H αλήθεια γιά τις κυβερνήσεις Τζαννετάκη καί Ζολώτα

ΦΑΚΕΛΟΣ -ΙΟΥΝΙΟΣ-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 1989

• Το μοιραίο ’84 και το τρίγωνο Μητσοτάκης- Θεοδωράκης- Φλωράκης.
• Τα προεόρτια στην «ΠΡΩΤΗ».
• Δημοτικές εκλογές ’86: το πρώτο βήμα.
• Το ταξίδι του Κύρκου στις ΗΠΑ.
• Από το κοινό πόρισμα στη δημιουργία του ΣΥΝ.
• Το παρασκήνιο στις εκλογές του ’89.
• ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΕΝΟΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ

Το «ΠΡΙΝ» ανοίγει σήμερα το φάκελο μιας σκοτεινής, παρ^’ όλα όσα έχουν γραφτεί και ειπωθεί, και κυρίως τραγικής, για την Αριστερά και το λαϊκό κίνημα, περιόδου της πρόσφατης πολιτικής ιστορίας του τόπου: της τριετίας ^‘88-’90.

Μιας περιόδου εξαιρετικά πυκνής σε οδυνη­ρές εξελίξεις, που έφεραν την Αριστερά στη ση­μερινή κατάσταση της πολυδιάσπασης και της πολιτικής περιθωριοποίησης: Κοινό πόρισμα ΚΚΕ-ΕΑΡ, Συνασπισμός, κυβέρνηση Τζαννετάκη, καρατόμηση της ΚΝΕ, οικουμενική κυβέρ­νηση Ζολώτα, εκκαθαρίσεις των διαφωνούντων (από τα αριστερά, βεβαίως) στο ΚΚΕ, διάσπαση στον ΣΥΝ… Οι ιστορικοί του μέλλοντος θα φρί­ξουν και θα αναρωτηθούν πώς τόσο λίγοι (και με τις δύο έννοιες) άνθρωποι, μέσα σε τόσο λίγο χρόνο, πήραν τόσο πολλές ολέθριες αποφάσεις. Τουλάχιστον, ας τους διευκολύνουμε.

Γιατί τώρα; Ασφαλώς όχι μόνο για την απο­κατάσταση της ιστορικής αλήθειας. Ούτε μόνο λόγω επικαιρότητας, με δεδομένη την αναθέρ­μανση της δημόσιας συζήτησης για το καλοκαί­ρι του ’89.Αλλά κυρίως γιατί το παρελθόν ζει μέσα στο παρόν και υποθηκεύει το μέλλον τον αρι­στερού κινήματος.

Ζει το πνεύμα της οικουμενικής, παρά τις κα­ρικατούρες των νέων αναμετρήσεων «του ήλιου με το σκότος», όχι μόνο στα 289 ΝΑΙ των βου­λευτών της ΝΑ, του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΝ, για το Μάαστριχ, ούτε μόνο στις οικουμενικές συ­σκέψεις στο Προεδρικό Μέγαρο. Αλλά και στα πολιτικά σενάρια για οικουμενικές κυβερνητι­κές λύσεις με πρόσχημα, ίσως, κάποιες ανησυ­χητικές εξελίξεις στα βόρεια σύνορα και με πραγματικό στόχο την ομαλή μετάβαση από τον Καραμανλικό ευρωπαϊσμό των δύο προηγούμε­νων δεκαετιών στον επιθετικό «εθνικολαϊκισμό» της νέας εποχής.

Ζει το πνεύμα της συγκυβέρνησης και της «κατάργησης των διαχειριστικών γραμμών» τό­σο στον… νεοτζαννετακισμό της ηγεσίας του ΚΚΕ, όσο και στη νέα εκδοχή του «αθροίσματος των δημοκρατικών δυνάμεων» που λανσάρουν, σε διάφορες παραλλαγές, όλες οι αλληλοσπαρασσόμενες τάσεις του Συνασπισμού.

Κυρίως όμως ζουν οι καταθλιπτικές συνέ­πειες αυτής της περιόδου στην καθημερινή ζωή των εργαζομένων και της νεολαίας, δηλαδή της κοινωνικής βάσης της Αριστεράς. Γιατί το περί­φημο «θετικό έργο» των κυβερνήσεων Τζαννετά­κη και Ζολώτα (από τις ρυθμίσεις για τη διαιτη­σία και το σχέδιο Γιάνναρου για τις προβληματι­κές, μέχρι την ανοιχτά απεργοσπαστική δράση των ηγεσιών του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΝ στην α­περγία των ΟΤΑ και τα περίφημα «μπλε μεροκάματα» της ΓΣΕΕ για τη σωτηρία της «εθνικής οι­κονομίας») αποδείχθηκε ιδανικό λίπασμα για να φυτρώσουν τα σαρκοβόρα άνθη του νεοσυντηρητισμού.

Γι’ αυτό δεν είναι περίεργο που κάθε ομιλητής της Αριστεράς, όταν έρχεται σήμερα σ³ επαφή με οποιοδήποτε λαϊκό ακροατήριο, σχεδόν πά­ντα αντιμετωπίζει το ενοχλητικό, μονότονο, πιε­στικό και γεμάτο δικαιολογημένη καχυποψία ε­ρώτημα: «Ας πούμε ότι συμφωνούμε με τις θέ­σεις σας. Τι εγγυήσεις έχουμε ότι αύριο δεν θα τα βρείτε πάλι με τον Μητσοτάκη ή με τον Πα­πανδρέου, ή και με τους δύο, όπως τότε;»

Δυστυχώς όμως, παρότι έχουμε ήδη μια από­σταση ασφαλείας από την κρίσιμη εκείνη περίο­δο, ούτε η ηγεσία του ΚΚΕ ούτε εκείνη του ΣΥΝ τολμούν να προχωρήσουν στην αναγκαία «κάθαρση» της ίδιας της Αριστεράς. Η «αυτοκριτι­κή» τους συνεχίζει να είναι — παλιά μου τέχνη κόσκινο — κάτι σαν την χριστιανική εξομολόγη­ση: «ξεπλένει» τις παλιές αμαρτίες, έτσι ώστε οι εξομολογούμενοι να μπορούν να ριχτούν με και­νούρια ορμή στις επόμενες. Συνένοχοι όλοι, τη­ρούν σαν εφτασφράγιστα μυστικά τα πραγματι­κά γεγονότα εκείνων των ημερών και αρκούνται στο γνωστό παιχνίδι «ο όφις με εξηπάτησε».

Το «ΠΡΙΝ» (σαν περιοδικό στην αρχή, και σαν εφημερίδα στη συνέχεια) συντάχθηκε από την πρώτη στιγμή της έκδοσης του — προτού α­κόμα συγκροτηθεί η κυβέρνηση Τζαννετάκη — με τις ανυπότακτες δυνάμεις της Αριστεράς, που διαχώρισαν τη θέση τους από τις ολέθριες επιλογές της ηγεσίας της. Τις ακολούθησε στον περιπετειώδη και οδυνηρά δύσβατο δρόμο για μια νέα ριζοσπαστική Αριστερά πληρώνοντας χωρίς μεμψιμοιρίες το αντίστοιχο τίμημα. Γι^’ αυ­τό έχει και το ηθικό δικαίωμα και την πολιτική υποχρέωση να πει όλη την αλήθεια για πρόσωπα και πράγματα, σε αντίθεση με τους εν αφθονία «μετά Χριστόν προφήτες». Ακριβώς γι^’ αυτό η ματιά του μπορεί να είναι αντικειμενική  αν και όχι, βέβαια, αμερόληπτη.

Το καλοκαίρι του ^‘89 υπήρξε μια ιστορική τομή για την ελ­ληνική Αριστερά —η σημα­ντικότερη στα χρόνια που α­κολούθησαν τη μεταπολίτευση— όχι όμως και κεραυνός εν αιθρία. Το κυ­βερνητικό σύνδρομο της Αριστεράς έ­χει πολύ βαθιές ρίζες. Οι ιστορικοί θα τις αναζητήσουν, ίσως, στο παρασκή­νιο της μεταπολίτευσης, στον Καρα-μανλισμό των πρώτων μεταπολιτευτι­κών χρόνων (του ΚΚΕ εσωτερικού α­νοιχτά, της ηγεσίας του ΚΚΕ πιο δια­κριτικά) και στον εκΠΑΣΟΚισμό της Αριστεράς στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Οι θεωρητικοί θα πάνε, πιθα­νότατα, πιο πριν, ανατρέχοντας στη λογική των συμμαχιών του παραδο­σιακού κομμουνιστικού κινήματος, που εδραιώθηκε τη δεκαετία του ’30. Μια δημοσιογραφική έρευνα δεν μπο­ρεί παρά να είναι πιο σεμνή στις επι­διώξεις της και πιο περιορισμένη στον χρονικό της ορίζοντα. Αφετηρία μας, σ’ αυτό το φλας-μπακ, είναι το 1984

— μια χρονιά που της έμελλε να απο­δειχθεί σημαδιακή για την Αριστερά, αλλά και γενικότερα για τις πολιτικές εξελίξεις.

Tο μοιραίο «84

Το 1984 η Ελλάδα έζησε ένα καυτό καλοκαίρι. Τρία είναι τα βασικά γεγο­νότα που μας ενδιαφέρουν στα πλαί­σια αυτής της έρευνας:

— Η στροφή στην πολιτική του ΚΚΕ στον απόηχο του αποτελέσματος των Ευρωεκλογών, που πιστοποίησε την ανερχόμενη επιρροή του νεοσυντηρητισμού, την αντοχή τον ΠΑΣΟΚ και τη στασιμότητα της Αριστεράς.

