Ένας παπάς, παρ’ ολίγον… αστροναύτης

Πηγή: imerodromos.gr

Ο  μητροπολίτης, κύριος Νικόλαος Χατζηνικολάου, είναι σπουδαγμένος άνθρωπος, με εντυπωσιακό βιογραφικό. Σπούδασε Φυσική στο ΑΠΘ, Αστροφυσική στο Harvard και Μηχανολογία στο MIT. Απόκτησε μεταπτυχιακά και διδακτορικά σε Ιατρική, Μαθηματικά και Αστρονομία. Διετέλεσε μέχρι και επιστημονικός συνεργάτης της NASA.

Θα μπορούσε να έχει γίνει… αστροναύτης. Ένας φυσικός, ένας γιατρός, ένας μηχανικός έστω.

Παραδόξως, η αιτιοκρατία της Φυσικής και των άλλων επιστημών, οι γνώσεις βιολογίας που απόκτησε, η Θεωρία της Εξέλιξης – που δεν μπορεί, κάτι θα πήρε το αυτί του, δεν στάθηκαν ικανές να καλύψουν τις επιστημονικές και φιλοσοφικές ανησυχίες του.

Δεν κατάφερε να παρασυρθεί από την ανίερη στάση πλήθους άλλων επιστημόνων, υβριστών, που χρειάστηκε να παίξουν το κεφάλι τους – πολλοί το έχασαν (εντελώς… δικαιολογημένα), στην προσπάθειά τους να στηρίξουν την επιστήμη, ενάντια σε ιερά και όσια. Ίσως δεν έτυχε να σταθεί κάτω από κάποια μηλιά – ενδεχομένως λόγω της βιβλικής απέχθειας προς το συγκεκριμένο φρούτο, ώστε ο πίπτων επί της κεφαλής του καρπός (ανάλογο γεγονός εικάζεται για τον Νεύτωνα), να τον αφυπνίσει επιστημονικά και να τον παρασύρει θεολογικά. Άλλωστε, η σχέση του με τα μήλα έχει πληρωθεί με το δάγκωμα της Εύας, όπως αυτό απεικονίζεται στους υπολογιστές της Apple,  που καλό είναι να τους αποφεύγουμε.

Αντιθέτως, οδηγήθηκε στη θεολογία και προϊόντος του χρόνου, αναρωτήθηκε «αν ήθελε να γίνει ένας πανεπιστήμων, ένας οικογενειάρχης με πολλά σπίτια…» (βλέπετε είναι απολύτως συνηθισμένο οι οικογενειάρχες να έχουν πολλά σπίτια, σ’ αυτή τη χώρα) ή «ένας παπάς σε χωριουδάκι».

Παπάς σε χωριουδάκι, αποφάσισε και προτίμησε την επισκοπική μίτρα και την πατερίτσα (ποιμαντορική ράβδος) από την αστροναυτική κάσκα. Έγινε, λοιπόν, ο μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής. Για την περίπτωση που σας ενδιαφέρει είναι ο εκατοστός δέκατος έβδομος (117^ος) από τον απόστολο Παύλο. Τώρα πως το μετράνε, είναι απορίας άξιο.

Ως μητροπολίτης, έχει επιδείξει τον αυτονόητο ζήλο για τα εκκλησιαστικά και οξυμένα κοινωνικά ζητήματα και άλλα τινά φιλοσοφικά ερωτήματα, που απασχολούν το ταλαίπωρο ποίμνιο.

Με τη βοήθεια του αμόλυντου επιστημονικού του υποβάθρου και της σχέσης που ανέπτυξε με τον μοναχό και άγιο Παΐσιο και τον τάφο του αγίου Νεκταρίου – όπου συχνά περνά μια ολόκληρη μέρα, στηλίτευσε διάφορα φαινόμενα και δημοσιοποίησε τον προβληματισμό του, ειδικά σε φλέγοντα ζητήματα του θυματοποιημένου από την καπιταλιστική κρίση εκκλησιάσματος.

Από την αθανασία[1] και πώς να την αποκτήσουμε, την πολιτική κηδεία[2], την καύση των νεκρών[3], που δεν είναι ατομικό δικαίωμα των πεθαμένων, αφού πια, είναι τέτοιοι και δεν δύνανται να το στηρίξουν, τα υγιή νεκροταφεία[4] που στερούνται μικροβίων, αφού δεν τα… βλέπουμε, την «υλιστική» και «κατευθυνόμενη» παιδεία[5].

