Η …ανακάλυψη της Αμερικής

του Θανάση Σκαμνάκη

Όταν τα αμερικάνικα και τα διεθνή μέσα ενημέρωσης χορεύουν στους ρυθμούς του Τραμπ εναντίον της Βενεζουέλας και του Νικολάς Μαδούρο, όταν κυβερνήσεις συντάσσονται στο πλευρό του, όταν πολιτικοί ηγέτες πλειοδοτούν παρά την προφανή επιδίωξη πραξικοπήματος και πρόκλησης εμφυλίου πολέμου, ακόμα και στρατιωτικής επέμβασης, δεν πρέπει να σκεφτούμε το αυτονόητο; Πως πρόκειται για μια τεραστίων διαστάσεων συνωμοσία εκπονημένη στο στρατηγείο τη CIA και στο Λευκό Οίκο;

Τα χημικά όπλα του Σαντάμ Χουσεϊν που αποδείχθηκε φιάσκο ως επιχείρημα αλλά είχαν υλική συνέπεια τη διάλυση της χώρας, ξεχάστηκαν; Η Λιβύη, η Συρία, η Ουκρανία;

Οι επιχειρήσεις στη Χιλή, τον Παναμά, τη Γουατεμάλα, τη Δομινικανή Δημοκρατία, τη Γρενάδα, το Ιράν, το Βιετνάμ, την Ινδονησία, το Κογκό, την Αγκόλα κ.λπ. κ.λπ., δηλαδή σχεδόν σε κάθε χώρα του χάρτη, εκκινούν από το ίδιο σημείο και έχουν κοινά χαρακτηριστικά.

Θεωρίες συνωμοσίας;

Την απάντηση ας την αναζητήσουμε στις πηγές.

Πέρσι οι εκδόσεις Γκοβόστη κυκλοφόρησαν το βιβλίο του αμερικανού δημοσιογράφου Tim Weiner, με τίτλο “Η ιστορία της CIA”.

Ο συγγραφέας εκτός από το ότι ήταν και ο ίδιος μισθοδοτούμενος από την Υπηρεσία ως πράκτορας, άρα ξέρει από πρώτο χέρι, μελέτησε και χιλιάδες σελίδες αποχαρακτηρισμένων και άλλων ντοκουμέντων της, μίλησε με διευθυντές, κυρίως πρώην, και άλλα στελέχη, και συμπεριέλαβε σε ένα βιβλίο μόλις … 700 σελίδων περίπου, τις κύριες πληροφορίες για τη δράση της.

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα δουλειά, στην οποία μπορεί να μελετήσει κανείς την πολιτική ιστορία του πλανήτη από το 1948 μέχρι το 2005.

Θεωρώ εξαιρετικά επίκαιρη την παράθεση μερικών μόνο στοιχείων σχετικά με το ρόλο του τύπου και των μέσων ενημέρωσης.

Στην πραγματικότητα η πρώτη αρχή της CIA είναι στενά συνδεδεμένη με τα μέσα ενημέρωσης.

Ήδη ο Frank Wisner όταν ανέλαβε τη διοίκηση των αμερικανικών μυστικών επιχειρήσεων της 1η Σεπτεμβρίου του 1948 “ξεκίνησε να οργανώνει τη δημιουργία ενός πολυεθνικού συγκροτήματος Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης με σκοπό τη διενέργεια προπαγάνδας”.

Δυο σελίδες παρακάτω το κείμενο έχει και ιδιαίτερο ελληνικό ενδιαφέρον:

“Η CIA άρχισε να παρέχει κρυφά πολιτική και οικονομική υποστήριξη στους πλέον φιλόδοξους αξιωματικούς του Ελληνικού Στρατού και της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών, στρατολογώντας πολλά υποσχόμενους νεαρούς άνδρες, που ήταν πιθανόν να καταλάβουν κάποια στιγμή ηγετικά αξιώματα…

Αρχικά στην Αθήνα και τη Ρώμη, και ύστερα σε ολόκληρη την Ευρώπη, πολιτικοί, στρατηγοί, αρχικατάσκοποι, εκδότες εφημερίδων, ηγέτες συνδικάτων, πολιτιστικές οργανώσεις και θρησκευτικά σωματεία άρχισαν να προσβλέπουν στην υπηρεσία για χρήματα και για σχέδια δράσεως”.

