Στο σημείο μηδέν οι μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα, (της Ελένης Μπαρμπαλιά)

1η Νοεμβρίου- Παγκόσμια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων και Μεταμοσχεύσεων

Οι παγκόσμιες και εθνικές ημέρες για την υγεία, όσο κι αν θέλουν να τις πλασάρουν ως ημέρες αφύπνισης, ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης, σε χώρες όπως η Ελλάδα μόνο ντροπή μπορούν να αποτελούν γι’ αυτούς που σχεδιάζουν, ή πιο ορθά, δεν σχεδιάζουν πολιτικές για την υγεία των πολιτών, και ειδικότερα των πολιτών με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις.

Αλλοίμονο, τι λέμε τώρα στην εποχή των σκανδάλων Νovartis; Ένας στρατηγικός σχεδιασμός πολιτικών στον τομέα των μεταμοσχεύσεων και δωρεάς οργάνων θα ταράξει τα νερά των πολυεθνικών φαρμακευτικών, και κάθε λογής εμπλεκόμενων στον τομέα της υγείας.

«Οι ανθρώπινες ζωές πάνω από τα κέρδη»: Γαϊτανάκι είχε γίνει το σύνθημα σε ό,τι κινείτο και σε ό,τι περπατούσε κινηματικά πριν τις εκλογές του 2015 από τα πανό του ΣΥΡΙΖΑ.

Ποια είναι η σημερινή εικόνα των μεταμοσχεύσεων νεφρού και συμπαγών οργάνων στην Ελλάδα, τέσσερα χρόνια Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ οι οποίοι θέλουν να μας πείσουν ότι η χώρα ξεπερνά την οικονομική κρίση και βαίνει ολοταχώς στην ανάπτυξη.

 Η απάντηση δίνεται από το δελτίο τύπου του Συλλόγου Νεφροπαθών Θεσσαλονίκης:

«Ζούμε σε μια χώρα που διαχρονικά οι κυβερνήσεις έχουν εκτός των σχεδιασμών τους τη δωρεά οργάνων και τις μεταμοσχεύσεις, υποβαθμισμένο τον ΕΟΜ τόσο σε σχέση με τις υποδομές του όσο και με το ανθρώπινο δυναμικό του και σε μερικές περιπτώσεις αδιάφορο επιστημονικό προσωπικό στις ΜΕΘ που είναι επιφορτισμένες με το καθήκον της επιλογής της δωρεάς οργάνων.

Σύμφωνα, με τα επίσημα στοιχεία στην Ελλάδα, ως το τέλος του Οκτώβρη του 2018, υπήρξαν μόνο 35 δότες και πραγματοποιήθηκαν μόνο 54 μεταμοσχεύσεις και οι 54 από συγγενή δότη! Μόλις 3,2 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού, όταν ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι περίπου 20, στην Πορτογαλία 33 και στην Κροατία 38.

Η εναγώνια αναμονή στη λίστα για ένα νεφρικό μόσχευμα ξεπερνά στην Ελλάδα τα 10 χρόνια!

Στη λίστα αναμονής σήμερα βρίσκονται 1250 νεφροπαθείς!»

Μα γιατί να προχωρήσει οποιοσδήποτε στρατηγικός σχεδιασμός για το ζήτημα των μεταμοσχεύσεων όταν το κόστος της μεταμόσχευσης είναι πολύ μικρότερο σε σχέση με το κόστος της αιμοκάθαρσης; Αλιεύοντας στοιχεία από το διαδίκτυο διαβάζουμε για το θέμα της κοστολόγησης των δύο ιατρικών πράξεων σε άρθρο της Καθημερινής του έτους 2010: «Η μεταμόσχευση είναι κρίσιμη για τη ζωή εκατοντάδων ανθρώπων κάθε χρόνο στη χώρα μας. Αξίζει όμως να υπογραμμιστεί και η σοβαρή οικονομική διάσταση ιδιαίτερα δε, σε περιόδους οικονομικής κρίσης, όπως αυτή που διέρχεται η χώρα μας.

Με τη μεταμόσχευση, η ιατρική φροντίδα (και το αντίστοιχο κόστος) ενός ασθενούς ανεπάρκειας τελικού σταδίου για ένα ή και παραπάνω όργανα, μετατρέπεται σε ιατρική φροντίδα ενός ανθρώπου που βρίσκεται σε «ανoσοκαταστολή» χάρη στη μεταμόσχευση. Το κόστος φροντίδας στη δεύτερη περίπτωση είναι πολύ χαμηλότερο».