Σχετικά με τη δωρεά οργάνων[6], ανορθώνει το επιστημονικό ανάστημά του και με παρρησία υποστηρίζει πως πρόκειται για ζήτημα που πρέπει να εκφράζεται και όχι να εικάζεται. Θέτει έτσι προ των ευθυνών του, τον ευρισκόμενο σε κώμα ασθενή και απαιτεί να συνέλθει, να εκφράσει την θέλησή του για δωρεά των οργάνων του και στη συνέχεια, να ξαναπέσει σε κώμα, με την ησυχία του.

Για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή[7], διατυπώνει την εύλογη ανησυχία του για το μέλλον που θα έχουν τα παραμένοντα κατεψυγμένα έμβρυα, υπενθυμίζοντας βεβαίως, πως η σύλληψη του κάθε ανθρώπου (εννοεί την γονιμοποίηση του ωαρίου κι όχι την σύλληψη από την αστυνομία) είναι θέλημα θεού. Γι αυτό ακριβώς, και η συνουσία χωρίς αναπαραγωγή αλλά και η αναπαραγωγή χωρίς συνουσία είναι ανησυχητικές καταστάσεις. Ειδικά με την τελευταία παράγραφο είναι σαφής ο υπαινιγμός του, για τον ύποπτο ρόλο των εταιρειών ειδών και μεθόδων αντισύλληψης και την ολέθρια επίδρασή τους στην εργατική τάξη και στους εργαζόμενους της χώρας. Χώρια που η αναπαραγωγή χωρίς συνουσία είναι καθαρώς θεϊκή δεξιότητα.

Επίσης και εδώ ακριβώς είναι που αναδεικνύεται περίτρανα το επιστημονικό υπόβαθρο και ο μητροπολίτης – επιστήμων προβαίνει σε επιστημονικά άλματα, καθώς αναφέρεται εκτενώς στην περιγραφή για τη μορφή, τις ιδιότητες και τα «σημάδια της χάριτος, τις αποδείξεις του μαρτυρίου ή τις επιβεβαιώσεις αγάπης»  που θα φέρουν και θα κοσμούν τα… αναστημένα σώματά μας, όταν με το καλό επανέλθουμε στον μάταιο τούτο κόσμο[8]. Κατά την γλαφυρή περιγραφή του, την οποία και παραθέτω ολόκληρη, συνεπικουρείται από τους Πατέρες, το βιβλίο της Αποκάλυψης, τον Μέγα Αθανάσιο, τον πρωτομάρτυρα Στέφανο, τον όσιο Σισώη, τον αββά Παμβώ, τις πράξεις Αποστόλων και άλλους ερευνητές και επιστημονικά συγγράμματα και αποτυπώνει με ενάργεια το αναστημένο σώμα. Προς επίρρωση δε των λόγων του, αναδεικνύει το κάλλος των λειψανοθηκών, των οστεοφυλακίων και των λειψάνων.

Αλλά ο σεβασμιότατος μητροπολίτης – επιστήμων, υπερέβη εαυτόν. Προσφάτως και επί τη ευκαιρία της αρχής του νέου εκκλησιαστικού έτους και εν πλήρη ανησυχία που η Εκκλησία «πορεύεται σὲ μία θάλασσα πρωτοφανοῦς ἀσεβείας, συντονισμένης ὕβρεως, ἰσχυρῶν ἀμφισβητήσεων, ἀθεϊστικῆς μανίας, συστηματικῆς προσπάθειας ἀπόρριψης κάθε ἔννοιας μυστηρίου καὶ ἱερότητος, ὕπουλου διωγμοῦ κατὰ τῆς χριστιανικῆς πίστεως ἀποκαλυπτικοῦ διαμετρήματος, μάλιστα ἀπὸ τὰ ἴδια τὰ χριστιανικὰ συστήματα» συνέταξε τον δεκάλογο, τρόπον τινά, των κινδύνων, που αντιμετωπίζει στις μέρες μας η χριστιανική πίστη[9].

Οι προσφυγικές ροές. Όπως πάμε σε λίγα χρόνια σε μεγάλες Ευρωπαϊκές πόλεις, οι μουσουλμάνοι θα είναι περισσότεροι από τους χριστιανούς. Κι άντε όπως είναι καλυμμένες οι μουσουλμάνες να διακρίνουμε τις… αποτριχωμένες. Να σε ξυπνάει το μεγάφωνο του Ιμάμη στα μαύρα χαράματα; Δεν σου φτάνουν οι καμπάνες; Άσε που όπως πάμε οι χριστιανοί θα είναι ακόμη λιγότεροι ανάμεσα στους κατ’ όνομα χριστιανούς.

Η επιστήμη και η τεχνολογία. Το ποίμνιο έχει παραδοθεί συλλήβδην στον υλιστικό τρόπο ζωής και απευθύνονται στην επιστήμη διά πάσαν νόσον. Που είναι τα ευχέλαια, τα τρισάγια, οι ολονυκτίες, τα διαβάσματα, οι λιτανείες, οι εξορκισμοί της παλιάς εποχής; Χώρια που μ’ ένα αυτοκίνητο όλοι, κορνάρουν ακόμη και κατά την διάρκεια των κυριακάτικων λειτουργιών διακόπτοντας βαναύσως τις εύηχες και μελωδικές καμπανοκρουσίες.

Ο φιλοσοφικός ορθολογισμός και οι ιστορικές και ανθρωπολογικές επιστήμες.

Επιστρατεύονται για να γκρεμίσουν την πίστη στο Θεό. Τι θα πει ο Χριστιανισμός είναι προϊόν του δουλοκτητισμού; Σας πείραξε η λίγη τσίκνα από την ιερή εξέταση ή σας έλειψαν τα εκατομμύρια των αφανισμένων Ινδιάνων και των Εβραίων; Άσε που χωρίς δούλους και μαύρους δεν θα είχαμε την Καλύβα του Μπάρμπα Θωμά. Ή σας ενόχλησαν τα ΕΣ-ΕΣ; Που ήταν και χριστιανικά!

Η αστροφυσική και οι θεωρίες της περί τυχαιότητας. Επιδιώκουν να εξαφανίσουν κάθε ιδέα δημιουργικής επέμβασης στην αρχή του Σύμπαντος και να μηδενίσουν τη θεϊκή παρουσία. Τυχαιότητα και αηδίες! Στο τέλος θα μας πείτε πως η Γη μπήκε μόνη της στη θέση της και γυρίζει γύρω απ’ τον Ήλιο. Ας όψεται ο Κέπλερ που δεν προλάβαμε να τον κάψουμε. Κι η ζωή, φύτρωσε σα ραπανάκι. Που είναι το φτύσιμο του θεού και η λάσπη;

Τελικά, μια χαρά ήταν τα πράγματα με την μεγάλη έκρηξη του Λε Μετρ.

Η θεωρία της εξέλιξης.

Έχουμε τόσα κοινά γονίδια με τις… κατσαρίδες, τόσα με το γουρούνι και τόσα με τον χιμπατζή. Έχουμε κεραίες εμείς ή έχετε δει κατσαρίδα γριπιασμένη; Και το γουρούνι άντε να ‘χει σχέση με το… τιρμπουσόν που μοιάζει με το πουλί του. Όσο για τον χιμπατζή, τις μπανάνες τις τρώει με τις φλούδες. Κι αυτό το 3 δις χρόνια ζωή που το είδατε; Πριν 6.000 μας έκανε ο ύψιστος και μάλιστα παρά λίγο οι Ασσύριοι να πλαστούν με την κόλλα, που προσφάτως είχαν ανακαλύψει και τον κώδικα Χαμουραμπί. Κι οι Έλληνες με την Ιλιάδα και την Οδύσσεια ανά χείρας. Πάντως αν αυτός ο Δαρβίνος είχε γίνει παπάς και δεν είχε μπαρκάρει μ’ εκείνο το σαπιοκάραβο, θα ήμασταν καλύτερα σήμερα.

Η θεωρία των πάντων στη Φυσική.

Δεν μας έκανε που οι πατέρες της εκκλησίας θεωρούσαν τη Γη τετράγωνη κι έκαναν τα τέσσερα ευαγγέλια για να κρατάνε τα… πόδια της, βάλαμε τον Ήλιο στη θέση της, βρήκαμε κι άλλους ήλιους κι άλλους γαλαξίες, τώρα μας λέτε πως υπάρχουν και δισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων σύμπαντα. Που θα πάει αυτό;

Η βιολογία, η ιατρική, οι μεταμοσχεύσεις.

Τα συνθετικά γονιδιώματα, η τεχνητή ζωή, οι παρεμβάσεις γενετικής και εγκεφαλικής ενδυνάμωσης, τα εγκεφαλικά εμφυτεύματα, όλα αυτά είναι του διαβόλου. Στο τέλος θα φτιάξετε ανθρώπους – κωλοφωτίκια! Κι αυτή η νευροβιολογική ερμηνεία των ψυχικών φαινομένων; Ρε, ο εξορκισμός, κάνει θαύματα!

Η αλλαγή φύλου. Που συντρίβει  την ιερότητα της ψυχοσωματικής υποστάσεως του ανθρώπου, τον απομακρύνει βάναυσα από την κληρονομιά της «κατ’ εικόνα και ομοίωση Θεού» παρακαταθήκης του. Έχετε δει, ρε, κανέναν άγιο με φούστα κλαρωτή ή αγία που να έγινε… Μήτσος;

Τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο αντιρατσισμός και η ανεκτικότητα, η πολυπολιτισμικότητα και η πολυθρησκευτικότητα.

Ίσα κι όμοια είμαστε όλοι; Οι Εβραίοι και οι Μουσουλμάνοι κόβουν το πουλί τους. Εμείς το αφήνουμε και… μαραίνεται. Οι Κινέζοι έχουν σχιστά μάτια. Ν’ αποκτήσουμε κι εμείς; Και θα τρώμε όλοι αστακό; Έχει τόσους αστακούς η θάλασσα;

Ο εκφυλισμός της Εκκλησίας σε σύστημα κοινωνικής πρόνοιας. Να δείτε που δώσε από ‘δω, δώσε από ‘κει, στο τέλος θα μείνουμε άφραγκοι. Ξέρετε με τι πόνο και κόπο (δικόν σας) τα μαζέψαμε;

Οι μυθικιστές. Αυτοί οι τρισκατάρατοι τύποι που αμφισβητούν την ιστορικότητα του Χριστού και την αυθεντικότητα των ιερών κειμένων. Όπως λέει κι ο Σολζενίτσιν – καλά, λίγο φασίστας και τον αναφέρει ο μητροπολίτης: «Οι άνθρωποι λησμόνησαν τον Θεό, από εκεί έρχονται όλα τα κακά».

Δηλαδή ένας κόσμος χωρίς θεό; Μπορείτε να φανταστείτε μια κοινωνία άθεων; Καλά να μην υπάρχουν μουσουλμάνοι κι εβραίοι – αυτό έτσι κι αλλιώς το παλεύουμε, βουδιστές και ινδουιστές, αλλά να μην υπάρχουν χριστιανοί; Και χωρίς παπάδες τι θα κάνετε; Πώς θα έρχεται το άγιο φως, πώς θα σέρνεστε στην Τήνο; Ποιος θα ρίχνει το σταυρό  στη θάλασσα; Λιτανείες, ποιος θα κάνει; Ποιος θα ευλογεί τον πλούτο και θα καθοδηγεί τους δούλους του θεού; Να μην υπάρχουν πλούσιοι και δουλικό ποίμνιο; Κι είναι νοσοκομεία αυτά που σας κατάντησαν για να μην κάνετε το σταυρό σας; Θα… πηγαίνετε αδιάβαστοι, κακομοίρηδες. Εκτός κι αν το πάτε για Σοσιαλισμό, οπότε το πράγμα σοβαρεύει.

[1] «Ο άνθρωπος δεν τελειώνει με τον θάνατο. Έχει αιώνια προοπτική. Ο θάνατος δεν είναι επιστροφή στην άβυσσο και στον ωκεανό της ανυπαρξίας…»

[2] «Δεν είναι ζώο ο άνθρωπος. Πολιτική κηδεία, να θέλει να φύγει σαν το σκυλί στο χώμα…»

[3] «Αὐτό θά ὁριστικοποιήσει τήν ἀσέβεια. Ἡ καύση τῶν νεκρῶν δέν εἶναι ἀτομικό δικαίωμα τοῦ νεκροῦ πλέον ἀνθρώπου· ἡ διατήρηση τοῦ σώματός τους ἀποτελεῖ κοινωνική ὑποχρέωση σεβασμοῦ καί ἐπιβιώσεως τοῦ προσώπου του. Εἶναι ἀδύνατο τό θέλημα τοῦ ἑνός -κι ἄς ἀποκαλεῖται αὐτό δικαίωμα -νά προσκρούει στήν ἀνάγκη γιά σεβασμό τοῦ συνόλου- ἄν βέβαια ὑπάρχει κάτι τέτοιο. Δέν μπορεῖ νά εἶναι δικαίωμα κάποιου νά τόν κάψουμε ἐμεῖς!

 Γιά τήν Ἐκκλησία δέν εἶναι πτώματα τά νεκρά σώματα. Οὔτε εἶναι κόκκαλα τά ἀπομεινάρια τῶν λειωμένων πτωμάτων. Γιά τήν κοινωνία μπορεῖ νά εἶναι κάτι τετοιο ἤ νά εἶναι ὀστᾶ. Γιά μᾶς ὑπάρχει ἡ ἱερή λέξη λείψανα· αὐτή περιγράφει τήν οὐσία τους, διότι αὐτή ὑπογραμμίζει τήν ὕπαρξη τῆς ψυχῆς καί τήν ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεώς της».

[4] «Εἶναι πράγματι ὑποκριτικό, ἐνῶ καταστρέψαμε περιβαλλοντικά ὅ,τι φαίνεται καί ζεῖ, τώρα νά νοιώθουμε πώς κινδυνεύουμε ἀπό τά μικρόβια τῶν νεκρῶν, πού οὔτε φαίνονται, οὔτε ἀπειλοῦν, οὔτε φυσικά ὑπάρχουν στά κοιμητήρια· ὑπάρχουν μόνο στά μυαλά τῶν συγχρόνων μηδενιστῶν».

[5] «Φτιάχνεται μια παιδεία χωρίς Χριστό»

[6] «Η δωρεά οργάνων (ή σώματος) δεν εικάζεται, αλλά εκφράζεται»

[7] Το ζευγάρι μπορεί να ζητήσει ιατρική βοήθεια αλλά παρ’ ολ’ αυτά πρέπει να αφεθεί στα χέρια του Θεού. Αντιπρόταση της Εκκλησίας όσον αφορά τη στειρότητα είναι η υιοθεσία και συστήνει της απλοποίηση της διαδικασίας καθώς πιστεύει ότι είναι λιγότερο επώδυνη διαδικασία από μια αποτυχημένη εγκυμοσύνη.

[8] Όπως λέγουν οι Πατέρες και υπαινίσσεται το βιβλίο της Αποκαλύψεως, μόνον τα σημάδια της χάριτος, οι αποδείξεις του μαρτυρίου ή οι επιβεβαιώσεις της αγάπης θα κοσμούν τα αναστημένα σώματά μας.

Η τοποθέτηση αυτή αποτελεί και απάντηση σε όσους σχολαστικά εκφράζουν ενδοιασμούς για το τι θα συμβεί με τα αναστημένα σώματά μας σε περίπτωση δωρεάς οργάνων και μεταμοσχεύσεως. Αν η πράξη αυτή αποτελεί έκφραση αγάπης, ανιδιοτελούς προσφοράς στον αδελφό και αυταπάρνησης, τότε όχι μόνον δεν θα προκαλέσει σύγχυση ανίερης παρέμβασης, αλλά θα είναι αποτυπωμένη αιωνίως στα πνευματικά μας σώματα ως απόδειξη επιστροφής στην κατάσταση του πρώτου Αδάμ. Καθώς βεβαιώνει ο Μέγας Αθανάσιος, «ο αποθανών λελωβημένος, υγιής ανίσταται» στην βασιλεία του Θεού.

Το αναστημένο σώμα θα έχει επίσης οικειότητα με την αιωνιότητα, με την αφθαρσία και με την αθανασία. Ο καθένας που πέρασε από αυτόν τον κόσμο στην βασιλεία του Θεού θα ζει με πολλή φυσικότητα την κατάργηση του χρόνου και την αιωνιότητα, την κατάργηση της φθοράς και την κατάσταση της αφθαρσίας, την κατάργηση του θανάτου και την κατάσταση της αθανασίας, την ελευθερία από την αμαρτία.

Πρόγευση, απόδειξη και μαρτυρία αυτής της καταστάσεως διακρίνει κανείς στα σώματα των αγίων, όταν απεργάζονται υπερφυσικά θαύματα και σημεία, όταν αναδίδουν μια υπερβατική ευωδία, χωρίς καν να λούζονται, όταν παρουσιάζουν ευρωστία ή και μακροζωία παρά την αυστηρή άσκηση, νηστεία και συχνά κακουχία και ασιτία. Το ίδιο και τα άγια λείψανα- αναδίδουν ζωή όντας νεκρά.

Δείγμα επίσης της καταστάσεως της δόξης των σωμάτων μπορούμε να λάβουμε από περιστατικά αγίων, το σώμα των οποίων παρουσίασε αλλοιώσεις λίγο προ του θανάτου τους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του πρωτομάρτυρος και αρχιδιακόνου Στεφάνου, όπως αυτό παρουσιάζεται στην περιγραφή του μαρτυρίου του, στο βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων: «και ατενίσαντες εις αυτόν πάντες οι καθεζόμενοι εν τω συνε¬δρίω, είδον το πρόσωπον αυτού ωσεί πρόσωπον αγγέλου». Παρόμοιο περιστατικό αναφέρεται στο συναξάριο του οσίου Σισώη, όπως και στην ζωή του Αββά Παμβώ. Εκτενής αναφορά γίνεται για την λαμπρότητα, ωραιότητα και ιερότητα του σκηνώματος της Υπεραγίας Θεοτόκου από τους λόγους των Πατέρων στην Κοίμηση της Θεοτόκου και τα σχετικά υμνολογικά κείμενα.

Επίσης, κατ’ αναλογίαν προς το σώμα του Κυρίου, του «οποίου η σάρξ διαφΘοράν ουκ είδε» και αναλήφθηκε στους ουρανούς, στην εκκλησιαστική παράδοση και αγιογραφική ιστορία αναφέρονται περιπτώσεις δικαίων και αγίων τα σώματα των οποίων μετέστησαν, δεν γεύθηκαν την φθορά (π.χ. ο Ενώχ, ο Ηλίας, η Θεοτόκος, ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος). Σε ορισμένες δε περιπτώσεις και εν ζωή, κατά το πρότυπο του Κυρίου, υπερβαίνουν τους φυσικούς νόμους και λειτουργούν στους νόμους της χάριτος (ο Πέτρος βαδίζει επί των κυμάτων, οι απόστολοι διενεργούν θαύματα, τα σώματα αγίων ευωδιάζουν εν όσω ακόμη ζουν κ.λπ.).

Η Εκκλησία τιμά τα σώματα και εν ζωή και μετά τον θάνατο. Ο πνευματικός πλούτος και θησαυρός της διαφυλάσσεται στα ιερά θυσιαστήρια, τις λειψανοθήκες και τα οστεοφυλάκια. Στα πρώτα επιτελείται το μυστήριο -μας προκύπτει ο Θεός-, από τα δεύτερα προχέεται η χάρις των αγίων -αναδύεται η Εκκλησία- και τα τρίτα αποτελούν το πανεπιστήμιο της εν Χριστώ φιλοσοφίας, το εργαστήριο της μνήμης του θανάτου -αφυπνίζεται το πρόσωπό μας. Και τα τρία περιέχουν λείψανα. Και τα τρία υφίστανται στην πνευματική παράδοση και ζωή της Εκκλησίας μας για να υπενθυμίζουν την ύπαρξη, την ζωντάνια, την ετερότητα των αναστημένων σωμάτων και την ιδιάζουσα σχέση τους με την ψυχή, αφού τα μεν οστά των κεκοιμημένων αναμένουν την κατά το όραμα του προφήτου Ιεζεκιήλ ανάστασή τους, τα δε των αγίων αποδεικνύουν την ζωή τους με την χάρι που προχέουν.

[9] Χαιρετισμός του μητροπολίτη στην επίσημη ιστοσελίδα της μητρόπολης.