Κατά το 2ο Παγκόσμιο πόλεμο στη Δημοτική Κοινότητα Μεσοβούνου έγιναν
τρομακτικές καταστροφές από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής και τα σπίτια
πυρπολήθηκαν. Εκτελέστηκαν 157 κάτοικοι, οι περισσότεροι ήρωες του Αλβανικού
Μετώπου, -οι οποίοι ανέπτυξαν μεγάλη μαχητικότητα, άντρες και γυναίκες
πολεμώντας μαζί στον αγώνα για την απελευθέρωση, - την 23/10/1941, χωρίς
καμία αιτία. Άλλοι 90, χωρίς διάκριση ηλικίας και φύλου, τον Απρίλιο του
1944 σφαγιάστηκαν άγρια. Ας δούμε όμως τα γεγονότα κατά χρονολογία:
1930: Δημιουργείται η οργάνωση «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» στη Δημοτική Κοινότητα Μεσοβούνου
. Βασικός σκοπός της είναι η διαφύλαξη και περιφρούρηση της συγκομιδής των
προϊόντων, π.χ. σιτηρά, κτηνοτροφία, από τα όργανα των κατακτητών του
Κουισλιγκς. Η οργάνωση αποτελούνταν από επτά και πλέον μέλη.
1935: Δικτατορία Μεταξά. Εξορίζονται πέντε κάτοικοι του Μεσοβούνου με την
κατηγορία «ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ». Η οργάνωση αυτή δεν σταματάει τη
λειτουργία της. Σύλληψη 80 ατόμων. Φυλακίζονται στο πέτρινο σχολείο,
βασανίζονται, ξυλοκοπούνται έτσι ώστε να κάνουν υπεύθυνες δηλώσεις ότι δεν
ανήκουν σε καμία οργάνωση. Αποφυλακίζονται μετά από τρεις μήνες.
23/10/1941: Το Μεσόβουνο κατηγορείται για παράνομη οργάνωση και δράση.
Χαράματα! Οι Γερμανοί έβγαλαν τους κατοίκους με τη βία από τα σπίτια τους,
μισόγυμνους. Το Μεσόβουνο ήταν κυκλωμένο από αμέτρητους Γερμανούς. Ο καιρός
βροχερός, ομίχλη, σκοτεινός, όπως αρμόζει σε μια τέτοια μέρα. Οι Γερμανοί
συγκέντρωσαν όλους τους κατοίκους στην παλιά εκκλησία (τοποθεσία σημερινού
κοινοτικού καταστήματος). Έδιωξαν τα γυναικόπαιδα και μετέφεραν τους άνδρες
σε ένα βολικό μέρος χαμηλά στις πεδιάδες του Βερμίου (σημερινό Ηρώο) κι εκεί
διαχώρισαν ηλικίες 10-16 και 16-60. Οι κάτοικοι υποψιασμένοι τι πάει να
γίνει, έκαναν απόπειρα διαφυγής, χωρίς επιτυχία, πλην ενός του Πολυχρονίδη
Πέτρου. Οι Γερμανοί παρατάχθηκαν σε τρεις σειρές κι όταν έφτασε η στιγμή.157
ήρωες του Μεσοβούνου έπεσαν από τις σφαίρες των κατακτητών. Οργή, πίκρα,
πόνος κι ένα απέραντο γιατί ήταν οι λέξεις που χαρακτήρισαν εκείνη τη
στιγμή.Τα γυναικόπαιδα εκδιώχθηκαν στις πόλεις Έδεσσα, Βέροια, Κοζάνη. Το
μίσος μεγάλο. Οι Γερμανοί κάψαν για πρώτη φορά το Μεσόβουνο. Το λεηλάτησαν.
Σπίτια, αποθήκες, στάβλοι καταστράφηκαν. Οι Γερμανού έμειναν δυο εβδομάδες
στη Δημοτική Κοινότητα του Μεσοβούνου. Τις νύχτες μαζεύονταν σε ανοιχτά
μέρη, έβαζαν τα καζάνια στη φωτιά, έσφαζαν ζώα και έτρωγαν.
Η ιστορία του παράλυτου Αγάπιου: Ο Αγάπιος ήταν ένας παράλυτος
Μεσοβουνιώτης. Όταν ήρθαν οι Γερμανοί να τους μαζέψουν, νόμισαν πως ο
Αγάπιος έκανε ψέματα για να γλιτώσει. Έτσι, τον χτύπησαν, τον έσπρωχναν από
την μια άλλη άκρη του Διαμερίσματος στην άλλη και με κλωτσιές και
κατρακυλητά τον πήγαν στον χώρο της εκτέλεσης. Διαπίστωσαν όμως ότι όντως
έλεγε αλήθεια και τον έβγαλαν από τη γραμμή της εκτέλεσης. Όμως εκείνος δεν
άντεξε να βλέπει να χάνονται νέα παιδιά, νέοι άντρες κι επιστρέφοντας πίσω
πήγε μαζί τους.όπως του άρμοζε.
1942: Οι Γερμανοί επέτρεψαν στα γυναικόπαιδα να γυρίσουν στο Μεσόβουνο.
Ερημιά, στάχτες, φρίκη, μόνο απελπισία αντίκρισαν εκείνα.
1943: Στον αγώνα κατά των κατακτητών πολέμησαν και μια διμοιρία Ρώσων, η
οποία συνδέθηκε με την οργάνωση ΕΛΑΣ, η οποία, να θυμήσουμε, ιδρύθηκε στο
Μεσόβουνο. Δώσαν και αυτοί τη δική τους μάχη. Έξω από το χωριό σκότωσαν
τρεις Σοβιετικούς στρατιώτες, τον αρχηγό της Αλεξέι, Ρούμπιν και Αντρέι.
Πρόσφατα με την παρουσία Ρώσων αξιωματικών και κατοίκων του Μεσοβούνου
ξεθάφτηκαν και μεταφέρθηκαν στο σημερινό μνημείο.
ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΜΕΣΟΒΟΥΝΟΥ
Του Μεσόβουνου τα βάσανα
του Μεσόβουνου τα πάθη
θα τα τυπώσω στο χαρτί
κι ο κόσμος να τα μάθει
1900 και το ΄41
το Ηρωικό Μεσόβουνο
πλημμύρισε στο αίμα
Ένα πικρό ξημέρωμα
μια Πέμπτη ημέρα
γυμνούς και ξυπόλητους
μας έστησαν στη σφαίρα
Απ΄ τα σπίτια μας έβγαζαν
μόνο με την ψυχή μας.
τα σπίτια μας τα κάψανε
για την εκδίκησή μας.
Ήρθαν άντρες κατακτητές
να μας τσαλαπατήσουν
του Μεσόβουνου τα βουνά
με χιόνια στολισμένα
κι από νυφαδοαίματα
τα ρέματα βαμμένα.
Του Μεσόβουνου τα βουνά
που ειν΄όλα κοιμητήρια
και όσοι διαβάτες πέρασαν
κλάψανε με μαντήλια.
Πηγή: «Η προγονική ιστορία του Δήμου Βερμίου», Π. Τσοκτουρίδου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου