Η διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων της χώρας στον απόλυτο έλεγχο των δανειστών με την σύσταση του Υπερταμείου

 Γράφει ο Σαράντος ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ* 

Το λεγόμενο Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων μπήκε στη ζωή μας με το 3^ο Μνημόνιο που υπέγραψε η σημερινή κυβέρνηση με την συμφωνία όλων των μνημονιακών κομμάτων και ψηφίστηκε στις 14 Αυγούστου 2016 με τον Νόμο 4336/2015.

Στην Σύμβαση Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης που περιλαμβάνεται ως παράρτημα στον παραπάνω Νόμο ονομάζεται «Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων» και στην Παράγραφο Γ, υποπαράγραφο 4.4 του Νόμου ονομάζεται «νέο Ανεξάρτητο Ταμείο».

Σε συνέχεια των παραπάνω με τον Νόμο 4389/2016 που ψηφίστηκε στις 27 Μαΐου 2016 και τιτλοφορείται: «Επείγουσες διατάξεις για την εφαρμογή της Συμφωνίας Δημοσιονομικών Στόχων και Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων και άλλες διατάξεις» έχουν θεσμοθετηθεί τα ακόλουθα:

1.  Ιδρύθηκε μία νέα Εταιρεία αξιοποίησης της περιουσίας του Δημοσίου, με μοναδικό μέτοχο το ελληνικό Δημόσιο με την επωνυμία «Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε.», (Υπερταμείο).

Η Εταιρεία  αυτή έχει 4 θυγατρικές Εταιρείες: Το ΤΑΙΠΕΔ (Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου), την ΕΤΑΔ (Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου), το ΤΧΣ (Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας) και την Ε.ΔΗ.Σ. (Εταιρεία Δημοσίων Συμμετοχών Α.Ε.), (άρθ. 188 παρ. 1).

Με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του μοναδικού μετόχου (Ελληνικό Δημόσιο) δύναται να ιδρύονται και άλλες άμεσες θυγατρικές, προκειμένου να εκπληρώνεται ο σκοπός της εταιρείας (άρθρο 188 παρ. 2).

Στη Σύμβαση χρηματοδοτικής διευκόλυνσης οι θυγατρικές ονομάζονταν «Μέρος του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων».

2.  Η νέα Εταιρεία θα έχει διάρκεια 99 έτη (άρθρο 186 παρ. 2), δεν θα ανήκει στο δημόσιο ή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα (άρθρο 184 παρ. 4) και θα ενεργεί με τρόπο ανεξάρτητο. (άρθρο 185 παρ. 2).

3. Εποπτικό και Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας. Το Εποπτικό Συμβούλιο αποτελείται από 5 μέλη. Τα 3 εξ αυτών επιλέγονται από το Ελληνικό Δημόσιο κατόπιν όμως σύμφωνης γνώμης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Ε.Ε.) και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και 2 μέλη, μεταξύ των οποίων ο Πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου, επιλέγονται από την Ε.Ε. και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας με σύμφωνη γνώμη του Υπουργού Οικονομικών. Οι αποφάσεις του Εποπτικού Συμβουλίου θα λαμβάνονται κατόπιν θετικής ψήφου τουλάχιστον τεσσάρων (4) μελών.

Η θητεία του Εποπτικού Συμβουλίου είναι πενταετής. Εκλέγει και διορίζει τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας, ανακαλεί τον διορισμό των μελών του, καθορίζει τις αμοιβές τους, προσυπογράφει την πρόταση του Διοικητικού Συμβουλίου προς τη Γενική Συνέλευση του μοναδικού μετόχου (Ελληνικό Δημόσιο) για οποιαδήποτε τροποποίηση του Εσωτερικού Κανονισμού της Εταιρείας και των θυγατρικών της, και για οποιαδήποτε τροποποίηση Καταστατικού. Επίσης, αποφασίζει για αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, αξιολογεί τα πεπραγμένα του Διοικητικού Συμβουλίου, ασκεί ένα πλήθος εξουσιών για τον έλεγχο των αρμοδιοτήτων του Δ.Σ. (Άρθρο 191).

