ΝΙΚΗ ΠΑΣΧΑΛΗ (Τούλα Τζόλια) Μια πρωτοπόρα αντάρτισσα

Από τις πρώτες αντάρτισσες στον ΕΛΑΣ. (Αν όχι η πρώτη), που γνώρισε τον Αρη Βελουχιώτη στις μεγάλες του δόξες. Που τον ακολούθησε και μετά τη Βάρκιζα στην τραγική του θανάσιμη πορεία. Και ύστερα (αφού βγήκε ζωντανή), πάλι από τις πρώτες στο ΔΣΕ.
Γνωστή, σε κείνα τα δύσκολα χρόνια, με το ψευδώνυμο Νίκη Πασχάλη. Η αγωνίστρια Σεβαστή Τζόλια - Παπαϊωάννου, η Τούλα. Μια πραγματική ηρωίδα, μέλος του ΚΚΕ από τα 15 της χρόνια, στη φωτιά της Αντίστασης.

Σταθερή και πιστή στα μεγάλα ιδανικά του Κόμματος της εργατικής τάξης και στις παραδόσεις του λαϊκού μας κινήματος μέχρι το τέλος της ζωής της.
Το βιογραφικό της και οι φωτογραφίες της (που μας παρέδωσε ο γιος της) δίνουν ανάγλυφα το πορτρέτο της.

Γεννήθηκε στην Τούργια Κρανιά Γρεβενών στις 18 Δεκέμβρη 1928. Πέθανε στη Θεσσαλονίκη στις 24 Μάρτη 2003 και κηδεύτηκε στο χωριό της.

Από μικρή στη βιοπάλη

Από φτωχή οικογένεια, ρίχτηκε από μικρή στη βιοπάλη. Ο πόλεμος και η κατοχή, της άνοιξε άλλο δρόμο. Στο εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα από το 1942. Δουλεύει στα συνεργεία για την εξυπηρέτηση των ανταρτών. Εκπαιδεύεται νοσοκόμα. Οργανώνεται στην ΕΠΟΝ. Αλλά δεν την κρατάει το χωριό. Η καρδιά της λαχταράει το αντάρτικο. Βγαίνει στον ΕΛΑΣ. Υπηρετεί στο 4ο Σύνταγμα, στην Ι Μεραρχία. Παίρνει μέρος σε πολλές μάχες, σε Χάσια, Κότζιακα, Αγραφα, Τζουμέρκα. Τον Αύγουστο του 1944 προσφέρει τις υπηρεσίες της στο Γενικό Νοσοκομείο στη Δ. Μακεδονία. Με την απελευθέρωση στα Γιάννενα είναι διευθύντρια του νοσηλευτικού προσωπικού στα Νοσοκομεία Χατζηκώστα και Γ. Σταύρου.
Με τη συμφωνία της Βάρκιζας, χωρίς να παραδώσει το όπλο της, φεύγει για το χωριό της. Το βρίσκει ερειπωμένο. Οι δικοί της μένουν σε μία καλύβα.

Ενα βράδυ δυο καπεταναίοι χτυπούν την πόρτα της καλύβας. Βλέπει τον Αρη και τον Τζαβέλα. Κουβέντιασαν με τους γονιούς της. Τη θέλουν μαζί τους. Τους ακολούθησε. Στην Καληβρύση Καστοριάς ο Αρης μίλησε σε μεγάλη συγκέντρωση κατοίκων. Ηταν στις 25.4.1945. Φεύγοντας βρέθηκαν κυκλωμένοι. Εδωσαν μάχη. Αυτή τραυματίστηκε κι έμεινε δύο μήνες στο Νοσοκομείο της Κοριτσάς.

Στο ΔΣΕ πολέμησε τρία χρόνια. Συμμετείχε σε πολλές μάχες (παρά τα προβλήματα υγείας της), στο Γράμμο, στο Βίτσι, στο Σμόλικα. Ηταν και στη θεατρική ομάδα του Δ. Ραβάνη - Ρεντή. Το 1949, με την ήττα του ΔΣΕ, περνάει στη Γιουγκοσλαβία.
Παντρεύτηκε το λοχαγό Νίκο Ευαγγελή. Πάνε στην Τασκένδη. Χάνει τον άντρα της (απ' τα βαριά τραύματα και τη φυματίωση). Εχει όμως την κόρη της Χριστίνα.
Μετά από πέντε χρόνια, στο Βουκουρέστι, παντρεύεται τον Γιάννη - Διονύση Παπαϊωάννου. Αποχτάει και γιο, τον Βλαδίμηρο - Αρη. Δούλεψε στα εργοστάσια Γκεοργκίου Ντεζ και Ελεκτροφάρ και διακρίθηκε. Πολλά χρόνια εργάστηκε και σαν αδελφή νοσοκόμα.

Επαναπατρίστηκε το 1976 με την οικογένειά της. Εμενε στην Αθήνα. Συνέχισε τον αγώνα από τις γραμμές του ΚΚΕ. Ανήκε στην ΚΟΒ Μεταξουργείου - Βάθης. Τιμήθηκε ως βετεράνα στα 60χρονα του Κόμματος. Αναγνωρίστηκε επίσημα ως αντιστασιακή και παρασημοφορήθηκε. Ηταν μέλος των αντιστασιακών οργανώσεων ΠΕΑΕΑ, ΠΕΑΤΑΘ, ΠΕΕΠΠ. Ολοι όσοι τη γνώρισαν θα τη θυμούνται. Τα παιδιά και τα εγγόνια της είναι περήφανα γι' αυτήν. Το παράδειγμά της πρέπει να εμπνέει και να ενθαρρύνει στους αγώνες που έχουμε μπροστά μας.
Από τον Ριζοσπάστη
αναδημοσίευση από: ΝΙΚΗ ΠΑΣΧΑΛΗ (Τούλα Τζόλια)