Θέσεις για την Αστική Δημοκρατία και τη Δικτατορία του Προλεταριάτου

3η Διεθνής, 1ο Συνέδριο: 4 Μαρτίου 1919

(τις εισηγήθηκαν ο σ. Λένιν και ο σ. Ράκχια)

από το βιβλίο «3η Διεθνής, τα τέσσερα πρώτα συνέδρια», εκδόσεις «εργατική πάλη» Νοέμβρης 2007 (σελ. 53-65)

1. Μπροστά στην άνθηση του επαναστατικού κινήματος του προλεταριάτου σ' όλες τις χώρες, η μπουρζουαζία και οι πράκτορές της μέσα στις εργατικές οργανώσεις επιχειρούν απελπισμένα να δικαιολογήσουν ιδεολογικά και πολιτικά την κυριαρχία των εκμεταλλευτών. Η καταδίκη της δικτατορίας και η εξύμνηση της δημοκρατίας είναι από τα αγαπημένα τους επιχειρήματα. Για όποιον εννοεί να μείνει πιστός στις θεμελιακές αρχές του σοσιαλισμού, είναι ολοφάνερη η ψευτιά και η υποκρισία αυτής της επιχειρηματολογίας που επαναλαμβάνεται, σε όλους τους τόνους, από τον καπιταλιστικό τύπο και τη συνδιάσκεψη της κίτρινης Διεθνούς στη Βέρνη, το Φλεβάρη του 1919.

2. Πρώτα πρώτα, αναφέρονται στη «δημοκρατία γενικά» και στη «δικτατορία γενικά» χωρίς να προσδιορίζουν για ποια τάξη πρόκειται. Θέτοντας μ’ αυτόν τον τρόπο το πρόβλημα έξω ή πάνω από τις τάξεις, υποτίθεται από την άποψη ολόκληρου του έθνους, χλευάζουν τη θεμελιώδη θεωρία του σοσιαλισμού δηλαδή τη θεωρία της πάλης των τάξεων, την οποία οι σοσιαλιστές που έχουν περάσει με το μέρος της μπουρζουαζίας αναγνωρίζουνε στα λόγια αλλά ξεχνάνε στην πράξη. Αυτό που υπάρχει σε όλες τις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες δεν είναι καθόλου η «δημοκρατία γενικά» αλλά η αστική δημοκρατία. Και -αντίστοιχα πάλι- πρόκειται όχι για τη «δικτατορία γενικά» αλλά για τη δικτατορία της καταπιεζόμενης τάξης, δηλαδή του προλεταριάτου, πάνω στους καταπιεστές και τους εκμεταλλευτές δηλαδή τη μπουρζουαζία, με σκοπό να κατανικηθεί η αντίσταση που προβάλλουν οι εκμεταλλευτές αγωνιζόμενοι για την διατήρηση της κυριαρχίας τους.

3. Η ιστορία διδάσκει ότι καμία καταπιεζόμενη τάξη δεν έγινε ποτέ κυρίαρχη ούτε και μπορεί να γίνει χωρίς να περάσει από μια περίοδο δικτατορίας, δηλαδή χωρίς να κατακτήσει την πολιτική εξουσία και να συντρίψει με τη δύναμη τη λυσσασμένη και απελπισμένη αντίσταση που πάντοτε προβάλλουν οι εκμεταλλευτές, αντίσταση που δεν σταματά μπροστά σε κανένα έγκλημα. Η μπουρζουαζία -η κυριαρχία της οποίας υποστηρίζεται σήμερα από τους σοσιαλιστές που ορθώνονται εναντίον της «δικτατορίας γενικά» και κόπτονται για τη «δημοκρατία γενικά»- κατέλαβε την εξουσία στις προχωρημένες χώρες με εξεγέρσεις και εμφύλιους πολέμους, συντρίβοντας τους βασιλιάδες, τους φεουδάρχες, τους ιδιοκτήτες σκλάβων και τις απόπειρες παλινόρθωσής τους. Οι σοσιαλιστές όλων των χωρών έχουν εξηγήσει εκατομμύρια φορές στο λαό, με τα βιβλία και τις μπροσούρες τους, με τις αποφάσεις των συνεδρίων τους και τους προπαγανδιστικούς λόγους τους, τον ταξικό χαραχτήρα αυτών των αστικών επαναστάσεων, αυτής της αστικής δικτατορίας. Γι’ αυτό ακριβώς, η υπεράσπιση σήμερα της αστικής δημοκρατίας με λόγους για τη «δημοκρατία γενικά» και ο αναθεματισμός της δικτατορίας του προλεταριάτου με ξεφωνητά εναντίον της «δικτατορίας γενικά» σημαίνουν ξεκάθαρα την προδοσία του σοσιαλισμού: την λιποταξία στο στρατόπεδο της μπουρζουαζίας, την άρνηση του δικαιώματος του προλεταριάτου να κάνει την προλεταριακή του επανάσταση και την υπεράσπιση του αστικού ρεφορμισμού και μάλιστα την ώρα που αυτός έχει χρεοκοπήσει σ’ όλο τον κόσμο και που ο πόλεμος έχει δημιουργήσει μια επαναστατική κατάσταση.

4. Όλοι οι σοσιαλιστές, εξηγώντας τον ταξικό χαρακτήρα του αστικού πολιτισμού, της αστικής δημοκρατίας και του αστικού κοινοβουλευτισμού, εκφράζανε την ιδέα που είχε ήδη διατυπωθεί, με την μέγιστη επιστημονική ακρίβεια, από τους Μαρξ και Έγκελς ότι, δηλαδή, η δημοκρατικότερη από τις αστικές δημοκρατίες δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια μηχανή καταπίεσης της εργατικής τάξης από τη μπουρζουαζία, της μάζας των εργαζόμενων από μια χούφτα καπιταλιστές. Δεν υπάρχει ούτε ένας επαναστάτης, ούτε ένας μαρξιστής απ’ αυτούς που σήμερα ξελαρυγγίζονται εναντίον της δικτατορίας και υπέρ της δημοκρατίας, που να μην ορκίστηκε μπροστά στους εργάτες ότι αναγνωρίζει αυτή τη θεμελιώδη αλήθεια του σοσιαλισμού. Και τώρα που το επαναστατικό προλεταριάτο βρίσκεται σε αναβρασμό και το κίνημά του τείνει να καταστρέψει αυτή τη μηχανή καταπίεσης και να επιβάλει τη δικτατορία του προλεταριάτου, αυτοί οι προδότες του σοσιαλισμού ισχυρίζονται ότι η μπουρζουαζία έχει δωρίσει τάχα στους εργαζόμενους την «καθαρή δημοκρατία», έχει απαρνηθεί κάθε αντίσταση και είναι έτοιμη να υποταχθεί στην πλειονότητα των εργαζόμενων. Υποστηρίζουν ότι σε μια δημοκρατική πολιτεία δεν υπάρχει, και δεν υπήρξε ποτέ, κρατικός μηχανισμός που να υποδουλώνει την εργασία στο κεφάλαιο.

5. Η Κομμούνα του Παρισιού —την οποία εξυμνούν όλοι εκείνοι που καμώνονται τους σοσιαλιστές αφού γνωρίζουν ότι οι εργατικές μάζες την περιβάλλουν με ζωντανή και ειλικρινή συμπάθεια -έδειξε με σαφήνεια την ιστορική σχετικότητα και την περιορισμένη αξία του αστικού κοινοβουλευτισμού και της αστικής δημοκρατίας- θεσμοί που ήταν σε υψηλό βαθμό προοδευτικοί σχετικά με τους θεσμούς του μεσαίωνα, μα που χρειάζονται ριζικό μετασχηματισμό στην εποχή της προλεταριακής

επανάστασης. Ο Μαρξ ήταν αυτός που εκτίμησε με τον καλύτερο τρόπο την ιστορική σημασία της Κομμούνας. Στην ανάλυσή του αποκάλυψε τον εκμεταλλευτικό χαραχτήρα της αστικής δημοκρατίας και του αστικού κοινοβουλευτισμού κάτω από τους οποίους οι καταπιεζόμενες τάξεις αποχτούν το δικαίωμα να αποφασίζουν, μια φορά μέσα σε πολλά χρόνια, ποιος εκπρόσωπος από τις κατέχουσες τάξεις «θα αντιπροσωπεύει και θα ποδοπατά» το λαό στο Κοινοβούλιο. Μα την ώρα που το επεκτεινόμενο σ’ όλο τον κόσμο σοβιετικό κίνημα συνεχίζει, μπροστά στα μάτια όλων, το έργο της Κομμούνας, οι προδότες του σοσιαλισμού ξεχνάνε την πείρα και τα συγκεκριμένα διδάγματα της Κομμούνας του Παρισιού και αναμηρυκάζουνε τις σκουριασμένες αστικές αντιλήψεις για τη «δημοκρατία γενικά». Η Κομμούνα δεν ήταν ένας κοινοβουλευτικός θεσμός.

6. Επιπλέον, η σημασία της Κομμούνας έγκειται στο γεγονός ότι επιχείρησε να σπάσει, να καταστρέψει ως τη ρίζα το μηχανισμό του αστικού κράτους -διοικητικό, δικαστικό, στρατιωτικό, αστυνομικό- για να τον αντικαταστήσει με την αυτόνομη οργάνωση των εργατικών μαζών, μη αναγνωρίζοντας το χωρισμό της νομοθετικής και της εκτελεστικής εξουσίας. Όλες οι σύγχρονες αστικές δημοκρατίες, χωρίς να εξαιρέσουμε τη γερμανική δημοκρατία, που οι προδότες του σοσιαλισμού παραποιώντας την αλήθεια την ονομάζουνε προλεταριακή, διατηρούν αυτό τον κρατικό μηχανισμό. Έτσι, φαίνεται ακόμα μια φορά ξεκάθαρα ότι όλες αυτές οι κραυγές για τη «δημοκρατία γενικά» χρησιμεύουνε στην πραγματικότητα για να υπερασπίζουν τους αστούς και τα εκμεταλλευτικά τους προνόμια.

7. Η «ελευθερία της συνάθροισης» μπορεί να θεωρηθεί σαν ένα παράδειγμα των προϋποθέσεων της «καθαρής δημοκρατίας». Κάθε συνειδητός εργάτης που δεν ξέκοψε από την τάξη του, θα αντιληφθεί αμέσως πόσο παράλογο είναι να υποσχεθούμε την «ελευθερία της συνάθροισης» στους εκμεταλλευτές σε μια στιγμή και σε μια κατάσταση όπου οι εκμεταλλευτές αντιστέκονται στην ανατροπή τους και αγωνίζονται να επαναφέρουν τα προνόμιά τους. Η μπουρζουαζία, τον καιρό που ήταν επαναστατική, δεν παραχώρησε ποτέ, ούτε στην Αγγλία το 1649 ούτε στη Γαλλία το 1793, την «ελευθερία της συνάθροισης» στους μοναρχικούς και στους ευγενείς που έκαναν εκκλήσεις στα ξένα στρατεύματα και που συναθροίζονταν για να επιδοθούν σε απόπειρες παλινόρθωσης. Αν η σύγχρονη μπουρζουαζία που από καιρό έχει γίνει αντιδραστική, απαιτεί από το προλεταριάτο να εγγυηθεί εκ των προτέρων την «ελευθερία της συνάθροισης» για τους εκμεταλλευτές, ανεξάρτητα από την αντίσταση που οι καπιταλιστές προβάλλουν στην απαλλοτρίωσή τους, τότε το μόνο που μπορούν να κάνουν οι εργάτες είναι να γελάσουν με την υποκρισία της μπουρζουαζίας. Από την άλλη μεριά, οι εργάτες ξέρουν πολύ καλά ότι ακόμα και στη δημοκρατικότερη αστική δημοκρατία η «ελευθερία της συνάθροισης» είναι μια κούφια φράση αφού οι πλούσιοι κατέχουν τα καλύτερα δημόσια και ιδιωτικά οικοδομήματα και έχουν την αναγκαία άνεση να συγκεντρώνονται κάτω από την προστασία του αστικού κρατικού μηχανισμού τους. Οι προλετάριοι των πόλεων και της υπαίθρου και οι φτωχοί χωρικοί, δηλαδή η τεράστια πλειονότητα του πληθυσμού, δεν διαθέτουν ούτε το ένα ούτε το άλλο. Όσο είναι έτσι η κατάσταση, η «ισότητα», δηλαδή η «καθαρή δημοκρατία», δεν είναι παρά ένα ψέμα. Το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να γίνει για να κατακτήσουνε οι εργαζόμενες μάζες την πραγματική ισότητα και για να πραγματοποιήσουνε αληθινά τη δημοκρατία είναι ν’ αποσπάσουν από τους εκμεταλλευτές όλα τα δημόσια κτίρια και τα πολυτελή ιδιωτικά ξενοδοχεία, να αποκτήσουν ανέσεις και να δουν ότι η ελευθερία των συγκεντρώσεών τους προστατεύεται από τους ένοπλους εργάτες και όχι από τους γόνους των ευγενών ή από καπιταλιστές αξιωματικούς που διοικούν αποκτηνωμένους στρατιώτες. Μονάχα τότε θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για ελευθερία της συνάθροισης και για ισότητα χωρίς να κοροϊδεύει τους εργάτες, τους εργαζόμενους, τους φτωχούς. Κι αυτή η αλλαγή μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο από την πρωτοπορία των εργαζόμενων, το προλεταριάτο, το μόνο που μπορεί να ανατρέψει τους εκμεταλλευτές δηλαδή την μπουρζουαζία.

8. Παρόμοια, η «ελευθερία του τύπου» είναι ένα από τα σημαντικά εμβλήματα της «καθαρής δημοκρατίας». Κι εδώ, επίσης, οι εργάτες γνωρίζουν -και οι σοσιαλιστές όλων των χωρών το αναγνωρίσανε εκατομμύρια φορές- ότι αυτή η ελευθερία δεν είναι παρά μόνο ένα ψέμα όσο τα καλύτερα τυπογραφεία και τα μεγαλύτερα αποθέματα χαρτιού είναι στη διάθεση των καπιταλιστών και όσο υπάρχει η εξουσία του κεφαλαίου πάνω στον τύπο — εξουσία που εκδηλώνεται σ’ όλο τον κόσμο με τόσο μεγαλύτερη σαφήνεια, καθαρότητα και κυνισμό όσο περισσότερο είναι αναπτυγμένη η δημοκρατία και το δημοκρατικό καθεστώς, όπως π.χ. στην Αμερική. Για να καταχτηθεί η αληθινή ισότητα και η αληθινή δημοκρατία για τους εργαζόμενους, τους εργάτες και τους χωρικούς, πρέπει πρώτα να αφαιρεθεί από τους καπιταλιστές η δυνατότητα να στρατολογούν συγγραφείς, να αγοράζουν εκδοτικούς οίκους και να δωροδοκούν εφημερίδες. Μα γι’ αυτό πρέπει να ανατραπεί ο ζυγός του κεφαλαίου, να ανατραπούν οι εκμεταλλευτές, να συντρίβει η αντίστασή τους. Οι καπιταλιστές πάντα ονομάζουν «ελευθερία» την ελευθερία των πλούσιων να θησαυρίζουν, την ελευθερία των φτωχών να πεθαίνουν από την πείνα. Οι καπιταλιστές ονομάζουν «ελευθερία του τύπου» την ελευθερία των πλούσιων να δωροδοκούν τον τύπο, την ελευθερία να χρησιμοποιούν τα πλούτη τους για να κατασκευάζουν και να παραποιούν αυτό που ονομάζουμε κοινή γνώμη. Ακόμα μια φορά, οι υπερασπιστές της «καθαρής δημοκρατίας» αναλαμβάνουν στην πραγματικότητα την άμυνα τού πιο βρωμερού και αργυρώνητου συστήματος καθώς και της κυριαρχίας των πλουσίων στα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Αυτοί είναι εκείνοι που εξαπατούν το λαό και τον αποπροσανατολίζουν με ωραίες φράσεις, δόλιες και απατηλές, από το συγκεκριμένο ιστορικό καθήκον του να απελευθερώσει τον τύπο από τα δεσμά του κεφαλαίου. Δεν θα υπάρξει πραγματική ελευθερία και ισότητα παρά μόνον κάτω από το καθεστώς που επιδιώκουν να οικοδομήσουν οι κομμουνιστές κι όπου θα είναι αδύνατο να πλουτίζει κάποιος σε βάρος του άλλου. Όπου θα λείπει η αντικειμενική δυνατότητα για την άμεση ή έμμεση υποταγή του τύπου στη δύναμη του χρήματος. Όπου τίποτε δεν θα εμποδίζει τον εργαζόμενο (ή την ομάδα εργαζόμενων όποιος κι αν είναι ο αριθμός τους) να διαθέτουν και να ασκούν ίσα δικαιώματα στην χρησιμοποίηση των δημόσιων τυπογραφείων και του χαρτιού που ανήκουν στην κοινωνία.

9. Η ιστορία του 19ου και του 20ου αιώνα μας έδειξε, ακόμη και πριν απ’ τον πόλεμο, τι ήταν η περίφημη «καθαρή δημοκρατία» μέσα στο καπιταλιστικό καθεστώς. Οι μαρξιστές διακηρύσσανε πάντοτε ότι όσο η δημοκρατία εξελίσσεται και γίνεται πιο καθαρή, τόσο η πάλη των τάξεων γίνεται πιο σκληρή, οξεία, αμείλιχτη, και τόσο πιο «καθαρά» φαίνονται ο ζυγός του κεφαλαίου και η δικτατορία της μπουρζουαζίας. Η υπόθεση Ντρέιφους στη δημοκρατική Γαλλία, οι αιματηρές σφαγές των απεργών από μισθοφορικές συμμορίες των καπιταλιστών μέσα στην ελεύθερη και δημοκρατική Πολιτεία της Αμερικής, αυτά τα γεγονότα και χιλιάδες άλλα παρόμοια αποκαλύπτουν την αλήθεια που η μπουρζουαζία μάταια προσπαθεί να κρύψει: ακόμη και στις δημοκρατικότερες δημοκρατίες ασκείται, στην πραγματικότητα, η τρομοκρατία και η δικτατορία που εκδηλώνονται ανοιχτά κάθε φορά που οι εκμεταλλευτές πιστεύουν ότι κλονίζεται η εξουσία του κεφαλαίου.

10. Ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος του 1914-1918 αποκάλυψε οριστικά ακόμα και στους λιγότερο συνειδητούς εργάτες, ότι ο αληθινός χαραχτήρας της αστικής δημοκρατίας ακόμη και στις πιο ελεύθερες δημοκρατίες είναι η δικτατορία της μπουρζουαζίας. Για να θησαυρίσουν οι άγγλοι ή οι γερμανοί δισεκατομμυριούχοι θυσιάστηκαν δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι και η στρατιωτική δικτατορία της μπουρζουαζίας εγκαθιδρύθηκε στις πιο ελεύθερες δημοκρατίες. Στρατιωτική δικτατορία που εξακολουθεί στις χώρες της Αντάντ ακόμα και μετά την ήττα της Γερμανίας. Ήταν κυρίως ο πόλεμος που άνοιξε τα μάτια των εργαζόμενων, ξεγύμνωσε την αστική δημοκρατία από τα φτιασίδια της και έδειξε στο λαό την άβυσσο της κερδοσκοπίας και του θησαυρισμού κατά την διάρκεια του πολέμου και εξαιτίας του. Εν ονόματι της «ελευθερίας και της ισότητας» η μπουρζουαζία διεξήγαγε τον πόλεμο και εν ονόματι της «ελευθερίας και της ισότητας» οι έμποροι κανονιών δημιουργήσανε κολοσσιαίες περιουσίες. Όλες οι προσπάθειες της κίτρινης Διεθνούς της Βέρνης δεν θα μπορέσουνε να κρύψουν από τις μάζες τον εκμεταλλευτικό χαραχτήρα -που τώρα αποκαλύφτηκε ολοσχερώς- της αστικής ελευθερίας, της αστικής ισότητας και της αστικής δημοκρατίας.

11. Στην Γερμανία, την πιο ανεπτυγμένη καπιταλιστική χώρα της ηπειρωτικής Ευρώπης, οι γερμανοί εργάτες και όλος ο κόσμος γνώρισαν, από τους πρώτους κιόλας μήνες της πλήρους δημοκρατικής ελευθερίας που προκλήθηκε από την ήττα της ιμπεριαλιστικής Γερμανίας, την αληθινή ταξική φύση της αστικοφιλελεύθερης δημοκρατίας. Η δολοφονία του Καρλ Λίμπνεχτ και της Ρόζας Λούξεμπουργκ είναι ένα ιστορικό γεγονός παγκόσμιας σημασίας όχι μόνο εξαιτίας του τραγικού θανάτου των καλύτερων ανθρώπων και ηγετών τής αληθινά προλεταριακής Κομμουνιστικής Διεθνούς μα, επίσης, γιατί αποκάλυψε πλήρως την ταξική ουσία ενός προοδευμένου ευρωπαϊκού κράτους -και θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς χωρίς υπερβολή, του πιο προοδευμένου κράτους σε παγκόσμια κλίμακα. Αν άνθρωποι που είχανε συλληφθεί, δηλαδή που η εξουσία του κράτους τούς είχε υπό τη φρούρησή της, δολοφονήθηκαν ατιμώρητα από αξιωματικούς και καπιταλιστές και με κυβέρνηση σοσιαλπατριωτών, αυτό σημαίνει ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία, μέσα στην οποία μπόρεσε να γίνει κάτι τέτοιο, είναι μια δικτατορία της μπουρζουαζίας. Εκείνοι που εκφράζουν την αγανάχτησή τους για τη δολοφονία του Καρλ Λίμπνεχτ και Ρόζας Λούξεμπουργκ, μα που δεν αντιλαμβάνονται αυτή την αλήθεια, φανερώνουν μ’ αυτό την αμβλύνοιά τους ή την υποκρισία τους. Η ελευθερία σε μια από τις πιο φιλελεύθερες και πιο προχωρημένες δημοκρατίες του κόσμου, τη γερμανική δημοκρατία, είναι η ελευθερία να σκοτώνουν ατιμώρητα τους ηγέτες του προλεταριάτου που έχουν συλληφθεί. Και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά όσο υπάρχει ο καπιταλισμός, γιατί η εξέλιξη της δημοκρατίας, αντί να εξασθενίζει, επιδεινώνει την πάλη των τάξεων που εξαιτίας όλων των αποτελεσμάτων και των επιδράσεων του πολέμου και των επακόλουθών του έφτασε στο σημείο του αναβρασμού.

Στον πολιτισμένο κόσμο εξορίζουν τους μπολσεβίκους, τους διώκουν, τους φυλακίζουν, όπως για παράδειγμα στην Ελβετία, μια από τις πιο φιλελεύθερες αστικές δημοκρατίες, ή στην Αμερική όπου επιδίδονται σε πογκρόμ εναντίον των μπολσεβίκων, κ.α. Από την άποψη της «δημοκρατίας γενικά» ή της «καθαρής δημοκρατίας», είναι πράγματι γελοίο πολιτισμένες, προοδευμένες, δημοκρατικές και πάνοπλες χώρες να τρομάζουν από την παρουσία μερικών δεκάδων ανθρώπων που έχουν έρθει από την καθυστερημένη και κατεστραμμένη Ρωσία, απ’ αυτήν τη Ρωσία που οι αστικές εφημερίδες (με τιράζ δεκάδων εκατομμυρίων αντιτύπων) χαρακτηρίζουν σαν άγρια, εγκληματική κ.λπ. Είναι ολοφάνερο ότι οι κοινωνικές συνθήκες που γέννησαν αυτήν την τόσο κραυγαλέα αντίφαση δεν είναι στην πραγματικότητα τίποτε άλλο παρά η δικτατορία της μπουρζουαζίας.

12. Μπροστά σ’ αυτήν την κατάσταση, η δικτατορία του προλεταριάτου δεν είναι μόνο ολότελα θεμιτή, σαν όργανο κατάλληλο για την ανατροπή των εκμεταλλευτών και τη συντριβή της αντίστασής τους, αλλά ακόμα και ολότελα απαραίτητη σε όλους τους εργαζόμενους σαν το μοναδικό αμυντικό μέσο ενάντια στη δικτατορία της μπουρζουαζίας που οδήγησε στον πόλεμο και προετοιμάζει νέους πολέμους.

Το κύριο σημείο που δεν κατανοούν οι σοσιαλιστές και που δείχνει τη θεωρητική τους μυωπία, την υποταγή τους στις αστικές προκαταλήψεις και την πολιτική προδοσία τους απέναντι στο προλεταριάτο, είναι ότι μέσα στην καπιταλιστική κοινωνία, από την ώρα που εντείνεται η πάλη των τάξεων που είναι ενδογενής αντίφαση αυτής της κοινωνίας, δεν υπάρχει μέσος όρος ανάμεσα στη δικτατορία της μπουρζουαζίας και στη δικτατορία του προλεταριάτου. Κάθε όνειρο για ενδιάμεση λύση είναι μόνο αντιδραστική κλάψα των μικροαστών. Την απόδειξη τη δίνει η εμπειρία τής πάνω από εκατό χρόνια εξέλιξης τής αστικής δημοκρατίας και του εργατικού κινήματος σ’ όλες τις ανεπτυγμένες χώρες, και ιδιαίτερα η εμπειρία των πέντε τελευταίων χρόνων. Είναι επίσης αυτό που μας διδάσκει όλη η επιστήμη της πολιτικής οικονομίας, όλο το περιεχόμενο του μαρξισμού που εξηγεί ποια οικονομική αναγκαιότητα υπαγορεύει τη δικτατορία της μπουρζουαζίας σ’ όλη την εμπορευματική οικονομία - δικτατορία που δεν μπορεί να αντικατασταθεί παρά από μια τάξη που οι ίδιες οι πρόοδοι του καπιταλισμού αναπτύσσουν, πολλαπλασιάζουν, συγκεντρώνουν και ενισχύουν, δηλαδή την τάξη των προλετάριων.

13. Ένα άλλο θεωρητικό και πολιτικό σφάλμα των σοσιαλιστών είναι ότι δεν καταλαβαίνουν ότι από τότε που εμφανίστηκαν τα πρώτα σπέρματα της δημοκρατίας στην αρχαιότητα, οι μορφές της αλλάζουνε στη διάρκεια των χιλιετηρίδων, κάθε φορά που μια κυρίαρχη τάξη αντικαθίσταται από μια άλλη. Στις δημοκρατίες της αρχαίας Ελλάδας, στις πολιτείες του Μεσαίωνα, στις πολιτισμένες καπιταλιστικές χώρες, η δημοκρατία παρουσιάζει διάφορες μορφές και διαφορετικούς βαθμούς εφαρμογής. Θα ήτανε βαθύτατα παράλογο να πιστέψουμε ότι η πιο βαθιά επανάσταση στην ιστορία της ανθρωπότητας, το πέρασμα της εξουσίας για πρώτη φορά στον κόσμο από τα χέρια μιας μειονότητας εκμεταλλευτών στην πλειονότητα των εκμεταλλευόμενων, μπορεί να συντελεστεί στα παλιά πλαίσια της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, χωρίς ριζικές ανατροπές, χωρίς τη δημιουργία νέων μορφών δημοκρατίας και νέων θεσμών που να ενσαρκώνουν τις νέες συνθήκες της εφαρμογής της κ.λπ.

14. Η δικτατορία του προλεταριάτου μοιάζει με τη δικτατορία των άλλων τάξεων σ’ αυτό ακριβώς: ότι υπαγορεύεται, όπως κάθε δικτατορία, από την ανάγκη να κατασταλεί με τη βία η αντίσταση της τάξης που χάνει την πολιτική εξουσία. Εκείνο που ξεχωρίζει θεμελιακά τη δικτατορία του προλεταριάτου από τη δικτατορία των άλλων τάξεων -δικτατορία των φεουδαρχών στο Μεσαίωνα, δικτατορία της μπουρζουαζίας σε όλες τις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες- είναι ότι η δικτατορία

των φεουδαρχών ή της μπουρζουαζίας σύντριβε με τη βία την αντίσταση της τεράστιας πλειονότητας του πληθυσμού, δηλαδή των εργαζόμενων. Ενώ η δικτατορία του προλεταριάτου πρέπει να συντρίψει με τη δύναμη την αντίσταση των εκμεταλλευτών, δηλαδή μιας ελάχιστης μειονότητας του πληθυσμού που την αποτελούν οι γαιοκτήμονες και οι καπιταλιστές. Η δικτατορία του προλεταριάτου, λοιπόν, πρέπει να συνεπάγεται όχι μόνο την αλλαγή γενικά των δημοκρατικών μορφών και θεσμών, αλλά και την κατάλληλη αλλαγή για την ανάπτυξη και την επέκταση, όπως πουθενά αλλού στον κόσμο, της δημοκρατίας για τις καταπιεζόμενες από τον καπιταλισμό τάξεις, για τις εργαζόμενες τάξεις.

Πραγματικά, η ήδη επεξεργασμένη στην πράξη μορφή της δικτατορίας του προλεταριάτου, δηλαδή η εξουσία των Σοβιέτ στη Ρωσία, το Σύστημα των Συμβουλίων (Rate-System) στη Γερμανία, οι Επιτροπές των Εργοστασιακών Αντιπροσώπων στη Μεγάλη Βρετανία και άλλοι ανάλογοι σοβιετικοί θεσμοί σε άλλες χώρες, σημαίνει και προσφέρει ακριβώς για τις εργαζόμενες τάξεις (δηλαδή για την τεράστια πλειονότητα του πληθυσμού) την πρακτική δυνατότητα να ωφεληθεί από τα δημοκρατικά

δικαιώματα και ελευθερίες, μια δυνατότητα που ποτέ, έστω και κατά προσέγγιση, δεν υπήρχε στις καλύτερες και δημοκρατικότερες αστικές δημοκρατίες.