Είχε προηγηθεί ο «εκΠΑΣΟΚισμός» του ΚΚΕ με τη γραμμή της «πραγματικής αλλαγής» που προώ­θησε ο Χ. Φλωράκης, εκλαΐκευσε ο Μ. Ανδρουλάκης και επικύρωσε το 11^ο Συνέδριο του ΚΚΕ, παρά την εμ­φάνιση —για πρώτη φορά μετά. το 9^ο Συνέδριο— σοβαρών αριστερών δια­φωνιών σε τόσο μαζική κλίμακα. Αυ­τή τη γραμμή έφτασε στα έσχατα όρια της στην προεκλογική εκστρατεία του ‘84 με το περίφημο σύνθημα για «άθροισμα των δημοκρατικών δυνά­μεων» (ΠΑΣΟΚ-ΚΚΕ), που έριξε ο Χ. Φλωράκης στην προεκλογική συγκέ­ντρωση της Λάρισας.

Μια βδομάδα μετά τις Ευρωεκλο­γές, ο Κυριακάτικος Ριζοσπάστης δη­μοσιεύει άρθρο τον Μίμη Ανδρουλά­κη, που δίνει το σύνθημα για μια θεα­ματική στροφή πολιτικής (χωρίς να υ­πάρχει απόφαση της ΚΕ ή του ΠΓ και χωρίς ο ίδιος ο Μ. Ανδρουλάκης να έχει γίνει ακόμα μέλος του ΠΓ). Ήταν ένα δηλητηριασμένο φρούτο. Το φρούτο ήταν η σωστή διαπίστωση ότι στέρεψε πια για το ΚΚΕ «η μήτρα της γενιάς της ΕΑΜικής Αντίστασης». Το δηλητήριο βρισκόταν στην «κα­τάργηση των διαχειριστικών γραμ­μών «δεξιά-αντιδεξιά» —μια προσπά­θεια υπέρβασης του εκΠΑΣΟΚισμού, στον οποίο πρωτοστάτησε ο ίδιος, α­πό δεξιότερες θέσεις. Ο τότε ηγετικός πυρήνας του ΚΚΕ (συμπεριλαμβανο­μένης της Α. Παπαρήγα που «απά­ντησε» με δικό της άρθρο) κατάφερε να καταπιεί το δηλητήριο χωρίς να αγγίξει το φρούτο: υπερασπίστηκε τη «γενιά της Αντίστασης» και τα σύμ­βολα, αλλά δέχτηκε στην πράξη τη «νέα πολιτική».

— Η επιλογή του Κ. Μητσοτάκη στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας, στη θέση του Ευ. Αβέρωφ (Αύγουστος ’84). Ο πρώην αποστάτης λανσάρεται σαν «ο άνθρωπος που μπορεί να νική­σει τον Α. Παπανδρέου». Ένα από τα βασικά «ατού» που διαθέτει είναι οι παραδοσιακά καλές σχέσεις του με την Αριστερά. Αμέσως μετά την εκλογή του θέτει σε λειτουργία δύο πα­ράλληλους διαύλους επικοινωνίας: με τον Χ. Φλωράκη, μέσω του Μ. Θεο­δωράκη (και μέσω δημοσιογράφων, για τους οποίους θα μιλήσουμε αργό­τερα) και με τον Μ, Ανδρουλάκη μέ­σω του γαμπρού του, Παύλου Μπακογιάννη.

Ο ρόλος του Θεοδωράκη

— Η «νομιμοποίηση» του Μίκη Θεο­δωράκη ως μέλους του ΚΚΕ. Παρότι ο Μίκης είχε κατέβει σαν υποψήφιος δήμαρχος του ΚΚΕ το ^‘78 και είχε ε­κλεγεί βουλευτής το 1981, η «νομιμο­ποίηση» του συναντούσε σοβαρές α­ντιστάσεις λόγω του γνωστού (όπως και του λιγότερο γνωστού) παρελθό­ντος του. Το θέμα λύθηκε με απόφαση της ΚΕ ύστερα από εισήγηση του Χ. Φλωράκη.

Κάπου εδώ επιβάλλεται να ανοί­ξουμε μια παρένθεση. Ο ρόλος του Μίκη Θεοδωράκη στις εξελίξεις στο εσωτερικό της Αριστεράς, και όχι μό­νο, είναι πολύ σημαντικότερος απ⁵ ό,τι υποπτεύονται οι περισσότεροι.

Ήδη από την περίοδο της δικτατο­ρίας ο Μίκης λειτουργούσε ως σύνδε­σμος μεταξύ της Αριστεράς (τόσο του ΚΚΕ, όσο και του ΚΚΕ εσωτερικού) με παράγοντες της Δεξιάς και γενικό­τερα του αστικού χώρου,_ συμπερι­λαμβανομένου και του Κ. Μητσοτά­κη. Όπως εκμυστηρεύτηκε ο ίδιος, μάλιστα, σε σχετικά πρόσφατη τηλε­οπτική του συνέντευξη, έπαιξε ρόλο «ταχυδρόμου» στο παρασκήνιο της μεταπολίτευσης, μεταφέροντας μήνυ­μα υποστήριξης των Αμερικανών στον Κ. Καραμανλή, τη στιγμή που στην Ελλάδα συζητιόταν η λύση Π. Κανελλόπουλου.

Ας σημειωθεί, ακόμα, πως όταν ο Χ. Φλωράκης φέρνει, το 1978, στο ΚΚΕ τον Μ. Θεοδωράκη (που μέχρι πριν λίγο έλεγε τους Κνίτες… Γενί­τσαρους!) ξεσπάσει το πρώτο κύμα αμφισβήτησης επιλογών της κομματι­κής ηγεσίας από ένα σημαντικό τμή­μα της βάσης. Όταν ανακοινώνεται η υποψηφιότητα Θεοδωράκη στο Δή­μο της Αθήνας στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ-ΟΔΗΓΗΤΗ στο Περιστέρι, ό­λος ο κόσμος παγώνει και δεν ακού­γονται παρά τα χειροκροτήματα των 2-3 πρώτων σειρών των επισήμων! Στη συνέχεια, για πρώτη φορά μετά τη δικτατορία, καταψηφίζεται η απόφα­ση της ΚΕ από ορισμένες ΚΟΒ και α­πό πολλά κομματικά μέλη.

Ακολουθεί η αλήστου μνήμης «Κί­νηση για την Ενότητα της Αριστεράς» (ΚΕΑ), που στήνουν οι Χ. Φλωράκης – Μ. Ανδρουλάκης – Μ. Θεοδωράκης.

Οι προεκλογικές μεταγραφές στελε­χών, που προέρχονται από την ΕΔΑ και το ΚΚΕ εσωτερικού, ελάχιστα πράγματα πρόσφεραν στο ΚΚΕ.Ό κυ­ριότερος ρόλος της ΚΕΑ ήταν η άμ­βλυνση του ιδεολογικού μετώπου του ΚΚΕ με τον ευρωκομουνισμό κάνη νομιμοποίηση δεξιών απόψεων σε τμήμα του κομματικού σώματος.

Το 1984, λοιπόν, ο Μίκης γίνεται ε­πιτέλους μέλος του ΚΚΕ, παρά τις διαφωνίες μελών της ΚΕ. Σ^’ εκείνη τη συνεδρίαση, μάλιστα, ο Γρ. Φαράκος έθεσε αμέσως ζήτημα διορισμού τον Μίκη στην ΚΕ ή και στο ΠΓ του κόμ­ματος, λέγοντας ότι «δεν μπορούμε να τον έχουμε ως απλό μέλος· ή θα τον βάλουμε και στην καθοδήγηση, ή κα­θόλου». Αμέσως μετά, ο Μίμης Αν­δρουλάκης έθεσε γενικότερο θέμα αλ­λαγής της ηγεσίας του κόμματος με ανασύνθεση του ΠΓ. Η κίνηση αυτή

είχε την εκ των προτέρων έγκριση του Χ. Φλωράκη. Στόχος τους ήταν να ω­ριμάσουν τα πράγματα και να υπερνι­κηθούν οι όποιες αντιστάσεις. Τελι­κά, ο Μίκης δεν διορίζεται στην ΚΕ, αλλά αποκτά προσωπικό γραφείο στον 10ο όροφο του Περισσού, δίπλα ακριβώς από το γραφείο του Χαρίλα­ου, και θεωρείται από το μηχανισμό άτυπο μέλος του ηγετικού πυρήνα του κόμματος!

Η υπόθεση της «πρωτης»

Την περίοδο 1985-’88 ωριμάζει, αρ­γά αλλά σταθερά, το κλίμα που θα ε­πιτρέψει τον «ιστορικό συμβιβασμό» του ’89. Πρώτος σταθμός ήταν η ε­κλογή του Προέδρου της Δημοκρα­τίας, όταν ο Α. Παπανδρέου διώχνει τον Κ. Καραμανλή από το ύπατο α­ξίωμα (έχοντας εξασφαλίσει, μέσω

του αμερικανού πρεσβευτή Ρ. Κίλι, την ανοχή των ΗΠΑ) και προωθεί τον Σαρτζετάκη. Σ’ όλη εκείνη την περίο­δο το ΚΚΕ αποφεύγει επιμελώς να υ­ψώσει τους τόνους εναντίον του Κα­ραμανλή (μάλιστα ο Χ. Φλωράκης δηλώνει ότι ήταν πολύ καλός στο πό­στο του). Στην επίμαχη ψηφοφορία στη Βουλή, ένα από τα τρία «γαλά­ζια» ψηφοδέλτια ήταν εκείνο του Μί­κη Θεοδωράκη.

Τον Απρίλη του 1986 εκδίδεται η ΠΡΩΤΗ σαν ανεξάρτητη εφημερίδα της Αριστεράς. Χρηματοδοτείται από πέντε εκδότες και υποστηρίζεται αρ­χικά από όλες τις τάσεις της Αριστε­ράς που ελπίζουν, καθεμιά από τη δι­κή της σκοπιά, ότι οι απόψεις τους θα βρουν διόδους προς ένα ευρύτερο λαϊ­κό αναγνωστικό κοινό. Το εγχείρημα έχει στην αρχή μια ορισμένη απήχηση και η διεύθυνση της εφημερίδας (ο Λ. Κομίνης αρχικά και ο Π. Κολιοπάνος για ένα μικρό διάστημα στη συνέχεια) καταφέρνει να κρατάει τις ισορρο­πίες, διατηρώντας αρκετούς βαθμούς ελευθερίας από τα κομματικά ιερα­τεία.

