«Οι μάζες είναι ο αποφασιστικός συντελεστής,
αυτές είναι βράχος που πάνω του θα θεμελιωθεί
της επανάστασης η τελική νίκη. Οι μάζες στάθηκαν
στο ύψος τους, την "ήττα" αυτή την έκαναν πραγματικά
έναν κρίκο στην αλυσίδα των ιστορικών εκείνων ηττών
που είναι η δόξα και η δύναμη του διεθνούς σοσιαλισμού.
Και γι' αυτό μέσ' απ' αυτή την "ήττα" θα βλαστήσει η
μελλοντική νίκη.
"Τάξη επικρατεί στο Βερολίνο!". Ηλίθιοι δήμιοι! Η "τάξη"
σας είναι χτισμένη πάνω στην άμμο. Η επανάσταση αύριο
"θα υψώσει τη βροντερή φωνή της ως τους ουρανούς".
Τρομαγμένοι θ' ακούσετε το νικητήριό της σάλπισμα:
- Ημουν, είμαι και θα είμαι»
Ρόζα Λούξεμπουργκ
Στις
13 Γενάρη του 1919, το δημοσιογραφικό όργανο των Γερμανών
σοσιαλδημοκρατών «Vorwarts» δημοσίευσε ένα ποίημα του ποιητή - συνεργάτη
του Aρθουρ Ζίκλερ, που τελείωνε ως εξής:
«Εκατοντάδες στη σειρά οι σκοτωμένοι
προλετάριοι.
Ο Καρλ, η Ρόζα, ο Ράντεκ κι η συντροφιά τους
Δεν είναι ανάμεσα στους νεκρούς
προλετάριοι».
Τρεις
μέρες αργότερα, στις 16 του μηνός ένα επίσημο ανακοινωθέν πληροφορούσε
πως ο Καρλ Λίμπκνεχτ είχε συλληφθεί αλλά σκοτώθηκε, ενώ επιχειρούσε να
αποδράσει και η Ρόζα Λούξεμπουργκ είχε λιντσαριστεί από εξαγριωμένο
πλήθος. Ασφαλώς η έμμεση, αρχικά, απειλή θανάτου για
τις δύο ηγετικές φυσιογνωμίες της γερμανικής και παγκόσμιας Επανάστασης
και η επιβεβαίωση του τραγικού γεγονότος λίγες μέρες αργότερα, δεν ήταν
τυχαία γεγονότα. Ο Καρλ και η Ρόζα, ύστερα μάλιστα από την ήττα της
γερμανικής επανάστασης, το Γενάρη του '19, ήταν προγραμμένοι από το
αστικό καθεστώς και τη σοσιαλδημοκρατία, που διεύθυνε τις πολιτικές
υποθέσεις της γερμανικής μπουρζουαζίας. Πώς όμως έγινε δυνατή η
συνάντησή τους με το θάνατο; Ο Πάουλ Φρέλιχ περιγράφει:
«Στις
15 Γενάρη το βράδυ, κατά τις 9 η ώρα, Ο Καρλ και η Ρόζα συνελήφθησαν
μαζί με τον Πικ, στο τελευταίο τους καταφύγιο στη Βίλμερσντορφ, προάστιο
στα δυτικά του Βερολίνου, στον αριθ. 53 της οδού Μανχάιμ, από μια ομάδα
στρατιωτών με επικεφαλής τον υπολοχαγό Λίντερ και τον ξενοδόχο Μέριγκ,
μέλος του συμβουλίου των πολιτών της Βίλμερσντορφ. Ο Καρλ και η Ρόζα
διαμαρτυρηθήκανε και δείξανε ψεύτικες ταυτότητες, αλλά ένας χαφιές που
είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη του Λίμπκνεχτ αποκάλυψε ποιοι πραγματικά
ήταν. Ο Καρλ οδηγήθηκε πρώτα στο γενικό επιτελείο του συμβουλίου των
πολιτών και κατόπιν στο ξενοδοχείο Eντεν. Αμέσως κατόπιν η Ρόζα και ο
Πικ φτάσανε επίσης εκεί με ισχυρή στρατιωτική συνοδεία.
Στο ξενοδοχείο Eντεν η δολοφονία του Καρλ και της Ρόζας είχε ήδη αποφασιστεί και οργανωθεί υπό τη διεύθυνση του λοχαγού Παμπστ».
