Περί αξιολογήσεων (Της Φλώρας Παπαδέδε και του Γιώργου Γεωργή)*

 

Η  «2η αξιολόγηση» της χώρας από τους «θεσμούς» δεν έκλεισε ακόμα, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες αντιπολίτευσης και κυβέρνησης και έπονται άλλες έξι -ζωή να ‘χουνε…

Η διοίκηση του Ομίλου ΔΕΗ ζήλωσε φαίνεται τη δόξα των «θεσμών» και αποφάσισε την εφαρμογή στους εργαζόμενους της ΔΕΗ Α.Ε. «νέου» Συστήματος Αξιολόγησης που αντικαθιστά τον ΕΚΦΑ. Πιθανότατα, αντίστοιχα «νέα» συστήματα θα αρχίσουν να ξεπροβάλλουν και σε ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ. 

Το «νέο» σύστημα αξιολόγησης έρχεται βέβαια από το βαθύ παρελθόν, προπολεμικό και βάλε, των εποχών που τα εργατικά σωματεία, η συλλογική διεκδίκηση και οι συλλογικές συμβάσεις ήταν παράνομα και απαγορευμένα, καθώς και τότε έπλητταν την «ανταγωνιστικότητα». Ένα παρελθόν στο οποίο βυθίζεται όλο και περισσότερο η Ελλάδα των μνημονίων. 

Για τους εργαζόμενους στη ΔΕΗ συνιστά déjà vu, καθώς το 2000 αποτέλεσε αυτούσιο «πρόταση για σύστημα αμοιβών και αξιολόγησης προσωπικού» του Συμβούλου της τότε Διοίκησης HAY Group και «πρόταση για τη βασική φιλοσοφία και τις αρχές των συστημάτων αξιολόγησης και αμοιβών στη ΔΕΗ» της ΓΕΝΟΠ (των Ρίζου, Έξαρχου, Λόφτσαλη κ.λπ.).

Όλως τυχαίως, ο εξωτερικός σύμβουλος που εισηγήθηκε και τα τρία σχέδια (HAY - ΓΕΝΟΠ το 2000 και Διοίκησης ΔΕΗ το 2017) είναι ο Dr. Δημήτριος Μπουραντάς. Όντως, οι παλιές φιλίες αντέχουν στον χρόνο. 

Τότε όπως και τώρα, βασική «φιλοσοφία» του «νέου» αυτού συστήματος είναι η αντικατάσταση των ικανοτήτων και των προσόντων του εργαζομένου από την «προσαρμοστικότητα» και την «συμπεριφορά». 

Τότε όπως και τώρα, βασικό εργαλείο του «νέου» αυτού συστήματος είναι η αποσύνδεση του μισθού από τις συλλογικές συμβάσεις και τις ανάγκες των εργαζομένων και η σύνδεση με την «απόδοση» κατά την «ορθή κρίση» του αξιολογητή. Όπου η «ορθή κρίση» δεν συνιστά τίποτα περισσότερο από τη γνωστή καμπύλη Gauss. Δηλαδή, την κατανομή των εργαζομένων «ανά υπηρεσιακή μονάδα υπό την προϋπόθεση μεγάλου αριθμού αξιολογουμένων, π.χ. Διευθύνσεις, Τομείς (!!) σε: 7% εξαιρετικούς, 23% λίαν ικανούς, 40% ικανούς, 23% σχεδόν ικανούς και 7% ανεπαρκείς». 

Τότε όπως και τώρα, βασικός στόχος είναι ο ατομικός μισθός, η εξαφάνιση κάθε εργασιακού δικαιώματος, δηλ. συλλογικής κατάκτησης και κάθε συλλογικής - άρα ισχυρής - διεκδίκησης των εργαζομένων. Είναι η μετατροπή των εργαζομένων σε «πόρους», σε αναλώσιμο υλικό, «απελευθερωμένο» από δικαιώματα, συναδελφικότητα και αξιοπρέπεια, «προσαρμοσμένο» και παραδομένο στην «αγορά». Οφείλουμε να υπενθυμίσουμε - όσο κι αν ανατριχιάσουν και «δεν χωρά στο μυαλό» όσων το διαβάσουν - ότι ιστορικά η πιο ολοκληρωμένη διαχείριση ανθρώπινων πόρων καταγράφηκε στο Άουσβιτς. 