Δεν πρόλαβε όμως να κλείσει χρό­νος και εκδηλώνεται ένα «βελούδινο πραξικόπημα». Ξαφνικά (;) οι τέσσε­ρις από τους πέντε εκδότες ωθούνται σε αποχώρηση και την ΠΡΩΤΗ ανα­λαμβάνει εξ ολοκλήρου ο Χρ. Καλο-γρίτσας. Πολλοί τον είπαν τότε «αχυράνθρωπο», παρατηρώντας ειρωνικά ότι οι μόνοι που τον ξέρουν στην πιά­τσα είναι κάτι Ιταλοί με παρτίδες με τη Μαφία. Οι ίδιοι θεώρησαν ότι δι­καιώθηκαν αργότερα, όταν ο Χρ. Κα-λογρίτσας απέσπασε δύο δάνεια (ύ­ψους 40 και 25 εκατομμυρίων αντί­στοιχα) από τον Κοσκωτά. Για την ι­στορία ας σημειώσουμε ότι μετά το κλείσιμο της ΠΡΩΤΗΣ ο Χρ. Καλογρίτσας ανέλαβε την έκδοση του Ε-ΠΤΑΜΙΣΙ, για να το κλείσει κι αυτό «φεσώνοντας» την αγορά με ακάλυ­πτες επιταγές συνολικού ύψους πολ­λών δεκάδων εκατομμυρίων.

Με την αλλαγή φρουράς τη διεύ­θυνση της εφημερίδας αναλαμβάνει τυπικά ο Ν. Τσαγκρής και ουσιαστι­κά ο άξονας Μπακογιάννη -Ανδρου­λάκη μέσω των δημοσιογραφικών του εκπροσώπων (οι εκπρόσωποι του πρώτου αναλαμβάνουν αμέσως συ­μπληρωματικούς ρόλους συνδέσμων του Κ. Μητσοτάκη με τον Χ. Φλωρά­κη). Έκτοτε η ΠΡΩΤΗ επωμίζεται το καθήκον να λέει αυτά που δεν μπο­ρούν (ακόμα) να γραφτούν μέσω του Ριζοσπάστη και να στηρίξει όλες τις δεξιές στροφές της ηγεσίας του ΚΚΕ.

Όταν υπογράφεται πια το κοινό πόρι­σμα ΚΚΕ-ΕΑΡ, οι δημοσιογράφοι της «ανεξάρτητης» ΠΡΩΤΗΣ – μέλη του ΚΚΕ που διαφωνούν από τα αριστερά, απολύονται ή εξωθούνται σε παραίτη­ση από τον Καλογρίτσα και στη συνέ­χεια διαγράφονται από το ΚΚΕ! Σ⁵ αυ­τή την περίπτωση ανέλαβε να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά για λογα­ριασμό του Χ. Φλωράκη ο εκ των «α­νανεωτικών» του ΚΚΕ, Γ. Μαρούκης.

Από κει και πέρα ο δρόμος ήταν ανοι­χτός: η ΠΡΩΤΗ έπεσε με τα μούτρα στην προετοιμασία του κλίματος για τη συγκυβέρνηση και όταν εκπλήρω­σε την αποστολή της οδηγήθηκε, φυ­σικά, στο κλείσιμο. Τα υπόλοιπα (ότι την έκλεισε ο Φλωράκης γιατί ήταν

«ανανεωτική» κλπ.) είναι ιστορίες για αγρίους.

Τα προεόρτια

Επόμενος σταθμός, οι δημοτικές εκλογές του ’86 που πιστοποιούν τη δυναμική άνοδο της Δεξιάς με την ε­κλογή των Μ. Έβερτ – Σ. Κούβελα -Α. Ανδριανόπουλου στους τρεις βασι­κούς δήμους. Στο β’ γύρο το ΚΚΕ ρί­χνει τελικά σύνθημα για «ψήφο κατά συνείδηση» και «καταδίκη του δικομ­ματισμού», προβάλλοντας αυτή τη θέση σαν πράξη χειραφέτησης της Α­ριστεράς από το ΠΑΣΟΚ και τα πα­ραδοσιακά αντιδεξιά σύνδρομα.

Είναι γεγονός, όμως, ότι ο Χ. Φλω­ράκης είχε δηλώσει πριν το β’ γύρο ότι «πρέπει να δοθεί ένα μάθημα στο ΠΑ­ΣΟΚ στο δήμο της Αθήνας», δίνοντας ουσιαστικά το ελεύθερο για ψήφο στον Έβερτ. Από την πλευρά του, ο Μίμης Ανδρουλάκης είχε προτείνει στον Χ. Φλωράκη να βγει ανοιχτά το ΚΚΕ με γραμμή υπέρ του Έβερτ στο β’ γύρο, κάτι που κρίθηκε όμως ότι δεν είχε ωριμάσει ακόμα. Πάντως, συμφωνήθηκε μεταξύ Μητσοτάκη -Φλωράκη η αμοιβαία υποστήριξη των δύο κομμάτων στις περιπτώσεις όπου ο υποψήφιος ενός εκ των δύο κατέβαι­νε στο β’ γύρο αντιμέτωπος με τον υ­ποψήφιο του ΠΑΣΟΚ—κάτι που υλο­ποιήθηκε, κυρίως στη Β’ Αθήνας.

Αμέσως μετά τις δημοτικές ε­κλογές μπαίνουν τα σκαριά για τον μετέπειτα Συνασπισμό, καθώς η η­γεσία του ΚΚΕ ρίχνει το σύνθημα της «συμπαράταξης της Αριστε­ράς». Αυτή τη γραμμή έρχεται να ε­πικυρώσει (εκ των υστέρων, ως είθι­σται) το 12ο Συνέδριο του ΚΚΕ (12-16 Μαΐου 1987), αναθεωρώντας ου­σιαστικά το πρόγραμμα του κόμμα­τος ώστε να γίνει δυνατός ο «ιστορι­κός συμβιβασμός» με την ΕΑΡ.

Στο συνέδριο διαφαίνεται ήδη σαφώς ότι ο Χ. Φλωράκης έχει ανα­λάβει προσωπικά να ξεκαθαρίσει το κόμμα από την «αριστερή διαφω­νία» (στελέχη της γενιάς του Πολυ­τεχνείου και πλειοψηφία της ΚΝΕ). Αυτή ήταν η εγγύηση που του ζητού­σαν τα «κέντρα» για να του δώσουν το πράσινο φως να «παίζει» σε χο­ντρά πολιτικά παιχνίδια.

Έτσι, ο ίδιος ο τότε Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ προχωράει

—στην Επιτροπή προτάσεων και στο ίδιο το σώμα του Συνεδρίου— σε μια εκστρατεία λάσπης εναντίον στελεχών του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, με αποκορύφωμα την (αποτυχημένη, πάντως) προσπάθεια του να θέσει ε­κτός ΚΕ ακόμα και τον Κ. Τζιαντζή (Γραμματέα Σπουδάζουσας της ΚΝΕ στην εξέγερση του Πολυτε­χνείου), πνέων τα μένεα για την «αι­ρετική» τοποθέτηση του στις εργα­σίες του Συνεδρίου. Αμέσως μετά το Συνέδριο αρχίζει η (επίσης αποτυχη­μένη) προσπάθεια να «ξηλωθεί» ο Γ. Γράψας από τη θέση του Γραμματέα της-ΚΝΕ.

Αντίστροφη μέτρηση

Η αυγή του 1988 σηματοδοτεί την έναρξη της αντίστροφης μέτρησης για τις αλυσιδωτές εξελίξεις που σημειώθηκαν την επόμενη χρονιά:

8 Ιανουαρίου 1988: Ξεκινάει η πο­λύκροτη δίκη Κοσκωτά – «Έ­θνους», που έφερε στην επιφάνεια το περίφημο σκάνδαλο. Σχεδόν ταυτό­χρονα επιδεινώνονται απότομα οι σχέσεις Παπανδρέου – Σαρτζετάκη. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, ήδη από την κρίση του Μαρτίου του ’87 με την Τουρκία, φλερτάριζε με το ενδε­χόμενο να πάει σε πρόωρες εκλογές, υψώνοντας τους τόνους του αντιαμερικανισμού, θέτοντας ζήτη­μα αμερικανικών βάσεων. Λέγεται, όμως, ότι ο Μητσοτάκης εκβίασε τον Σαρτζετάκη επικαλούμενος το σκάνδαλο Κοσκωτά (είναι γνωστό ότι αυτός που πήγε τον Σαρτζετάκη στην Εκάλη ήταν ο μακαρίτης Μένιος Κουτσόγιωργας, χωμένος ως το λαιμό στο σκάνδαλο). Ο Σαρτζετάκης, λοιπόν, αρνείται να κάνει το χατίρι του Παπανδρέου, θέτοντας τον όρο για πρόωρες εκλογές και διορισμό υπηρεσιακής κυβέρνησης. Ο Παπανδρέου είναι ήδη πρωθυ­πουργός με ημερομηνία λήξης.

11 Ιουνίου 1988: Το εκδοτικό τραστ κάνει δυναμική εισβολή στο πολιτικό παιχνίδι με τη σημαία της «κάθαρσης». Το σύνθημα δίνει ο εκ­δότης της Ελευθεροτυπίας, Χρ. Τεγόπουλος, με πρωτοσέλιδο άρθρο του για το σκάνδαλο Κοσκωτά. Δη­μοσιογράφοι του Έθνους, της Ελευ­θεροτυπίας και της Πρώτης λει­τουργούν επίσημα πια σαν σύνδε­σμοι Περισσού-Ρηγίλλης.

