Μια καθαρίστρια ως εικόνα

Του Θανάση Σκαμνάκη 

Τα περιστατικά συγκεντρώθηκαν σα να θέλουν να κάνουν ένα αμείλικτο παιχνίδι συμβολισμών.

Στο Βόλο η γυναίκα καταδικάζεται σε 10 χρόνια φυλακή και οδηγείται πάραυτα στις φυλακές της Θήβας, γιατί πριν 18 χρόνια άλλαξε το απολυτήριο του δημοτικού σχολείου για να δείχνει πως δεν απόφοίτησε από την Ε΄ αλλά από την Στ΄ τάξη, προκειμένου να πιάσει δουλειά ως καθαρίστρια σε βρεφονηπιακό σταθμό. Επίσης καταδικάζεται να δώσει πίσω τους μισθούς των 18 χρόνων εργασίας (απόφαση που ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθήνας θεωρεί μη σύννομη).

Μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα πιο νότια, στον ίδιο περίπου χρόνο, το δικαστήριο της Πάτρας αποφασίζει για την υπόθεση της δολοφονίας του αμερικανού τουρίστα στη Ζάκυνθο και καταδικάζει: έναν κατηγορούμενο σε 15 χρόνια φυλάκισης για θανατηφόρα σκοπούμενη σωματική βλάβη - παρακαλώ, ας σταθούμε στην κατηγορία και ας τη συγκρίνουμε με την κατηγορία της καθαρίστριας- τους τέσσερις σε 9-10 χρόνια φυλάκισης (τα ίδια και λιγότερα με της γυναίκας), για βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη, τον έναν, 5 χρόνια για θανανατηφόρα σωματική βλάβη, ενώ οι τρείς απαλλάχθηκαν για την απλή σωματική βλάβη.    

Είναι αποφάσεις δύο διαφορετικών δικαστηρίων και μιας ίδιας λογικής

Κι αν θέλουμε η εικόνα να πάρει και φόντο, ο Ζαν Κλοντ Όσβαλντ έσπασε το βραχιολάκι και απέδρασε. Ο Όσβαλντ περιλαμβάνεται στους ενόχους της υπόθεσης Ζήμενς.

Θα ήταν κοινότοπο να σταθούμε στο προφανές σχόλιο περί της Δικαιοσύνης, η οποία είναι τυφλή, ταξική και αναίσθητη. Ή όπως έλεγε στην παρωδία του ο Πρόδρομος: “στην ψεύτρα τη Δικαιοσύνη Γιάννης κερνά και Γιάννης πίνει”, σχολιάζοντας τις άλλες δικαστικές αποφάσεις όπου θεωρούνταν νόμιμες και συνταγματικές οι περικοπές των μισθών και των συντάξεων όλων των ελλήνων πλην των δικαστικών. 

Πέρα από το προφανές, όμως, κινείται το ουσιώδες. Η ρευστή ιδέα ενός κόσμου που καθώς  ανατρέπει, ή εξελίσσει ως το απόλυτο σημείο, την εμπορευματική του υπόσταση, αναισθητοποιεί τα μέρη του.

Η ντροπή ανήκει έτσι, όπως δηλώνει η ίδια, στην καθαρίστρια, γιατί έκανε μια τέτοια  …ανίερη πράξη προκειμένου να  μην δει τα παιδιά της να μεγαλώνουν στο ιδρυμα όπως μεγάλωσε η ίδια. Αλλά δεν ανήκει σε δικαστές που επανέφεραν τη δικαιοσύνη του Ιαβέρη, από εκείνους τους μακρινούς “Άθλιους” του Β. Ουγκώ (μήπως χρειάζεται να θυμίσω πως ο ιαβέρης ήταν το στυγνό πρόσωπο της φεουδαρχίας λίγο πριν από τη επανάσταση των Γάλλων;).

Βουλιάζει η εικόνα στο άπειρο του παραλογισμού μας. Ή καλύτερα των λογιστικών εγγραφών.

Ο αναίσθητος κόσμος δεν γεννήθηκε αναίσθητος. Εκπαιδεύεται συστηματικά στον ομαδικό και τον ατομικό αγώνα επιβίωσης. Το ριάλιτι από τον Αγιο Δομήνικο, τη Μαδαγασκάρη ή τα Λεχαινά είναι επικύρωση και επαύξηση του καθημερινού μας βίου. 

Ο αναπαραγόμενος πολιτισμός της σφαγής, του ατομικού και του εμπορικού παρελαύνει πανηγυρικά καθ’ εκάστην σε κανάλια, εφημερίδες, ραδιόφωνα, βίντεο-γκέιμ, σε λεωφόρους του κέντρου και σε στενούς δρόμους των συνοικιών, μεταδίδοντας μια ιδέα καθημερινού φασισμού. Οδηγεί λεωφορεία στη Δυτική Θεσσαλονίκη και συνδικαλίζεται, διεκδικώντας να μη …μολύνουν οι μετανάστες και οι πρόσφυγες τα οχήματα και τους επιβάτες.

Είναι διακριτικός ή αδιάκριτος, ασαφής και αδιευκρίνιστος, αλλά ουσιώδης και με δηλητηριώδεις απολήξεις. 

Τόσο που τον έχουμε συνηθίσει πλέον, τον θεωρούμε αυτονόητο και σχεδόν παντοτινό. Η Ιστορία αναθεωρείται υπό το πρίσμα του, ή η αναθεώρηση της Ιστορίας και του παρελθόντος προετοιμάζει την έλευσή του - ένας συλλογισμός σαν εκείνον του ποιός έγινε πρώτος το αυγό ή η κότα, αλλά το αποτέλεσμα είναι να βρωμάει το ευρύτερο κοτέτσι του κόσμου μας και να νομίζουμε πως αυτή η μπόχα είναι το κανονικό, έτσι που τη συνηθίζουμε.

Οι αντιδράσεις στις ακραίες εκδηλώσεις αυτής της καθημερινής αναισθητοποίησης, πολλές και ενδιαφέρουσες από διαφορετικές πλευρές, όπως στην περίπτωση της καθαρίστριας, δείχνουν τα αντανακλαστικά ευαισθησίας, αλλά ταυτόχρονα πιστοποιούν εγγενείς ανεπάρκειες, καθώς αδυνατούν να διεισδύσουν στο σύνολο των προβλημάτων.

Μιλούν για το επί μέρους, αλλά παραβλέπουν το όλο. Ορκίζονται στην περίπτωση και συναρπάζονται από το προβεβλημένο, ασκούν την ευαισθησία χωρίς κόστος. (Όχι πως δεν είναι καλό κι αυτό, πως δεν συνιστά μια εξάσκηση αντανακλαστικών. Ίσα-ίσα. Αλλά καλό θα ήταν να μπορέσουμε να ξαναπάμε λίγο πιο πέρα καθώς παρόμοια εύλογα βρίσκονται πάντα στο όριο μεταξύ διεκδίκησης, απαίτησης και “φιλανθρωπίας”, οι ευαίσθητοι άνθρωποι απέναντι σ’ ένα κράτος απλώς αναίσθητο, γεγονός που επιτρέπει σε κόμματα, φορείς, θεσμούς και καλοσυνάτες κυρίες των “ανωτέρων τάξεων” να αποδείξουν την λεπταίσθητη φύση τους).

Κάνουν δηλαδή το αντίθετο από εκείνο που κάνει η καθ’ ημάς Αριστερά. Η οποία ομαδοποιεί τις ανθρώπινες ανάγκες και βλέπει θολά την εικόνα των προσώπων μέσα σ’ αυτές. Δεν κοιτάζει έναν, δεν τον διακρίνει, αλλά σύνολα ή υποσύνολα, την τάξη ή το κοινωνικό στρώμα και την κατηγορία.

Οταν φτάνει στον συγκεκριμένο ξεροβήχει αμήχανα. Γιατί ο συγκεκριμένος είναι αντιφατικός, περίπλοκος, εκτός θεωρητικής κατασκευής, είναι και εργάτης και υποταγμένος, είναι λίγο ή πολύ βολεψάκιας και λίγο ρατσιστής, περισσότερο ατομιστής και λιγότερο συλλογικός, λίγο με την εκκλησία και λίγο με την πάρτη του. Δεν είναι το μοντέλο.

Μήπως αν τα συνθέσουμε αυτά τα δυό μπορέσουμε να βγάλουμε μια κάποια άκρη στο μπλεγμένο κουβάρι των ημερών μας; Μήπως όχι μια σύνθεση, αλλά μιά υπέρβαση; Ως μιά προσπάθεια να διατηρηθεί ζωντανή (σχεδόν κυριολεκτώ) η ελπίδα και ο κόσμος;

από: - Kommon