Το 1953 ο πρόεδρος Αϊζενχάουερ ανέθεσε τη διοίκηση της CIA στον περιβόητο Άλλεν Ντάλες, γνωστό και για την ερωτική σχέση του με τη “δική μας” βασίλισσα Φρειδερίκη.

Όπως σημειώνει ο Weiner: “Από τις πρώτες κιόλας μέρες της ανόδου του στην κορυφή της ιεραρχίας της υπηρεσίας πληροφοριών, ο Allen Dulles φρόντισε για τη δημόσια εικόνα της CIA, συνάπτοντας φιλικές σχέσεις με τους πλέον ισχυρούς εκδότες και παρουσιαστές ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών της Αμερικής… κολακεύοντας αρθρογράφους των εφημερίδων.

Διατηρούσε στενές σχέσεις με τους επικεφαλής των εφημερίδων The New York Times και Washington Post, καθώς και των κορυφαίων εβδομαδιαίων περιοδικών της χώρας. Μπορούσε να σηκώσει το τηλέφωνο και να λογοκρίνει ένα έκτακτο δελτίο, να προβεί σε ενέργειες που ήταν απαραίτητες για την αφνίδια απομάκρυνση ενός ενοχλητικού ξένου ανταποκριτή ή να εξασφαλίσει έναντι αμοιβής τις υπηρεσίες στελεχών όπως ο διευθυντής των γραφείων του περιοδικού Time στο Βερολίνο ή ο ανταποκριτής του περιοδικού Newsweek στο Τόκιο.

Η επιμελής και συστηματική διοχέτευση ειδήσεων στον Τύπο τού έγινε δεύτερη φύση. Το πάνω χέρι στις αίθουσες σύνταξης ειδήσεων των αμερικανικών μέσων ενημέρωσης είχαν βετεράνοι της υπηρεσίας προπαγάνδας της αμερικανικής κυβέρνησης εν καιρώ πολέμου, του Γραφείου Πληροφοριών Πολέμου, όπως ονομαζόταν…

Στους ανθρώπους που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της CIA συγκαταλέγονταν ο Henry Luce και οι συντάκτες των περιοδικών του, Time, Life και Fortune, οι υπεύθυνοι των περιοδικών ευρείας κυκλοφορίας, όπως ήταν τα Parade, Satusrday Review και Reader’s Digest, καθώς και τα πλέον ισχυρά διευθυντικά στελέχη του CBS News.

Ο Dulles οικοδόμησε ένα μηχανισμό δημοσίων σχέσεων και προπαγάνδας, που έφθασε στο σημείο να περιλαμβάνει πενήντα και πλέον ειδησεογραφικούς οργανισμούς, μια ντουζίνα εκδοτικά συγκροτήματα και προσωπικές δεσμεύσεις για στήριξη από ανθρώπους όπως ο Alex Springer, ο πλέον ισχυρός βαρόνος του Τύπου στη Δυτική Γερμανία”.

Στη σχετική υποσημείωση το βιβλίο αναφέρεται: “Στη λίστα των ειδησεογραφικών οργανισμών που συνεργάστηκαν με τη CIA: CBS, NBC, ABC, Assosiated Press, United Press International, Reuters κ.λπ.”.

Και αυτά είναι μόνο η αρχή.

Ο Kishi είχε υπογράψει την κήρυξη πολέμου της Ιαπωνίας κατά των ΗΠΑ το 1941 και είχε καταδικαστεί σε κάθειρξη μετά τον πόλεμο. Αυτό δεν εμπόδισε τους αμερικανούς να δουν στο πρόσωπό του έναν “χρήσιμο” ηγέτη της Ιαπωνίας.

Λέει το βιβλίο: “Επτά χρόνια προσεκτικού σχεδιασμού μετέτρεψαν τον Kishi από κρατούμενο σε πρωθυπουργό. Έκανε μαθήματα αγγλικών με τον επικεφαλής του Newsweek στο Τόκιο και γνωρίστηκε με Αμερικανούς πολιτικούς διαμέσου του διευθυντή διεθνών θεμάτων του ίδιου περιοδικού, Harry Kern, στενό φίλο του Allen Dulles και, αργότερα, πράκτορα της CIA στην Ιαπωνία”.