25 Αυγούστου 1988: Ο Ανδρέας Παπανδρέου στο Χέρτφιλντ με σο­βαρό πρόβλημα υγείας. Η Νέα Δη­μοκρατία και το εκδοτικό τραστ θέ­τουν ζήτημα αναπλήρωσης του (ου­σιαστικά μπαίνει θέμα συνταξιοδό­τησης). Κυκλοφορεί το σενάριο για «λύση Αλευρά» και «κυβέρνηση ε­ντίμων». Ο Χρ. Φλωράκη ς με δήλω­ση του συντάσσεται ανοιχτά με αυ­τούς τους κύκλους, ζητώντας αντι­κατάσταση του Α. Παπανδρέου.

1 Σεπτεμβρίου 1988: Για πρώτη φορά εμφανίζεται κοινό μέτωπο 17 κομμάτων της αντιπολίτευσης (ου­σιαστικά της ΝΔ, του ΚΚΕ και της ΕΑΡ) για τους όρους της επικείμε­νης εκλογικής αναμέτρησης.

6 Σεπτεμβρίου 1988: Ο Καραμαν­λής επιστρέφει στο προσκήνιο. Πρώτη συνάντηση του με τον Μη­τσοτάκη. Λέγεται ότι εκεί συμφωνή­θηκε να επανέλθει στην Προεδρία.

Στο μεταξύ έχουν επιταχυνθεί οι διαδικασίες για την συγκρότηση του Συνασπισμού (κυρίως μεταξύ ΚΚΕ-ΕΑΡ), την εκκαθάριση των διαφω­νούντων σε ΚΚΕ-ΚΝΕ και την δρο­μολόγηση του κόμματος σε δεξιότερες θέσεις. Στις 20 Μαΐου 1988 γίνε­ται η πρώτη συνάντηση Φλωράκη-Κύρκου — μια πράξη προσωπικής πολιτικής ταπείνωσης για τον ηγέτη του ΚΚΕ, που είχε να καμαρώνει μέ­χρι τότε ότι «νίκησε τον αναθεωρητισμό και ξανασυσπείρωσε το κόμ­μα». Συμβολικό: την ημέρα ακρι­βώς της «ιστορικής συνάντησης» των δύο ανδρών στον Περισσό, λίγα μέτρα παραπέρα, στην αίθουσα Συνεδρίων, γινόταν η Συνδιάσκεψη Α­θήνας της ΚΝΕ εν όψει του 4ου Συνεδρίου της. Ένα Συνέδριο στο οποίο το ΠΓ του ΚΚΕ και προσωπικά ο Χ. Φλωράκης ξεκινάνε την κούρσα των «εκκαθαρίσεων» και του οργα­νωμένου φραξιονισμού που θα οδη­γήσει στην διάσπαση του επόμενου χρόνου.

Ο «αρραβώνας» ΚΚΕ-ΕΑΡ κα­ταλήγει σε γάμο τον Δεκέμβριο του 1988 με το κοινό πόρισμα των δύο κομμάτων. Πρόκειται για ανοιχτό πραξικόπημα της ηγετικής ομάδας του ΚΚΕ (Φλωράκης-Ανδρουλάκης), αφού το κείμενο του κοινού πορίσματος (που οδηγούσε σε ντε φάκτο αναθεώρηση των θέσε­ων του 12ου Συνεδρίου για την ΕΟΚ και το σοσιαλισμό) δεν πέρασε ποτέ από την ΚΕ, ούτε καν από το ΠΓ. Όπως άλλωστε, δεν πέρασε ποτέ α­πό κανένα όργανο η αναθεώρηση της θέσης του ΚΚΕ για την ΕΟΚ από τους Φαράκο-Αλαβάνο. Με αυτά και με αυτά στρώθηκε ο δρόμος για την συγκρότηση του Συνασπισμού.

Τον Απρίλιο του ’89οΑ. Κύρκος πηγαίνει στις ΗΠΑ. Όπως εξομο­λογούν εκ των υστέρων στελέχη της ΕΑΡ (που σήμερα… ΠΑΣΟΚίζουν), αποστολή του Κύρκου ήταν να πά­ρει το «πράσινο φως» από τις ΗΠΑ για μια συμμετοχή του Συνασπισμού σε κυβέρνηση συμμαχίας με τη Δεξιά. Ο τότε πρεσβευτής των Η­ΠΑ στην Ελλάδα Ρ. Κιλι δεν προ­σφερόταν για τέτοιου είδους συζητή­σεις λόγω των στενών σχέσεων που είχε οικοδομήσει με τον Α. Παπαν­δρέου. Επιστρέφοντας στην Αθήνα, ο Λ. Κύρκος είχε αποσπάσει το «Ο.Κ» των Αμερικανών. Όσο για τους Σοβιετικούς, η ολοκληρωτική επικράτηση των πιο δεξιών απόψε­ων της γκορμπατσοφικής ηγεσίας ήδη τον Δεκέμβριο του ’88 είχε εξα­λείψει τα τυχόν εμπόδια, όπως ε­κμυστηρευόταν τότε ο ίδιος ο Λ. Κύρκος.

Ας σημειωθεί ότι, σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες, οι α­μερικανικές υπηρεσίες άλλαξαν στάση σε ό,τι αφορά τις ελληνικές πολιτικές εξελίξεις γύρα) στον Ιού­νιο του ’88. Από τότε στα αρμόδια για τη χάραξη πολιτικής κέντρα αί­ρεται η υποστήριξη στο ΠΑΣΟΚ και γίνεται λόγος για κυβερνήσεις συ­νεργασίας με κορμό τη Νέα Δημο­κρατία. Απέμενε μόνο να υποβά­λουν τα πιστοποιητικά τους οι ανα­γκαίες «τσόντες».

Οι εκλογές του Ιουνίου

Η προεκλογική εκστρατεία του Συνασπισμού, εν όψει των εκλογών της 18ης Ιουνίου του 1989 είναι ένας πραγματικός τραγέλαφος. Η συνά­ντηση των «4» (Μητσοτάκης –Φλωράκης -Κύρκος-Στεφανόπουλος) με τον Σαρτζετάκη στις 3 Ιανουαρίου έχει ήδη βάλει ψύλλους στ αφτιά των αριστερών για ενδεχόμενο μετε­κλογικής σύμπραξης με τη Δεξιά. Ο Λ. Κύρκος έχει εξάλλου μιλήσει α­νοιχτά για «κυβέρνηση κάθαρσης με ευρύτερη στήριξη και από συντη­ρητικές δυνάμεις». Το ενδεχόμενο αυτό αφήνει ανοιχτό (τουλάχιστον) ο Χ. Φλωράκης στη συνέντευξη Τύ­που που έδωσε στις 15 Μαΐου, ανα­φερόμενος στο προηγούμενο του συμφώνου Σοφούλη-Σκλάβαινα.

Ξεσηκώνεται σάλος από τα μέλη του ΚΚΕ, ακόμα και από πολλά στελέχη της ΚΕ (της γενιάς του Πο­λυτεχνείου, αλλά και Αντιστασια­κών). Ο Χ. Φλωράκης προσπαθεί να εκτονώσει τις αντιδράσεις. Στην προεκλογική συγκέντρωση του Συνασπισμού στη Καισαριανή πετάει το περίφημο «κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει», για να υπογραμμί­σει ότι η ΝΔ δεν μπορεί και δεν θέλει να κάνει κάθαρση. Στην τελευταία του προεκλογική συνέντευξη Τύπου στο Ζάππειο (13 Ιουνίου) ο Χ. Φλω­ράκης λέει ότι το προηγούμενο του συμφώνου Σοφούλη-Σκλάβαινα μπορεί να επαναληφθεί μόνο σε πε­ρίπτωση πολέμου ή εξωτερικής α­πειλής, ότι το ζήτημα της παραγρα­φής μπορεί να ξεπεραστεί με δέ­σμευση όλων των κομμάτων και α­πορρίπτει την πρόταση Κύρκου περί κυβέρνησης της κάθαρσης.

Όλα αυτά, βέβαια, ήταν για τον φόβο των Ιουδαίων. Ο Χ, Φλωρά­κης ήταν ήδη «έτοιμος από καιρό» να στηρίξει οποιαδήποτε λύση θα του επέβαλλαν. Δύο μήνες αργότε­ρα, σε συνέντευξη του στην Ελευθε­ροτυπία (23 Ιουλίου) θα δικαιολογή­σει την κυβέρνηση Τζαννετάκη, και πάλι με το περίφημο… σύμβολο Σοφούλη-Σκλάβαινα! Η Ρεζάν τον έχει ήδη ανακηρύξει «Μακρυγιάννη της Αριστεράς».

Ωστόσο αυτές οι Οβιδιακές με­ταμορφώσεις δεν πέρασαν χωρίς α­ντιστάσεις μέσα στο ΚΚΕ. Για να καμφθούν, χρειάστηκαν μια σειρά μηχανορραφίες που ξεπερνούν τη φαντασία όλων των σεναριογρά­φων. Με το παρασκήνιο όμως εκεί­νων των ημερών του Ιουνίου του ’89, όπως και με τον σχηματισμό της κυ­βέρνησης Ζολώτα θα ασχοληθούμε στο επόμενο φύλλο μας.

ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΚΟΜΠΑΡΣΟΙ

Κάθε πολιτικό σενάριο χρειάζεται πρωταγωνιστές και κομπάρσους. Στην περίπτωση μας οι πρωταγωνιστές είναι πασίγνωστοι, ενώ οι κομπάρσοι ξεγλιστράνε στο σκοτάδι της άγνοιας. Ήρθε λοιπόν η ώρα να αποδοθούν τα του Καίσαρος τω Καίσαρι. Σ’ αυτή τη στήλη καταγράφουμε μόνο

τα συμπεράσματα. Η οικονομία του χώρου μας επιβάλλει να σταθούμε σήμερα μόνο σε ορισμένα μέλη του θιάσου. Από τουςυπόλοιπους ζητάμε συγγνώμη και… θα επανέλθουμε στην πρώτη ευκαιρία.

Κ.ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ:

Τον κατηγορούν ότι, ενώ είναι μαιτρ της τακτικής, δεν είχε ποτέ του πολιτική στρατηγική. ‘Ίσως να ‘χουν δίκιο σ’ όλα τα ζητήματα ε­κτός από ένα: την προσωπική του ανάδειξη. Το καλοκαίρι του ’89 με την κυβέρνηση Τζαννετάκη έπαιξε το παιχνίδι της ζωής του και κέρδι­σε: αυτό ήταν τακτική. Όμως δεν θα το ‘χε καταφέρει ποτέ, αν δεν εί­χε επενδύσει στις σχέσεις του με την Αριστερά, και ειδικά με ορισμέ­νους ανθρώπους-κλειδιά.

Α.ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ:

Εμφανίσθηκε σαν το κυριότερο θύμα της κυβέρνησης Τζαννετάκη, που πάτησε στη συνέχεια την πεπονόφλουδα της οικουμενικής. Ουδέν αναληθέστερον. Στην πραγματικό­τητα τις κρίσιμες μέρες του Ιουνίου του ’89 έστησε με εξαιρετική μαε­στρία τη δική του παγίδα στην Αρι­στερά, δρώντας ανεξάρτητα αλλά παράλληλα με τον Κ. Μητσοτάκη. ‘Ίσως μάλλον και να τον ξεπέρασε στην τέχνη της μηχανορραφίας.

Χ.ΦΛΩΡΑΚΗΣ:

Ο μοιραίος άνθρωπος του ΚΚΕ. Σ’ αυτόν ανήκει το μεγαλύτερο με­ρίδιο της ευθύνης για όλα,.. Μέσα στο κόμμα του έκανε ό,τι ήθελε ο ίδιος — κάτι που αποδείχθηκε κα­ταστροφικό για το κόμμα. Έξω α­πό αυτό, έκανε ό,τι του έλεγαν άλ­λοι — κάτι που αποδείχθηκε κατα­στροφικό για τον ίδιο. Έμμονη ιδέα του, η εξασφάλιση της υστεροφη­μίας. Τραγωδία του ότι την αναζή­τησε στις πιο ακατάλληλες διευ­θύνσεις.

Λ.ΚΥΡΚΟΣ:

Με το ταξίδι τους στις ΗΠΑ, τον Απρίλιο του ’89, πήρε το πράσινο φως για την παγκόσμια ευρεσιτε­χνία της συγκυβέρνησης. Έχοντας ήδη στο ενεργητικό του την διάλυ­ση του ΚΚΕ εσωτερικού, ανέλαβε να διαλύσει και το ΚΚΕ. Η αποστο­λή του σημείωσε μόνο μερική επιτυ­χία, αρκετή όμως ώστε να του εξα­σφαλίσει μια τιμητική συνταξιοδό­τηση.

Μ.ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ:

Ειδικευμένος από παλιά σε επι­κίνδυνες αποστολές. Σύνδεσμος μεταξύ Μητσοτάκη-Φλωράκη, αγ­γελιοφόρος των Αμερικανών προς τον Καραμανλή τις παραμονές της μεταπολίτευσης, διατηρούσε στε­νές σχέσεις με τους Μ. Ανδρουλά­κη και Α. Κύρκο όλη τη μεταπολι­τευτική περίοδο. Η υπόθεση του δεν υπάγεται, βέβαια, στη σφαίρα της ψυχανάλυσης. Ας πούμε ότι δού­λευε με δελτίο παροχής υπηρε­σιών…

Θ.ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ:

Ο κατάλληλος άνθρωπος, στην κατάλληλη θέση, την κατάλληλη στιγμή. Έμπιστος του Κ. Μητσο­τάκη και ιδανικός για το ρόλο του ταχυδρόμου του στον Περισσό, μια και η οικογένεια του συνδεόταν με μια ειδική ιστορική σχέση με τον Χ. Φλωράκη. Μια σχέση που ο Κ. Μη­τσοτάκης αξιοποίησε για λογαρια­σμό του ακριβώς την αποφασιστι­κή στιγμή.

Π.ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ:

Έπαιξε επιτελικό ρόλο στην προετοιμασία του κλίματος για έ­ναν «ιστορικό συμβιβασμό αλά ελ­ληνικά». Ο άξονας Μπακογιάννη-Ανδρουλάκη κινεί τα νήματα των αχυράνθρωπων της ΠΡΩΤΗΣ μετά από την απομάκρυνση των πρώτων διευθυντών της και την περιθωριο­ποίηση μεγάλου μέρους των συντα­κτών της. Η μοίρα του επεφύλασσε να γίνει θύμα των ίδιων των προϊ­σταμένων του.

Μ.ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗΣ:

Έγινε «πορτ-παρόλ» του ΚΚΕ και δεξί χέρι του Χ. Φλωράκη για να παίξει το ρόλο του «λαγού» σε γκραν-πρι στίβου, που τρέχει πιο μπροστά από τους άλλους δρομείς για να τους παρασύρει σε πιο γρή­γορο τέμπο. Οι «λαγοί» πληρώνον­ται γι’ αυτή τη δουλειά, ξέροντας ό­τι στα μισά της κούρσας θα λαχα­νιάσουν και θα βγουν έξω. Ο Μίμης είχε την αυταπάτη ότι θα μπορούσε και να κόψει το νήμα…

ΓΡ.ΦΑΡΑΚΟΣ:

Το παιδί για τις βρόμικες δου­λειές. Τυπική περίπτωση λαθεμέ­νου επαγγελματικού προσανατολι­σμού, θα είχε διαπρέψει σίγουρα σαν βιβλιοθηκάριος ή παιδονόμος. Τοποθετήθηκε υπηρεσιακός γραμ­ματέας του ΚΚΕ μόνο και μόνο για να προχωρήσει στις εκκαθαρίσεις και να μην «λερωθεί» ο Χαρίλαος. Τελικά την έπαθε όπως ο Σαρτζετάκης, Στην ιστορία του ΚΚΕ θα πά­ρει μια θέση αμέσως μετά τον… Τσίπα της Κατοχής.

ΜΕΡΟΣ Β΄

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ ΣΤΗ ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΤΟΥ ΚΚΕ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΝΕ

Στο πρώτο μέρος της έρευνας, που δημοσιεύτηκε στο προηγούμενο φύλλο του ΠΡΙΝ, προσπαθήσαμε να ανασυνθέσουμε την πορεία της Αριστεράς από το ’84 και μετά, εξετάζοντας με την εκ των υστέρων γνώση τους κυριότερους σταθμούς αυτής της περιόδου και φέρνοντας στην επιφάνεια άγνωστες πτυχές.

Το συμπέρασμα που προκύπτει από την αδυσώπητη λογική των γεγονότων είναι ότι οι εξελίξεις του ’89 (τα κυβερνητικά όργια, οι εκκαθαρίσεις στο ΚΚΕ και την ΚΝΕ, η κρίση της Αριστεράς) δεν προήλθαν από κάποια «στιγμιαία» πολιτικά λάθη του τότε ηγετικού πυρήνα του ΚΚΕ. Αντίθετα, προετοιμάστηκαν εν ψυχρώ και εντελώς συνειδητά, πολύ πριν από το τραγικό «φινάλε».

Παρ’ όλα αυτά , το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του ’89 θα μείνουν στην ιστορία όχι απλά σαν ένας ακόμη κρίκος στην αλυσίδα της πολιτικής και ηθικής κατάπτωσης της κατεστημένης Αριστεράς, αλλά σαν ποιοτική τομή σ’ όλη τη μετεμφυλιακή πορεία της. Είναι η τελική κρίση ή, αν το θέλετε, το «σημείο μη επιστροφής». Είναι η στιγμή που ο ηγετικός της πυρήνας κόβει τον ομφάλιο λώρο με το νέο ριζοσπαστισμό που γεννήθηκε στην αντιδικτατορική πάλη και ωρίμασε στους μεταπολιτευτικούς αγώνες. Από εδώ και πέρα, οι παραδοσιακοί κομματικοί μηχανισμοί της Αριστεράς χάνουν κάθε πολιτική ανεξαρτησία από το αστικό μπλοκ εξουσίας και πέφτουν σε μια τραγική κατάσταση πολιτικής ομηρίας. Η διάσπαση ήταν πια αναπόφευκτη και το ιστορικό δίλημμα αμείλικτο: η Αριστερά του μέλλοντος ή θα γεννηθεί «εκτός των τειχών» ή δεν θα υπάρξει καθόλου! Στο σημερινό, δεύτερο και τελευταίο μέρος της έρευνας θα μιλήσουμε για το σκοτεινό παρασκήνιο που καλύπτει τις εξελίξεις, στο χρονικό διάστημα που αρχίζει αμέσως μετά τις εκλογές της 19ης Ιουνίου και τελειώνει με το σχηματισμό της οικουμενικής κυβέρνησης Ζολώτα.

Οι περισσότερες πράξεις του δράματος εξελίσσονται στον Περισσό, μια και η στάση του ΚΚΕ ήταν αυτή που έπαιξε τον καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις (η ΕΑΡ ήταν έτσι κι αλλιώς «έτοιμη από καιρό» δια πάσαν χρήσιν). Το χρονικό των γεγονότων δείχνει ότι οι κύριοι πρωταγωνιστές αυτής της υπόθεσης έπαιξαν πολύ διαφορετικούς ρόλους από αυτούς που τους αποδόθηκαν. — Ο Μητσοτάκης εμφανίζεται όχι στο ρόλο του «Έλληνα Άλντο Μόρο», όπως περίπου ισχυρίζεται ο Μ. Ανδρουλάκης, αλλά σε εκείνον του στυγνού πολιτικού εκβιαστή απέναντι στην αιχμάλωτη ηγεσία της Αριστεράς.

Ο Παπανδρέου εμφανίζεται όχι στο ρόλο του θύματος, αλλά του μηχανορράφου που ουσιαστικά σπρώχνει ο ίδιος την Αριστερά στην κυβέρνηση Τζαννετάκη, επιλέγοντας το μη χείρον βέλτιστων.

Ο δε Χ. Φλωράκης παίζει βέβαια, όχι το ρόλο του «Μακρυγιάννη της Αριστεράς», αλλά του Κρόνου που τρώει τα παιδιά του, παραπλανώντας ασύστολα όλο το κομματικό δυναμικό (πλην ελαχίστων ανθρώπων της εμπιστοσύνης του).