Μερικά δεδομένα του πρόσφατου παρελθόντος λίγο πριν την οικονομική κρίση μπορούν να διαφωτίσουν για το επίπεδο κόστους: Στις 31/12/2009 υπήρχαν στην Ελλάδα 1.000 περίπου ασθενείς στη λίστα αναμονής για μεταμόσχευση νεφρού. Στο σύνολο τους, οι ασθενείς αυτοί βρίσκονται σε καθεστώς αιμοκάθαρσης, δηλαδή 3-4 φορές την εβδομάδα είναι καθηλωμένοι επί 3-4 ώρες σε μηχανή αιμοκάθαρσης, γνωστή και ως «τεχνητό νεφρό», ή έχουν περιτοναϊκή κάθαρση».

Στρατηγικός σχεδιασμός για τις μεταμοσχεύσεις και τη δωρεά οργάνων σημαίνει ότι οι ιδιωτικές μονάδες τεχνητού νεφρού, που μπροστά στην αδυναμία των δημόσιων νοσοκομείων να εξυπηρετήσουν τον διογκωμένο αριθμό νεφροπαθών ΙV σταδίου, αυξάνονται σαν τα μανιτάρια, θα χάσουν την πελατεία τους! Όσο για τα φίλτρα αιμοκάθαρσης και τον ανταγωνισμό των εταιρειών, ποια θα προμηθεύσει τις δημόσιες και ιδιωτικές μονάδες νεφρού …ας μην το θίξουμε καλύτερα.

Θλιβερή και η εικόνα των αιμοκαθαρόμενων που ζουν σε ακριτικές περιοχές και απομακρυσμένα νησιά. Για φαντάσου πως θα άλλαζε προς το καλύτερο η ζωή αυτών των ανθρώπων, εάν οι μεταμοσχεύσεις στη χώρα μας αυξάνονταν μέσω ενός οργανωμένου σχεδίου από τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ) και το Υπουργείο Υγείας! Και για να λέμε τα σύκα-σύκα και τη σκάφη-σκάφη, σε τέτοιες ακριτικές περιοχές δεν έχει λόγο ο ιδιωτικός τομέας να ανοίξει μονάδα αιμοκάθαρσης. Ο νοών …νοείτο.

Στα προλεγόμενα θα πρέπει να επισημάνουμε ότι πολλοί ασθενείς, που χρήζουν μεταμόσχευσης, όπως νεφροπαθείς, ηπατοπαθείς, πνευμονοπαθείς, συμπολίτες μας με βαριά καρδιακή ανεπάρκεια, αναζητούν την τύχη της μεταμόσχευσης σε κέντρα του εξωτερικού όπως η Γαλλία, Ιταλία, Αγγλία και άλλες ανεπτυγμένες χώρες!

Τυχεροί λοιπόν όσοι κατάφεραν να υπερπηδήσουν ένα σωρό γραφειοκρατικά εμπόδια για να προχωρήσουν σε μεταμόσχευση στο εξωτερικό! Η οικονομική αφαίμαξη των δημοσίων οικονομικών για την υγεία, τα λεφτά που δαπανά ο ασθενής από μόνος του για μικροέξοδα (μεταφραστές εάν οι συνοδοί ή ίδιοι δεν γνωρίζουν, πρώτος έλεγχος ιατρικών εξετάσεων κ.α.) και το ψυχικό κόστος του ασθενή που υποβάλλεται σε μια σοβαρή επέμβαση δεν υπολογίζονται από τις νυν και πρώην πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Υγείας.

Υπό αυτές τις δραματικές συνθήκες, μονόδρομο αποτελούν τα μεταμοσχευτικά κέντρα εξωτερικού για τους διαβητικούς νεφροπαθείς που βρίσκονται στην αιμοκάθαρση ή στην περιτοναϊκή διάλυση (εναλλακτική μέθοδος κάθαρσης που πραγματοποιείται στο σπίτι) και στους οποίους συνίσταται από τους θεράποντες ιατρούς η διπλή μεταμόσχευση νεφρού και παγκρέατος ή και νησιδίων παγκρέατος.

Μέχρι πρόσφατα λειτουργούσε μόνο ένα μεταμοσχευτικό κέντρο ήπατος στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, ενώ πρόσφατα ξεκίνησε να λειτουργεί μεταμοσχευτικό κέντρο ήπατος και στο Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών. Θλιβερή ιστορία, αφού το ηπατομεταμοσχευτικό κέντρο Λαϊκού είχε κλείσει από την έναρξη της οικονομικής κρίσης έως και πρόσφατα.

Σημαντικό, όμως, μειονέκτημα, σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Ήπατος παραμένει η μεγάλη έλλειψη ηπατικών μοσχευμάτων, για την οποία χρειάζεται να γίνουν εντονότερες και πιο συντονισμένες προσπάθειες. Χαρακτηριστικά, κατά την τελευταία 5ετία, πάνω από 300 ασθενείς χρειάστηκε να ενταχθούν στη λίστα μεταμόσχευσης ήπατος, αλλά μόνο το 40% περίπου μεταμοσχεύτηκε ενώ 20% περίπου των ασθενών κατέληξε πριν προλάβει να μεταμοσχευτεί. 

Κάπου εκεί ανάμεσα στις ανύπαρκτες πολιτικές για την υγεία από πρωθυπουργούς, υπουργούς Υγείας, συμβούλους …παρασυμβούλους, ο πρόεδρος του Συλλόγου Νεφροπαθών Χρήστος Καραγκιόζης, με αφορμή την είδηση της μεταμόσχευσης νεφροπαθή πατέρα με δότη την ίδια του την κόρη, δήλωνε πριν λίγους μήνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Με αφορμή την συζήτηση για το περιστατικό που ανέφεραν Τα Νέα, θα ήθελα να αναδείξω το τεράστιο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια (ίσως 6 ή 7) με την δωρεά από συγγενικό δότη και ιδιαίτερα από γονείς προς τα παιδιά τους η οποία έχει υποχωρήσει. Η κακή ενημέρωση και πληροφόρηση από την ελληνική πολιτεία (υπουργείο Υγείας, ΕΟΜ) και ο όγκος παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο που πολλές φορές ξεπερνά ακόμη και τα σενάρια συνομωσιολογίας ή παραθρησκευτικών οργανώσεων, δεν δικαιολογεί την κατάσταση. Ειδικά όταν οι γονείς ξέρουν ότι το παιδί στην αιμοκάθαρση έχει χρόνο αναμονής για πτωματικό μόσχευμα περίπου 8 χρόνια σήμερα. Μάλλον αλλάζουν οι δεσμοί της πυρηνικής οικογένειας στην χώρα μας; Η κρίση γεννά ενδοοικογενειακές διενέξεις ακόμη και σε τέτοιο θέμα; Οι γονείς νομίζουν ότι θα ζήσουν περισσότερο αν έχουν και τα δύο νεφρά τους; Νομίζουν ότι θα έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής με δύο νεφρά; Φοβούνται τις εξετάσεις και το χειρουργείο; Πιθανώς κάτι από τα παραπάνω ή και άλλες αιτίες ή όλα μαζί. Είναι σαφές όμως ότι η πολιτεία και η κοινότητα των μεταμοσχεύσεων πρέπει να οργανώσουν πρέπει να οργανώσουν καμπάνια για την ενθάρρυνση της προσφοράς νεφρού από ζώντα δότη".

Στις δηλώσεις του Χρήστου Καραγκιόζη αξίζει να προστεθεί το γεγονός της αναχρονιστικής σκοταδιστικής στάσης αρκετών κληρικών, οι οποίοι με δηλώσεις τους ή και εκδηλώσεις αποτρέπουν το ποίμνιο τους από την ιδέα δωρεάς οργάνων και συσκοτίζουν το θέμα, την σημασία και το ρόλο των μεταμοσχεύσεων για χιλιάδες συνανθρώπους μας.

Εν τέλει, 4 χρόνια διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ όχι μόνο δεν λύθηκαν ζωτικά θέματα όπως η στελέχωση των ΜΕΘ με ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, η επαρκής χρηματοδότηση του ΕΟΜ, η επαρκής στελέχωση των Νεφρολογικών Τμημάτων και ΜΕΘ με συντονιστές στον τομέα των μεταμοσχεύσεων αλλά δεν πάρθηκαν και μέτρα ικανά να εφαρμοστεί η διάταξη που άνοιξε τον δρόμο για τη δωρεά οργάνων από το ευρύτερο συγγενικό και φιλικό περιβάλλον του πάσχοντα.

Χιλιάδες είναι οι νεφροπαθείς αιμοκαθαρόμενοι στη χώρα μας και ο αριθμός αυτών αυξάνεται ανησυχητικά τα τελευταία χρόνια. Πολλές ακόμα χιλιάδες συνάνθρωποι μας με χρόνιες βαριές ασθένειες έχουν ανάγκη τη μεταμόσχευση. Σε αυτούς προστίθενται και μετανάστες πρόσφυγες χρόνια νεφροπαθείς που ψάχνουν εναγωνίως στις εφημερίες νοσοκομείων μηχάνημα αιμοκάθαρσης.

Για όλους αυτούς και για εκατοντάδες χιλιάδες αναπήρους χρόνια πάσχοντες το Κομμουνιστικό Σχέδιο και όλες οι δυνάμεις της μαχόμενης Αριστεράς καλούνται να έχουν θέσεις και προτάσεις στο πρόγραμμά τους τόσο για το παρόν όσο και για τη μελλοντική κοινωνία που οραματιζόμαστε.

ΠΗΓΗ:- Kommon