Η δολοφονία και οι δολοφόνοι
Οταν
ο Λίμπκνεχτ έφτασε στο ξενοδοχείο δέχτηκε χτυπήματα, με υποκόπανο
όπλου, στο κεφάλι, ενώ η Λούξεμπουργκ και ο Πικ έγιναν δεχτοί με
ουρλιαχτά και βρισιές. «Ενώ ο Πικ φρουρούνταν σε μια γωνιά του διαδρόμου
-συνεχίζει ο Φρέλιχ- η Ρόζα και ο Καρλ σύρθηκαν μπροστά στο λοχαγό
Παμπστ για να υποστούν μιαν "Ανάκριση". Λίγο κατόπιν πήραν τον Καρλ.
Βγαίνοντας από το κτίριο ένας ναύτης τον έριξε κάτω με χτυπήματα
υποκόπανου. Κατόπιν τον ρίξανε σε ένα αυτοκίνητο μέσα στο οποίο ανέβηκαν
ο υπολοχαγός Χορστ φον Πφλουγκ - Χάρτουνγκ, ο λοχαγός Χάιντς φον
Πφλουγκ - Χάρτουνγκ, οι υπολοχαγοί Λίτμαν φον Ρίτεγκεν, Στρίγγε και
Σουλτζ και ο ιππέας Φρίντριχ. Στο Νόιερ Σέε μέσα στο Τιέργκαρντεν
βγάλανε από το αυτοκίνητο μισολιπόθυμο τον Λίμπκνεχτ, τον τράβηξαν
μερικά βήματα και τον δολοφόνησαν. Το πτώμα του το παρέδωσαν κατόπιν σε
ένα σταθμό πρώτων βοηθειών με τη δήλωση ότι πρόκειται για το πτώμα
αγνώστου.
Λίγο
κατόπιν μετά τον Λίμπκνεχτ, η Ρόζα Λούξεμπουργκ σύρθηκε έξω από το
ξενοδοχείο από τον υπολοχαγό Φόγκελ. Μπροστά στην πόρτα την περίμενε ο
υπολοχαγός Ρούγκε, ένας πνευματικά έκφυλος, που είχε πάρει διαταγή από
τους υπολοχαγούς Φόγκελ και Πφλουγκ - Χάρτουνγκ να χτυπήσει τη Ρόζα. Με
δυο χτυπήματα του υποκόπανου έσπασε το κρανίο τη Ρόζας. Σχεδόν άπνους
ρίχτηκε μέσα σε ένα αυτοκίνητο. Μερικοί αξιωματικοί πηδήσανε στο όχημα.
Ενας χτύπησε τη Ρόζα με τη λαβή του περιστρόφου του. Ο υπολοχαγός Φόγκελ
την πυροβόλησε στο κεφάλι. Το πτώμα μεταφέρθηκε μέσω του Τιέργκαρντεν
και από εκεί ρίχτηκε από ψηλά, από τη γέφυρα του Λιχτενστάιν στο κανάλι
Λάνβεχρ. Το Μάη του 1919 το πτώμα βγήκε στην όχθη».
Η κηδεία
του Καρλ Λίμπκνεχτ που έγινε στις 25 Γενάρη και της Ρόζας Λούξεμπουργκ
που έγινε στις 13 Ιούνη του 1919 μετατράπηκαν σε λαϊκές διαδηλώσεις που
πήραν μέρος εκατοντάδες χιλιάδες Γερμανοί εργαζόμενοι. Ο λαός τίμησε με
κάθε τρόπο τους νεκρούς ηγέτες του. Αλλά και η γερμανική αστική τάξη δεν
ξέχασε τα μίσθαρνα όργανά της.
«Η κυβέρνηση -γράφει ο Βόλφγκανγκ Ρούγκε-
αρνήθηκε να δικαστούν οι ένοχοι από ένα έκτακτο δικαστήριο, με τον
ισχυρισμό ότι θα ήταν "αδικαιολόγητη ανάμειξη" στις υποθέσεις της
στρατιωτικής δικαιοσύνης, και έτσι παρουσιάστηκαν σε ένα δικαστήριο του
δικού τους τάγματος, δηλαδή του δολοφονικού σώματος. Οι περισσότεροι από
αυτούς που πήραν μέρος στη δολοφονία, ανάμεσά τους κι εκείνοι που
εισέπραξαν ένα μέρος της αμοιβής των 100.000 μάρκων, που είχαν οριστεί
για τη δολοφονία του Λίμπκνεχτ και της Λούξεμπουργκ, αφέθηκαν ελεύθεροι
"λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων". Μόνο δύο αξιωματικοί
καταδικάστηκαν για "απόπειρα δολοφονίας", σε χαμηλές ποινές φυλάκισης.
Μια βδομάδα όμως αργότερα κατάφεραν να δραπετεύσουν από τη φυλακή».
Δυο ανυπέρβλητες επαναστατικές φυσιογνωμίες
Η
δολοφονία της Ρόζας Λούξεμπουργκ και του Καρλ Λίμπκνεχτ υπήρξε χωρίς
αμφιβολία ισχυρότατο πλήγμα για το παγκόσμιο επαναστατικό κίνημα εκείνης
της εποχής, ανεξίτηλο στίγμα για τη γερμανική και διεθνή
σοσιαλδημοκρατία, αλλά και η απόδειξη για τον πραγματικό χαρακτήρα της
αστικής δημοκρατίας. Λίγες μέρες μετά το στυγερό γεγονός, στις 19 Γενάρη
του 1919, ο Λένιν έδωσε με ακρίβεια την πολιτική του σημασία: «Σήμερα
στο Βερολίνο -είπε μιλώντας σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας-
η αστική τάξη και οι σοσιαλπροδότες πανηγυρίζουν. Κατάφεραν να
δολοφονήσουν τον Κ. Λίμπκνεχτ και τη Ρ. Λούξεμπουργκ. Ο Eμπερτ και ο
Σάιντεμαν, που τέσσερα ολόκληρα χρόνια έσπρωχναν τους εργάτες στο
σφαγείο για ληστρικά συμφέροντα, ανέλαβαν τώρα το ρόλο δημίων των
προλεταριακών ηγετών. Το παράδειγμα της επανάστασης στη Γερμανία μας
πείθει ότι η "δημοκρατία" δεν είναι παρά ένα προκάλυμμα της αστικής
καταλήστευσης και της πιο άγριας βίας». Το Μάρτη του ιδίου έτους,
αναπτύσσοντας, στο ιδρυτικό συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, τις
περίφημες θέσεις του για την αστική δημοκρατία και τη δικτατορία του
προλεταριάτου, ο Λένιν θα πει: «Η δολοφονία του Καρλ
Λίμπκνεχτ και της Ρόζας Λούξεμπουργκ αποτελεί γεγονός κοσμοϊστορικής
σημασίας, όχι μόνο γιατί βρήκαν τραγικό θάνατο οι καλύτεροι άνθρωποι και
ηγέτες της πραγματικά προλεταριακής, της Κομμουνιστικής Διεθνούς, αλλά
και γιατί αποκαλύφθηκε πέρα για πέρα η ταξική ουσία ενός κράτους
προηγμένου σε ευρωπαϊκή κλίμακα - μπορούμε να πούμε δίχως υπερβολή σε
παγκόσμια κλίμακα. Αν κάτω από μια κυβέρνηση σοσιαλπατριωτών οι
αξιωματικοί και οι καπιταλιστές μπόρεσαν να δολοφονήσουν ατιμώρητα
κρατούμενους, δηλ. ανθρώπους που η κρατική εξουσία τους είχε θέσει κάτω
από τη φρούρησή της, βγαίνει το συμπέρασμα πως η ρεπουμπλικανική
δημοκρατία στην οποία μπόρεσε να συμβεί ένα τέτοιο πράγμα δεν είναι παρά
δικτατορία της αστικής τάξης».
Η επαναστατική προσφορά και δράση
της Ρόζας Λούξεμπουργκ και του Καρλ Λίμπκνεχτ ασφαλώς υπήρξε τεράστια,
ακόμη και πριν το ξέσπασμα της γερμανικής επανάστασης, όταν το γερμανικό
και το παγκόσμιο επαναστατικό κίνημα, σιγά αλλά σταθερά υποχωρούσε στον
οπορτουνισμό και μεταλλασσόταν σε άρνηση του εαυτού του. Τότε, η
Λούξεμπουργκ ήταν από τις λίγες προσωπικότητες διεθνώς που ύψωσαν
επαναστατικό θεωρητικό λόγο και πράξη. Εχει, επομένως, απόλυτο δίκιο ο
Μ. Πορφυρογένης όταν σημειώνει με έμφαση: «Για τους
διανοούμενους η ζωή της Ρόζας Λούξεμπουργκ είναι ένα ολόφωτο άστρο.
Δείχνει τι πρέπει να 'ναι ένας διανοούμενος. Δείχνει πως ο αγώνας του
προλεταριάτου δεν έχει ανάγκη από καλοβαλμένα μυαλά μα από μυαλά που να
καθοδηγούν καλοβαλμένες γροθιές!».
Αλλά και για τον Λίμπκνεχτ που
ήταν περισσότερο πρακτικός, κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει πως όταν
ξέσπασε ο Α' Παγκόσμιος πόλεμος ήταν ο μόνος από την κοινοβουλευτική
ομάδα των Γερμανών σοσιαλδημοκρατών που καταψήφισε τις πολεμικές
πιστώσεις. Ο γνωστός ηγέτης της Γερμανικής Επανάστασης, και φίλος του,
Καρλ Ράντεκ γράφει γι' αυτό το ιστορικό γεγονός: «Ο
Λίμπκνεχτ έμεινε μόνος. Τα χαρακτηριστικά του σκλήρυναν, μια πικρή πτυχή
περιτριγύρισε το στόμα του. Αποφάσισε να δράσει μοναχός του παρά τις
συμβουλές των φίλων. Την ώρα εκείνη είδα πως στον Λίμπκνεχτ διαλύονταν
οι τελευταίες αμφιβολίες, πως έφευγε η τελευταία απλότητα, πως
ξεχύνονταν μέσα του η μεγάλη ηθική δύναμη που δεν τον εγκατέλειψε ως το
θάνατο: η σιδερένια αποφασιστικότητα να ανοίξει το δρόμο για ένα νέο
ξύπνημα του σοσιαλισμού, κι αν ακόμα θα επρόκειτο το δικό του στήθος να
δεχτεί όλες τις κοντακιές».
Για τη στάση αυτή του Λίμπκνεχτ ο Λένιν είχε γράψει με θαυμασμό:
«Το όνομα του Καρλ Λίμπκνεχτ είναι γνωστό στους εργάτες όλων των χωρών.
Παντού, και ιδιαίτερα στις χώρες της Αντάντ, το όνομα αυτό είναι
σύμβολο αφοσίωσης ενός αρχηγού στα συμφέροντα του προλεταριάτου, σύμβολο
πίστης στη σοσιαλιστική επανάσταση».
Για δε τη Ρόζα Λούξεμπουργκ ο ηγέτης της Οκτωβριανής Επανάστασης είχε σημειώσει χαρακτηριστικά:
«Ηταν και παραμένει ένας αετός. Και όχι μόνο η μνήμη της θα είναι πάντα
ιερή για τους κομμουνιστές όλου του κόσμου, μα και η βιβλιογραφία της
και η πλήρης συλλογή των έργων της... θα είναι ένα διδακτικότατο μάθημα,
που θα διαπαιδαγωγεί πολλές γενιές κομμουνιστών σε όλο τον κόσμο»...πηγή:902.gr
Κείμενο του Νίκου Καζαντζάκη για την Ρόζα Λούξεμπουργκ:
«Κίνησα το πρωί για τον Διόνυσο, στην Πεντέλη. Κρατούσα τα "Γράμματα" της Ρόζας Λούξεμπουργκ κι ήθελα να τα διαβάσω ψηλά στη μοναξιά, κάτω από τα πεύκα.
Γυάλιζε ο αέρα ακίνητος κι άστραφτε σαν ατσάλι· απάνω του, σαν
ξόμπλια σμαλτωμένα, τα δέντρα, οι πεταλούδες, τα σπίτια των ανθρώπων. Η
Πεντέλη μπροστά μου, η μάνα, με τον ανοιχτό πληγωμένον κόρφο, που είχε
γεννήσει τους Θεούς· ζερβά μου ο Πάρνης γαλάζιος και τραχύς. Μύριζε το
θυμάρι, η αφάνα· οι βελόνες των πεύκων, διχαλωτές, έσταζαν τον ήλιο.
Στο Διόνυσο, βρήκα ένα παλιό μου φίλο. Είχα χρόνια να τον δω. Α! τους
ηρωικούς αγώνες μας για τη δημοτική γλώσσα, τα μανιφέστα που
ξαπολούσαμε, τις κρυφές μας συνεδρίες στα υπόγεια ενός μεγάλου σπιτιού,
τους νέους που φέρναμε στα κατηχούμενα τούτα να τους φωτίσουμε, να
πληθύνουμε, ν’ ανεβούμε από τα υπόγεια, να φωτίσουμε την Ελλάδα.
Έπειτα σκορπίσαμε. Άλλοι παντρεύτηκαν, άλλοι βαρέθηκαν, άλλοι
διορίστηκαν κι ησύχασαν. Όταν τους συναντώ στο δρόμο, κάνω πως δεν τους
βλέπω από ευγένεια – φοβούμαι μήπως θυμηθούν και κοκκινίσουν. Μα σήμερα
δεν μπόρεσα να ξεφύγω. Μόλις πρόβαλα στο μικρό ξενοδοχείο του Διονύσου,
να ο φίλος μου με το μπαστούνι του, με το καπέλο γυριστό, να μην τον
κάψει ο ήλιος γλυκοκουβέντιαζε με πέντ’ έξι κοπέλες. Πώς πάχυνε! Τα
μάτια του ήταν πρησμένα, τα μάγουλά του κρέμουνταν, το πηγούνι του
αναπαύονταν απάνου στο διπλό προγούλι.
-Πώς πάχυνες! του είπα.
-Ναι, πήρα τον κατήφορο. Στρώνω τραπέζι για τα σκουλήκια. Γεροντόπαχο. Δε σκοτίζομαι πια για τίποτα, δεν μπορώ να αφομοιώσω καμιά καινούρια ιδέα. Είμαι ήσυχος.
Και σε λίγο πρόσθεσε:
-Ναι, πήρα τον κατήφορο. Στρώνω τραπέζι για τα σκουλήκια. Γεροντόπαχο. Δε σκοτίζομαι πια για τίποτα, δεν μπορώ να αφομοιώσω καμιά καινούρια ιδέα. Είμαι ήσυχος.
Και σε λίγο πρόσθεσε:
-Άλλαξαν οι συνήθειές μου. Παντρεύτηκα βλέπεις. Δεν περπατώ πια,
βαριέμαι. Αγαπώ τις απλές κουβέντες, τη μαστίχα και τα παιδιά μου.
Θέλησα να του θυμίσω τους αγώνες μας. Όλα τα θυμόταν ήσυχα, χωρίς θλίψη, χωρίς ντροπή.
-Κάναμε ό,τι μπορούσαμε. Σήμερα οι νέοι άλλαξαν. Γίνηκαν επαναστάτες, δε σέβουνται.
-Κάναμε ό,τι μπορούσαμε. Σήμερα οι νέοι άλλαξαν. Γίνηκαν επαναστάτες, δε σέβουνται.
Μα καθόλου δε θεράπευε πια την καρδιά μου όλη τούτη η ωραιότητα. Σαν
παμπάλαιη μου φάνηκε Σειρήνα, που μάταια μάχουνταν να μας γοητέψει και
να ξεχάσουμε το τραχύ, χωρίς γλύκα κι ωραιότητα σύγχρονο χρέος.
Ανέβαινα βιαστικός, κλεισμένος μέσα στην αγωνία μου. Σήμερα μια
γυναίκα άσκημη, χλωμή, απελπισμένη, ανένδοτη, ήταν μαζί μου· ως άγγιζες
το χέρι μου το μικρό βιβλιαράκι της Ρόζας Λούξεμπουργκ, έφρισσα, σα να
με άγγιζε το νευρικό, νεκρό της χέρι και με οδήγαε.
Μια μέρα την είχα δει σε μια μικρή γερμανική πολιτεία, πάνου σε ένα
τραπέζι, να μιλάει σε χιλιάδες εργάτες και πεινασμένους. Ήταν αδύναμη,
σα ραχητική, φορούσε ένα παλιό σάλι, έτρεμε από το κρύο κι έβηχε. Μα
πότε δεν θα ξεχάσω την κραυγή που τινάχτηκε από το ανεμικό της στόμα κι
ανέβηκε στον ουρανό: «Ελευτερία, φως, δικαιοσύνη. Να χαθούμε, όλοι
αδέλφια, για να σώσουμε τη γης!».
Πολλοί κλαίγαν, άλλοι βλαστημούσαν και φοβέριζαν. Οι καλοθρεμμένοι
αστοί περνούσαν και σφύριζαν. Ήρθαν οι αστυφύλακες και την κατέβασαν από
το τραπέζι και την πήραν στη φυλακή. Ποτέ δε θα ξεχάσω τη ματιά της
προς τους αψηλούς, βάρβαρους στρατιώτες. Έλεος, αγανάχτηση και θλίψη. Σα
να μετρούσε πόσο σκοτάδι υπάρχει ακόμα, πόση σκλαβιά και τι αγώνας
χρειάζεται!
Μιαν άλλη μέρα: Είχε κηρυχτεί ο παγκόσμιος πόλεμος, τα γερμανικά
σιδερόφραχτα στρατεύματα κίνησαν να δρασκελίσουν τα σύνορα και να μπουν
στη Ρωσία.