Τότε όπως και τώρα, βρέθηκαν συνδικαλιστικές δυνάμεις - μειοψηφικές είναι η αλήθεια - που αντιτάχθηκαν σε αυτά τα σχέδια και αποκάλυπταν στους εργαζόμενους τις πραγματικές επιδιώξεις αυτών των συστημάτων. Αγωνιζόμενοι - από το μετερίζι της ΕΣΚ τότε - ενάντια στη διάλυση των εργασιακών μας δικαιωμάτων, συντάξαμε μια σειρά μελετών, άρθρων και ανακοινώσεων για την «αξιολόγηση». Παραθέτουμε ένα ενδεικτικό απόσπασμα : 

«Δεν είναι τυχαίο ότι εμφανίζεται πρώτα αυτή η πρόταση για το νέο σύστημα αξιολόγησης. Από μόνη της η διαδικασία διοίκησης της απόδοσης, στο βαθμό που θα εφαρμόζεται, θέτει τις βάσεις για ένα αντεργατικό νέο μισθολόγιο και ένα ακόμα αντιδημοκρατικότερο ΚΚΠ. Οι προτάσεις αυτές έρχονται σε μια περίοδο που έχει ήδη μετοχοποιηθεί το 17% της ΔΕΗ, και προωθείται η πλήρης ιδιωτικοποίησή της. Η ΔΕΗ εκτός από την παραχώρηση της αγοράς, των υποδομών, των δραστηριοτήτων και της τεχνογνωσίας της, αναλαμβάνει να διαμορφώσει και το κατάλληλο «εργασιακό κλίμα» για την ελεύθερη αγορά, αναδιαρθρώνοντας τις εργασιακές σχέσεις στο εσωτερικό της με συνολική επίθεση στα εργασιακά δικαιώματα, με το πρόσχημα της «ανταγωνιστικότητας» και της επιβίωσης της επιχείρησης. Δηλ. «κόβει και ράβει» στα μέτρα των αυριανών ιδιωτών εργοδοτών τους εργαζόμενους.» (Πρώτες εκτιμήσεις της ΕΣΚ/ΔΕΗ για την αξιολόγηση της HAY, Σεπτέμβρης 2002). 

Για να θυμηθούν οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι:

Οι προ 20ετίας Διοικήσεις σέρβιραν το «νέο σύστημα αξιολόγησης» μαζί με τα τυράκια των «μπόνους» από τα «οφέλη» που θα έφερνε με τη σέσουλα η «απελευθέρωση», η διείσδυση στα Βαλκάνια με το ευρώ, «οι τρεις πετυχημένες μετοχοποιήσεις»-ιδιωτικοποιήσεις της ΔΕΗ και άλλα παραμύθια της Χαλιμάς.

Τώρα, που τα «οφέλη» αποκαλύφθηκαν ως χρεοκοπία, αναγκαστική συρρίκνωση και οργανωμένη διάλυση της ΔΕΗ (όπως τότε προβλέπαμε), η Διοίκησή της, αθόρυβα πλέον, χωρίς τυράκια, διαβουλεύσεις και περιττά προσχήματα, επιβάλει το «νέο» σύστημα αξιολόγησης που «θα αποτελεί τη βάση για τις προαγωγές σε ανώτερο μ.κ. και μεταθέσεις» και «για την αναγκαιότητα ευελιξίας στις απολύσεις» λόγω της μνημονιακής υποχρέωσης για συρρίκνωση της ΔΕΗ (δείτε και την απόφαση του Δ.Σ. της ΔΕΗ για την «οικιοθελή αποχώρηση»). 

Η προ 20ετίας ΓΕΝΟΠ-Χρηματιστηριακό γραφείο Ρίζου, διατυμπάνιζε ότι «θα τρώμε με χρυσά κουτάλια» από το μισθολόγιο που θα συνδεόταν με την αξιολόγηση της απόδοσης. Τώρα η ΓΕΝΟΠ τηρεί σιγήν ιχθύος. Είναι πολύ απασχολημένη με τη Φέτα ΠΟΠ, για να ασχοληθεί σοβαρά με τη διάλυση και το ξεπούλημα του Ομίλου. Θυμήθηκε βέβαια να εκδώσει ανακοίνωση για την παγκόσμια μέρα της Γυναίκας, ξέχασε όμως να ενημερώσει τις εργαζόμενες: Τι θα συμβεί αν οι υποχρεώσεις τους προς το άρρωστο παιδί τους αξιολογηθούν μεγαλύτερες από τη «δέσμευσή τους στην Εταιρία»; Θα επιβραβευθούν με μείωση βαθμολογίας; Τι θα συμβεί αν η αξιολόγηση της υπηρεσιακής τους μονάδας από τους «θεσμούς» απαιτήσει πώληση, λουκέτο και απολύσεις; 

Παρ’ όλα αυτά, φρονούμε ότι το «νέο» σύστημα αξιολόγησης, που επί 17 συναπτά έτη αγοράζει η ΔΕΗ από τον Dr. Μπουραντά, μπορεί κάπως να φανεί χρήσιμο στους εργαζόμενους στον Όμιλο και όχι μόνο. Πώς; Αν εφαρμόσουμε τα κριτήρια του «νέου» συστήματος αξιολόγησης σε αυτούς που τα εισηγήθηκαν και τα αποφάσισαν. 