Το Δ.Σ. της Εταιρείας αποτελείται από 5 - 7 μέλη τα οποία εκλέγονται για τετραετή θητεία, όπως ορίζεται στο Καταστατικό της με απόφαση του Εποπτικού Συμβουλίου και υπό τις προϋποθέσεις που θέτει ο Εσωτερικός Κανονισμός. Το Εποπτικό Συμβούλιο διορίζει τον  Πρόεδρο και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο του Δ.Σ.  (Άρθρο 192).

Ένας (1) εκπρόσωπος που ορίζεται από κοινού από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας παρευρίσκεται στις συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας, ως παρατηρητής χωρίς δικαίωμα ψήφου. Ενημερώνεται πλήρως επί των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης και μπορεί να ζητήσει εγγράφως από το Διοικητικό Συμβούλιο κάθε πληροφορία επί των θεμάτων που σχετίζονται με τη λειτουργία της Εταιρείας. Η εν λόγω ενημέρωση παρέχεται σε αυτόν χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση. Η θητεία του εν λόγω εκπροσώπου είναι τέσσερα (4) συναπτά έτη, χωρίς δικαίωμα ανανέωσης του ιδίου προσώπου. (Άρθρο 192, παρ. 4).

4. Σκοπός της Εταιρείας: Η Εταιρεία λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος, σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Συστήνεται για να εξυπηρετεί ειδικό δημόσιο σκοπό για να διαχειρίζεται και αξιοποιεί τα περιουσιακά της στοιχεία προκειμένου:

(α) να συνεισφέρει πόρους για την υλοποίηση της επενδυτικής πολιτικής της χώρας και για την πραγματοποίηση επενδύσεων που συμβάλλουν στην ενίσχυση της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και

β) να συμβάλει στην απομείωση των οικονομικών υποχρεώσεων της Ελληνικής Δημοκρατίας, σύμφωνα με το Ν. 4336/2015 (3^ο Μνημόνιο).

Για την εκπλήρωση του σκοπού της, η Εταιρεία ενεργεί με τρόπο επαγγελματικό και επιχειρηματικό με μακροπρόθεσμη προοπτική στην επίτευξη των αποτελεσμάτων της, με σκοπό την επαύξηση της αξίας και τη βελτίωση της απόδοσης των περιουσιακών στοιχείων, καθώς και τη δημιουργία εσόδων. Προωθεί μεταρρυθμίσεις των Δημοσίων Επιχειρήσεων μέσω, αναδιάρθρωσης, βέλτιστης εταιρικής διακυβέρνησης και διαφάνειας, καθώς και μέσω της προαγωγής υπεύθυνης διοίκησης, κοινωνικής ευθύνης, αειφορίας, καινοτομίας και βέλτιστων εταιρικών πρακτικών και μπορεί να προβαίνει σε κάθε ενέργεια προκειμένου να εκπληρώνει τον σκοπό της». (Άρθρο 185, παρ. 1-2-3)

5.  Στη νέα Εταιρεία θα περιληφθεί σταδιακά όλη η περιουσία του Δημοσίου, όχι μόνο η ακίνητη, αλλά και η κινητή. Όλα τα ακίνητα, που ανήκουν στον ΕΟΤ και στο Υπουργείο Οικονομικών, τα οποία διαχειριζόταν η ΕΤΑΔ ή ανήκουν ήδη στην ΕΤΑΔ (άνω των 70.000 ακίνητα), τα ακίνητα που είχαν μεταβιβασθεί στο ΤΑΙΠΕΔ.

6.  Ε.ΔΗ.Σ.: Ιδρύθηκε με το άρθρο 197 του Νόμου.

·         Έχουν ενταχθεί οι Επιχειρήσεις και Οργανισμοί του Δημοσίου (ΟΑΣΑ, ΟΣΥ ΑΕ, ΣΤΑΣΥ ΑΕ, ΟΑΚΑ, ΕΛΤΑ ΑΕ, ΕΥΑΘ ΑΕ, ΕΥΔΑΠ ΑΕ, ΕΛΒΟ ΑΕ, ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ, ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΑΕ, ΔΕΗ ΑΕ.) (για τη ΔΕΗ το 34% των μετοχών του Δημοσίου).

·         Οι μετοχές των δημόσιων Επιχειρήσεων και Οργανισμών μεταβιβάζονται αυτοδικαίως και χωρίς αντάλλαγμα στην Εταιρεία αυτή. (Άρθρο 198, παρ. 6).

·         Σημείωση:  Σχετικά με το 17% των μετοχών του Δημοσίου στη ΔΕΗ που έχει υπαχθεί στο ΤΑΙΠΕΔ παραμένει σ’ αυτό προς πώληση. Εξαιρούνται ρητά και δεν υπάγονται στην Ε.ΔΗ.Σ. «τα περιουσιακά στοιχεία τα οποία είναι προς ιδιωτικοποίηση κατά τη θέση σε ισχύ του Νόμου». (Άρθρο 190, παρ. 2αα)

·         Σκοπός της Ε.ΔΗ.Σ. είναι να κατέχει τις συμμετοχές του κράτους σε δημόσιες επιχειρήσεις, να διαχειρίζεται επαγγελματικά και να επαυξάνει την αξία των συμμετοχών αυτών και να τις αξιοποιεί σύμφωνα με βέλτιστες διεθνείς πρακτικές και τις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ, όσον αφορά την εταιρική διακυβέρνηση, την εταιρική συμμόρφωση, την εποπτεία και τη διαφάνεια των διαδικασιών, καθώς και σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές σε θέματα κοινωνικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνης επιχειρηματικότητας και διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα με τις δημόσιες επιχειρήσεις μέρη.

·         Οι δημόσιες επιχειρήσεις που ελέγχονται από την ΕΔΗΣ: (α) υπόκεινται σε κατάλληλη εποπτεία σύμφωνα με τους κανόνες της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας, (β) υλοποιούν και υποστηρίζουν τις εφαρμοστέες τομεακές πολιτικές της Κυβέρνησης, (γ) αναλαμβάνουν κατόπιν ανάθεσης την παροχή Υπηρεσιών Γενικού και Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος (ΥΓΟΣ), ενδεικτικά μέσω της εκτέλεσης υποχρεώσεων δημόσιας υπηρεσίας σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία... (άρθρο 197 παρ. 2).

·         Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου (από 5-7 μέλη) των εταιριών των οποίων οι μετοχές ανήκουν άμεσα ή έμμεσα, στο σύνολό τους ή εν μέρει στην ΕΔΗΣ, εκλέγονται από τη συνέλευση των μετόχων τους. Ένα μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου προτείνεται προς εκλογή από τον Υπουργό Οικονομικών. Όλα τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των ως άνω εταιρειών επιλέγονται από Επιτροπή Επιλογής η οποία εκλέγεται από το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας επί τη βάσει επαγγελματικών κριτηρίων, κατάλληλων για την εκπλήρωση των σκοπών καθεμίας εξ αυτών, όπως εξειδικεύονται στον Εσωτερικό Κανονισμό. (Άρθρο 197, παρ. 8).

·         Η Ε.ΔΗ.Σ. μπορεί να θέτει ως στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δημοσίων επιχειρήσεων, τη μείωση λειτουργικών εξόδων μέσω λύσεων που στηρίζονται στην αξιοποίηση των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας που βασίζεται στην καινοτομία, την αύξηση των εσόδων μέσω της επέκτασης της πελατειακής βάσης, τη διαφοροποίηση προϊόντων και υπηρεσιών και μέσω επενδύσεων σε νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες, καθώς και με άλλους τρόπους. (Άρθρο 197, παρ. 11).

·         Η διανομή των κερδών της Εταιρείας πραγματοποιείται σύμφωνα με τη μερισματική πολιτική, η οποία αποτελεί μέρος του Εσωτερικού Κανονισμού και με την οποία διασφαλίζεται η ακόλουθη διανομή: α) ποσοστό 50% των κερδών της Εταιρείας καταβάλλεται ως μέρισμα στο Ελληνικό Δημόσιο και διατίθεται σύμφωνα με το Ν. 4336/2015, και β) τα λοιπά κέρδη χρησιμοποιούνται για τις επενδύσεις της Εταιρείας.  (Άρθρο 199, παρ. 1).

·         Οι επενδύσεις που πραγματοποιούνται στα περιουσιακά στοιχεία της Εταιρείας ή των άμεσων θυγατρικών της, συμβάλλουν στην αξιοποίηση τους και στην αύξηση των σχετικών εσόδων. Οι επενδύσεις αυτές δύνανται να περιλαμβάνουν βελτιώσεις ή έξοδα προετοιμασίας για πώληση ή άλλου είδους αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας, εκσυγχρονισμό του δικτύου των δημοσίων επιχειρήσεων, καθώς και ανάθεση συμβάσεων διαχείρισης αναφορικά με εταιρίες υπό αναδιάρθρωση. (Άρθρο 200, παρ. 3).

·         Η Εταιρεία και οι άμεσες θυγατρικές της μπορούν να μετέρχονται όλες τις μεθόδους που κρίνονται κατάλληλες προκειμένου, κατά τρόπο επαγγελματικό, να διαχειρίζονται, να διατηρούν, να αυξάνουν την αξία και να αξιοποιούν τα περιουσιακά τους στοιχεία και να επιτυγχάνουν το σκοπό τους. (Άρθρ. 201, παρ. 1).

·         Προκειμένου να προβούν σε ιδιωτικοποίηση περιουσιακών τους στοιχείων, η Εταιρεία και οι άμεσες θυγατρικές της δύναται να προβαίνουν ενδεικτικά στην πώλησή τους, τη μεταβίβαση οποιωνδήποτε εμπράγματων ή ενοχικών δικαιωμάτων επί αυτών ή την εισφορά των τελευταίων σε ανώνυμες εταιρείες (Α.Ε.) ή ιδιωτικές κεφαλαιουχικές εταιρείες (Ι.Κ.Ε.) και στη συνεπακόλουθη πώληση των σχετικών μετοχών σε τρίτους. (Άρθρο 201, παρ. 2).

·         Η Εταιρεία και οι άμεσες θυγατρικές της δύναται επιπλέον να προβαίνουν στη μίσθωση των περιουσιακών στοιχείων, την παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης ή αξιοποίησής τους, την ανάθεση της διαχείρισής τους... (Άρθρο 201, παρ. 3).

Η διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων του Ελληνικού Κράτους και ο εθνικός, παραγωγικός, οικονομικός και κοινωνικός σχεδιασμός παραχωρούνται στον απόλυτο έλεγχο των δανειστών και αυτό προκύπτει από τα παρακάτω:

Το Υπερταμείο έγινε για να αξιοποιήσει  (πώληση, ιδιωτικοποίηση, ρευστοποίηση, κλπ) όσο το δυνατόν γρηγορότερα την περιουσία του ελληνικού δημοσίου ώστε να αποπληρωθούν τα δάνεια που έχει δώσει η Ε.Ε. στην Ελλάδα - το 50% των εσόδων του ταμείου  θα δίδεται  στους δανειστές  και το υπόλοιπο 50 % στην Ελληνική κυβέρνηση.

Η  δημιουργία του ταμείου προβλέπει την εκχώρηση περισσότερα από 70 χιλιάδες περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου (ουσιαστικά όλη η ακίνητη περιουσία της χώρας αν εξαιρέσει κανείς μνημεία, ναούς, λίμνες, βουνοκορφές, ποτάμια) και σε λίγο όλες οι Δημόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισμοί για χρονικό διάστημα 99 ετών σε έναν διοικητικό μηχανισμό ο οποίος δεν θα λογοδοτεί στα θεσμικά όργανα της πολιτείας ούτε θα ελέγχεται από αυτήν. 

Οι θεσμοί μπορούν να βάλουν βέτο σε κάθε απόφαση ή αλλιώς, απαιτείται η σύμφωνη γνώμη τους για κάθε απόφαση.

Ο επικεφαλής της Ε.ΔΗ.Σ., ο Διευθύνων Σύμβουλος του Δ.Σ. του νέου Ταμείου, ο οποίος και θα ασκεί το μάνατζμεντ θα λαμβάνουν τις αποφάσεις σχετικά με τη στρατηγική, τις δραστηριότητες, την από εδώ και πέρα πορεία των ΔΕΚΟ που ανήκουν στην ομπρέλα τους - και της ΔΕΗ - η Διοίκηση της οποίας θα πρέπει να προσαρμόζεται στις αποφάσεις αυτές.

Μέχρι σήμερα η ΔΕΗ είχε ως προϊστάμενη Αρχή το Υπουργείο Ενέργειας, και υπαγόταν στον Υπουργό Οικονομικών (βασικός μέτοχος), πλέον στο νέο τοπίο οι αποφάσεις θα λαμβάνονται  από κοινού με τους δανειστές.

Εύλογα ερωτήματα δημιουργούνται που θα απαντηθούν στην πορεία.

Τι θα σημαίνει ότι οι Δημόσιες Επιχειρήσεις που ελέγχονται από την ΕΔΗΣ «υπόκεινται σε κατάλληλη εποπτεία σύμφωνα με τους κανόνες της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας»; Τι ελευθερία κινήσεων θα έχει η Διοίκηση της ΔΕΗ στο νέο Ταμείο;

Τι είναι «το πλαίσιο ειδικών υποχρεώσεων» που θα συντάσσεται μεταξύ της ΕΔΗΣ και κάθε ΔΕΚΟ προκειμένου το κράτος να πετύχει τους στρατηγικούς στόχους στον τομέα δράσης της επιχείρησης;

Τι θα σημαίνει προσδιορίζονται «δείκτες απόδοσης» της κάθε συγκεκριμένης επιχείρησης για να διευκολυνθεί η επίτευξη των σχετικών στρατηγικών στόχων;

Τι θα σημαίνει ότι Ταμείο θα μπορεί να παρεμβαίνει αποφασιστικά στα περιουσιακά του στοιχεία με στόχο την μεγιστοποίηση του κέρδους;

Θα προβλέπεται κάποιου είδους «κόφτης» σε περίπτωση που αυτοί δεν επιτυγχάνονται;

Η τιμολογιακή πολιτική για  μεγιστοποίηση της κερδοφορίας ή τη δημιουργία ελκυστικών συνθηκών για την πώληση των Επιχειρήσεων πως θα επιδράσει στην άσκηση κοινωνικής πολιτικής και στήριξης των καταναλωτών;

Υπό ποιές προϋποθέσεις θα μπορεί να αλλάξει η Διοίκηση μιας ΔΕΚΟ;

Στο κυβερνητικό στρατόπεδο, επιχειρούν με κάθε ευκαιρία να καθησυχάσουν τους εργαζομένους πως με την ένταξη στο νέο Ταμείο των ΔΕΚΟ δεν διακυβεύονται εργασιακές κατακτήσεις. Αυτή όμως είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή, προβλέπει πως οι ΔΕΚΟ πρέπει να ανασυγκροτηθούν, και τούτο συνεπάγεται επώδυνες αλλαγές, που θα αγγίξουν και ευαίσθητες εργασιακές χορδές, όπως σχεδόν πάντα συμβαίνει σε παρόμοιες περιπτώσεις.

Βρισκόμαστε επομένως ακόμη στην αρχή αλλαγών που δεν θα φανούν πριν από τις αρχές του 2017 και που σε συνδυασμό με τις ανατροπές που αναμένεται να φέρουν οι υποχρεωτικές δημοπρασίες ηλεκτρικής ενέργειας (ΝΟΜΕ) με απώλεια παραγωγικού δυναμικού και πελατών, η δεινή οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ΔΕΗ, η πώληση του ΑΔΜΗΕ και η συνεχιζόμενη αφαίμαξη της Επιχείρησης (σύμβαση με ΑτΕ, τέλος προμηθευτών προς όφελος των ιδιωτών, κλπ) προϊδεάζουν για μια εντελώς διαφορετική από τη σημερινή εικόνα την αμέσως επόμενη περίοδο.

Το συνδ. κίνημα στην νέα κατάσταση που έχει διαμορφωθεί επιβάλλεται να διαμορφώσει έναν αγωνιστικό συντονισμό για την υπεράσπιση του Δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα της ΔΕΗ και γενικότερα της δημόσιας περιουσίας και των βασικών κοινωνικών αγαθών.

Μόνη επιλογή ενός λαού με αξιοπρέπεια πρέπει να είναι η αντίσταση και ο γενικός ξεσηκωμός για ένα ΜΕΤΩΠΟ ΣΩΤΗΡΙΑΣ της ΔΕΗ και της χώρας, για να ματαιώσουμε το ξεπούλημα και να βάλουμε τη χώρα σε μια αντιμνημονιακή πορεία κυριαρχίας, δικαιοσύνης, ανασυγκρότησης και διεξόδου που μπορεί να σαρώσει όχι μόνο τα μνημόνια αλλά και όλο το κατοχικό πολιτικό μπλοκ, που τα στηρίζει.

*ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ  Σαράντος

Μέλος του Δ.Σ. του Σωματείου

Ορυχείων - Σταθμών ΔΕΗ Μεγαλόπολης