Το σκάνδαλο Novartis, ο παγκόσμιος σερίφης και η αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού

 Του Αλέξανδρου Καπακτσή

   Η ελβετική NOVARTIS που προήλθε από την συγχώνευση Ciba-Geigy και Sandoz είναι μια μεγάλη εταιρεία (με μεγάλη συμμετοχή και σε άλλες εταιρείες, με 33,3% της Roche κλπ), μονοπώλιο στον τομέα της, με πολυεθνική δράση (σε 155 χώρες), καθαρές πωλήσεις για το 2017 49,1 δις δολάρια, 126.000 εργαζόμενους και χρηματιστηριακή αξία 195,6 δις δολάρια.

Η εταιρεία ανήκει σε μια ομάδα από λίγες μεγάλες μονοπωλιακές επιχειρήσεις με πολυεθνική εξάπλωση και δράση οι οποίες ευθύνονται για τον θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων είτε λόγο της τιμολογιακής και εμπορικής τους πολιτικής, είτε για την κατεύθυνση των ερευνητικών τους προσπαθειών αλλά και κλινικών τους δοκιμών με παρόμοιες τακτικές και στρατηγικές.

  Είναι γνωστόν τοις πάσι ότι όσο πιο μεγάλος είσαι στον καπιταλισμό τόσο πιο πολύ δένεσαι με την κρατική-πολιτική εξουσία για να προωθήσεις τις δουλειές σου και δένεται αυτή μαζί σου για να μακροημερεύσει.

  Στον σύγχρονο καπιταλισμό αυτό είναι μια αδήριτη ανάγκη. Και δεν γίνεται μόνο όπου έχουν τις έδρες τους οι εταιρείες αλλά αφού "όπου γης και πατρίς" για το κεφάλαιο, η πρακτική αυτή εφαρμόζεται παντού. Ακόμη περισσότερο φροντίζουν γι αυτό οι πολυεθνικοί κολοσσοί που η δράση τους, τα προϊόντα τους, άπτονται των κρατικών προϋπολογισμών ή των προϋπολογισμών και αποθεματικών ασφαλιστικών ταμείων. Μόνο που δεν είναι μόνοι τους. Όπου δεν έχουν μονοπωληθεί και ρυθμισθεί οι αγορές ή όπου αυξομειώνεται η ισχύς τους ο ανταγωνισμός είναι έντονος, μερικές φορές έως εσχάτων και με κάθε μορφή.

Έτσι λοιπόν, καλό είναι να έχουν τα μονοπώλια όσο γίνεται πιο ρυθμισμένους τους κανόνες του παιχνιδιού αλλά και ισχυρές κρατικές, διεθνικές και πολιτικές πλάτες για την στραβή την ώρα πέρα από τις μόνιμες διευκολύνσεις που διευρύνουν τα κέρδη τους.

Έτσι λοιπόν, ένας αθέατος πόλεμος καλά κρατεί, με ολίγα ή περισσότερα διαλείμματα, που ενίοτε ξεσπά μπρος στα μάτια μας για να αποκαλυφτεί ότι τα τελικά θύματά του  είμαστε όλοι εμείς οι απλοί εργαζόμενοι ανεξαρτήτως έθνους, φύλου, θρησκείας, πιστεύω κλπ.

Στον ή στους εμπορικούς πολέμους δεν εμπλέκονται μόνο εταιρείες, κράτη, πολυεθνικοί οργανισμοί με επίκεντρο την προώθηση των εμπορικών συμφερόντων και των αγορών των "δικών μας" αλλά παίζονται και ευρύτερα παιχνίδια που άπτονται γενικότερων γεωπολιτικών στρατηγικών και όχι μόνο.

  Έτσι λοιπόν η διαφθορά που γεννά ο συγχρωτισμός μονοπωλιακών συμφερόντων και πολιτικής-κρατικής εξουσίας είναι συστατικό στοιχείο του σύγχρονου καπιταλισμού. Και όταν οι μονοπωλιακές αντιθέσεις ή άλλα συμφέροντα το επιβάλλουν ξεπηδά εμπρός μας με το πιο ειδεχθές πρόσωπο. Και όταν υπάρξει ρύθμιση ή μια νέα ισορροπία μεταξύ τους ξαναφτιασιδώνεται πάλι και παίρνει το προσωπείο της ρυθμισμένης αγοράς κα των αδιάφθορων πολιτικών υπερασπιστών των λαϊκών συμφερόντων.

Τώρα όμως όπως και στο σκάνδαλο με τη Siemens  βρισκόμαστε στο στάδιο των ελεγχόμενων αποκαλύψεων. Ανοίγοντας μια παρένθεση θα θυμίσουμε ότι πάλι οι Αμερικανοί αποκάλυψαν το σκάνδαλο με τις δωροδοκίες από τη Siemens κρατικών αξιωματούχων σε όλο τον κόσμο που είχαν σαν αποτέλεσμα να παίρνει την μπουκιά από το στόμα από τους αμερικανούς ανταγωνιστές της. Όχι γιατί αυτοί δεν χρησιμοποιούσαν αθέμιτες, μονοπωλιακές πρακτικές αλλά γιατί προφανώς η γερμανική Siemens είχε αναγάγει το λάδωμα σε επιστήμη  και μάλιστα σε τέτοια επίπεδα που δεν μπορούσαν να τη φτάσουν και έτσι έπρεπε να παρθούν δραστικά μέτρα αποκάλυψης. Τελικά έχασε δουλειές η Siemens. Πήγαν κάποιοι φυλακή στη Γερμανία για ξεκάρφωμα και ξαναμπήκε το νερό στο καινούριο αυλάκι. Όλα μέλι γάλα μέχρι την επόμενη φορά. Όμως έχασαν στην τελική οι Γερμανοί; Κάθε άλλο! Το λίγο στραπάτσο στην εικόνα τους αποζημιώθηκε από το γεγονός ότι έγινε ξεκάθαρο σε όλους τους πολιτικούς του κόσμου που είχαν σχέση με τη Siemens (και αυτή άμεσα συνδεδεμένη με τη  BND*) ότι τους έχει όλους καταγεγραμμένους με ντοκουμέντα και αποδείξεις για δωροδοκία. Έτσι μια στρατιά πολιτικών, και στη χώρα μας, μόνιμα στην υπηρεσία της και μάλιστα αυτή την φορά χωρίς μίζες και δώρα. Έτσι κατέληξε το μισό παλιό πολιτικό προσωπικό της χώρας όμηρος των Γερμανών. Τι να περιμένεις μετά από αυτούς, αντίσταση στα μνημόνια… ή σε οτιδήποτε άλλο που αντιστρατεύεται τα συμφέροντα της Γερμανίας;

  Με αυτά και με εκείνα, με τις πλάτες της ΕΕ και την ισχύ των οικονομικών σχέσεων άρχισαν να αλωνίζουν οι Γερμανοί. Καθόλου καλό για τους Αμερικανούς που έχαναν τον ένα άνθρωπο μετά τον άλλο. Μέχρι που τα γεωπολιτικά σχέδια άλλαξαν και οι Αμερικανοί χρειάζονταν ένα δυναμικό come back στην περιοχή. Όχι μόνο εμπορικό αλλά πρωτίστως πολιτικό. Βρήκαν νέους και ισχυρούς συμμάχους στην νέα κυβέρνηση του Σύριζα αλλά δεν φτάνουν. Καιρός να ξαναμπούν όλοι στο μαντρί. Όταν η National Defence  Strategy τους αλλάζει και από κύριο αντίπαλο την τρομοκρατία αναγορεύονται πλέον επίσημα η Ρωσία και η Κίνα είναι φυσικό να παίρνονται μέτρα αναχαίτισης τους στα Βαλκάνια και γιατί η πρώτη από παλιά έχει ισχυρή παρουσία και γιατί η δεύτερη με τη στρατηγική της one belt one road σύντομα θα έχει πολύ ισχυρή παρουσία. Πολιτικών γελοίες κραυγές εθνικισμού που τους δημιουργούν προσκόμματα ή θα τις αφομοιώσουν (πατριωτισμός και εθνικισμός είναι ασύμβατες έννοιες) ή θα τις υποτάξουν. Στην προκειμένη περίπτωση ιδιαίτερα αυτών που σιτίσθηκαν από τη NOVARTIS.

Θα ανοίξουμε μια παρένθεση εδώ. Όταν χοντραίνουν οι μονοπωλιακές αντιθέσεις και βγαίνουν τα μαχαίρια λέγονται και πολλές αλήθειες όταν πρόκειται να βλαφτεί ο αντίπαλος. Ας δούμε την ανάλυση και τα στοιχεία που παρουσιάζονται από την ελβετική le Temps:

ΟΙ ΕΛΒΕΤΟΙ ΑΝΤΕΠΙΤΊΘΕΝΤΑΙ - ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ ΣΕ ΡΟΛΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΣΕΡΙΦΗ

Η αμερικανική δικαιοσύνη ερευνά την ελβετική εταιρία Novartis για ενδεχόμενες πράξεις δωροδοκίας που φέρεται ότι διέπραξε στην Ελλάδα, γράφει η ελβετική εφημερίδα Le Temps.

H έρευνα βασίζεται στον αμερικανικό νόμο περί διεφθαρμένων πρακτικών στο εξωτερικό (FCPA), που ψηφίστηκε το 1977 με στόχο την καταπολέμηση της δωροδοκίας δημόσιων υπαλλήλων στο εξωτερικό.

Το FCPA, όπως το αποκαλούν οι ειδήμονες, είναι ένας υπερπόντιος νόμος, δηλαδή έχει ισχύ και εκτός του αμερικανικού εδάφους.

Με την πρώτη ματιά, αυτό είναι λογικό για έναν νόμο που υποτίθεται ότι πρέπει να καταπολεμήσει τις διεφθαρμένες πρακτικές που διαπράττονται στο εξωτερικό. Αυτό σημαίνει ότι για παράδειγμα μια ελβετική εταιρεία που διαπράττει πράξεις διαφθοράς στη Λιθουανία μπορεί να διωχθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες και να καταδικαστεί να καταβάλει στις αμερικανικές αρχές ένα γερό πρόστιμο.

Το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης βασίζει την αρμοδιότητά του να διώκει πράξεις δωροδοκίας που διαπράττονται στο εξωτερικό με βάση κριτήρια που συχνά αγνοούνται ή ακόμα και είναι δύσκολο να γίνουν αντιληπτά για τους Ευρωπαίους.

Για παράδειγμα, η χρησιμοποίηση του αμερικανικού δολαρίου για μία δωροδοκία ή το γεγονός ότι ένα άτομο έχει εμπλακεί σε πράξη διαφθοράς μέσω μιας αμερικανικής υπηρεσίας όπως το Gmail ή το Facebook, δίνει τη δυνατότητα στις αμερικανικές αρχές να ασκήσουν δίωξη σε οποιοδήποτε άτομο ή εταιρεία στις Ηνωμένες Πολιτείες, ανεξάρτητα από την ιθαγένειά του ή τον τόπο της έδρας της εταιρίας. Και αυτό ακόμα κι αν δεν εμπλέκεται αμερικανική εταιρεία.

Η ελβετική εφημερίδα υποστηρίζει ότι ο νόμος αυτός αποτελεί «ένα οικονομικό όπλο πολέμου, που μπορεί να προκαλέσει μαζική αποσταθεροποίηση».

Οι Γάλλοι -σημειώνει η Le Temps- κατάλαβαν τι πραγματικά είναι το FCPA το 2014 με το τεράστιο πρόστιμο που επιβλήθηκε στην BNP Paribas (8,9 δισ. δολάρια) αλλά και αυτό που επιβλήθηκε στην Alstom (772.000.000 δολάρια).

Από το τέλος του 2017, μάλιστα ο ευρωπαϊκός όμιλος Airbus, αιώνιος αντίπαλος της αμερικανικής Boeing, έχει εμπλακεί με την αμερικανική δικαιοσύνη με βάση το νόμο FCPA.

Η Novartis είχε ήδη καταβάλει πρόστιμο ύψους 25 εκατομμυρίων δολαρίων στις ΗΠΑ το 2016 για να σταματήσει τη δίωξη για δωροδοκία στην Κίνα.

Έτσι λοιπόν οι Αμερικανοί αφού αυτοεξουσιοδοτήθηκαν και αυτοπροσδιορίσθηκαν ως παγκόσμιοι σερίφηδες επεμβαίνουν και με αυτό τον τρόπο εναντίον των αντιπάλων τους ή ακόμη και των δυνητικών αντιπάλων τους. Έτσι με δικές τους ενέργειες προχώρησε μια έρευνα διεθνής για το ενδεχόμενο παράνομων πληρωμών κρατικών και άλλων λειτουργών, για την αθέμιτη προώθηση προϊόντων με στόχο την επικράτηση της εταιρείας στην αγορά, όχι γενική (όπως έχει η κατάσταση) αλλά ειδικά για τη Novartis.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

Στην Ελλάδα κατά καιρούς αλλά ειδικότερα στα πρόσφατα χρόνια έχουν γίνει πολλές αναφορές και για χρηματισμό και για δωροδοκίες και για αθέμιτες πρακτικές που σχεδόν όλες κατέληγαν να σκονίζονται στα συρτάρια κάποιων δικαστικών ή πολιτικών "αρμοδίων". Η έκθεσή του Σούρλα (παλιότερα για το πάρτι με το δημόσιο χρήμα σε διάφορους τομείς,) όπως λέει, αφορούσε άλλες -από τη Novartis- φαρμακευτικές εταιρείες, στη μία εκ των οποίων στις ΗΠΑ είχε επιδικαστεί πρόστιμο 350 εκατομμυρίων δολαρίων. «Στην Ελλάδα δεν υπήρξε ενδιαφέρον.  Από την Αριστοτέλους όπου διετέλεσε υπουργός Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων την περίοδο 1990-1992 «έφυγα γιατί έπρεπε να “ξεκουραστώ”, όπως με παρότρυνε με σχετική ανακοίνωσή της -που έχω κρατήσει- η φαρμακοβιομηχανία». Λίγες μέρες νωρίτερα ως υπουργός είχε ζητήσει από τον πρόεδρο του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ) όλα τα τιμολόγια για τα εισαγόμενα συστατικά των φαρμάκων, «για να διαπιστώσω αν αντιστοιχούν με τα φάρμακα που παράγονται.

Την επομένη άγνωστοι διέρρηξαν τον ΕΟΦ και πήραν όλα τα τιμολόγια». Τα λεφτά ήταν πάντα πολλά γι αυτό και οι καθαρόαιμες μαφιόζικες μέθοδες με εξαγορές, μπούκες, εκβιασμούς και φόνους κάτι το συνηθισμένο.

Κλείνουμε την παρένθεση.

  Τι θα πρέπει να περιμένουμε στη συνέχεια; Οι αποκαλύψεις να οδηγήσουν σε κάθαρση; Δηλώνουμε κατηγορηματικά ότι δεν πρόκειται να γίνει κάτι τέτοιο. Στην καλύτερη περίπτωση θα υπάρξουν ορισμένες καταδίκες και άλλοι θα πέσουν στα μαλακά ή θα αθωωθούν ελλείψει αποδείξεων. Βέβαια οι Αμερικανοί έχουν πλήθος αποδείξεων που τους έδωσαν τα στελέχη της NOVARTIS που έχουν καταφύγει (;) στην προστασία τους αλλά δεν πρόκειται να τα κοινοποιήσουν ή δημοσιοποιήσουν παρά μόνο μικρό μέρος, όσο χρειάζεται, γιατί είναι πολύ φυσικό να μην θέλουν να κάψουν πολιτικούς, μελλοντικούς συνεργάτες ούτε να τροφοδοτήσουν την λαϊκή δυσφορία και οργή η οποία μέσα σε μια κοινωνική έρημο μπορεί να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.

Μέσα από μια ελεγχόμενη διαδικασία πάνε να ελέγξουν ένα μεγάλο μέρος του πολιτικού προσωπικού. Και επειδή δεν παίζουν μόνοι απαιτούν από τους Γερμανούς να κάνουν πίσω αλλιώς θα τους κάψουν και δικά τους πρόσωπα. Οι τροχιοδεικτικές βολές ενάντια στον αρχιερέα της διαπλοκής, που πετούσαν οι βαλίτσες με τις μίζες πάνω από το κεφάλι του πιο πυκνά και από τα περιστέρια στην πλατεία συντάγματος, με το όνομα του ήδη μπήκε στο κάδρο. Θα βγουν στη φόρα και άλλα ονόματα αν χρειαστεί. Όταν έχουν φάει δεκάδες δις από τα δημόσια και ασφαλιστικά ταμεία και την τσέπη των εργαζομένων, όταν σε ελάχιστα χρόνια διπλασιάστηκε η φαρμακευτική δαπάνη δεν μπορεί κανένας κυβερνητικός και κρατικός παράγοντας να ισχυρισθεί ότι είναι αθώος του αίματος. Το ξέρουν όλοι ότι ακόμη και να μην μπήκε ούτε ένα ζεστό ευρώ στην τσέπη τους οι ευθύνες για την ασυδοσία είναι τεράστιες και έχουν υπογραφές. Πολλές υπογραφές.

  Το σίγουρο είναι ότι υπάρχει μια διαπλοκή και κοινότητα συμφερόντων Αμερικανών και κυβέρνησης αυτή τη στιγμή. Δεν έχει να κάνει με την προθυμία μόνο της κυβέρνησης να κάνει την γεωπολιτική ορντινάτσα στους Αμερικανούς καλύπτοντας ή ελπίζοντας γι αυτό το κενό της Τουρκίας, παρά και ενάντια στους πολεμικούς κινδύνους και τα πραγματικά συμφέροντα του λαού. Όσο αποκαλύπτεται ο σιχαμερός ρόλος του παλιού πολιτικού προσωπικού ελπίζει να απομείνει στη συνείδηση του λαού ο μόνος αξιόπιστος κυβερνητικός διεκδικητής και να ανανεώσει τη θητεία της παρά τον εξίσου σιχαμερό ρόλο της στο πέρασμα και την εφαρμογή των μνημονίων.

  Για τις εργατικές και λαϊκές δυνάμεις δεν μπαίνει ζήτημα επιλογής κυβερνητικού επιβήτορα ή προστάτη της χώρας. Η αστική τάξη της χώρας μας και το υπηρετικό πολιτικό της προσωπικό πάντα λεηλατούσαν και το έθνος των εργαζομένων και τη χώρα, πάντα διάλεγαν προστάτες εναντίον του. Η πολιτικοοικονομική ψυχή τους μπορεί να δόθηκε στους Γερμανούς και την ΕΕ κυρίως για οικονομικούς λόγους αλλά οι παλιές αγάπες δεν ξεχνιούνται εύκολα. Άλλωστε σε αυτούς τους κύκλους η ύπαρξη και συζύγου και ερωμένης είναι κάτι συνηθισμένο. Μόνο ο κίνδυνος του διαζυγίου τους αναγκάζει να επιλέξουν. Αυτούς, όχι εμάς. Αν χρειάζεται να επιλέξουμε κάτι είναι μόνο η οργάνωση των εργατικών και λαϊκών δυνάμεων για την ανατροπή τους.

 * BND Bundesnachrichtendienst (υπηρεσία πληροφοριών της Γερμανίας)

 

αναδημοσίευση από: Το σκάνδαλο Novartis, ο παγκόσμιος σερίφης και η αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού Του Αλέξανδρου Καπακτσή