Βέβαια, οι Γενικοί Διευθυντές που το εισηγήθηκαν και το ΔΣ που το κατέστησε απόφαση, δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του. Άλλωστε, από τότε που η Δημόσια Περιουσία εκχωρήθηκε για 99 χρόνια στους «αξιολογητές»-δανειστές, αποτελεί σχεδόν καθεστώς η πρώτη απόφαση των διορισμένων διοικήσεων δημόσιων φορέων, οργανισμών κι επιχειρήσεων να είναι η έγκριση ασυλίας στους εαυτούς τους για οποιαδήποτε πράξη τους επιφέρει ακόμα και αξιόποινες συνέπειες. 

Αντίθετα με τους σημερινούς «τεχνοκράτες», οι παλαιοί επιστήμονες των μεγάλων εφευρέσεων της ανθρωπότητας - όπως ο Β. Φραγκλίνος, ο Α. Φλέμιγκ, ο Ν. Τέσλα κ.λπ. - δοκίμαζαν πρώτα στον εαυτό τους τις θεωρίες και τα πειράματά τους. Ας προβούμε λοιπόν, σε ένα διανοητικό παιχνίδι. Ας εφαρμόσουμε ενδεικτικά κάποια κριτήρια της Κλάσης 1Α (Δ/ντές ΒΟΚ, Δ/ντές ΑΗΣ, Ορυχείων κ.λπ.) του «νέου» συστήματος αξιολόγησης. 

Πώς πρέπει να αξιολογηθεί με βάση το κριτήριο «περιφρούρηση του κύρους της εταιρείας» η άρτι απελθούσα διοίκηση του ΑΔΜΗΕ, που έκανε νομότυπα «ένα δωράκι στον εαυτό της»; Με παραμονή σε θέσεις Γενικού Διευθυντή; 

Πώς πρέπει να αξιολογηθεί με βάση το κριτήριο «Θεώρηση κλιμακίου ως οιονεί επιχείρησης με πελατοκεντρική αντίληψη και στόχο τη μεγιστοποίηση της προστιθέμενης αξίας για την εταιρεία» η διοίκηση της ΔΕΗ, που διώχνει το 50% των πελατών της και ξεπουλά το 50% των κλιμακίων της Εμπορίας και το 40% των κλιμακίων της Παραγωγής;

Και με ποιο «μετρήσιμο στόχο»; Πόσο αργά τα πούλησε; Πόσο γρήγορα τα πούλησε; Πόσο φθηνά τα πούλησε; Σε ποιον τα πούλησε; Πόσο ταχύτερα επέφερε τη συρρίκνωση της Επιχείρησης σε «κλιμάκιο»; Πόσο ταχύτερα μετέτρεψε ελεύθερα «επιλέγοντες πελάτες» σε δουλοπάροικούς της και τους πούλησε στην «αγορά»; 

Η αξιολόγηση με βάση το κριτήριο «Επιχειρηματικότητα» θα ήταν πλεονασμός. Υπάρχουν οι ετήσιες και ενδιάμεσες οικονομικές καταστάσεις και αποτελέσματα. Η πραγματικότητα μιλάει μόνη της. 

Τέλος, ας εφαρμόσουμε το κριτήριο «Δέσμευση στην Εταιρεία». Πώς πρέπει να αξιολογηθεί η διοίκηση του Ομίλου, που δεσμεύθηκε δημόσια αμέτρητες φορές να «περιφρουρήσει το δημόσιο χαρακτήρα της ΔΕΗ, του ΑΔΜΗΕ, του ΔΕΔΔΗΕ», ότι «δεν θα πουληθούν Μονάδες» και πριν αλέκτωρ λαλήσει ανέκρουσε πρύμναν, υμνεί την ιδιωτικοποίηση και υλοποιεί τον πλήρη διαμελισμό, την εκποίηση και τη διάλυση της στρατηγικότερης Δημόσιας Επιχείρησης ; 

Κι αν εφαρμόσουμε τα ίδια κριτήρια αξιολόγησης στις προηγούμενες διοικήσεις σε βάθος 20ετίας; Κι αν τα εφαρμόσουμε και στις συνδικαλιστικές ηγεσίες, πρωτοβάθμιες, δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες ; 

Κι αν επεκτείνουμε την εφαρμογή τους στις πολιτικές ηγεσίες; Στα κόμματα και στις κυβερνήσεις, στις τράπεζες και τους «εθνικούς προμηθευτές» που καταλήστευσαν τον Δημόσιο Πλούτο, που έδεσαν τη χώρα στο ζουρλομανδύα του ευρώ και την καταχρέωσαν; Που φόρτωσαν το χρέος στις πλάτες του ελληνικού λαού και τον παρέδωσαν δεμένο στους δανειστές, τους οποίους μάλιστα κατέστησαν «θεσμούς»; Πώς πρέπει να αξιολογηθούν αυτοί που παρέδωσαν τη χώρα, το λαό της και την εθνική του κυριαρχία σε τοκογλύφους δανειστές ; 

Κι έπειτα, πώς πρέπει να αξιολογηθούν οι «θεσμοί», που όπως κάθε γνήσιος Σάυλοκ αφαιμάσσουν 7 χρόνια την Ελλάδα, καταδικάζοντάς τη σε μια συνεχή «αξιολόγηση» όπου όσο περισσότερα πληρώνει για το χρέος, τόσο περισσότερα χρωστάει; Πώς πρέπει να αξιολογηθούν οι «θεσμοί»-γκαουλάιτερ που παραδέχονται ότι «το φάρμακο για την Ελλάδα ήταν λάθος», αλλά απαιτούν να χορηγείται σε όλο και μεγαλύτερες δόσεις ;

Σε ποια κλίμακα αξιολόγησης να κατατάξουμε όλους τους προηγούμενους, που «αξιολόγησαν» έναν ολόκληρο λαό ως «τεμπέλη» και «διεφθαρμένο» ; 

Κοντολογής, ποιος θα αξιολογήσει τους «αξιολογητές»;

Μόνο ένας μπορεί. Ο ελληνικός λαός. Κι όσο συντομότερα το πράξει, τόσο το καλύτερο.

Μόνο ένας μπορεί «να κλείσει την αξιολόγηση» διαπαντός, για να σταματήσει αυτή να κλείνει καθημερινά χιλιάδες σπίτια. Ο ελληνικός λαός.

Αρκεί να εμπιστευτεί τις δυνάμεις του και να αναλάβει την ευθύνη της χώρας του, της ζωής του και των παιδιών του. Κι ύστερα να προχωρήσει στην απόλυση και στην απονομή δικαιοσύνης σε όλο αυτό τον εσμό των «αξιολογητών». 

Όμως, έχει πιάσει τόπο η προπαγάνδα που λέει «Αυτά δεν γίνονται. Δεν έχει νόημα να δώσουμε μάχη, είναι δρομολογημένα. Ας περιορίσουμε τις συνέπειες». Η ίδια αντίληψη κυριαρχούσε και πριν 20 χρόνια. Δεν είχε νόημα να δώσουμε μάχη ενάντια στην απελευθέρωση της αγοράς η.ε. «Ήταν δρομολογημένη». Εφικτή ήταν μόνο η «διαπραγμάτευση» για να «διασφαλιστεί το 51% στο Δημόσιο». Τώρα είναι «δρομολογημένη» η ιδιωτικοποίηση κι απομένει να «διαπραγματευτούμε» τη σωτηρία θέσεων εργασίας και ίσως μισθών και συντάξεων. Όποιος δεν θέλει να ζυμώσει, 20 χρόνια κοσκινίζει και με κάθε κοσκίνισμα - ή «αξιολόγηση», αν προτιμάτε - οι «κόκκινες γραμμές» πάνε όλο και πιο πίσω. 

Κανένας υποταγμένος λαός, στην παγκόσμια ιστορία, δεν κατάφερε να διασώσει τις συνθήκες διαβίωσής του. Τα δικαιώματα των πολιτών πάνε χέρι-χέρι με τα δικαιώματα και την κατάσταση της χώρας τους. Και στα προτεκτοράτα δεν αναγνωρίζονται δικαιώματα, ούτε πολίτες. Παρά μόνο αντικείμενα φορολογίας και εκμετάλλευσης, δηλ. δουλοπάροικοι. Εδώ που βρίσκεται η ελληνική κοινωνία υπάρχει μόνο μία διέξοδος: να ξαναγίνουμε αφέντες στον τόπο μας. Να πετάξουμε από πάνω μας το ζυγό του επονείδιστου χρέους , τα δεσμά του ευρώ και της ΕΕ που ρήμαξαν τον τόπο, να εθνικοποιήσουμε τις υποδομές μας «για να χτίσουμε όσα γκρεμίσαν», να βρούμε δουλειά, ζωή, μέλλον, αξιοπρέπεια, «να κοιτάξουμε τώρα μπροστά». 

Κλείνοντας επιτέλους τα αυτιά μας στη γελοία προπαγάνδα που λέει ότι «αργοπεθαίνουμε βέβαια τώρα, αλλά αν προσπαθήσουμε να σηκωθούμε και να σταθούμε ανεξάρτητοι στα πόδια μας, τότε θα επέλθει η καταστροφή. Είμαστε μικρή χώρα κι αδύναμη». Κι αν απαντήσεις ότι την καταστροφή τη ζούμε ήδη… Πως μικροί κι αδύναμοι ήταν κι οι πρόγονοί μας το 1821 κι είχαν από πάνω τους μια οθωμανική αυτοκρατορία κι απέναντί τους την Ιερά Συμμαχία, δηλ. την ΕΕ της εποχής… Όμως παρ’ όλ’ αυτά, ξεσηκώθηκαν και βρήκαν και φίλους και σύμμαχους και κουτσά στραβά λευτέρωσαν την χώρα που ζούμε σήμερα… Δεξιοί κι αριστεροί, συνειδητοί ή μη οπαδοί του ραγιαδισμού ξινίζουν τα μούτρα και σου αντιγυρίζουν «ήταν άλλες εποχές».

Προφανώς, κολοκοτρωνέικο μουστάκι και «φουστανέλα μου λερή, ποιος λεβέντης σε φορεί» είναι πολύ basse classe καταγωγή για «ευρωπαίο». Ακόμα και της τελευταίας ταχύτητας της ΕΕ. Βέβαια και η υποδούλωση για χρέη από άλλες εποχές έρχεται. Επί Τουρκοκρατίας ήταν η τελευταία. Μα όπως και να το κάνουμε, η σύγχρονη είναι διαφορετική, αποπνέει «ευρωπαϊκό αέρα». Έχει έναν κοσμοπολιτισμό βρε αδελφέ… 

46 χρόνια με βασάνιζε μια απορία. Δεν μπορούσα να καταλάβω πώς 6 εκατομμύρια Εβραίοι οδηγήθηκαν στους θαλάμους αερίων, σχεδόν χωρίς να ανοίξει μύτη. Πάντα απορούσα γιατί, αφού ήταν χαμένοι για χαμένοι, δεν εξεγέρθηκαν. Σε κάθε περίπτωση ήταν πολλοί περισσότεροι από τους φύλακες των στρατοπέδων. Τώρα πλέον έμαθα. Φοβούνταν πως αν ξεσηκωθούν, θα τους συμβούν χειρότερα!

Αντί επιλόγου:

«Ν’ αγαπάς την ευθύνη.

  Να λες εγώ, εγώ μονάχος μου

  θα σώσω τον κόσμο.

  Αν χαθεί, εγώ θα φταίω.»

Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ 

ΥΓ. Η εισήγηση του ΓΔ/Ανθρωπίνων Πόρων για το «νέο σύστημα αξιολόγησης» στάλθηκε στο Σωματείο μας από τη ΓΕΝΟΠ την 1/3/2017, μετά από αίτημα του ΣΕΠ/ΔΕΗ-ΚΗΕ. Δεν γνωρίζουμε από πότε είχε η ΓΕΝΟΠ στα χέρια της την εισήγηση. Δεν γνωρίζουμε αν την έστειλε σε άλλα Σωματεία και πότε. Γνωρίζουμε ότι η ΓΕΝΟΠ και οι εκπρόσωποι των εργαζομένων στο ΔΣ της ΔΕΗ δεν κάλεσαν ποτέ τα Σωματεία - Μέλη να τα ενημερώσουν και να εκφέρουν άποψη. Γνωρίζουμε ότι το «νέο σύστημα αξιολόγησης» εγκρίθηκε στο ΔΣ της ΔΕΗ ΑΕ την Τρίτη 7/3/2017 και ότι το καταψήφισε μόνο ο εκπρόσωπος της ΟΚΕ, συνάδελφος Γ. Μπίτζας.

*Μέλη της Διοίκησης  του Συλλόγου Επιστημονικού Προσωπικού ΔΕΗ

(ΣΕΠ/ΔΕΗ)