1941: Μια άλλη, ιστορική, 17η Νοεμβρίου. (του Βασίλη Γάτσιου)

Οι περισσότεροι, κυρίως οι γενιές από τη μεταπολίτευση και μετά, έχουν συνδέσει  τη 17η Νοεμβρίου με τον ξεσηκωμό του Πολυτεχνείου το 1973. Εκτός όμως απ’ αυτή, και 31 χρόνια νωρίτερα, υπάρχει και η άλλη, η λησμονημένη(;) για τους παλιότερους και άγνωστη για τους νεότερους 17η  Νοέμβρη του 1941.

Τι έγινε τότε; Ο  Θανάσης Χατζής στο βιβλίο του  Η Νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε με τη μαεστρία της πέννας του περιγράφει: 

«Αμέσως μετά την ίδρυση του ΕΑΜ, η οργανωτική του Επιτροπή έβαλε για την Αθήνα και τον Πειραιά πρώτο πάνω από το τρίπτυχο Ελευθερία — Ανεξαρτησία — Λαϊκή κυριαρχία, το σύνθημα:  “Πάλη για την επιβίωση του λαού”.

Συγκεκριμενοποιώντας το κεντρικό αυτό σύνθημα καθόριζε:

1. Πάλη για να αποσπαστούν όσο το δυνατό, μεγαλύτερες ποσότητες τρόφιμα, από κείνα πού κατάσχεσαν οι κατακτητές.

2. Να σταματήσουν οι κατασχέσεις και «αγορές» προϊόντων για λογαριασμό των κατακτητών από τούς κατακτητές, τους μεγαλοκαρχαρίες και τους κουΐσλινγκς.

3. Να επεκταθούν τα συσσίτια για όλο το λαό της Αθήνας και του Πειραιά και κατά πρώτο λόγο στις λαϊκές συνοικίες.

4. Να λειτουργήσουν συσσίτια στα εργοστάσια, στις επιχειρήσεις, στα υπουργεία, στις τράπεζες, στις υπηρεσίες, στα Ιδρύματα, στις ανώτατες σχολές, στους επιστήμονες και  διανοούμενους.

5. Να οργανωθούν παιδικά και σχολικά συσσίτια και καθημερινές διανομές κατάλληλων τροφίμων για τα παιδιά.

6. Να γίνονται τακτικές διανομές αυξημένης ποσότητας και βελτιωμένης ποιότητας ψωμιού, καθώς και λαδιού, ζάχαρης και σαπουνιού.

7. Να γίνονται διανομές ρούχων και καυσίμων στους δημοσιους, ιδιωτικούς υπαλλήλους και σ' όλες τις επιχειρήσεις.

Αποφασίστηκε ακόμα:

Να αρχίσει η οργάνωση προμηθευτικών συνεταιρισμών στους τόπους  δουλειάς με  κεφάλαια των  υπηρεσιών και επιχειρήσεων.

Να αρχίσει αμέσως η οργάνωση επιτροπών επιβίωσης στους τόπους δουλειάς και κατοικίας.

Να αναλάβει το ΕΑΜ να διαφωτίσει το λαό για την άμεση απειλή τού θανάτου από πείνα, να κινηθεί δραστήρια προς όλες τις κατευθύνσεις  και ιδιαίτερα προς το Διεθνή Ερυθρό  Σταυρό, τις οργανώσεις Πρόνοιας,  τον Αρχιεπίσκοπο, τις Ομοσπονδίες και τους συλλόγους των παραγωγικών τάξεων, τα επιμελητήρια κτλ., με σκοπό να αναπτυχθεί ένα κίνημα στις κορυφές της κοινωνίας, παράλληλο με το κίνημα της βάσης που έπρεπε να παίρνει συνεχώς μεγαλύτερη ανάπτυξη, με τάση να συντονιστεί η δράση όλων και να αποκρυσταλλωθεί σε μια «Παλλαϊκή Επιτροπή Επισιτισμού του Λαού».

Έτσι συγκροτήθηκε το «Κεντρικό Γραφείο Πάλης για την Επιβίωση» με επικεφαλής τον αντιπρόσωπο του ΑΚΕ (σ.σ Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας) Αποστόλη Βογιατζή και συνεργάτες του τούς ανώτερους δημόσιους υπάλληλους Χρ. Καλαϊτζή και  Ηλ. Αποστολίδη και τον δικηγόρο Μήτσο Ραπίδη.

Στην πρόσκληση του ΕΑΜ απάντησε πρόθυμα και αποφασιστικά ο λαός της Αθήνας και του Πειραιά.

Στις 17 Νοεμβρίου με πρωτοβουλία των σπουδαστών του Πολυτεχνείου έγινε πανσπουδαστική συγκέντρωση στην αίθουσα της Νομικής Σχολής. Με αίτημα να γενικευτούν τα συσσίτια σ' όλες τις ανώτερες σχολές και να δοθεί δωρεάν ηλεκτρικό ρεύμα, κηρύχτηκε απεργία, στην οποία πήραν μέρος πάνω από 4.000 φοιτητές και σπουδαστές.

Η αστυνομία συνέλαβε μερικούς απεργούς. Στα αιτήματά τους οι σπουδαστές πρόσθεσαν και το αίτημα να αφεθούν οι συλληφθέντες. Η απεργία έληξε με αποδοχή όλων των αιτημάτων. Αυτή ήταν η πρώτη απεργία στην κατεχόμενη Ελλάδα και σ' όλη την Ευρώπη»…

Αυτή η πολιτική του ΕΑΜ του προσέδιδε κύρος στις λαϊκές μάζες.

Του επέτρεπε μέσα από διεκδικήσεις για τα συσσίτια και τους μισθούς να θέτει από καλύτερες θέσεις, που ποτέ δεν απέκρυψε, τους αντιφασιστικούς, αντικατοχικούς και εθνικοαπελευθερωτικούς του στόχους για μια ελεύθερη, λαοκρατούμενη Ελλάδα.

Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν την τελική απόφαση θα την έπαιρνε o ίδιος ο ελληνικός λαός.

Αυτή η ιστορική γνώση αποτελεί γόνιμη παραδειγματική γνώση για τα τωρινά και τα μελλούμενα...

ΠΗΓΗ:  - Kommon