθηκευθεί, η μεταφορά του φυσικού αερίου σε παγκόσμιο επίπεδο είναι μια δύσκολη δουλειά. Το αέριο πρέπει πρώτα να μετατραπεί σε υγρή μορφή με ψύξη στους περίπου μείον 260 βαθμούς Φαρενάιτ (-160 βαθμούς Κελσίου). Τότε θα πρέπει να φορτωθεί σε ειδικά σχεδιασμένα δεξαμενόπλοια για την μεταφορά του, πριν μετατραπεί ξανά σε αέριο στους τερματικούς σταθμούς εισαγωγής. Ως αποτέλεσμα αυτών των προκλήσεων, η ανάπτυξη μιας παγκόσμιας αγοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου έχει μείνει πολύ πίσω σε σύγκριση με εκείνην του πετρελαίου.
Αντ’ αυτού, το φυσικό αέριο συνήθως μεταφέρεται μέσω αγωγών μεταξύ σταθερών σημείων. Η τιμή του φυσικού αερίου συχνά συνδεόταν με την τιμή του πετρελαίου, διότι τα δύο καύσιμα ήταν παραπλήσια εναλλακτικά στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις πρώτες ημέρες του εμπορίου φυσικού αερίου.
Το σύστημα αγωγών έχει δώσει στους προμηθευτές φυσικού αερίου που είναι πρόθυμοι να ασκήσουν την μόχλευσή τους, μεγαλύτερη επιρροή [7] επί των εισαγωγικών χωρών από όση στους προμηθευτές πετρελαίου. Οι περισσότεροι εισαγωγείς δεν μπορούν απλώς να αγοράζουν φυσικό αέριο από άλλη χώρα, σε περίπτωση διαφωνίας. Και αν οι εξαγωγείς απειλούν να σταματήσουν την παροχή, οι εισαγωγείς έχουν λίγες επιλογές, αν θέλουν να κρατήσουν τα φώτα τους αναμμένα.
Αλλά η επανάσταση του σχιστολιθικού φυσικού αερίου [8] έχει την δυνατότητα να τα αλλάξει όλα αυτά. Ήδη, η σχιστολιθική ραγδαία ανάπτυξη έχει σταματήσει την ανάγκη για εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου στις Ηνωμένες Πολιτείες, απελευθερώνοντας τον εφοδιασμό από μέρη όπως το Κατάρ ώστε να ρέει αλλού και να δημιουργεί περισσότερο ανταγωνισμό [9]. Η εξαγωγή αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου θα επιταχύνει αυτήν την διαδικασία. Το αμερικανικό φυσικό αέριο μπορεί να πωλείται οπουδήποτε στον κόσμο σε τιμές spot που βασίζονται στην αγορά, ενθαρρύνοντας την δημιουργία μιας ολοκληρωμένης παγκόσμιας αγοράς. Πλέον, η τιμή του φυσικού αερίου θα αντανακλά με μεγαλύτερη ακρίβεια την προσφορά και την ζήτηση για το αγαθό, και η παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου θα έρθει σταδιακά να μοιάσει περισσότερο με εκείνη του πετρελαίου. Και όσο αυξάνεται η προσφορά [10], οι καταναλώτριες χώρες θα απολαύσουν περισσότερη δύναμη.
ΝΙΚΗΤΕΣ ΚΑΙ ΧΑΜΕΝΟΙ
Οι Ευρωπαίοι πελάτες γνωρίζουν πολύ καλά την γεωπολιτική επιρροή που ήταν σε θέση να ασκήσουν οι κυρίαρχοι προμηθευτές φυσικού αερίου όπως η Ρωσία. Η Ρωσία σταμάτησε τις εξαγωγές της προς την Ουκρανία το 2006 και το 2009 μετά από διαφωνίες σχετικά με τις πληρωμές. Όπως αποκάλυψε πρόσφατα μια πρόσφατη αντιμονοπωλιακή έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Gazprom, η μεγαλύτερη εταιρεία φυσικού αερίου της Ρωσίας, έχει χρησιμοποιήσει επίσης την κυρίαρχη δύναμή της στην αγορά στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη για να εμποδίσει την ολοκλήρωση των αγορών φυσικού αερίου της περιοχής, προσπαθώντας να διατηρήσει τον έλεγχο σε έναν βασικό αγωγό διέλευσης στην Πολωνία και να πιέσει την Βουλγαρία να υποστηρίξει ένα σχέδιο για αγωγό φυσικού αερίου ως προϋπόθεση για την συνέχιση της παροχής φυσικού αερίου.
Ωστόσο, καθώς το LNG θα πλημμυρίζει την παγκόσμια αγορά, πολύ περισσότερο αμερικανικό φυσικό αέριο θα κατευθυνθεί προς την Ευρώπη, και θα δημιουργήσει σοβαρές προκλήσεις για την Ρωσία. Κατά τα τελευταία αρκετά χρόνια, η Ρωσία έχει στοιχηματίσει σε τεράστια στρατηγικά έργα αγωγών φυσικού αερίου, όπως το εξαιρετικά αμφιλεγόμενο Nord Stream 2, που συνδέει την Ρωσία με την Γερμανία παρακάμπτοντας την Ουκρανία˙ το έργο Turkish Stream, που προορίζεται να συνδέσει την Ρωσία με την Τουρκία και την Νοτιοανατολική Ευρώπη˙ Και το σύστημα αγωγών Power of Siberia που συνδέει την Ανατολική Σιβηρία με την Κίνα. Στην εποχή του φθηνού, ευέλικτου και άφθονου υγροποιημένου φυσικού αερίου, ωστόσο, η Ρωσία δύσκολα μπορεί να δικαιολογήσει τα μεγάλα κόστη αυτών των μεγα-σχεδίων, ιδιαίτερα εάν θα αποφέρουν στην Μόσχα μικρό γεωπολιτικό όφελος.
Την ίδια στιγμή, η Ρωσία άργησε να μπει στο παιχνίδι του LNG. Η Gazprom επικεντρώθηκε στην ανάπτυξη σχεδίων στρατηγικών αγωγών και στην Novatek, τον μεγαλύτερο ανεξάρτητο παραγωγό φυσικού αερίου της Ρωσίας, χορηγήθηκε μόνο μια άδεια εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου το 2013. Ως αποτέλεσμα, η Ρωσία είναι πιθανό να ολοκληρώσει μόνο ένα επιπλέον έργο υγροποιημένου φυσικού αερίου μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Οι λίγοι άλλοι προτεινόμενοι τερματικοί [σταθμοί] είναι πιθανό να αναβληθούν καθώς το σημερινό κύμα των αμερικανικών και αυστραλιανών σχεδίων, και η χαμηλή τιμή των συμβάσεων παροχής φυσικού αερίου με ρήτρα πετρελαίου, τους έχει καταστήσει μη ανταγωνιστικούς.
Από τότε που ξέσπασε η κρίση στην Ουκρανία το 2014, η Ευρώπη έχει εντείνει τις προσπάθειές της να μειώσει την ευαισθησία της στις μεταβολές των ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου, που αποτελούν περισσότερο από το 40% των ευρωπαϊκών εισαγωγών φυσικού αερίου. Τον Φεβρουάριο του 2016, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την πιο πρόσφατη στρατηγική ενεργειακής ασφάλειάς της, την Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Ένωση, μια προσπάθεια να δημιουργήσει μιας κοινή αγορά ενέργειας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Επανέλαβε προηγούμενες εκκλήσεις για να προστεθούν περισσότερες διασυνδέσεις αγωγών και δυνατότητες αντίστροφης ροής, κάτι που θα επιτρέψει στο αέριο να ταξιδεύει πιο αποτελεσματικά από χώρα σε χώρα. Και κάλεσε για περισσότερους τερματικούς [σταθμούς] υποδοχής υγροποιημένου φυσικού αερίου, έτσι ώστε οι ευρωπαϊκές χώρες να μπορούν να εισάγουν φυσικό αέριο που αποστέλλεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού. Τέτοιοι τερματικοί μπορούν να χρησιμεύσουν ως μοχλός στις διαπραγματεύσεις με τους προμηθευτές: Η Λιθουανία πρόσφατα έχτισε έναν νέο τερματικό σταθμό εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου και τον χρησιμοποίησε για να διαπραγματευτεί μια έκπτωση 25% από την Gazprom.
Αν η χωρητικότητα των ΗΠΑ σε υγροποιημένο φυσικό αέριο και η παραγωγή ευρωπαϊκού [αερίου] αμφότερα υπολείπονται των προσδοκιών, η Ρωσία μπορεί να είναι σε θέση να διατηρήσει τον όγκο των εξαγωγών της στην Ευρώπη, χωρίς να προβεί σε σημαντικές παραχωρήσεις. Το πιο πιθανό σενάριο, ωστόσο, είναι ότι η Ρωσία θα προσπαθήσει να διατηρήσει το μερίδιο αγοράς της με την μείωση των τιμών της και με την χρήση των περισσότερων από 150 δισεκατομμύρια κυβικών μέτρων ετήσιας χαμηλού κόστους πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας για να παραγκωνίσει από την ευρωπαϊκή αγορά τις εισαγωγές από τις ΗΠΑ.
Αν συμβεί αυτό, οι εξαγωγές του αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου μπορεί να έχουν το παράδοξο αποτέλεσμα να αυξήσουν την εξάρτηση της Ευρώπης από την Ρωσία σχετικά με το φυσικό αέριο. Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι καταναλωτές θα δουν τις ήδη χαμηλές τιμές του φυσικού αερίου να μειώνονται ακόμη περισσότερο εάν η Ρωσία αποφασίσει να ξεκινήσει έναν «πόλεμο τιμών» στο αμερικανικό LNG. Εφ’ όσον υπάρχει πλεόνασμα προσφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου και οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν περιθωριακός προμηθευτής, η ίδια η ύπαρξη της εξαγωγικής ικανότητας αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου θα μπορούσε να καλύψει αποτελεσματικά τις ευρωπαϊκές τιμές spot φυσικού αερίου στο μεταβλητό κόστος της παροχής αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, ακόμη και αν πρακτικά λίγο αμερικανικό αέριο φθάσει στην Ευρώπη.
Εξίσου σημαντικό, η επιλογή για την εισαγωγή αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου θα βοηθήσει την Ευρώπη να μειώσει την γεωπολιτική επιρροή της Ρωσίας. Αν η Ρωσία επρόκειτο να απειλεί να κλείνει τις στρόφιγγες, μια πιο διασυνδεδεμένη και ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου θα μπορούσε να φέρει πιο εύκολα εναλλακτικές πηγές φυσικού αερίου.
Η Ρωσία δεν είναι η μόνη χώρα που θα αποδυναμωθεί από το αμερικανικό LNG . Το Κατάρ έχει απολαύσει έναν βαθμό τιμολογιακής ισχύος σε ορισμένες από τις εξαγωγικές αγορές του, και ήταν σε θέση να εκμεταλλευτεί την διαφορά των τιμών υγροποιημένου φυσικού αερίου μεταξύ των ευρωπαϊκών και των ασιατικών αγορών για να επιλέξει πού θα στείλει τις εξαγωγές του. Το αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο, ωστόσο, θα είναι επίσης σε θέση να «κυμαίνεται» μεταξύ του Ατλαντικού και του Ειρηνικού, και θα επισκιάσει σύντομα το Κατάρ ως η μεγαλύτερη πηγή της ευέλικτης προμήθειας υγροποιημένου φυσικού αερίου, υπονομεύοντας έτσι την ικανότητα της Ντόχα να ασκεί τιμολογιακή ισχύ. Πέρυσι, για παράδειγμα, η ινδική Petronet αμφισβήτησε μια από τις μακροπρόθεσμες δυσμενείς συμβάσεις φυσικού αερίου της με την εταιρεία του Κατάρ Rasgas και κέρδισε σημαντικές παραχωρήσεις. Τέτοιες κινήσεις θα είναι πιο πιθανές μόνο εν μέσω αυξημένου ανταγωνισμού εξαιτίας του αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου και των άλλων προμηθευτών.
Ως αποτέλεσμα της παγκόσμιας αύξησης της προσφοράς, το μερίδιο του Κατάρ στην αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου θα συρρικνωθεί και οι χαμηλές τιμές του φυσικού αερίου θα μειώσουν τα έσοδα των εξαγωγέων του. Οι χώρες που αγοράζουν φυσικό αέριο από το Κατάρ θα πιέσουν για όλο και πιο ευέλικτες συμβάσεις και θα απορρίπτουν τις παραδοσιακά προσαρμοζόμενες με το πετρέλαιο τιμές του, αν και η πλειονότητα των μακροπρόθεσμων συμβάσεων του Κατάρ δεν προβλέπουν ανανέωση μέχρι το 2020. Και τα μαζικά λογιστικά και δημοσιονομικά πλεονάσματα που διατηρεί το Κατάρ πιθανότατα θα γυρίσουν σε ελλείμματα στο εγγύς μέλλον.
ΑΒΕΒΑΙΟΙ ΚΑΙΡΟΙ
Η πραγματική γεωπολιτική επίδραση εξαρτάται από το πώς η αγορά του φυσικού αερίου θα εξελιχθεί κατά τα επόμενα έτη. Με δεδομένη την πρόσφατη ιστορία, λίγοι θα προέβλεπαν [11] με μεγάλη εμπιστοσύνη τις προοπτικές για το αμερικανικό LNG και την ζήτηση για το παγκόσμιο αέριο.
Το 2011, μια ειδική έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (International Energy Agency, ΙΕΑ) προανήγγειλε [12] την άφιξη μιας «Χρυσής Εποχής του φυσικού αερίου». «Το μέλλον για το φυσικό αέριο είναι φωτεινό», διακήρυξε η ΙΕΑ με αυτοπεποίθηση. Υπέθεσαν ότι η ζήτηση θα παραμείνει ισχυρή, υποστηριζόμενη από την άφθονη προσφορά από το σχιστολιθικό αέριο και από το αυξανόμενο εμπόριο του υγροποιημένου φυσικού αερίου. Πέντε χρόνια αργότερα, η ευρωπαϊκή ζήτηση φυσικού αερίου είναι σε παρακμή και η ασιατική ζήτηση επιβραδύνεται, έχοντας υποστεί πιέσεις από τον φθηνό άνθρακα, τις [όλο και] φθηνότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις, την πολιτική για το κλίμα που έχει στηρίξει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά απέτυχε να αποτρέψει την χρήση άνθρακα.
Επιπλέον, η κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου (και ως εκ τούτου των τιμών του φυσικού αερίου που συνδέονται με εκείνες του πετρελαίου) και το επόμενο κύμα της προσφοράς LNG έχουν αφήσει κάποιους αναλυτές δύσπιστους ακόμα και για το αν θα υπάρξει αρκετή παγκόσμια ζήτηση για τις εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου των ΗΠΑ. Καθώς το χάσμα μεταξύ των τιμών του φυσικού αερίου μεταξύ ΗΠΑ και Ασίας στενεύει, η κατασκευή νέων τερματικών σταθμών εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου μπορεί να έχει λιγότερο οικονομικό νόημα.
Αυτή τη στιγμή, όμως, τα πέντε έργα που βρίσκονται τώρα σε εξέλιξη στις Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να είναι πιθανό να είναι κερδοφόρα και να προχωρήσουν προς τα εμπρός, προμηθεύοντας τον κόσμο με σχεδόν εννέα δισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου ημερησίως, σχεδόν όσα βάζει στην αγορά κάθε μέρα και το Κατάρ, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου παγκοσμίως. Εάν η ζήτηση για LNG αυξάνεται στο μέλλον, όπως δείχνουν οι τρέχουσες προβλέψεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι καλά τοποθετημένες για να το παρέχουν: Έχουν ένα σταθερό πολιτικό περιβάλλον και οι τερματικοί τους κατασκευάζονται σχετικά φθηνά.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες μόλις πριν από μια δεκαετία προβλεπόταν να γίνουν ένας από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς φυσικού αερίου στον κόσμο, καλούνται τώρα να αναδυθούν ως μια παγκόσμια υπερδύναμη αερίου. Αυτή η ιστορική μετατόπιση θα βελτιώσει την ενεργειακή ασφάλεια των συμμάχων τους και θα υπονομεύσει την γεωπολιτική επιρροή των αντιπάλων τους. Και, ίσως το πιο σημαντικό, καθώς θα προκύπτει μια πιο αποτελεσματική αγορά φυσικού αερίου, οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο θα έχουν καλύτερη πρόσβαση στην ενέργεια.
(Foreign Affairs, Council on Foreign Relations)
από: Δημοσιογραφικό ενημερωτικό portal για την ενέργεια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου