Ψεύτικη ιστορία και πλυντήρια εγκλημάτων (του Γιώργου Λαουτάρη)

Αν ζούσαν σήμερα οι χουνταίοι θα έκλαιγαν από συγκίνηση που βρέθηκε ένας ακαδημαϊκός όπως ο Στάθης Καλύβας να κάνει τόσες εγκωμιαστικές αναφορές για την 21η Απριλίου.

 

Το παρόν το χρωστάμε στο παρελθόν. Τι πιο κοινότοπο από αυτή την παραδοχή, που απλώς διαπιστώνει τη μονοσήμαντη φορά του χρόνου.

Από την κοινοτοπία όμως εύκολα διολισθαίνει κανείς στην τερατολογία, αν απομονώνοντας  αυθαίρετα κάποια στοιχεία της ιστορίας, κάνει συνεπαγωγές και αιτιολογήσεις με πολιτική σκοπιμότητα και κοινωνική μυωπία. Αυτή είναι και η περίπτωση του καθηγητή ιστορίας στο Yale, Στάθη Καλύβα, ο οποίος με ένα άρθρο του στην Καθημερινή (http://www.kathimerini.gr/914382/opinion/epikairothta/politikh/mia-parado3h-klhronomia) αυτής της Κυριακής, επιχείρησε να απαντήσει στο ερώτημα «τι θα γινόταν στην ιστορία αν δεν είχε υπάρξει δικτατορία».

 

Το ρεύμα του «what if…», η εναλλακτική δηλαδή ιστορία, αποκτά πολλούς θαυμαστές παγκοσμίως, όμως έχει το ίδιο υπόβαθρο με τα ...εναλλακτικά γεγονότα του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ: Δεν είναι τίποτα περισσότερο από ψέματα.

 

Κατά βάση ο Στάθης Καλύβας έκανε μια θεολογική ερμηνεία της κοινωνίας, του τύπου «δίχως τα Πάθη δεν έρχεται Ανάσταση». Έτσι στο άρθρο του αποφαίνεται ότι «οι πραξικοπηματίες συνέβαλαν τελικά στον πλήρη εκδημοκρατισμό της Δεξιάς και διαμέσου αυτής και της χώρας». Ένα σόφισμα που εξυπηρετεί το ιστορικό ξέπλυμα της Χούντας από τις βαρύτατες ευθύνες της και βέβαια εντάσσεται σε μια ευρύτερη επιχείρηση αναθεώρησης και υποβάθμισης του ρόλου που έπαιξε η Αριστερά και το κομμουνιστικό κίνημα στη νεοελληνική ιστορία.

 

Ο γύψος της δικτατορίας, η εκτροπή και ο σφετερισμός της εξουσίας από μια δράκα αδίστακτων στρατιωτικών που μεταχειρίστηκαν βασανιστήρια, εκτελέσεις, εκτοπίσεις, εξαφάνισαν δημοκρατικά δικαιώματα και κολύμπησαν στη διαφθορά, κινητοποίησε κάποιους πρωτοφανείς κοινωνικούς μηχανισμούς αντίστασης στην απολυταρχία, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας αλλά και στη μεταπολίτευση. Θα πούμε όμως «ευχαριστώ» στον Παπαδόπουλο επειδή μας έκανε να ποθήσουμε την ελευθερία;

 

Θα τολμούσε άραγε ο Στάθης Καλύβας κατ’ αναλογία της τερατολογίας του για τη Χούντα να γράψει ότι χωρίς τον ναζισμό και το Ολοκαύτωμα, δεν θα υπήρχε σήμερα κράτος του Ισραήλ; Ή ότι χωρίς τις ατομικές βόμβες σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι, δεν θα είχε συντελεστεί το μεταπολεμικό οικονομικό θαύμα της Ιαπωνίας; Πρόκειται για την ίδια λογική…

 

Πέρα όμως από το μεθοδολογικό ζήτημα, υπάρχει και η ουσία του άρθρου. Διότι παρόλο που ο Στάθης Καλύβας κέρδισε μια θέση στο δημόσιο λόγο ως ακαδημαϊκός που πρεσβεύει την υποτίθεται ψυχρή, αποϊδεολογικοποιημένη και ίσων αποστάσεων προσέγγιση σε φορτισμένα ιστορικά θέματα όπως ο Εμφύλιος ή τα Τάγματα Ασφαλείας, στην προκειμένη περίπτωση η μεροληψία του υπέρ των πραξικοπηματιών είναι οφθαλμοφανής.

 

Η επταετία περιγράφεται σαν μια ...υπηρεσιακή κυβέρνηση τύπου Παπαδήμου που άφησε ένα γενικά θετικό αποτύπωμα.

 

Στο 778 λέξεων άρθρο του οι μόνες αρνητικές αναφορές στη δικτατορία των συνταγματαρχών είναι οι εξής τρεις: «Επιχείρησαν να κρατήσουν την κοινωνία στάσιμη». «Ο τρόπος με τον οποίο εξελίχθηκαν τα πράγματα τελικά οδήγησε στην τραγωδία της Κύπρου» και «αυταρχικές πρακτικές του καθεστώτος».

 

Αντιθέτως, αν ζούσαν σήμερα οι πρωτεργάτες του πραξικοπήματος θα έκλαιγαν από συγκίνηση που βρέθηκε ένας ακαδημαϊκός να κάνει για την 21η Απριλίου τόσες εγκωμιαστικές αναφορές:

 

«Η δικτατορία είτε δεν εμπόδισε τον πολιτικό και κοινωνικό εκσυγχρονισμό της χώρας είτε τον υποβοήθησε… Ο ομαλός εκδημοκρατισμός ήταν ανέφικτος την εποχή εκείνη για μια σειρά λόγων και, επομένως, το πραξικόπημα ήταν αναπόφευκτο… Συνιστούσε εκ των πραγμάτων τον πιο πιθανό δρόμο προς τη δημοκρατία… Αρκετοί αντικειμενικοί παρατηρητές της εποχής κάνουν λόγο για μια επιφανειακή μεν αλλά πλατιά αποδοχή… Η δικτατορία ταυτίστηκε με μια εποχή μεγάλης οικονομικής ανόδου και αισιοδοξίας, με την κορύφωση ουσιαστικά του μεταπολεμικού ελληνικού οικονομικού θαύματος… Η χώρα αστικοποιήθηκε, η οικοδομική δραστηριότητα γνώρισε δόξες, το οδικό δίκτυο επεκτάθηκε, ο εξηλεκτρισμός της χώρας ολοκληρώθηκε και πραγματοποιήθηκαν μεγάλης κλίμακας ξένες επενδύσεις… Πολλές τέχνες άνθησαν» και «υπήρξε ένα μικρό διάλειμμα δίχως μεγάλη σημασία».

 

Ο Στάθης Καλύβας δεν είναι χουντικός. Είναι όμως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς η απονεύρωση της ιστορική ματιάς από τις ταξικές και κοινωνικές αναφορές, οδηγεί σε αναλύσεις - Φρανκενστάιν.

 - Kommon