Αλλά ας αφήσουμε τα γεγονότα να μιλήσουν μόνα τους…

Την επομένη των εκλογών της 18ης Ιουνίου, ο Κ. Μητσοτάκης παίρνει από τον Σαρτζετάκη διερευνητική εντολή σχηματισμού κυ­βέρνησης. Λίγες ώρες αργότερα στέλνει το πρώτο του «βαποράκι» στον Χ. Φλωράκη (όχι βέβαια στον Περισσό αλλά στο σπίτι του, στο Χαλάνδρι), που χειρίζεται εν λευκώ τη στάση τόσο του ΚΚΕ όσο και του ΣΥΝ.

Το ΠΓ του ΚΚΕ — που συνεδριά­ζει μόνο για να τηρηθούν οι τύποι, την ίδια μέρα — καλείται όλη αυτή την περίοδο απλώς να νομιμοποιή­σει τις επιλογές του, ενώ η ΚΕ είναι «πονοκέφαλος» για τον ηγετικό πυ­ρήνα, μια και αναμένεται να εκδη­λωθούν έντονες αντιδράσεις σε ο­ποιαδήποτε απόφαση που θα μετα­τρέπει την Αριστερά σε τσόντα είτε της ΝΔ είτε του ΠΑΣΟΚ.

Τα «βαποράκια»

Τρίτη 20 Ιουνίου, δυο μέρες μετά τις εκλογές: Ο Χ. Φλωράκης συγκαλεί την ΚΕ για να βολιδοσκοπήσει τις διαθέσεις της. Σ’ αυτή τη συνεδρία­ση ο Γενικός Γραμματέας (ακόμα) του ΚΚΕ εξαπατά συνειδητά το στελεχικό δυναμικό του κόμματος, με εξαίρεση το στενό κύκλο των «μυημένων»:

Στη σύντομη εισήγηση του, αφού προσπερνά με μια ανάσα το εκλογι­κό αποτέλεσμα και περιγράφει τα πιθανά κυβερνητικά σενάρια, αφή­νει μεν ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα για τη στάση του Συνασπισμού, αλ­λά ζητάει από την ΚΕ να εγκρίνει ως προσανατολισμό» της την ψήφο ανοχής σε μια κυβέρνηση του… ΠΑΣΟΚ, με κάποιες προϋποθέ­σεις!

Αφού τελειώνει, όμως, την πα­ρουσίαση της εισήγησης του ΠΓ, προσθέτει, σαν Γενικός Γραμματέ­ας τώρα και με «αθώο» πληροφο­ριακό ύφος: «Πρέπει να σας ενημε­ρώσω ότι χθες το βράδυ ήρθε σπίτι μου ο Χρ. Θεοχαράτος (σ.σ. διευθυ­ντής, τότε, του Έθνους) να μου με­ταφέρει ανεπίσημα πρόταση του Μητσοτάκη για κυβέρνηση από ΝΔ και ΣΥΝ. Την ίδια πρόταση μου με­τέφεραν και σήμερα το πρωί, επίση­μα πια. Μιλάνε για κυβέρνηση βρα­χύβια, με κύριο στόχο την κάθαρση και με τέσσερις όρους» (σ.σ. ανα­γνώριση της Αντίστασης, άρση των συνεπειών του εμφυλίου, πλουραλι­σμός στην ΤV, κρίσιμα για τις ε­κλογές υπουργεία στο ΣΥΝ—μάλι­στα ο Μητσοτάκης τους έδινε τότε και το υπουργείο Εργασίας, για ευ­νόητους λόγους).

Αυτό που δεν είπε ο Χ. Φλωρά­κης στην ΚΕ ήταν ότι επίσημος κο­μιστής της πρότασης Μητσοτάκη την Τρίτη το πρωί στον Περισσό ή­ταν ο νυν υπουργός Δημόσιας Τάξης Θ. Αναγνωστόπουλος. Ο αρχηγός της ΝΔ είχε τους λόγους του να στείλει την κρίσιμη στιγμή το συγκεκριμένο άτομο στον Χ. Φλωράκη: ελάχιστοι, ίσως, γνωρίζουν ότι ο πατέρας του Θ. Αναγνωστόπουλου είχε μεσολαβήσει για να διορι­στεί ο Χ. Φλωράκης στα ΤΤΤ — ό­που στη συνέχεια ανέπτυξε έντονη επαναστατική δράση. Με αυτή την κίνηση, λοιπόν, ο Κ. Μητσοτάκης υπογράμμιζε με τον τρόπο του ότι «έχει μπέσα»…

Πάντως, σε εκείνη τη συνεδρία­ση το ενδεχόμενο σχηματισμού κυ­βέρνησης με τη Νέα Δημοκρατία δεν συζητήθηκε καν, καθώς οι νύ­ξεις του Χ. Φλωράκη ήταν μεταξύ τυριού και αχλαδιού και όλοι έφυ­γαν με την εντύπωση ότι «καταρ­χήν διαλέγουμε σαν μικρότερο κα­κό, ψήφο ανοχής σε μια βραχύβια κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, υπό ό­ρους». Αυτή την απόφαση της ΚΕ πήγαν να αναλύσουν τα μέλη της την επόμενη μέρα στις Αχτιδικές οργανώσεις και στις ΚΟΒ. Προς μεγάλη τους όμως έκπληξη, από το μεσημέρι της Τετάρτης άκουγαν στα ραδιόφωνα ανακοίνωση της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΝ που μίλαγε ουσιαστικά για κυβέρ­νηση της κάθαρσης (υπονοώντας σαφώς τη ΝΔ, στο πνεύμα των προ­εκλογικών δηλώσεων Κύρκου). Με άλλα λόγια, ο ηγετικός πυρήνας του ΚΚΕ εξαπατούσε ολόκληρο το κόμμα, ακόμα και την ΚΕ του, ενώ πέρναγε τις ειλημμένες ήδη αποφά­σεις του από το Συνασπισμό.

Την Παρασκευή 23 Ιουνίου και ε­νώ «τρέχει» η δεύτερη διερευνητική εντολή που βρίσκεται στα χέρια του ΠΑΣΟΚ, γίνεται μια μάλλον αδιά­φορη συνεδρίαση της ΚΕ που δεν αλλάζει ουσιαστικά τον «καταρχήν προσανατολισμό». Η μόνη εξέλιξη είναι ότι τίθεται από το ΠΓ θέμα «κυβέρνησης εντίμων» και συζητιέ­ται η «λύση Αλευρά».

Τρίτη 27 Ιουνίου: Ο Ανδρέας Πα­πανδρέου βρίσκεται στην εντατική του Γενικού Κρατικού μετά από την επιδείνωση της υγείας του (τώρα πόσο σοβαρή ήταν η επιδείνωση, αυτό μάλλον δε θα το μάθουμε ποτέ). Το ίδιο βράδυ σκάει σαν βόμβα η είδηση για τη συνάντηση των Μητσοτάκη- Φλωράκη- Κύρκου στη Γλυφάδα. Επίσημα, η ηγεσία του ΚΚΕ δεν έχει αλλάξει θέση. Λί­γο πιο μακριά από τη Γλυφάδα, ό­μως, και συγκεκριμένα στην πλα­τεία Κοραή του Πειραιά, ο εξ απορ­ρήτων του Χ. Φλωράκη Μ. Ανδρου­λάκης, μιλώντας σε συγκέντρωση του Συνασπισμού, λέει ότι δεν μπο­ρεί να υποστηριχθεί κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και ρίχνει το σύνθημα για «κυβέρνηση της κάθαρσης», υπο­νοώντας σαφώς τη ΝΔ.

Ενδεικτικό του κλίματος που ε­πικρατούσε μέσα στο ΚΚΕ είναι το γεγονός ότι την επόμενη μέρα ανώ­τερα στελέχη του κόμματος ζητούσαν από τους Χ. Φλωράκη και Ν. Καλούδη να επαναφέρουν στην κομματική τάξη τον Μ. Ανδρουλάκη, θεωρώντας ότι αυτά που είπε ήταν προσωπικές του θέσεις! «Ο Χαρίλαος δεν μπορεί να κάνει τέτοιο λάθος», έλεγαν τότε…

Η παγίδα Παπανδρέου

Και φτάνουμε στη μοιραία Πέμπτη 29 Ιουνίου. Στο Γενικό Κρατικό πραγματοποιείται συνάντηση Παπανδρέου- Φλωράκη, όπου εξετάζεται το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης από τα δυο κόμματα. Εκεί ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κάνει τη μεγάλη μπλόφα του: αφή­νει να εννοηθεί ότι είναι πρόθυμος να συμφωνήσει σε βραχύβια κυβέρ­νηση ΠΑΣΟΚ – ΣΥΝ με πρωθυ­πουργό τον Στεφανόπουλο. Ικανο­ποιεί μάλιστα όλους τους όρους του Χαρίλαου για την κάθαρση και τα κρίσιμα υπουργεία. Ταυτόχρονα, βάζει τον παρευρισκόμενο Λιβάνη να πετάξει μια πρόταση για «κυβέρ­νηση μακράς πνοής» (κάτι που δεν μπορούσε να δεχθεί ο ΣΥΝ), για να την απορρίψει ο ίδιος, καθησυχάζο­ντας τον πρόεδρο του ΣΥΝ. Ο Φλω­ράκης νιώθει ότι δεν έχει περιθώρια να αρνηθεί και συμφωνεί «καταρχήν», επιφυλασσόμενος να περάσει τη συμφωνία από την ΚΕ του κόμ­ματος.

Η κρίσιμη συνεδρίαση της ΚΕ πραγματοποιείται το βράδυ της ί­διας μέρας. Εκεί ο Χ. Φλωράκης ει­σηγείται την περίφημη «λύση χια­στί»: δηλαδή, να φτιάξει ο ΣΥΝ κυ­βέρνηση με ένα από τα δύο μεγάλα κόμματα (ΝΔ ή ΠΑΣΟΚ), με πρω­θυπουργό από το άλλο κόμμα, έτσι ώστε ο επικεφαλής της κυβέρνησης «να μην είναι φερέφωνο κανενός». Στο κλίμα εκείνων των στιγμών, οι περισσότεροι πίστεψαν ότι «πάμε για κυβέρνηση με το ΠΑΣΟΚ και με πρωθυπουργό τον Στεφανόπουλο».