Μεσούντος του πολέμου του Βιετνάμ, το Φεβρουάριο του 1967, ένα μικρό αριστερό περιοδικό, το Ramparts, ήταν έτοιμο να δημοσιεύσει αποκαλύψεις για τις χρηματοδοτήσεις της CIA στον υψηλού κύρους σύλλογο Αμερικανών σπουδαστών και το αρχηγείο της υπηρεσίας ειδοποίησε το Λευκό Οίκο πως θα προκαλέσει χιονοστιβάδα αποκαλύψεων.

Ο δημοσιογράφος των New York Times, James Reston, παρατήρησε ότι πλέον κινδύνευαν οι σύνδεσμοι της CIA σε συγκεκριμένους, ανώνυμους ραδιοφωνικούς σταθμούς, εκδόσεις και συνδικάτα…

Αποκαλύφθηκε ότι το Ραδιόφωνο Ελεύθερη Ευρώπη, το Ραδιόφωνο Ελευθερία και το Κογκρέσο Πολιτιστικής Ελευθερίας ήταν δημιουργήματα της Υπηρεσίας. Όλα τα σημαντικά μικρά περιοδικά που ανθούσαν υπό το λάβαρο του αριστερού φιλελεύθερου αντικομμουνισμού, όλες οι κατεξοχήν σεβαστές ομάδες που είχαν λειτουργήσει ως δίαυλοι μεταφοράς χρημάτων και ανθρώπων της CIA, όπως το ίδρυμα Ford και το Ασιατικό Ίδρυμα, συνδέονταν μεταξύ του με μια αλυσίδα εικονικές επιχειρήσεις και οργανώσεις-βιτρίνες που συνεργάζονταν με τη CIA…

Οι ραδιοφωνικοί σταθμοί ήταν, σαφώς, οι πιο επιτυχημένες επιχειρήσεις πολιτικού πολέμου στην ιστορία της Υπηρεσίας. Η CIA είχε δαπανήσει κοντά στα 400.000.000 δολάρια για την επιδότησή τους”.

Παρακάτω πάμε στη Χιλή, που μοιάζει αρκετά με την επιχείρηση Βενεζουέλα σήμερα: “Η CIA χώρισε την επιχείρηση Αλλιέντε σε δύο φάσεις. Η πρώτη φάση περιλάμβανε πολιτικό πόλεμο, άσκηση οικονομικής πίεσης, προπαγάνδα και άσκηση διπλωματικής έντασης…”

Ο σταθμάρχης της CIA “είχε πληρώσει είκοσι τρεις ξένους δημοσιογράφους για να ξεσηκώσουν τη διεθνή κοινή γνώμη. Εκείνος και οι συνεργάτες του είχαν υπαγορεύσει το δριμύ κείμενο κατά του Αλλιέντε που έγινε πρωτοσέλιδο στο Time…”

Στη συνέχεια ακολουθούν παρόμοιες αποκαλύψεις για τις σχέσεις της “Υπηρεσίας” με τα μέσα ενημέρωσης.

Αν αυτά τα θεωρεί κανείς μακρινά στο χρόνο και στον τόπο, ας πλησιάσουμε. Στις αποκαλύψεις του ιστότοπου WikiLeaks έχει θέση και η Ελλάδα. Εκεί αναρτήθηκαν

τρία απόρρητα τηλεγραφήματα της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα προς την Ουάσιγκτον, όπου γίνεται αναφορά στην ελληνική δημοσιογραφία.

Στο πρώτο τηλεγράφημα, το 2006, ανάμεσα στ’ άλλα αναφέρεται η προσπάθεια των Αμερικανών να επιτύχουν μεγαλύτερο έλεγχο στις σχολές δημοσιογραφίας, ώστε να καταπολεμήσουν τον αντι-αμερικανισμό:

“Η πλειονότητα των ΜΜΕ υιοθετεί μια αντι-αμερικανική ή/και αντι-Μπους οπτική σε κάθε ιστορία με διεθνείς προεκτάσεις, συμπεριλαμβανομένων των γενετικά μεταλλαγμένων οργανισμών, της φτώχειας, του περιβάλλοντος και του ελέγχου του Διαδικτύου.

Έχουμε με επιτυχία δημοσιεύσει συνεντεύξεις, ξένες καταχωρίσεις (...) για σημαντικά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε σφάλματα και παραλείψεις μέσω τηλεφωνημάτων και επιστολών προς αρχισυντάκτες και μέσω συναντήσεων με δημοσιογράφους, διευθυντές και εκδότες.

Επίσης, προσθέτουμε πόρους στις σχέσεις μας με σχολές δημοσιογραφίας και σπουδαστές, ευελπιστώντας πως η επόμενη γενιά δημοσιογράφων θα είναι πιο ελεύθερη από προκαταλήψεις που χαρακτηρίζουν την παρούσα και τις προηγούμενες γενιές. Οι συνομιλητές μας στις σχολές δημοσιογραφίας (...) φοβούνται ότι οι αλλαγές στη βιομηχανία των ΜΜΕ σημαίνει πως οι σπουδαστές τους δεν θα μπορούν να βρουν και πολλές θέσεις στη δημοσιογραφία όταν αποφοιτήσουν”.

Το δεύτερο τηλεγράφημα, με ημερομηνία 10 Φεβρουαρίου 2010, αναφέρεται στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ και ειδικότερα στην εκπομπή “Νέοι Φάκελοι”, η οποία είχε θέμα την κρίση Γεωργίας - Ρωσίας. Το τηλεγράφημα αναφέρει πως έγινε μια “πολύ καλή επιλογή παρουσίασης των αμερικανικών θέσεων”, χαρακτηρίζει τον Αλέξη Παπαχελά ως “τον πιο γνωστό Έλληνα δημοσιογράφο”, ενώ ένας από τους τρεις παρουσιαστές της εκπομπής ενημέρωσε την πρεσβεία ακόμη και για λεπτομέρειες του μοντάζ – όπως για το ποια πλάνα Ρώσων αξιωματούχων κόβονταν και ποια θα έμεναν.

“Εν γένει, η εκπομπή ισορρόπησε και πέτυχε να περάσει το μήνυμα των Αμερικανών στην Ελλάδα”, καταλήγει το έγγραφο, που υπογράφει ο τότε αμερικανός πρεσβευτής Ντάνιελ Σπέκχαρντ.

Το τρίτο τηλεγράφημα, με ημερομηνία 8 Απριλίου 2008, έχει τίτλο “Το φαινόμενο free press”, υπογεγραμμένο, επίσης, από τον Σπέκχαρντ.

Εκεί γίνεται αναφορά στον τρόπο με τον οποίο η πρεσβεία χρησιμοποιεί αυτά τα έντυπα για να παρέμβει όχι μόνο σε αυτά, αλλά και σε σχολές δημοσιογραφίας, έτσι ώστε η νέα γενιά δημοσιογράφων να μην είναι τόσο αρνητικά διακείμενη απέναντι στην Αμερική και την πολιτική της.

Το τηλεγράφημα αναφέρεται σε μια συνέντευξη που η αμερικανική πρεσβεία δημοσίευσε στη Lifo, με αφορμή ένα διήμερο συνέδριο σε παραλιακό ξενοδοχείο στην Αθήνα, που η πρεσβεία διοργάνωσε στην Αθήνα στις 25-26 Ιουλίου μαζί με το mosaiko.gr.

Σε αυτό συμμετείχαν περίπου τριάντα εκδότες, αρχισυντάκτες και δημοσιογράφοι, οι οποίοι αντιπροσώπευαν τα δεκαπέντε δημοφιλέστερα εναλλακτικά και free press έντυπα στην Ελλάδα.

(Οι πληροφορίες για τα WikiLeaks προέρχονται από άρθρο της Χαράς Ζαχοπούλου στο περιοδικό Επίκαιρα της 1/9/2011)

Να θυμίσω εδώ πως ο Γιώργος Δελαστίκ απολύθηκε από την “Καθημερινή” γιατί έγραψε άρθρο στο “Πριν” σχετικά με τις παρεμβάσεις της αμερικάνικης πρεσβείας και την τοποθέτηση “δικών της” δημοσιογράφων σε νευραλγικές θέσεις μέσων ενημέρωσης.

Επίσης να θυμίσω πως ο αμερικανός πρεσβευτής (Μίλερ) επισκεπτόταν τακτικά εφημερίδες και κανάλια ασκώντας ποικίλες πιέσεις. Καταγγέλθηκε τότε πως είχε απαιτήσει από τη διεύθυνση της “Ελευθεροτυπίας” να απολύσει τον σκιτσογράφο Στάθη Σταυρόπουλο.

Μήπως ανακαλύψαμε την Αμερική; Ασφαλώς όχι. Απλώς υπενθυμίζουμε την ύπαρξή της και τον τρόπο ύπαρξής της.