Η εξουσία των Σοβιέτ έχει αυτό το ουσιαστικό: ότι η σταθερή και μοναδική βάση όλης της δύναμης του κράτους, όλου του κρατικού μηχανισμού είναι η σε μεγάλη κλίμακα οργάνωση των άλλοτε καταπιεσμένων από τον καπιταλισμό τάξεων, δηλαδή των εργατών και των μισοπρολετάριων (χωρικών που δεν εκμεταλλεύονται την εργασία κάποιου άλλου και απασχολούν σταθερά ένα μέρος τουλάχιστο από τη δική τους εργατική δύναμη). Αυτές οι μάζες, που ακόμα και στις δημοκρατικότερες αστικές δημοκρατίες (παρόλο που έχουν σύμφωνα με το νόμο ίσα δικαιώματα) ήταν ουσιαστικά παραμερισμένες, με χιλιάδες τεχνάσματα και μανούβρες, από τη συμμετοχή στην πολιτική ζωή και από την άσκηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών - αυτές οι μάζες καλούνται τώρα να πάρουν ένα σταθερό, υποχρεωτικό και αποφασιστικό μέρος στη δημοκρατική διαχείριση του κράτους.

15. Την ισότητα των πολιτών χωρίς διάκριση φύλου, θρησκείας, φυλής ή εθνικότητας, που η αστική δημοκρατία υποσχόταν πάντοτε και παντού, μα που καθόλου δεν πραγματοποιούσε ούτε μπορούσε να πραγματοποιήσει κάτω από την κυριαρχία του καπιταλισμού, η εξουσία των Σοβιέτ ή η δικτατορία του προλεταριάτου την πραγματοποιεί μονομιάς και ολοκληρωτικά. Γιατί μόνον η εξουσία των εργατών είναι ικανή να την πραγματοποιήσει αφού δεν ενδιαφέρεται ούτε για την ατομική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής ούτε για την πάλη της διανομής και αναδιανομής τους.

16. Η παλιά δημοκρατία, δηλαδή η αστική δημοκρατία και ο κοινοβουλευτισμός, ήταν οργανωμένη με τρόπο που να απομακρύνει όσο μπορούσε περισσότερο τις εργαζόμενες μάζες από το διοικητικό μηχανισμό. Η εξουσία των Σοβιέτ, δηλαδή η δικτατορία του προλεταριάτου, είναι, αντίθετα, οργανωμένη με τρόπο που να προσεγγίζει τις μάζες στο διοικητικό μηχανισμό. Στον ίδιο σκοπό τείνει η ένωση της νομοθετικής και της εκτελεστικής εξουσίας στη σοβιετική οργάνωση του κράτους καθώς και η αντικατάσταση των εδαφικών εκλογικών περιφερειών από τις μονάδες παραγωγής, όπως είναι το εργοστάσιο.

17. Ο στρατός δεν ήτανε μόνο κάτω από τη μοναρχία ένα όργανο καταπίεσης. Παρέμεινε τέτοιο όργανο και μέσα σ’ όλες τις αστικές δημοκρατίες, ακόμα και τις πιο δημοκρατικές. Μόνο η εξουσία των Σοβιέτ σαν διαρκής οργάνωση του κράτους των άλλοτε καταπιεσμένων από τον καπιταλισμό τάξεων, είναι ικανή να εξαφανίσει την υποταγή του στρατού στην αστική διοίκηση και να συγχωνεύσει πραγματικά το προλεταριάτο με το στρατό, να προχωρήσει πραγματικά στον εξοπλισμό του προλεταριάτου και στον αφοπλισμό της μπουρζουαζίας, χωρίς τα οποία η νίκη του σοσιαλισμού θα ήταν αδύνατη.

18. Η σοβιετική οργάνωση είναι σύμφωνη με τον ηγετικό ρόλο του προλεταριάτου σαν της πιο συγκεντρωμένης και εκπαιδευμένης από τον καπιταλισμό τάξης. Η εμπειρία όλων των επαναστάσεων και όλων των κινημάτων των καταπιεζόμενών τάξεων, η εμπειρία του σοσιαλιστικού κινήματος σ' όλο τον κόσμο μας διδάσκει ότι μόνο το προλεταριάτο είναι ικανό να συγκεντρώσει και να παρασύρει πίσω του τις σκόρπιες και καθυστερημένες μάζες του εργαζόμενου και εκμεταλλευόμενου πληθυσμού.

19. Μόνο η σοβιετική οργάνωση του κράτους μπορεί πραγματικά να συντρίψει με ένα χτύπημα και να καταστρέψει οριστικά τον παλιό, δηλαδή τον αστικό, διοικητικό και δικαστικό μηχανισμό που διατηρείται και έπρεπε αναπόφευκτα να διατηρηθεί μέσα στο καπιταλιστικό καθεστώς, ακόμα και στις δημοκρατικότερες δημοκρατίες, σαν το μεγαλύτερο εμπόδιο για την εφαρμογή στην πράξη της δημοκρατίας για τους εργάτες και τους εργαζόμενους. Η Κομμούνα του Παρισιού έκανε σ' αυτό το δρόμο το πρώτο βήμα παγκόσμιας ιστορικής σημασίας. Η εξουσία των Σοβιέτ έκανε το δεύτερο.

20. Η καταστροφή της εξουσίας του κράτους είναι ο σκοπός που διακήρυξαν όλοι οι σοσιαλιστές, και πρώτος ο Μαρξ. Χωρίς την πραγματοποίηση αυτού του σκοπού, η αληθινή δημοκρατία, δηλαδή η ισότητα και η ελευθερία, είναι απραγματοποίητη. Ο μόνος λοιπόν πρακτικός τρόπος για να φτάσουμε σ’ αυτό είναι η σοβιετική ή προλεταριακή δημοκρατία που, καλώντας τις οργανώσεις των εργαζόμενων μαζών να πάρουν σταθερό και υποχρεωτικό μέρος στη διαχείριση του κράτους, αρχίζει από τώρα να προετοιμάζει την πλήρη εξαφάνιση κάθε κράτους.

21. Η οριστική χρεοκοπία των σοσιαλιστών που συγκεντρώθηκαν στη Βέρνη, η απόλυτη αδυναμία τους να κατανοήσουν τη νέα, δηλαδή την προλεταριακή δημοκρατία, φαίνεται από τα εξής: Στις 10 Φλεβάρη 1919, ο Μπράντιγκ κήρυττε, στη Βέρνη, τη λήξη της συνδιάσκεψης της κίτρινης Διεθνούς. Στις 11 Φλεβάρη 1919, στο Βερολίνο, η εφημερίδα «Ελευθερία» (“Die Freiheit”) που συνδέεται με την κίτρινη Διεθνή, δημοσίευσε μια διακήρυξη του γερμανικού Ανεξάρτητου Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (USPD) προς το προλεταριάτο. Αυτή η διακήρυξη παραδέχεται τον αστικό χαρακτήρα της κυβέρνησης Σάιντεμαν και την κατηγορεί ότι θέλησε να διαλύσει τα Σοβιέτ. Επίσης, η διακήρυξη θεωρεί τα Σοβιέτ σαν «φορείς και υπερασπιστές της επανάστασης» (“Träger und Schützer der Revolution”), προτείνει να νομιμοποιηθούν και να αναγνωριστούν τα πολιτικά δικαιώματά τους και, τέλος, να τους δοθεί το δικαίωμα να ακυρώνουν τις αποφάσεις της Εθνοσυνέλευσης έως ότου αποφασίσει αμετάκλητα ένα λαϊκό δημοψήφισμα.

Η πρόταση αυτή δείχνει την ολοκληρωτική χρεοκοπία των θεωρητικών που υπερασπίζουν τη δημοκρατία χωρίς να κατανοούν τον αστικό χαραχτήρα της. Η γελοία απόπειρα να συνδυάσουν το σύστημα των Σοβιέτ (δηλαδή τη δικτατορία του προλεταριάτου) με την Εθνοσυνέλευση (δηλαδή τη δικτατορία της μπουρζουαζίας) αποκαλύπτει πέρα για πέρα την πνευματική φτώχεια των κίτρινων σοσιαλιστών και των σοσιαλδημοκρατών, την αντιδραστική μικροαστική πολιτική οπτική τους, τις δειλές παραχωρήσεις τους μπροστά στην ακατάσχετη ανάπτυξη των δυνάμεων της νέας προλεταριακής δημοκρατίας.

22. Από την οπτική της τάξης της, η πλειοψηφία της κίτρινης Διεθνούς της Βέρνης καταδικάζοντας το μπολσεβικισμό ενήργησε σωστά - αν και εξαιτίας του φόβου της προς τις εργατικές μάζες δεν τόλμησε να υιοθετήσει μια επίσημη απόφαση καταδίκης του μπολσεβικισμού. Αυτή η πλειοψηφία είναι ολόψυχα αλληλέγγυα με τους ρώσους Μενσεβίκους και Σοσιαλεπαναστάτες, καθώς και με τους γερμανούς Σάιντεμαν. Οι ρώσοι Μενσεβίκοι και Σοσιαλεπαναστάτες, που παραπονούνται ότι διώκονται από τους μπολσεβίκους, προσπαθούν να κρύψουν το γεγονός ότι αυτές οι διώξεις οφείλονται στη συμμετοχή των μενσεβίκων και σοσιαλεπαναστατών στον εμφύλιο πόλεμο στο πλευρό της μπουρζουαζίας ενάντια στο προλεταριάτο. Οι Σάιντεμαν και το κόμμα τους στη Γερμανία έχουν ήδη αποδείξει τη συμμετοχή τους στον εμφύλιο πόλεμο στο πλευρό της μπουρζουαζίας ενάντια στους εργάτες.

Είναι λοιπόν φυσικό η πλειοψηφία εκείνων που πήρανε μέρος στην κίτρινη Διεθνή της Βέρνης να καταδικάζει τους μπολσεβίκους. Μ’ αυτόν τον τρόπο εκδηλώνεται όχι η υπεράσπιση της καθαρής δημοκρατίας αλλά η αυτοάμυνα εκείνων που αισθάνονται και ξέρουν ότι στον εμφύλιο πόλεμο θα είναι στο πλευρό της μπουρζουαζίας ενάντια στο προλεταριάτο.

Με κριτήριο το ταξικό συμφέρον πρέπει να αναγνωρίσουμε το εύστοχο της απόφασης της πλειοψηφίας της κίτρινης Διεθνούς. Το προλεταριάτο δεν πρέπει να φοβάται την αλήθεια. Πρέπει να την αντικρίσει κατά πρόσωπο και να βγάλει όλα τα αναγκαία πολιτικά συμπεράσματα.

 

από e kozani