Ωστόσο ο Χ. Φλωράκης ήταν ή­δη έτοιμος να πάει σε κυβέρνηση με τον Μητσοτάκη, και«ναί^τ0ύσέ α­πλώς το πρόσχημα. Ο ίδιος στη συ­νεδρίαση είπε ότι «δεν πρέπει να α­ποκλείσουμε κυβέρνηση και με τη ΝΔ» (πάντα στα πλαίσια της «λύ­σης χιαστί») και ζήτησε εξουσιοδό­τηση της ΚΕ για τους μετέπειτα χει­ρισμούς του. Είπε, μάλιστα, χαρα­κτηριστικά: «Αν είχαμε την τόλμη, κι αν δεν είσαστε καθυστερημένοι μερικοί από τη γενιά σας (σ.σ. του Πολυτεχνείου) και μερικοί αντι­στασιακοί, θα έπρεπε από τώρα να πάμε για κυβέρνηση με τον Μητσο­τάκη». Η απάντηση που πήρε από τον Κ. Τζιαντζή, ήταν: «Τόλμη, σύντροφε Χαρίλαε, χρειάζεται μερικές φορές για να πεις ΟΧΙ και να πας κόντρα στο ρεύμα». Φωνή βοώντος εν τη ερήμω…

Ας σημειωθεί, ακόμα, ότι στην ίδια συνεδρίαση ο Χ. Φλωράκης έβαλε τον Β. Ευφραιμίδη να παίζει ρόλο «αβανταδόρου» και να προ­τείνει ανοιχτά κυβέρνηση με τη Νέα Δημοκρατία. Τελικά, με τις πολλα­πλές ψηφοφορίες που έγιναν, πάρ­θηκε απόφαση για «λύση χιαστί» και δόθηκε εξουσιοδότηση στον Χ. Φλωράκη για τους χειρισμούς.

Την απόφαση αυτή (όπως και ό­λες τις άλλες αυτής της περιόδου) καταψήφισαν και τα 15 μέλη της ΚΕ που αποχώρησαν αργότερα και προχώρησαν στην ίδρυση του Νέου Αριστερού Ρεύματος. Επιπλέον, την καταψήφισαν τα μέλη της ΚΕ Δ. Γωεργάτος, Αντ. Καλαμπόγιας, Θ. Τζιαντζής και Στρ. Τσαμπής. Για την ιστορία, ας συμπληρώσου­με ότι την καταψήφισε, από τα δε­ξιά όμως, και ο Κ. Κερασουνλής που ήθελε «εδώ και τώρα» κυβέρνη­ση με τον Μητσοτάκη και απ’ ό,τι φαίνεται είχε παρεξηγήσει εν τη αφελεία του τον Χαρίλαο, πιστεύο­ντας ότι πάει για κυβέρνηση με το ΠΑΣΟΚ.

Την επόμενη μέρα (Παρασκευή 30 Ιουνίου), η αποφασιστική ώθηση για τη συγκυβέρνηση ΝΔ-ΣΥΝ δίνε­ται από τον ίδιο τον… Α. Παπαν­δρέου! Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ τορπιλίζει κάθε προοπτική συνερ­γασίας με τον ΣΥΝ, κάνοντας δηλώσεις για «κυβέρνηση μακράς πνοής», ενώ ταυτόχρονα ο Κ. Στεφανόπουλος (προφανώς «μιλημέ­νος») δηλώνει ότι δεν πρόκειται να δεχθεί. Παράλληλα, σύμφωνα με ό­σα εκμυστηρεύθηκαν αργότερα κατ^’ ιδίαν στενοί συνεργάτες του, διαδίδει ο ίδιος μέσω Κρεμαστηνού ότι «είναι πολύ άρρωστος και, έτσι κι αλλιώς, δεν πρόκειται να δικα­στεί για το σκάνδαλο Κοσκωτά». Όλα αυτά «έσπρωχναν» τον Χαρί­λαο να πει το μεγάλο «ναι» σε κυ­βέρνηση με τη ΝΔ, καθησυχάζο­ντας τον για το ενδεχόμενο μιας δίωξης του Α. Παπανδρέου που, προφανώς, απευχόταν. Ανάλογα καθησυχαστικά μηνύματα του έ­στειλε, στις «δώδεκα παρά πέντε» ο Κ. Μητσοτάκης μέσω δημοσιογράφων.

Με συνοπτικές διαδικασίες

Το πρωί της επόμενης μέρας (Παρασκευή 30 Ιουνίου), ο Χ. Φλω­ράκης συγκαλεί την Πολιτική Επι­τροπή του Συνασπισμού. Εδώ τα πράγματα είναι πιο εύκολα: Γράφο­ντας στα παλιά της τα παπούτσια την απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ για «λύση χιαστί», η αντιπροσωπία του κόμματος συμφωνεί χωρίς προσχή­ματα στη «λύση Τζαννετάκη». Ο Χ. Φλωράκης συνυπογράφει, φυσικά, την απόφαση, παρατηρώντας μόνο (για το φόβο των Ιουδαίων) ότι «πρέπει να ενημερώσει το κόμμα του»!

Αμέσως μετά προχωράει σε ένα πρωτοφανές εσωκομματικό πραξι­κόπημα: Δεν συγκαλεί καν ούτε την ΚΕ ούτε το ΠΓ για την, τυπική έστω, επικύρωση της ιστορικής αυ­τής απόφασης. Απλώς συγκαλεί, μέσω της Γραμματείας της ΚΕ, μια «έκτακτη σύσκεψη όσων μελών της ΚΕ βρίσκονται στην Αθήνα»! Η τεχνική γραμματεία αρχίζει να ει­δοποιεί τα μέλη της ΚΕ στις 2.30 το μεσημέρι για τη σύσκεψη που θα γί­νει στα γραφεία της ΚΟΑ στις… 5 μ.μ.!!!

Στη σύσκεψη παραβρέθηκε κάτι λιγότερο από το 1/4 των μελών της ΚΕ και (όλως τυχαίως) απουσίαζαν γιατί «δεν βρέθηκαν» μια σειρά στελέχη της «αριστερής διαφω­νίας». Εκεί ο Χ. Φλωράκης τους ε­νημέρωσε απλώς ότι «πάμε για κυ­βέρνηση με τον Τζαννετάκη», λέγο­ντας ότι «αυτό είναι μέσα στα πλαί­σια της απόφασης που πήραμε χθες βράδυ»!!! Κι αυτό, τη στιγμή που τα απόντα μέλη της ΚΕ «εκλαΐκευ­αν» στις Αχτίδες και στις ΚΟΒ για­τί είναι προτιμότερη μια κυβέρνηση τον ΠΑΣΟΚ με πρωθυπουργό τον… Στεφανόπουλο!!! Ένα-δυο μέλη της ΚΕ που προσπάθησαν να εκ­φράσουν τις αντιρρήσεις τους (Θ. Σκαμνάκης – Γ. Μανιάτης) δέχθη­καν βίαιη φραστική επίθεση από το Γενικό Γραμματέα του ΚΚΕ |ου διέλυσε με συνοπτικές διαδικασίες τη σύσκεψη, χωρίς να αποτολμήσει έστω ενδεικτική ψηφοφορία! Αυτό ήταν αρκετό για να ανακοινωθεί την επόμενη μέρα (31 Ιουνίου) η συ­γκρότηση της κυβέρνησης Τζαννε­τάκη!

Η επικύρωση της από την ΚΕ του ΚΚΕ (εννοείτε, με τις διαφωνίες αυτών που αναφέρθηκαν, κι αφού είχε ήδη ανακοινωθεί δημόσια από τον Κ. Κάππο η κατηγορηματική του αντίθεση), έγινε, ως συνή­θως, κατόπιν εορτής, στη συνε­δρίαση του Ιουλίου. Στη μνημειώ­δη, πραγματικά, εισήγηση του ΠΓ (που ψηφίστηκε ομόφωνα από τα μέλη του ΠΓ και παρουσιάστηκε από τον Χ. Φλωράκη) αναφέρο­νται μεταξύ άλλων τα εξής:

— «Η Αριστερά παρουσιάζεται ως ανερχόμενη πολιτική δύνα­μη», ενώ… «η εποχή της αυτοδυ­ναμίας διακόπηκε».

— Ο Συνασπισμός γίνεται «ρυθ­μιστική δύναμη» και «νομιμο­ποιείται» (δίς!) με την κυβέρνηση Τζαννετάκη η συμμετοχή της Α­ριστεράς σε κυβερνητικά σχήμα­τα.

— Είναι λαθεμένη η άποψη «μερι­κών συντρόφων» (!) ότι σημειώνε­ται «γενική άνοδος των νεοσυντηρητικών απόψεων». (Η Αυγή την ίδια εποχή το έλεγε πιο καθαρά: η ΝΔ εκφράζει έναν… «ιδιόμορφο ριζοσπαστισμό», έγραφε από τις στήλες της στέλεχος της ΕΑΡ!).

— Για τις όποιες «αδυναμίες» του ΣΥΝ και του ΚΚΕ φταίνε οι… «μεμψιμοιρίες» ορισμένων στελε­χών και μελών του κόμματος και κυρίως η… ΚΝΕ! Τίθεται ήδη θέ­μα εκκαθαρίσεων στο ανώτερο στελεχικό δυναμικό της ΚΝΕ και στις οργανώσεις Ηπείρου, Αθή­νας, Θεσσαλονίκης, Λάρισας και Πάτρας! Αρχίζουν δηλαδή οι «προγραφές» των θυμάτων του «ματωμένου γάμου» με τη Δεξιά! Τα στελέχη της ΚΕ που διαχώρι­σαν τη θέση τους προειδοποιού­νται ότι θα τεθούν εκτός κόμμα­τος αν δεν «επανακαθορίσουν» (δίς!) γρήγορα τη στάση τους.

Αυτή την αποστολή αναλαμ­βάνει, άλλωστε, ο ανεκδιήγητος Γρ. Φαράκος, που ορίζεται γραμ­ματέας της ΚΕ: να φέρει σε πέρας το έργο των εκκαθαρίσεων, για να μη «λερωθεί» ο Χαρίλαος, που με­ταπηδά στη θέση του προέδρου της ΚΕ — μια «προσωποπαγή» θέση, που είχε φροντίσει ο ίδιος να δημιουργήσει, τροποποιώντας το καταστατικό του κόμματος, ήδη στο 12ο Συνέδριο.

Των φρονίμων τα παιδιά…

Η μεγάλη σφαγή

Από τη στιγμή αυτή, μέχρι και τις επόμενες εκλογές, η ΚΕ του ΚΚΕ ασχολείται σχεδόν αποκλει­στικά με το ζήτημα των εκκαθα­ρίσεων.

Στις 31 Ιουλίου συγκαλείται η ΚΕ για να διαγράψει τους Ν. Κοτζιά και Κ. Μπατίκα, που είχαν στείλει επιστολή στην ΚΕ, κατα­θέτοντας τις διαφωνίες τους.

Στις 16 Σεπτεμβρίου πραγμα­τοποιείται μια κρίσιμη συνεδρία­ση για την ΚΝΕ. Το ΠΓ ζητάει από την ΚΕ να επικυρώσει άλλο ένα α­προκάλυπτο εσωκομματικό πρα­ξικόπημα — τυπική περίπτωση φραξιονισμού από τα πάνω: Να α­ντικαταστήσει με το έτσι θέλω τη διεύθυνση της εφημερίδας της ΚΝΕ Οδηγητής και γραμματείς περιοχών, και να διαλύσει ολό­κληρες τις οργανώσεις Σπουδάζουσας της νεολαίας. Ταυτόχρονα, καλύπτει πέντε μέλη του γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ, που με επιστολή τους στις εφημερίδες κατ δίκαζαν το γραμματέα της Γράψα και την πλειοψηφία του  ΚΣ.

Στις 21 Σεπτεμβρίου, αμέσως μετά το Φεστιβάλ της ΚΝΕ, παίζεται η τελική πράξη του δράμα­τος: Αποφασίζεται η κατάργηση ολόκληρου του ΚΣ της ΚΝΕ και η αντικατάσταση του από διορι­σμένη… «επιτροπή σωτηρίας» (τύφλα να ‘χει ο… Γιανάεφ!)

Τα υπόλοιπα είναι πασίγνω­στα…

Και στις τρεις συνεδριάσεις της ΚΕ που προαναφέραμε, αυτοί που πρωτοστάτησαν στις «εκκα­θαρίσεις» ήταν: Πρώτα απ^’ όλα ο νέος γενικός γραμματέας της ΚΕ Γρ. Φαράκος, ο «σπεσιαλίστας» του είδους. Τσολάκης, ο Μ, Αν­δρουλάκης, ο επίσης «ανανεωτι­κός» Γ. Μαρούκης και η Μ. Δα­μανάκη. Συνυπεύθυνα όμως είναι όλα τα τότε μέλη της ΚΕ που δεν τόλμησαν να αντισταθούν στο πογκρόμ εναντίον της ΚΝΕ και των 15 συντρόφων τους.

Επίλογος

Στις 25 Σεπτέμβρη του ’89 συγκαλείται η ΚΕ του ΚΚΕ για να  καθορίσει τη στάση του κόμματος απέναντι στην κυβέρνηση ου Τζαννετάκη, με αφορμή το περί­φημο θέμα του «συν ένα». Όπως θα θυμούνται, ίσως, οι αναγνώστες, το ΠΑΣΟΚ είχε προτείνει α­νατροπή της κυβέρνησης Τζαννε­τάκη από τη Βουλή και σχηματι­σμό κυβέρνησης με το ΣΥΝ, με α­ντικείμενο την κατάργηση του «συν ένα» από τον εκλογικό νόμο (πρακτικά, την καθιέρωση απλής αναλογικής) και τη διεξαγωγή νέ­ων εκλογών.

Το ΠΓ εισηγείται να μη  ψηφι­στεί η πρόταση μομφής του ΠΑ­ΣΟΚ, παρότι η απλή αναλογική ή­ταν σημαία του ΚΚΕ επί χρόνια ο­λόκληρα. Το γιατί το εξήγησε ο ί­διος ο Χ. Φλωράκης λίγες μέρες αργότερα (4 Οκτώβρη ^‘89), μιλώ­ντας στους εργάτες της ΠΥΡΚΑΛ.

«Μη με αγριοκοιτάς εμένα», είπε σε κάποιον (προφανώς «αντι-κομματικό») ακροατή του. «Στο αυτοκίνητο μου έχω ένα φάκελο, να! Σήμερα τον δώσανε! Ασήκω­τος είναι!» Και συνέχισε:

«Δηλαδή τι έπρεπε να κάνου­με; Να τραβήξουμε το χαλί κάτω από την κυβέρνηση Τζαννετάκη και να πέσει; Γιατί ο Μητσοτάκης μου το είπε καθαρά: «Εγώ το θέλω το συν ένα , είναι προς το συμφέρον μου». Ανοιχτά και παστρικά. Λοιπόν, έπρεπε να ρίξουμε την κυβέρνηση για το συν ένα»;

Αυτό τους έλειπε… Μη χάσει η Βενετία βελόνι! Αλλά το «συν έ­να» επανήλθε δριμύτερο στην ΚΕ του ΚΚΕ από τον ίδιο τον Χ. Φλω­ράκη μετά τις εκλογές του Νοεμ­βρίου, στα προεόρτια της οικου­μενικής.

Η κρίσιμη συνεδρίαση έγινε στις 15 Νοεμβρίου. Ο Χ. Φλωρά­κης ενημερώνει την ΚΕ για τις ε­παφές του με τους Κ. Μητσοτάκη και Α. Παπανδρέου (τότε, με τα «Κώστα μου», «Αντρέα μου», «α­γαπητέ μου Χαρίλαε»…) και κα­ταλήγει:

«Τα δυο κύρια ζητήματα για μας, που πρέπει να καθορίσουν τη στάση μας για το σχηματισμό κυ­βέρνησης, είναι:

1) Να μην πάμε τώρα σε νέες εκλογές.

2) Η κατάργηση του συν ένα.

Αν δεν συμφωνήσει ο Μητσο­τάκης στο «συν ένα», δεν πάμε σε κυβέρνηση μαζί του».

Συμπλήρωσε όμως και πάλι «πονηρά» ότι:

«Το συν ένα κοντεύει να κυ­ριαρχήσει στα πάντα. Και ήταν λάθος μας που δεν το ξεκαθαρί­σαμε από την αρχή ότι δεν βάζου­με μόνο θέμα εκλογικού νόμου.

Αποπροσανατόλισε το μαζικό κί­νημα (σσ. «κουφαθείτε» μαζί μας!) και το οδήγησε σε κοινο­βουλευτικές αυταπάτες (σ.σ. στ^’ άρματα, στ’ άρματα!!)». Άλλη μια φορά, ο Χαρίλαος ήταν ήδη «στο κόλπο» για την οικουμενική και απλώς ήθελε να φέρει την ΚΕ ενώπιον τετελεσμένων γεγονό­των.

Όπερ και εγένετο. Λίγο αργό­τερα συμφώνησε στο σχηματισμό οικουμενικής, γράφοντας εκεί που δεν πιάνει το, μελάνι και το «συν ένα» και όλους τους άλλους «όρους» (πάγωμα των διαπραγ­ματεύσεων για τις βάσεις κ.λ.π.).

Η ΚΕ του ΚΚΕ κλήθηκε απλώς να επικυρώσει τις «πρωτοβου­λίες» του Χαρίλαου στις 25 Νοεμ­βρίου, Στις επικρίσεις που δέχθη­κε για την παραβίαση της προη­γούμενης απόφασης απάντησε α­τάραχος ότι απλώς… «άλλαξαν οι προϋποθέσεις και τα δεδομένα,’ άλλαξαν τα συνολικά στοιχεία»!

Στην ίδια συνεδρίαση, λάμπει το άστρο του Γρ. Φαράκου, Στο κλείσιμο του, ο σκιώδης γραμμα­τέας του ΚΚΕ στηλιτεύει τους δια­φωνούντες – μέλη της ΚΕ ότι… «ήρθαν εδώ με ορισμένο στόχο. Ήρθαν να βάλουν θέση που ζε­σταίνει από άλλα κέντρα»! Και α­φού διαπιστώνει ότι «οι αντίπαλες μας δυνάμεις κατακρημνίζονται» (!!!) και μόνο ο ΣΥΝ… νικάει και δέρνει, θέτει ζήτημα μέτρων κατά των διαφωνούντων.

Αυτή τη φορά δεν χρειάστηκε. Την επόμενη μέρα, οι «15» της Κε­ντρικής Επιτροπής έδιναν στη δη­μοσιότητα τις επιστολές της πα­ραίτησης τους. Από εκεί και πέ­ρα, τα πράγματα πήραν το δρόμο τους.

Ηθικόν δίδαγμα; Μάλλον δεν χωράει ηθικό δίδαγμα σ* αυτή την ιστορία. Άλλωστε ακόμα δεν έ­χει γραφτεί καν ο επίλογος. Τα «φαντάσματα» του Τζαννετάκη και του Ζολώτα ζωντανεύουν ξα­νά και ξανά στα στοιχειωμένα σπίτια του Περισσού και της Θε­μιστοκλέους. Και είναι τόσο απο­κρουστικά, που έχουν διώξει, εδώ και κάμποσο καιρό, και τις τελευ­ταίες Ερινύες…

Ιουνίου 6, 2008 — εφημερίδα ΠΡΙΝ

ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

 22/11/1992

prin90.wordpress

Liberta6 Αυγούστου 2015