Άξαφνα, μια χλωμή γυναίκα όρμησε, στάθηκε απάνου στα σύνορα κι άνοιξε τα δυο μικρά της αδύναμα χέρια να σταματήσει τους στρατούς που προχωρούσαν. Ήταν η Ρόζα Λούξεμπουργκ.
Τη φυλακίζουν. Από τη φυλακή της κοιτάζει τον ήλιο, τα πουλιά, τα σύννεφα, ακουμπισμένη στα κάγκελα.
Άξαφνα, μια χλωμή γυναίκα όρμησε, στάθηκε απάνου στα σύνορα κι άνοιξε τα δυο μικρά της αδύναμα χέρια να σταματήσει τους στρατούς που προχωρούσαν. Ήταν η Ρόζα Λούξεμπουργκ.
Τη φυλακίζουν. Από τη φυλακή της κοιτάζει τον ήλιο, τα πουλιά, τα σύννεφα, ακουμπισμένη στα κάγκελα.
Ξαπλωμένος στην κορφή του βουνού διαβάζω τα γράμματα της στην
αγαπημένη της φιλενάδα, τη Σόνια: «Κάποτε μου φαίνεται πως δεν είμαι
ανθρώπινο πλάσμα, μα ένα πουλί ή ένα οποιοδήποτε ζώο, που πήρε ανθρώπινη
μορφή. Περσότερο ταιριάζει στην ψυχή μου μια γωνίτσα περβόλι, ένα
χωράφι και να ΄μαι ξαπλωμένη στο χορτάρι, ανάμεσα στα έντομα, παρά να
βρίσκουμαι σ’ ένα συνέδριο σοσιαλιστικό. Σε σένα μπορώ να κάμω μια
τέτοια εξομολόγηση, γιατί βέβαια δε θα με φανταστείς εσύ πως προδίνω την
ιδέα. Το ξέρεις, πως μεόλα αυτά, ελπίζω να πεθάνω στο μετερίζι μου: σε
μια μάχη στα οδοφράγματα ή μέσα στη φυλακή…».
Γιομάτη επικίντυνα πλούτη κι αντινομίες ήταν η ψυχή της, όπως κάθε μεγάλη ψυχή.
Γιομάτη επικίντυνα πλούτη κι αντινομίες ήταν η ψυχή της, όπως κάθε μεγάλη ψυχή.
Και παρακάτω γράφει:
«Τη στιγμή που σου γράφω ένας μεγάλος βάβουλος μπήκε στο κελί της
φυλακής μου· το γιομώνει με τη βαριά, σα βαρύτονου, φωνή του. Τί ωραίος
που είναι, τί βαθύτατη χαρά ζωής αναπηδάει μέσα από το βούισμά του, το
γιομάτο δύναμη, ζέστα καλοκαιριάτικη και μυρωδιές από τα λουλούδια!»
«Σονίτσα» γράφει μιαν άλλη μέρα, «παραπονιέσαι με λόγια πικρά γιατί με
κρατούν τόσον καιρό φυλακή και φωνάζεις: «Πώς είναι δυνατόν οι ανθρώποι
να ορίζουν την τύχη άλλων ανθρώπων;» Αγαπητό μικρό μου πουλί, σε όλη την
ιστορία ανθρώποι ορίζουν την τύχη άλλων ανθρώπων, κι η αδικία τούτη,
έχει βαθύτατα τις ρίζες της στις υλικές συνθήκες της ζωής.
Μονάχα η εξέλιξη, μέσα από αναρίθμητες σπασμωδικές κρίσεις, μπορεί να
φέρει τη λύτρωση. Σήμερα ζούμε ένα από τα πιο τρικυμισμένα κεφάλαια της
εξέλιξης αυτής και ρωτάς: Προς τί όλα τούτα; Το ερώτημα τούτο δεν έχει
νόημα όταν αγκαλιάσεις ολάκερο τον κύκλο της ζωής. Προς τί να υπάρχουν
πουλιά στον κόσμο; Δεν ξέρω. Μα χαίρουμαι που υπάρχουν και γλυκύτατα
παρηγοριέμαι, γρικώντας ξαφνικά ένα βιαστικό τσι-τσι-μπε να μου έρχεται
μακριάθε, απάνου από τον τοίχο.
Άλλωστε υπερτιμάς τη γαλήνη μου. Δυστυχώς η εσωτερική μου ισορροπία και
μακαριότητα ταράζεται κι από τον πιο ανάλαφρο ίσκιο που περνάει ποπάνω
μου κι υποφέρω τότε αδήγητο μαρτύριο. Μα τις στιγμές αυτές μου είναι
αδύνατο να προφέρω λέξη.».
Σε ένα άλλο γράμμα της περιγράφει με πόνο τα βουβάλια που σέρνουν μεγάλα
κάρα και κουβαλούν στις φυλακές τα αιματωμένα ρούχα από τον πόλεμο.
Ένας στρατιώτης τα χτυπούσε και χάραζε, έως το αίμα, τη ράχη τους:
«Την ώρα που ξεφόρτωναν τα κάρα, τα βουβάλια έμεναν ακίνητα εξαντλημένα
και το ένα, εκείνο που έτρεχε αίμα, κοίταζε θλιμμένο, ίσα, μπροστά του.
Όλη του η μορφή και τα μεγάλα του μαύρα μάτια, τα τόσο γλυκά, είχαν την
έκφραση του παιδιού που τιμωρήθηκε σκληρά χωρίς να ξέρει την αιτία·
έκλαψε πολύ και δεν ξέρει πια πώς να γλυτώσει από το μαρτύριο κι από την
κτηνώδη βία.
Στεκόμουνα μπροστά στο κάρο και το πληγωμένο ζώο με κοίταζε. Τα δάκρυα
τινάχτηκαν από τα μάτια μου· ήσαν τα δάκρυά του. Ω δύστυχο βουβάλι μου,
αγαπημένε φτωχέ αδερφέ μου, είμαστε κι οι δυο ανυπεράσπιστοι και βουβοί,
ενωμένοι κι οι δυο στο πόνο, στην ανημποριά και στη λαχτάρα!»
Θάμα είναι η ευαισθησία τούτη της καρδιάς σε μια γυναίκα με τόση οξύτατη λογική και διαλεκτική δεινότητα και σοφία.
Κι ακόμα περισσότερο η Ρόζα Λούξεμπουργκ είχε και την Τρίτη ανώτατη
αρετή: Δεν ήταν μονάχα λεπτότατα παθαινόμενη καρδιά, δεν ήταν μονάχα
ανυπέρβλητα λαγαρός θεωρητικός νους – μα ήταν και μια ζωή γιομάτη Πράξη:
αμείλιχτος πολεμιστής, έτρεχε από πόλη σε πόλη, μιλούσε στις πλατείες,
στα καφενεία, στα εργοστάσια, πήγαινε μπροστά από τους εργάτες σε
συλλαλητήρια κι απεργίες.
«Σονίτσαα, Σονίτσα, κράτα ό,τι κι αν γίνει, τη γαλήνη σου και την
ηρεμία. Τέτοια είναι η ζωή και πρέπει να την παίρνεις όπως είναι, με
γενναιότητα, με όρθιο το κεφάλι και με χαμόγελο στα χείλη, μπροστά και
ενάντια στα πάντα!»
Και το τελευταίο της γράμμα, λίγο πριν την σκοτώσουν:
«Η ψυχή μου βρίσκεται σε τέτοιο πυρετό, που είναι αδύνατο να δέχουμαι
πια τους φίλους μου και να νιώθω πως μας επιβλέπουν οι φύλακες. Το
βάσταξα με υπομον’η όλα τούτα τα χρόνια κι αν ήταν άλλοι καιροί, θα
‘κανα υπομονή. Μα τώρα που όλα συθέμελα άλλαξαν, δεν το ανέχομαι πια. Να
μ’ επιβλέπουν την ‘ωρα που μιλω΄και να να μη με αφήνουν να προφέρω λέξη
για ότι βαθύτατα μ’ ενδιαφέρει, μου κατήντησε τόσο μαρτύριο, που
προτιμώ να στερηθώ κάθε επίσκεψη, ωσότου να μπορέσουμε να ιδωθούμε σαν
ελεύτεροι άνθρωποι».
Σε λίγο καιρό, τον Γενάρη του 1919, τη σκότωσαν!
Σε λίγο καιρό, τον Γενάρη του 1919, τη σκότωσαν!
Αχ! Πως ανέβηκε ξαφνικά, μέσα στην Πεντέλη, η κραυγή: - Βοήθεια!
Δεν ήταν μια γυναίκα που φώναζε – ήταν η κραυγή, η σημερινή, ολάκερης της Γης.
Κατέβαινα το βουνό ταραγμένος. Τα δάκρυα είχαν τιναχτεί από τα μάτια μου. Πώς όταν είδα τη γυναίκα τούτη στη μακρινή πολιτεία να φωνάζει, απάνω στο τραπέζι, μικρή, αδύναμη κι άσκημη, πώς να μη χυθώ να σφίξω το χέρι της και να πάω μαζί της! Μα θυμούμαι, πειράχτηκα κι απόστρεψα το πρόσωπό μου. Ένας γιατρός, που ήταν μαζί μου είπε: «Θα είναι υστερική· θα την πάντρευα να ησυχάσει». Κι εγώ γέλασα, θυμούμαι.
Κατέβαινα το βουνό ταραγμένος. Τα δάκρυα είχαν τιναχτεί από τα μάτια μου. Πώς όταν είδα τη γυναίκα τούτη στη μακρινή πολιτεία να φωνάζει, απάνω στο τραπέζι, μικρή, αδύναμη κι άσκημη, πώς να μη χυθώ να σφίξω το χέρι της και να πάω μαζί της! Μα θυμούμαι, πειράχτηκα κι απόστρεψα το πρόσωπό μου. Ένας γιατρός, που ήταν μαζί μου είπε: «Θα είναι υστερική· θα την πάντρευα να ησυχάσει». Κι εγώ γέλασα, θυμούμαι.
Φρίσσω λογιάζοντας πόσο κτήνος μπορεί να ‘ναι ο άνθρωπος, χωρίς να το
νιώθει. Ποτέ στη ζωή μου δεν είχα ξεπέσει τόσο, μεγαλύτερη αμαρτία δεν
έκαμα.
Και τώρα τα δάκρυα ανεβαίνουν, μια καρδιά χτυπάει και γιομίζει με
αντίλαλο την ερημιά, η ζωή ανασηκώνεται όλη απάνου στους αδύναμους,
καμπουριασμένους ώμους της χλωμής τούτης μεγαλομάρτυρης αδελφής.
Έφυγε η κραυγή από το στήθος της, λευτερώθηκε από το εφήμερο κορμί της
και δουλεύει, φωνάζοντας πολεμικά, μέσα στα στήθη των ανθρώπων. ΄
Τέτοια η κραυγή της λευτεριάς. Έκαμε χρόνια να φτάσει και να χτυπήσει
την ψυχή μου. Άλλες ψυχές, πιο χαμηλά, πιο πέρα, ακόμα δεν τη γρίκησαν.
Βλέπουν μια γυναίκα ν’ ανοίγει το στόμα της, να σηκώνει τα χέρια απάνου
σ’ ένα τραπέζι, μα δεν ακούν τί λέει: ύστερα από πέντε, δέκα χρόνια, θ’
ακούσουν· κι η ψυχή τους θα τιναχτεί κραυγάζοντας.
Η κραυγή της Ρόζας Λούξεμπουργκ σκίζει τα σωθικά μας: -Βοήθεια!»
Ο αέρας άλλαξε, αναπνέει μιαν άνοιξη βαριά, γιομάτη θειάφι. Ποιος
φώναξε; Εμείς φωνάζουμε, οι αδικημένοι άνθρωποι! Κι ύστερα σιωπή·
ξεχνούμε από τεμπελιά, από συνήθεια, από φόβο. Μα ξάφνου πάλι η κραυγή
σκίζει τα σωθικά μας. Γιατί δεν είναι απόξω, δεν είναι μακριά, δεν
έρχεται, για να μπορούμε να ξεφύγουμε – μέσα στην καρδιά κάθεται η
κραυγή και φωνάζει.
Ανίλεη, αυστηρή είναι η στιγμή που περνούμε. Δε στρέφουμε πια το
πρόσωπό μας στον ουρανό, ζητώντας βοήθεια. Ξέρουμε, ουρανός και γης
είναι ένα. Ο νους, ας είναι ο ποιητής ουρανού και γης· αυτός ανέλαβε όλη
την ευθύνη του χαμού ή της σωτηρίας. Ο νους μας είναι σαν το «Μικρό
Σκορπιό» μιας αφρικάνικης παράδοσης, που αν την ήξερε, πολύ θα την
αγαπούσε η Ρόζα Λούξεμπουργκ.
«Ο μικρός σκορπιός είπε: - Εγώ, ο μικρός σκορπιός ποτέ δε θα
επικαλεστώ το όνομα του Θεού. Εγώ, ο μικρός σκορπιός, όταν θέλω να κάμω
τίποτα, θα το κάμω με την ουρά μου»!"...
πηγή:TVXS
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου